"Türkmenistan" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-88, 39-95-06, 39-95-67
Email: turkmenistan-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Halkyň hazynasyndan

Ömür ölçegi, heňňam hasaby Çopanlar hakynda aýdylýan sözüň hakdygyna çölde mal yzynda gezýärkäk göz ýetirdik. Şol sapar uly il-ä Täze ýyly belläp, dynç alýardy. Biz bolsa adaty günlerdäki ýaly işläp, agşam naharyna çöküpdik. Ýanaw çopan ikimiz bu güni saçak bezäp geçirmeýänimize gynanyp, baş çopana içýakgyç soraglary ýagdyrdyk: “Öňki adamlar gazet-žurnal, radio-telewizor ýok wagty aý-gün hasabyny nädip ýöretdi-kä? Nädip baýram bellediler-kä?”.

Güneşli sährada

Synladym men ähli zady unudyp,Säher bilen Günüň parlap doguşyn.Göz ganmaýar gözellige syn edip,Ýer ýüzüne enwer-nuruň ýagyşyn. Säheriň mymyjak, tämiz howasy,Kalba dolup, ylhamyňy oýarýar.Watanyň asuda bady-sabasy,Aralaşan argynlygňy aýyrýar.

Ar­zuw­lan za­ma­naň gel­di, Py­ra­gy!

«Türkmenistan Sport»: № 4 (24), 2024 Ýur­du­myz ber­ka­rar, il­ler bag­ty­ýar,Er­tir­le­re bar­ýan gel­jek yg­ty­bar,Ak ýol­lar­da ak gel­je­ge ýag­ty bar,Ar­zuw­lan za­ma­naň gel­di, Py­ra­gy!

Mag­tym­gu­ly — çyragym

«Türkmenistan Sport»: № 4 (24), 2024 Mag­tym­gu­ly — as­ma­ny­myň nu­ru­dyr,Mag­tym­gu­lyň ýü­zi Ha­ka sa­ry­dyr.

Halypalardan tymsallar

«Türkmenistan Sport»: № 4 (24), 2024 Üstünlige ýetmek üçin ilkinji nobatda özüňe bolan ynamyň bolmaly. Üstünligiň ýoly örän uzyn hem çylşyrymlydyr. Bu ýola düşeniňde ençeme synaglar we päsgelçilikler bilen garşylaşarsyň. Şol bir wagtyň özünde bu synaglar we päsgelçilikler seni taplaýar we netijede ýeňşe bolan ynamyňy döredýär. Üstünlige ýetmek üçin bilini berk guşap, ýola çykan her bir ynsan mümkinçiliklerini peýdalanmalydyr. Ynsanyň mümkinçilikleriniň çägi ýok. Hut şu nukdaýnazardanam üstünlikleriň hem çägi bolmaly däldir. Munuň şeýledigine ýaşlygyndan sporta bolan höwesini ýitirmän hasam kämilleşdiren, ýyllaryň dowamynda sport arenalarynda türkmen tuguny belentde parladyp, häzirki wagtda halypaçylyk mekdebine öwrülen türkmen türgenlerimiziň mysalynda göz ýetirip bileris. «Türkmenistan sport» halkara žurnalynyň sahypalarynda «Halypalardan tymsallar» atly şygar astynda türgende öňde goýan maksadyňa ýetmek, sabyrly bolmak, çeýelik, özüňe bolan ynamyňy artdyrmak, täze belentliklere ruhlandyrýan ýörelgelerden söhbet açýan gyzykly wakalary okyjylarymyza ýetirip durmagy maksat edindik. Indi bolsa şägirtlikden çykyp halypaçylyk mekdebine öwrülen türgenlerimizden ýaş žurnalistlerimiziň gürrüňdeşlik edip ýazga geçirmeginde, olaryň ýaşlygyndan üstünligine ýetmekleri üçin ruhy goldaw berýän tymsallary hödürleýäris.

Gahryman Arkadagyň sözi

Mirasyň şekili, taryhyň keşbi,«Hakyda göwheri» — Arkadag sözi!Türkmeniň tükenmez kuýaşy-yşky,«Hakyda göwheri» — Arkadag sözi! Ulgam-ulgam Köpetdagyň syry bar,Zehin zümerretli, paýhas-düri bar,Ylym hem pähimi dünýä barabar,«Hakyda göwheri» — Arkadag sözi!

Ykbala öwrülen hünär (Oçerk)

Tamamlanyp barýan «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda ähli ugurlar bilen bir hatarda ýurdumyzyň ylmy-önümçilik ulgamynda ýetilen sepgitler hem guwandyryjy boldy. Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrliginiň Ylmy-barlag pagtaçylyk institutynda tohumçylyk-seçgi işini has-da kämilleşdirmek, oňa häzirki zaman ylmynyň gazananlaryny ornaşdyrmak arkaly amala aşyrylan işler oňyn netijesini berdi. Institutyň Ahal welaýat bölüminde şu ýyl gowaçanyň täze orta süýümli «Ahal-6» sorty döredilip, önümçilige ornaşdyryldy. Oba hojalyk ylymlarynyň kandidaty, seçgiçi alym Gurban Nowruzowyň yzygiderli alyp baran ylmy-seçgiçilik işiniň netijesinde döredilen bu görnüş hasyllylygy, ýokary süýüm çykymlylygy hem-de zyýanly mör-möjeklere, has takygy, gowaçanyň hasyl synalaryna zyýan ýetirýän meýdan ýasmygyna garşy durnuklylygy bilen tapawutlanýar. Bu bolsa, gowaçanyň täze sortunyň ykdysady taýdan bähbitlilik derejesini ýokarlandyrýar.

Täze ýylyň buşlugy (Hekaýa)

— Täze ýyl baýramy hem ýetip gelýär. Ejem-ä maňa: «Sowgatlaryň iň gowusy seniňki bolar, ýöne ony almak üçin okuwyňdan diňe bäşlik baha almalydyr» diýýär. Ejemiň «Iň gowy sowgat» diýýäni nämekä, bilýäňmi? — diýip, Aýsona doganjygy Gülsona sorag bilen ýüzlendi. Gülsona-da oýnundan ünsüni sowman: — Men näbileýin. Maňa-da şeýle diýdi. Belki, bize aýtman, kakam bilen üýtgeşik sowgat taýýarlaýandyrlar? — diýdi.

Hoş arzuwlar

Täze ýylda hoş arzuwlar aýdylyp,Süýji sözler joşup çyksyn gursakdan.2025 — dur bosagamyzda,Gutlaň, bir-biregi hut şu pursatda. Täze ýyllar — bagtdan serpaýly ýyllar,Döwrümizde dünýäň gözelligi bar.Ösüşlermiz bedew bady deý ýyndam,Ömrümizde bagtyň gönezligi bar.

Köňülleriň aýdymy

Dagyň çuň jülgesinde,Gür bagyň kölgesinde,Men şadyýan hiňlenip,Aýdym aýdyp ýaýnaýan. Elimde gül göterip,Watan waspyn ýetirip,Şirin mukam getirip, Bilbiller şat saýraýar.

Buýsançnama

Synlap gül jemalyň, didelem doýmaz,Ylham joşa gelýär, erkime goýmaz,Ýürek asla özge mekany söýmez,Bagt daňy atany — Türkmenistanym! Söýmedik ýok baharyňy, gyşyňy,Bugdaý nanyň, semeni deý aşyňy,Mukaddes topragňa goýup başyny,Ärleriň mekany — Türkmenistanym!

Säher

Ýagtyltdy ýakyn-daşlary,Täze Günüň nur jemaly.Oýardy saýrak guşlary,Säheriň sergin şemaly. Gündogaryň al şapagy,Göýä, owadan bir haly.Darap geçýär giň jahany,Säheriň sergin şemaly.

Asal zybanym bar meniň

Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň: «Taraşlap şaglatgyn köňle geleniň, senden soňkulara ýadygär bolar» diýşi ýaly, biziň ene dilimiz müňýyllyklaryň dowamynda söz ussatlary tarapyndan kämilleşen, taraşlanan, şahyrana edebi dildir. Çeper edebiýatda sözleýşiň täsirliligini gazanmak esasy maksatdyr. Şonuň üçin çeper eserlerde ýazyjy-şahyrlar tarapyndan dürli çeperçilik serişdeleri işjeň ulanylýar. Söz ussatlary öz eserleriniň okyja ýiti täsir etmegi üçin dil birliklerinden oňadyny saýlap-seçýärler. Metafora, metonimiýa, epitet, allegoriýa, ewfemizm, ulaltma, kiçeltme ýaly dürli çeperçilik serişdeleri bilen birlikde perifraza-da dilde işjeň ulanylýar. Perifraza grek sözi bolup, «aýlawly jümle» diýen manyny berýär. Pikiri şahyrana beýan etmekde söz ussatlary, dilewar adamlar adaty sözleri aýlawly, sypatlandyryp atlandyrýan jümleler bilen çalşypdyrlar. Bu sözleýşiň täsirliligini artdyrypdyr. Perifraza käbir zadyň bir sözden ybarat adyny sypatlandyrmak arkaly iki we ondan köp sözden ybarat jümlede aýlawly, göçme manyda başgaça atlandyrmakdyr. Perifraza çalyşýan sözünden täsirliligi we mana baýlygy bilen tapawutlanýar. Ol söz düzümi görnüşinde bolsa-da, iki söz birlikde bir soraga jogap bolýar.

Üç ýyl depe (malaý rowaýaty)

Bir döwürler kiçeňräk obada «Üç ýyl depe» diýlen bir depe bar eken. Aýdylyşyna görä, bu depeden ýykylan adam bary-ýogy üç ýyl ýaşaýarmyşyn. Günleriň birinde bir ýaşuly adam bu depä çykýarka, gapdalyndan towşan towsup gaçypdyr. Duýdansyz hasyrdy ýaşulyny şeýle bir gorkuzypdyr welin, ol deňagramlylygyny ýitirip, ýere ýykylypdyr. Bu ýagdaý ony uly ünjä goýupdyr. Gaýgydan ýaňa goja agyr derde uçrapdyr. Hassa düşeginde ýatan ýaşulynyň ýanyna bir ýaş oglan gelipdir-de:

Täze ýyl arzuwy

Täze ýyl Zeminiň ähli ýerinde,Bir-birege ynanylýan ýyl bolsun.Dünýäň çar ýanynda asuda durmuşGaýnap, dost-doganlyk has arşa galsyn! Demir ýollar, howa ýollar, suw ýollar,Ulag ýollar dosta sary uzasyn.Bu ýollaryň ählisi-de gowy ýollarBolup, halklaň ykbalyny bezesin!

«Hakyda göwheri» — paýhas düri

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy alym Arkadagymyzyň «Hakyda göwheri» atly täze kitabynyň halkymyza gowuşmagy buýsançly başymyzy göge ýetirdi. Bu ajaýyp kitap alym Arkadagymyzyň halkymyza, giň okyjylar köpçüligine ýetirilen mundan öňki kitaplarynyň özboluşly dowamydyr. Ylmy-ensiklopedik mazmunly täze kitapda taryhy, arheologik, etnografik, şeýle-de binagärlik we şekillendiriş sungaty, halk döredijiligi, nusgawy edebiýatymyz, dil, etimologiýa ýaly möhüm ugurlar bilen bagly maglumatlar ylmy çeşmelere, gadymy golýazmalara salgylanylyp, giňişleýin beýan edilýär. Halkara Bitaraplyk gününiň öňüsyrasynda toý şatlygymyzy artdyran «Hakyda göwheri» atly täze kitap taryhymyzy, edebi mirasymyzy, halkymyzyň şöhratly geçmişiniň arheologik ýadygärliklerinde saklanyp galan, henize çenli ylmy dolanyşyga girizilmedik syrly sahypalaryny, bürünç asyrlarynda, antik zamanda, kuwwatly Parfiýa, beýik Seljuklar, Horezmşalar, Anuşteginler — Köneürgenç nesilşalygyna degişli we orta asyrlaryň beýleki döwürlerinde gülläp ösen şäherlerimiziň taryhyny, medeniýetde, ylym-bilimde we beýleki ugurlarda gazananlaryny çuňňur öwrenmäge mümkinçilik berýär. Kitapda türkmen halkynyň gadymy hem şöhratly taryhyny, arheologik ýadygärliklerini ylmy esasda öwrenmekde uly hyzmatlary bitiren amerikan alymy Rafael Pampelli, rus alymlary Wadim Masson, Wiktor Sarianidi, Wiktor

Aýazbaba hökman geler, oglum!

(Hekaýa) Oglanjyk ir bilen ukudan oýandy-da, otagynyň töründe bezelgi duran arçanyň ýanyna baryp töweregine seretdi. Eglip bir bölek kagyzy aldy-da: «Aýazbaba meniň ýazan hatymy okamandyr-a» diýip, başyny aşak saldy. Birdenem:

Bir hekaýanyň taryhy

Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 250 ýyllygyna taýýarlyk görülýän döwürdi. Has dogrusy, bir müň dokuz ýüz segsen üçünji ýylyň başlarydy. Şol günleriň birinde ýanyma köne dostlarymyň biri, zehinli žurnalist hem-de ýazyjy Wladimir Pu salama geldi. Ýaş nesliň okyjylary ony, megerem, onçakły tanaýan däldir. Şondan ötri, gadyrdan ülpedimiň gysgajyk terjimehalyna ýüzlensem, barysy aýyl-saýyl bolsa gerek. Polady ýumşak, her taraplaýyn sowady ýetik Wolodýa garynjany hem ynjytmajak diýilýänlerdendi. Ol «Aşhabad» žurnalynda işleýärdi. «Edebiyat we sungat» bilenem gatnaşyk saklardy. Onuň hekaýalaryny, makalalaryny, oçerklerini, köplenç, özüm türkmen diline geçirerdim. Wolodýanyň žurnalist hökmünde ülkämizde aýak basmadyk ýeri ýok diýerlikdi. Ol Türkmenistany, türkmen durmuşyny içgin öwrenýärdi. Türkmen tebigaty, türkmen dünýäsi bilen baglanyşykly kitaplary-da okap çykypdy.

Magtymgulynyň taglymatynda ömri dogry ýaşamak (Makalalar toplumy)

DOGRY UKY ÖMRÜŇI UZALDÝAR ýa-da GIJÄNI NÄHILI GEÇIRMELI? Uky — ynsan ogluna berlen iň uly nygmatlaryň biri. Ol adam saglygyny we durmuşyny goldaýan iň möhüm faktorlaryň hatarynda durýar. Hiç bir derman ýa-da serişdeler bilen onuň öwezini dolup bolmaýar. Adam saglygynyň aýrylmaz bölegi bolan uky ýürek-damar ulgamynyň kadaly işlemegini, immunitetiň güýçlenmegini üpjün edýär we stresiň derejesini azaldýar. Uky diňe bir dynç alyş üçin däl, eýsem, beýniniň we bedeniň täzelenmegi, duýgurlyk, ýatkeşlik, fiziki kuwwat we ruhy saglyk üçin hem möhüm zerurlykdyr. Dogry we ýeterlik ukyny almak adamyň işjeňligini, döredijiligini hem-de umumy bagt duýgusyny ýokarlandyrýar.

Şygryýetdäki ilkinji ädimler

TÄZE ÝYL ŞATLYGY Ýetip geldi Täze ýyl,Toý şatlyga gurşalyp.Dillerimiz saýrap dur,Göwünlermiz joş urup.