"Türkmenistan" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-88, 39-95-06, 39-95-67
Email: turkmenistan-gazeti@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Semzek we onuň peýdasy

Halkymyz gadymy döwürlerden bäri semzegi hem iýmit, hem-de melhem hökmünde peýdalanyp gelipdir. Bu barada Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik eserinde giňişleýin maglumat berilýär. Semzek süýri, galyň ýaprakly, ýogyn, etlek baldaklary gyzylymtyl reňkli bolup, dikligine ösýän örän peýdaly ösümlikdir. Ony çig ýa-da bişirip iýip bolýar. Çig iýlende, ýokumy has-da peýdaly bolýar. Semzegiň düzümindäki demir we mis minerallary gan aýlanyşygyny gowulandyrýar. Bulardan başga-da, düzümindäki mis we demir saçyň çalt ösmegine ýardam edýär. Ata-babalarymyz halk lukmançylygynda semzegi içegeleri we ondaky ýaralary bitirmekde hem-de babasyl keselinde yzygiderli ulanypdyrlar. Ondaky A ýokum iýmit siňdiriş ulgamynyň işini kadalaşdyrýar. Semzegiň düzümi A we C ýokumlaryna hem-de antioksidantlara baýdygy sebäpli öýken, düwnük keselleriniň öňüni almaga ukyplydyr.

11 Sentýabr 2024

Saglyk

Saglygymyz öz elimizde

Mähriban ildeşler, bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmak, pugtalandyrmak üçin sagdyn durmuş ýörelgelerine pugta eýermeli. Bedenterbiýe we sport bilen yzygiderli meşgullanmaly.

11 Sentýabr 2024

Saglyk

Güýzüň şypaly nygmatlary

Aslynda, güýz pasly ýokumlaryň we ýokumly maddalaryň pasly diýsegem boljak. Bu pasyl ynsan saglygyna zerur ýokumlary özlerinde saklaýan örän peýdaly miweleri we bakja önümlerini eçilýär. Güýz paslynyň miweleri diýlende, ilki bilen, göz öňüňde, nar, behi, kädi ýaly miwelerdir bakja önümleri janlanýar. Nara bolsa ýöne ýere «Miweleriň şasy» diýilmeýär. Ol ýokarda hem belleýşimiz ýaly, düzüminde ynsan saglygyna peýdaly maddalary we ýokumlaryň örän kän mukdaryny saklaýar. Naryň ýokumlylygy düzüminde aminokislota, foliý turşusy, demir, tanin, marganes, natriý, kaliý, kletçatka ýaly peýdaly maddalary jemleýändigi bilen baglydyr. Nar degna we iýmit siňdiriş ulgamlarynyň işleýşini gowulandyrmaga, ýüregagyrynyň howpuny azaltmaga ýardam edýär. Naryň ýene bir artykmaçlygy bedenden toksinleri aýyrmagydyr.

11 Sentýabr 2024

Saglyk

Peýdaly maslahatlar

Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly. Zyýanly endiklerden daşda durmaly.

11 Sentýabr 2024

Saglyk

Möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar

Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly.

11 Sentýabr 2024

Saglyk

Saglygymyzy goramak öz elimizde

♦Güýz paslynda howanyň durnuklylygynyň üýtgäp durýandygyny nazara alyp, paslyň aýratynlygyna laýyklykda geýniň. ♦Sagdyn durmuş ýörelgesine eýeriň, zyýanly endiklerden daşda duruň.

11 Sentýabr 2024

Saglyk

Sep­git we sag­lyk

Ys­sy gün­le­riň öz or­nu­ny ýu­waş-ýu­waş­dan güý­züň sal­kyn­jak, çig­rek­li gün­le­ri­ne ber­me­gi te­bi­gy ka­nu­na­la­ýyk­lykdyr. Mah­la­sy tom­suň ýe­ri­ne güý­züň gel­me­gi bi­len di­ňe bir te­bi­gat­da däl, eý­sem, yn­san be­de­nin­de-de sal­kyn ho­wa uý­gun­laş­ma ýag­da­ýy bo­lup geç­ýär. Şo­nuň üçin be­de­niň sep­git­de ýü­ze çy­kyp bi­läý­jek ýo­kanç ke­sel­le­re, dü­me­we gar­şy dur­nuk­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak, sag­ly­gy­my­zy go­ra­mak üçin bi­ziň luk­man­la­ry­myz pas­la gö­rä ge­ýin­me­gi, aşa so­wuk iç­gi­le­ri iç­mek­den sak­lan­ma­gy, der­man­lyk ösüm­lik­ler­den taý­ýar­la­nan çaý­la­ry iç­me­gi mas­la­hat ber­ýär­ler. Şeý­le hem her gün ka­bul ed­ýän iý­mi­ti­ňi­ziň dü­zü­min­de ter gök önüm­le­riň, mi­we­le­riň köp­räk bol­ma­gy­ny ga­zan­ma­ly.

10 Sentýabr 2024

Saglyk

Sepgitde ünsli bolmaly

Tomus pasly tamamlanyp, güýz möwsümi öz hökümini ýöredip başlady. Pasyllaryň arasyndaky sepgitde howanyň çalyşmagy, durumynyň üýtgemegi bilen, oňa uýgunlaşmak biraz wagty talap edýär. Her pasylda bolşy ýaly, güýz paslynyň şu günlerinde hem adamlar saglyk ýagdaýyna dykgatly çemeleşmelidirler. Şol sebäpden möwsümiň ilkinji günlerinden bedeniň kesellere garşy goranyjylyk ukybyny güýçlendirmeli, bedeniňi taplamaly, sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. Şeýle-de dogry iýmitlenmegiň hem peýdasy uly bolup, bedeniň witaminler, ýokumly serişdeler bilen üpjün bolmagyny gazanmaly. Sepgitde hroniki ýarawsyzlygy, allergiýasy hem-de immuniteti pes bolan adamlar, ýaşulular howanyň durumyna öwrenişmeli bolýar. Şu pursatlarda olar lukmanyň gözegçiligi astynda bolup, hünärmenleriň degerli maslahatlaryna eýermelidirler. Günüňi meýilleşdirişiňe görä, wagtly-wagtynda iýmitlenmek, bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirmek, arassa howada gezmek, rahat uklamak sagdynlygyň esasy şertleriniň biridir. Pasyllaryň çalsygyndaky sepgitde dümewden goranmak üçin pasyllara görä geýinmek hem möhümdir.

10 Sentýabr 2024

Saglyk

Eziz ildeşler!

Häzirki wagtda güýz paslynyň gelmegi bilen, günüň dowamynda howanyň derejesiniň üýtgeýändigini nazara alyp, güýz paslynda döräp biläýjek möwsümleýin ýiti respirator ýokanç keselleriniň öňüni almak üçin pasla görä geýinmegi, Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly ylmy-ensiklopedik kitaplarynda beýan edilýän dermanlyk ösümliklerden taýýarlanan melhem çaýlary maşgala lukmany bilen maslahatlaşyp içmegi, şahsy we jemgyýetçilik arassaçylyk tertip-düzgünlerini berjaý etmekligi, burnuň nemli bardasyna «Oksolin» melhemini çalmaklygy, witaminlere baý gök önümleri we milli tagamlary iýmegi, şeýle hem maşgala lukmanlary bilen maslahatlaşyp, keselleriň öňüni alyş sanjymlaryny almagyňyzy maslahat berýäris. Bu düzgünleri berk berjaý etseňiz ýylyň islendik paslynda öz saglygyňyzy gorap bilersiňiz.

10 Sentýabr 2024

Saglyk

Suwy tenekardyr, palçygy melhem

«Daşoguz» şypahanasy dynç alýanlaryň iň arzyly mesgenine öwrülýär Ýurdumyzda halkymyzyň saglygyny berkitmekde hem-de raýatlarymyzyň ählitaraplaýyn dynç almagyny guramakda ýerlerdäki şypahanalaryň ähmiýeti diýseň uludyr. Daşoguz welaýatynyň Akdepe etrabynda ýerleşýän 200 orunlyk döwrebap «Daşoguz» şypahanasy hem bu günki günde halkymyzyň iň bir gelim-gidimli ýerleriniň birine öwrüldi. Bu şypahana Gahryman Arkadagymyzyň 2014-nji ýylyň tomsunda welaýata eden iş saparynyň çäklerinde hut özüniň ak pata bermegi bilen halkymyza sowgat eden ajaýyp desgalarynyň biridir. Şol taryhy günden bäri bolsa bu ýerde ýurdumyzyň ähli welaýatlaryndan gelýän ildeşlerimiziň müňlerçesi öz saglygyny dikeltmäge hem-de ýokary derejede dynç almaga mümkinçilik aldylar. Şolaryň arasynda ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň edara-kärhanalarynda zähmet çekýän ildeşlerimiziň hem bolmagy aýratyn bellärliklidir.

9 Sentýabr 2024

Saglyk

Ynsan saglygynyň aladasy

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe şypahana ulgamynyň düzümleriniň işini döwrebap derejede kämilleşdirmek, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, hyzmatlaryň hilini gowulandyrmak ugrunda uly işler durmuşa geçirilýär. Munuň şeýledigine ýurdumyzda häzirki zaman lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilen şypahanalaryň gurulmagy, ozaldan hereket edýän şypahanalaryň durkunyň täzelenmegi hem şaýatlyk edýär. Bäherden etrabyndaky “Arçman” şypahanasynyň täze binasyny gurmak we öňki binalarynyň durkuny täzelemek ugrunda edilýän tagallalar has-da guwandyrýar. Ýakynda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň “Arçman” şypahanasynda bolup, onuň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän we durky täzelenýän binalaryň taslamalary, şypahananyň bejeriş düzümini kämilleşdirmegiň mümkinçilikleri bilen tanyşmagy diýseň guwandyryjy waka öwrüldi.

9 Sentýabr 2024

Saglyk

«Saglygyň gadryny bilgil, hasta bolmasdan bu-run...»

Möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar: Bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmak, pugtalandyrmak üçin sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli.

8 Sentýabr 2024

Saglyk

Tä­ze ha­ryt­la­ryň önüm­çi­lik tap­gy­ry

«7/24.tm»:№37 (224) 09.09.2024 «Sag­lyk» Döw­let mak­sat­na­ma­syn­dan ugur alyp hem-de ýur­du­my­zyň luk­man­çy­lyk eda­ra­la­ry­ny eko­lo­gik taý­dan aras­sa, hil ba­bat­da hal­ka­ra gör­ke­zi­ji­le­re do­ly la­ýyk gel­ýän, ýer­li çig mal­lar­dan ön­dü­ril­ýän luk­man­çy­lyk se­riş­de­le­ri­niň möç­be­ri­ni art­dyr­mak, sag­ly­gy go­ra­ýyş eda­ra­la­ry­nyň bu se­riş­de­le­re bo­lan ze­rur­lyk­la­ry­ny ka­na­gat­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, Ar­ka­dag şä­he­rin­de luk­man­çy­lyk klas­te­ri­niň önüm­çi­lik top­lum­la­ry­ny dö­ret­mek kon­sep­si­ýa­sy­nyň çäk­le­rin­de «Ar­ka­dag Me­di­si­na Klas­te­ri Me­nej­ment» kär­ha­na­sy dö­re­dil­di.

8 Sentýabr 2024

Saglyk

Limonyň peýdasy

Limon adamyň ýokanç kesellere garşy göreşijilik ukybyny has-da berkidýär. Häzirki günlerde wiruslara we bakteriýalara garşy göreşmekde limon taýsyz serişdedir. Limony ary balyna garyp iýmek üsgülewügiň bire-bir emidir.

7 Sentýabr 2024

Saglyk

Baş baýlygyň goragynda

Hormatly Prezidentimiziň: «Halkymyzyň saglygy, abadan we bagtyýar durmuşy biziň alyp barýan döwlet syýasatymyzyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şoňa görä-de, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli saglygy goraýyş ulgamyny ösüşleriň täze belentliklerine çykarmak ugrunda ägirt uly işleri amala aşyrýarys» diýen sözleri döwrümiziň ajaýyp hakykatydyr. Gahryman Arkadagymyzyň pähim-paýhasy bilen işlenip düzülen, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda durmuşa geçirilmegi üstünlikli dowam etdirilýän «Saglyk» Döwlet maksatnamasy ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmegiň binýady bolup durýar. Bu maksatnama laýyklykda, ulgamyň hemmetaraplaýyn döwrebaplaşdyrylmagyna, iň gowy dünýä tejribesiniň we gazanylanlarynyň, innowasion tehnologiýalaryň ulgama ornaşdyrylmagyna uly ähmiýet berilýär. Şunuň bilen birlikde, dünýäniň öňdebaryjy lukmançylyk edaralary, ylmy-barlag merkezleri bilen giň gerimli hyzmatdaşlygy ýola goýmakda hem uly öňegidişlikler gazanyldy.

6 Sentýabr 2024

Saglyk

Suwuň saglyga peýdasy

Suw – ýaşaýşyň çeşmesi. Biziň her birimiz suwsan wagtymyz teşneligimizi gandyrmak üçin suw içýäris, şonsuz durmuşymyzy göz öňüne getirmek mümkin däldir. Umuman, bu düşünje diňe bir suwsan wagtymyzda däl-de, hemişe biziň aňymyzda. Ata-babalarymyz hem suwuň gadyryna, gymmatyna düşünip, onuň her damjasyny altynyň dänesine deňäpdirler. Suw gündelik durmuşymyzdaky iň zerur zatlaryň biridir. Ýöne onuň saglygymyzy gorap saklamakda hem örän ähmiýetlidigini hiç haçan unutmaly däldiris. Suw içmegiň hem öz kadalary bardyr. Geliň, şolar barada gürrüň edeliň.

6 Sentýabr 2024

Saglyk

Limonyň peýdasy

Güýzüň gelmegi bilen howa salkynlap başlady. Şonuň üçin pasyl çalşygynda döräp biläýjek sowuklamanyň öňüni almakda limonyň peýdasy uly. Limonyň düzüminde C witamini, başga-da saglyga peýdaly birnäçe witaminler bar. 100 gram täze limonyň düzüminde 34 kkal, 0,9 gram belok, 0,1 gram ýag, 3 gram uglewodlar, 2 gram süýüm bar.

6 Sentýabr 2024

Saglyk

Güýz: sepgitde sagdyn boluň!

1. Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli, arassa agyz suwuny ýeterlik mukdarda içmeli; 2. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly;

6 Sentýabr 2024

Saglyk

Ene süýdi — bagtyň gözbaşy

Perzent — maşgalanyň arzuwy, göz-guwanjy. Çaganyň sagdyn dogulmagyny gazanmak üçin, ilki bilen, enäniň saglygyny goramak gerek. Munuň özi olaryň sagdyn we berk bedenli bolmagyna ýardam eder. Ene hem çaganyň sagdyn dünýä inmegi üçin, öz gezeginde, lukmanyň degerli maslahatlaryny doly ýerine ýetirmeli. Ene süýdi çaganyň sagdyn ösüp-ulalmagynda esasy zerurlykdyr. Çünki ene süýdüne taý geljek, onuň ýerini tutup biljek başga bir zat ýokdur. Dünýä inen çaganyň ilkinji iýmiti ene süýdi bolup durýar. Şonuň üçin, ilki bilen, çaganyň ene süýdi bilen iýmitlenmegini gazanmaly. Ene süýdi bilen iýmitlendirmek çagany doglan pursadyndan, şeýle-de bäbeklik döwri we irki ýaşlarynda dürli kesellerden we ýokançlyklardan goraýar. Ene süýdi arkaly enäniň geçiren ýokanç kesellerine garşy gorag antitelalar çaga geçýär we onuň immun ulgamyny berkidýär. Çaganyň boý-syraty, süňk başynyň iri, boýunyň uzyn bolmagynyň, gönüden-göni ene süýdi bilen baglydygy barada ene-mamalarymyz köp gürrüň bererdi. Ene süýdüniň düzümi dürli ýokuma baý. Bu barada Lukman Hekim: «Çaga emdirýän zenan günde bir gezek süňkli etden bişirilen çorbany iýmeli, süňkden çykan ýag çaganyň süňküniň berk, oňurgasynyň sagdyn bolmagyna, boýunyň ösmegine ýardam edýär» diýip ýazypdyr.

5 Sentýabr 2024

Saglyk

Sepgitde seresap boluň!

Sepgit döwründe howanyň häli-şindi üýtgäp durmagy, ýagny ertir-agşam birneme sowap, gündizlerine yssy bolmagy, aram-aram ýagyş ýagmagy, bulutly howa birneme gartaşan adamlarda, şeýle-de ýokary dem alyş ýollarynyň dowamly sowuklamasyndan, ýürek-damar ulgamynyň sökelliklerinde bogun agyrysynyň dürli görnüşlerinden ejir çekýän adamlarda oňaýsyz ýagdaýlary döretmegi, şol agzalan näsazlyklaryň beterleşmesiniň, gozgamasynyň ýüze çykmagy mümkin. Şu ýagdaýlaryň öňüni almak üçin saglygyň hakynda wagtynda alada edip, maşgala lukmany bilen maslahatlaşyp durmaly. Güýz paslynda howa sowap, bedeniň gyzynmak üçin köp güýç-kuwwat sarp etmegi, Gün şöhlesiniň ýetmezçiligi bedeni tapdan düşürip, immun, nerw ulgamlaryny gowşadýar. Bu bolsa öz gezeginde, adamyň ukuçyl, ysgynsyz bolmagyna getirýär. Şeýlelikde, güýz paslynda ýygy-ýygydan sowuklamanyň, allergiýanyň, ötüşen keselleriň gozgamagy mümkin. Deriniň gurak, tozanjyrap durmagy, reňkiniň öçügsilenmegi, dodagyň uçuklamagy, ganazlyk, ýadawlyk, işdäsizlik ýaly alamatlar hem ýüze çykýar.

5 Sentýabr 2024

Saglyk