«Emeli aň» barada näme bilýärsiňiz? (Bilim we geljek)

29 Iýul 2024
710

Taryhyň dowamynda diňe bir halkyň diline däl, eýsem, tutuş adamzadyň diline täze-täze sözler ornaşýar. Göräýmäge, ilkibaşda düşnüksiz ýaly bolsa-da, soňabaka bu sözler gündelik durmuşymyzdaky «çaý, çörek» sözlerine öwrülip gidýär. Geň galdyrýan ýeri, muny ähli ýaşdaky adamlar edil özleri oýlap tapan ýaly ulanýarlar. Bu sözleriň aglabasynyň bolsa tehnologiýa bilen baglanyşyklydygy eýýäm hemmämize mälimdir. Öňler: «Biziň-ä akylymyz çatanok, ýöne «internet» diýip bir zatda okapdyrlar bu barada» diýýän sakgally ýaşulularyň indi özleri jübüsinden telefonyny çykaryp: «Ertir-ä, baý, yssy boljag-ow! Şu internet bir gowy zat! Näme isleseň, görkezip dur!» diýşip durlar.

«Elektron poçta» düşünjesi dagy indi edil öýümiziň salgysy ýaly bolup galdy. Öýümiziň salgysyny soraýan adamlardan elektron poçta salgymyzy soraýan adamlaryň sany kän. Mundan 10 ýyl ozal «Shareit» ulanylyp başlananda, ilki-ilkiler adyny hem dogry aýdyp bilmeýärdik. Indi bolsa ýaşlar-a beýle-de dursun, hatda enelerimiz hem: «Hany, oglum, ýaňky aýdymy maňa «Shareit» arkaly oklap goýber! Gulagyma gaty hoş ýakdy» diýşip durlar. Bu sanawyň dowamyna «Android», «RAM», «Repost», «Kommentariýa», «Like», «Ssylka», «Blogger», «Browser» ýaly ýüzlerçe sözleri hem goşup bileris. Eýsem, şeýle sözleriň ýene-de biri bu günki gün durmuşymyza ýuwaş-ýuwaşdan ornaşyp barýan «AI» (eý-aý), ýagny uzaldylyp aýdylanda «Artificial intelligence» (artifişal intelijens) sözüdir. Türkmen diline terjime edenimizde «emeli aň» diýmegi aňladýan bu adalga barada, geliň, içgin öwreneliň!

Şageldi ÝABANOW,
«Nesil».