Täze döwür — innowasiýa asyry

18 Fewral 2024
549

Häzirki zaman dünýäsi örän çalt depginde özgerýär. Her gün dünýäde mundan 10 — 15 ýyl öň hem mümkin däl ýaly görnen açyşlar, oýlap tapyşlar peýda bolýar. Ýokary tehnologiýalara (high tech) we innowasiýalara bolan talap, şonuň bilen baglylykda-da olaryň önümçiligi hem günsaýyn artýar. Bir söz bilen aýdanymyzda, dünýä innowasion eýýamyň bosagasyndan ätläp, dördünji senagat öwrülişigini başdan geçirýär. Şulary göz öňünde tutmak bilen, makalamyzda sanlylaşma prosesiniň döwletleriň ykdysadyýetlerine ýetirýän täsiri, dünýäde ylma, bilime we emeli aňa maýa goýmak barada alnyp barylýan işler hakda gürrüň gozgamagy makul bildik.

Dördünji senagat öwrülişiginiň ozalkylardan tapawutly tarapy, onuň gutarnykly amala aşmasy netijesinde öňküler ýaly çig mala ýa-da energiýa serişdelerine baý döwletler däl-de, ylym-bilim ulgamyny kämilleşdiren, tehnologiýa we innowasiýalar babatda öňdebaryjy bolan ýurtlar has uly artykmaçlyga eýe bolarlar. Başgaça aýtsak, biziň döwrümizde oýlap tapyşlaryň we açyşlaryň ähmiýeti çig mala garanyňda has ýokary orunda durýar. Muny gysgaça mysal bilen düşündirsek, biziň hemmämiziň ulanýan «Apple» kompaniýasynyň önümleri bolan «iPhone» smartfonlarynyň çig mal görnüşinde özüne düşýän bahasy 250 — 300 amerikan dollary töweregindedir. Emma onuň taýýar görnüşiniň bazar bahasy 1000 — 1200 amerikan dollaryna ýetýär. Bu nämäni aňladýar?! Bu şol smartfon üçin artykmaç tölenen 800 — 900 amerikan dollarynyň adam aňynyň miwesiniň, ýagny oňa ornaşdyrylan programma üpjünçiliginiň getirýän girdejisidigini ýüze çykarýar. Has sada dilde beýan etsek, dördünji senagat öwrülişiginde çig mal däl-de, adam aňy esasynda oýlap tapylan açyşlar we tehnologiýalar bazara has uly girdeji getirýär. Munuň özi bolsa her bir döwletden innowasion oýlap tapyşlara we ylmy açyşlara ukyply ýaş nesli terbiýelemegi, jemgyýetdäki täzeçil pikirli adamlary goldamagy talap edýär.

Döwletgeldi BALLYÝEW,
telekeçi.