Umyt bilen ýola çykan

Ýurdumyzda milli medeniýetimizi, sungatymyzy öwrenmäge aýratyn üns berilýär. Edebi mirasymyza degişli gymmatlyklar giňden öwrenilip, halkymyza ýetirilýär. Türkmen aýdym-saz sungatynda özboluşly yz goýanlaryň biri-de Umyt, Umytguly bagşy atlary bilen tanalan Durdymyrat Berdiýewdir. Ol Tejen etrabynyň Türkmenistan obasynda 1935-nji ýylda dogulýar. Durdymyrat çagalygyndan aýdym-saz sungaty bilen meşgullanyp başlapdyr. Ol ilki öz neberelerinden bolan Körje bagşydan, Çary bagşydan, soň Bäherdeniň Durun obasyndaky Sary bagşydan tälim alypdyr. Durdymyrat juda ýatkeş bolupdyr. Bu barada onuň ýanynda sazandalyk eden ussat gyjakçy Gurbannazar Nurymow şeýle ýatlaýar: «Ol uçursyz ýatkeş, örän zehinlidi. Ilki-ilkiler diňe Magtymgulynyň goşgularyna döredilen aýdymlary aýdardy. Kämilleşenden soň, täze goşgular tapyp, ony heňe salardy. Onsoň bilelikde işläp, täze aýdymlary dörederdik». Durdymyrat Berdiýew ozaldan halkyň arasynda meşhur bolan «Zybagözel», «Maýagözel», «Pelek ömrüm», «Gaşly ýarym», «Aýna» ýaly halk sazlaryna goşgular düzüp, öz ýoly bilen aýdypdyr. Ol türkmeniň aýdym-saz sungatyna, taryhyna, edebi mirasyna kalby bilen berlen adam bolupdyr. Aýratyn hem Magtymgulynyň filosofik we sopuçylyk goşgularyny ürç edip öwrenipdir. Şolaryň täsiri bilen özi hem goşgy ýazmaga

Şygyr ussahanasy

Şygyr çeper edebiýatyň ajaýyp görnüşleriniň biridir. Ol şahyrdan doga zehinliligi, aňrybaş ussatlygy talap edýär. Eger-de şahyryň zehinlilik derejesi pes, ussatlygy telper bolsa, onda ol şygyr dünýäsini baýlaşdyrjak, okanlaryň akylyny haýran etjek kämil eserleri döredip bilmeýär. Elbetde, şygyr ýazmak bilen meşgullanmaga islendik kişiniň haky bardyr. Ýöne öz ýazan zadynyň näderejededigini bilmek üşügi welin, hemmelere berilmändir. Käbir ussat şahyrlar öz täze ýazan şygryna «oňuşmazça däl», «orta tap», «oňat», «aňrybaş oňat» diýlen ülňülere laýyklykda dessine baha kesmegi başarypdyr. Belli rus şahyry A. Puşkinde hem şeýle başarnygyň bolandygyny, ondan miras galan golýazmalaryň gyralaryna eden joşgunly bellikleri tassyklaýar. Ýazyp oturan goşgusyny soňlan dessine onuň ajaýypdygyny aňşyryp başaran şahyr özüne özi buýsanmak bilen «Aý, berekella Puşkin! Zaluwatjyk diýsänim! Sen zor!» diýip, golýazmanyň gyrasyna ýüzugra ýazypdyr.

Halypa-şägirtlik ruhy gymmatlygymyzdyr

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda türkmen jemgyýetiniň ruhy galkynyşyny, halkymyzyň, ýaş nesillerimiziň ruhy kämilligini üpjün etmekde gymmatly eserleri döreden akyldarlarymyzyň atlary şöhratlandyrylýar. Beýikleriň hatarynda nusgawy şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň hatyrasy belent tutulýar hem-de akyldaryň halypalyk mekdebine eýerilýär. Türkmen halkynyň milli däp-dessurlarynyň biri-de halypa-şägirt gatnaşyklarydyr.Hünärli bolmak we hünäriňe ussatlyk derejesinde erk edip bilmek barada ata-babalarymyz: «Ýüz hünäri çala bilenden, bir hünäri doly bil», «Hünäri öwren-de, ýigren», «Öwrenmek bir hünär, öwretmek iki hünär», «Ylymsyza hünär ýok, hünärsize guwanç ýok» diýen nakyllary döredipdirler. «Halypa görmedikden halypa çykmaz», «Ussatdan ussat dörär» ýaly pähimleri döreden pederlerimiz ylma, sungata, haýsy-da bolsa bir işe örküni baglamagy maksat edinen adama «Halypa görmän, pirden pata alman, bu käre baş goşma!» diýip, maslahat beripdirler. Olar şägirtleriň bilmeýänlerini halypasyndan soramagyň möhümdigini «Sorap öwrenen alym, soramadyk özüne zalym» diýen pähimiň üsti bilen öwredipdirler.

«Ýekegowak» taryhy ýadygärligi

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabynda: «Murgabyň çep kenary bilen demirgazyga hereket eden kerwenler Daşköpriniň we Tagtabazaryň töwereginde täsin gowaklar toplumynyň gabadyndan geçipdirler. Gowaklar orta asyrlarda ýaşap geçen başarjaň ussalar tarapyndan derýanyň sag kert kenarynyň ugruna uzalyp gidýän baýyrlygyň galyň gumdaşlary oýulyp gurlupdyr. Ýekegowak diýlip atlandyrylýan köpgatly gowak şolaryň biridir. Häzirki döwürde bu gowak syýahatçylaryň köp gelim-gidimli ýerine öwrüldi. Uzynlygy 37 metre çenli, däliz görnüşinde gönüligine uzalyp gidýän gowagyň ýokarsy gümmez görnüşinde gazylypdyr. Däliziň çepinde hem-de sagynda otaglar ýerleşýär, olaryň käbirinde tegelek

Taryha şaýat muzeý gymmatlyklary

Halkymyzyň ümmülmez geçmişe sary uzap gidýän baý hem-de şöhratly taryhy bar. Şeýle şöhratly taryhyň, milli mirasyň ýitip gitmezligi we milliligini dabaralandyrmak üçin olary bir ýere jemläp, ylmy esasda öwrenmek, halk köpçüligine ýetirmek we wagyz etmek muzeýleriň esasy wezipesi bolup durýar. Muzeý gymmatlyklarynyň üsti bilen ata Watana söýgini döretmekde ýurdumyzyň döwlet we jemgyýetçilik muzeýleriniň uly ähmiýeti bar. Şeýle muzeýleriň biri hem Kerki etrabynyň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýidir. Muzeýimizde «Garaşsyzlyk», «Arheologiýa», «Etnografiýa», «Tebigat» hem-de «Gazna» bölümleri bar. «Garaşsyzlyk» bölüminde ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllary içinde gazanan üstünlikleri, ýeten beýik sepgitleri barada giňişleýin gürrüň berilýär. «Arheologiýa» bölüminde etrabyň çäginde ýerleşýän Astanababa, Alamberdar kümmetleriniň, Mürzebeg galanyň, Akmuhammet işanyň medresesiniň, Sakar galanyň, Omar galanyň, şeýle-de şäher merkezinde ýerleşýän Begiň galasynyň, Rus galasynyň, Annaguly depäniň, Daşsaraý köşgüniň, Emin Ýahudy kerwensaraýynyň, keramatly Mihail Arhangeliň prowaslaw buthanasynyň suratlary hem-de ýokarda agzalan ýadygärliklerden dürli ýyllarda tapylan taryhy tapyndylaryň görnüşleri ýerleşdirilendir. Türkmenistanyň Prezidentiniň 1991-

Rys­gal ta­ýa­gy

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň milli däp-dessurlaryny, yrym-ynançlaryny düýpli öwrenmek işlerine uly ähmiýet berilýär. Bu ugurda alnyp barylýan gözlegler däp-dessurlaryň düýp mazmunynyň we gelip çykyşynyň ýüze çykarylmagyna, olaryň geljek nesiller üçin saklanylmagyna ýardam eder. Gahryman Arkadagymyzyň irginsiz zähmetiniň netijesinde halk arasyndan toplanylyp giň köpçülige ýetirilen «Paýhas çeşmesi» atly kitapda maldarçylyk hojalygyna uly ähmiýet beren ata-babalarymyzyň pähim-paýhasyndan syzylyp dörän çopançylyk käri, çopan taýagy bilen baglanyşykly köpsanly nakyllar getirilýär: «Çaly çopan tanar, ýalňyşy — çeper», «Gelniň aýagy, çopanyň — taýagy», «Çopan taýagy bir goýun üçin hem göterer, müň goýun üçin hem», «Geçiň taýak iýesi gelse, çopanyň taýagyna süýkener», «Çopanyň aýagy ýetmedik ýere, taýagy ýeter», «Çopansyz mal bolmaz, kethudasyz — il», «Çopan çopany tutar, daýhan daýhany tutabilmez». Bu nakyllardyr atalar sözlerinde türkmen halkynyň gadymdan bäri ýöredip gelýän maldarçylyk hojalygynyň inçe syrlary durmuş tejribesi bilen utgaşdyrylyp beýan edilýär.

Saglyk — baş baýlyk

Her paslyň özboluşly aýratynlygy bar. Häzirki günler dowam edýän tomus paslynyň yssy günlerinde Günüň aşa ýiti şöhlesinden goranmak maslahat berilýär. Tomus aýlarynda Günüň ultramelewşe şöhlelerinden goranmak üçin açyk reňkli nah matadan, ýeňil we giň tikilen eşikleri geýinmeli. Gün şöhlesi dogry peýdalanylanda bedende D witamini emele gelýär, şonuň üçin Gün şöhlesinden ýerlikli peýdalanmaly.

Türgenlere şowlulyk arzuw edildi

22-nji iýulda Aşgabat şäherindäki Olimpiýa şäherçesiniň «Başa-baş söweş sungaty» sport toplumynda ýurdumyzyň milli ýygyndy toparynyň agzalaryny şu ýylyň 26-njy iýuly — 11-nji awgusty aralygynda Fransiýa Respublikasynyň Pariž şäherinde geçiriljek XXXIII tomusky Olimpiýa oýunlaryna ugratmak dabarasy geçirildi. Dabara gatnaşyjylar sport toplumyň esasy girelgesiniň ugrunda guralan sergini synladylar. Onda ýurdumyzyň sport ulgamynda gazanan üstünliklerini açyp görkezýän gymmatlyklar görkezildi. Soňra hormatly Prezidentimiziň XXXIII tomusky Olimpiýa oýunlaryna gatnaşýan Türkmenistanyň milli ýygyndy toparynyň agzalaryna iberen Gutlagy uly üns bilen diňlenildi. Ondan soňra dabarada çykyş edenler ýurdumyzda sporty ösdürmek üçin giň mümkinçilikler döredilendigini buýsanç bilen bellediler.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri: Habarlar

1-nji aprel. Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin işleriň barşy bilen bagly meselelere garaldy. 3-nji aprel. Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine garaldy. Şeýle hem gün tertibine Garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy we asudalygy üpjün etmek, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, olaryň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meseleler girizildi.

Beýik döwrümiziň edebi sütüni

Žurnalymyzyň şu sany türkmen nusgawy edebiýatynyň görnükli wekili, Gündogaryň akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň ömri we döredijiligine bagyşlanylýar. Bu ýyl Türkmenistanyň Prezidentiniň ýörite Karary bilen Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy halkara derejesinde bellenilip geçilýär. Üstümizdäki ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýlip atlandyrylmagy bu günki günde söz ussadynyň ömri we döredijiligine goýulýan hormatyň çäksizdigini aýdyň äşgär edýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň halkymyza Täze ýyl Gutlagynda: «2024-nji ýyl beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli guraljak şanly senelere beslener. Biz halkymyzyň özboluşly däp-dessurlarynyň, taryhy-medeni mirasynyň goralyp saklanmagyna, ylmy esasda çuňňur öwrenilmegine we wagyz edilmegine gönükdirilen döwlet syýasatymyzy mundan beýläk-de dowam etdireris» diýip belleýşi ýaly, badalga berlen edebi hem-de medeni dabaralaryň gerimi giňden tutulýar.

Magtymguly Pyragy hakda

Hormatly Prezidentimiz Serdar BERDIMUHAMEDOWYŇ «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabyndaky Magtymguly Pyragy hakda aýdylan pikirlerden: «Eýsem, Gündogaryň beýik akyldary, türkmeniň beýik şahyry we filosofy Magtymguly Pyragynyň eserleri ähli döwürler üçin bahasyna ýetip bolmajak ruhy gymmatlykdyr. Magtymgulynyň öz şygyrlarynda ýüzlenmedik temasy ýok diýen ýaly. Onuň watançylyk, ynsanperwerlik, il-halka wepalylyk, halallyk, belent adamkärçilik düşünjelerine ýugrulan eserleri ideýa-mazmun taýdan güýçli bolmak bilen, ýokary terbiýeleýjilik ähmiýete eýedir».

Magtymguly Pyragy hakda

Türkmen halkynyň Milli Lideri,Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň BaşlygyGurbanguly BERDIMUHAMEDOWYŇMagtymguly Pyragy hakda aýdanlaryndan: — Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň edermen, ynsanperwer, zähmetsöýer halkynyň kalbynda egsilmez joşgun, buýsanç we aýdyň ertire ynam döreden Magtymguly Pyragynyň şygryýet baýramyny ruhubelentlik, uly dabara bilen belläp geçmek asylly däbe öwrüldi.

Pyragy

Şahyryň sesine, sözüne gymmat goýlanda, döwrüň başgaça ýylgyrýan meňzini synlaýaň, oňa guwanýaň, buýsanýaň.Eşretli eýýamyň waspyna, badyna, bagyna sözümem, söhbedimem ejiz gelýär. Diýeniňi kemter görýäň. Aýdymyň, aýdanyň az oňa. Sen derýa ýaly joşguna dolýaň. Durşuň bilen oňa sary akýaň. Gülşenli günlerine bakýaň.Onsoňam, bizi goltugyna gysan döwrem büs-­bütin başgaça bolubam geldi. Bu ösüşleri, özgerişleri synlap durkaň, nädip saýramajak? Günler asuda, parahat akyp dur. Parahat gijeleriň senden goşgy talap edýär. Onuň raýyny ýykasyň gelenok. Seniň özüňem oňa ilgezik ahyryn.Men näme üçindir Magtymguly Pyragynyň döwri bilen öz döwrümizi deňeşdirýän. Olaryň parhyny bilýän, bilibem joşa gelýän.Ony direldip, şu döwrüň gujagyna getiresiň gelýär. Onda ol nähili saýrardy?! Biziň çakymyz bolmazdy, bilbilgöýä öwrülerdi, döwrüň-­döwranyň gadyr­-gymmatyny başgaça bilerdi. Şahyrlaryň arzuwydyr diňe saňa meňzemek,Aýdymyňa,                 aýdyşyňa owazyny deňlemek.Matlabyny,                gatnawyny ünse berip diňlemek,Ýaranymsyň,                ýardamymsyň    &n

«Ismim düşdi ilden-ile»

Daglar

Olar gudrat bolup dogulýar. Soňra müňläp ýyllar geçýär. Şonda-da sarsmaýar. Başlary mydama gowgaly. Apy-tupanlar hars urup, däli siller bükdürilişip, onuň erkini syndyrjak bolýar. Munuň üstesine-de gör, kime atylan oklar gelip-gelip ýene-de şoňa degýär. Olar syr saklap howalanyp dur. «Adam diýilýän mahluklar başy» onuň duşundan misli gyzykly kino ýaly geçip gidýär. Munda zawlary beýik babamyz aýtmyşlaýyn, aždarha eýeleýär. Onuň her bir namarda ýetdirmeýänligi nähili gowy! Tebigat daglara mert täleý hem-de gaýratly ömür beripdir. Magtymguly hem daglar! Olar bir-birine ötlem-ötlem, kemer-kemer bagly. Beýik şahyryň mährini inderen setirlerini okap, şeýle netijä gelýärsiň: onuň ýürek edip gerdenine alan ýüküni diňe daglar çekip biljek:

Türkmen ruhuna heýkel

«Magtymgula ýetmek aňsat däl». Bu sözi 2022-nji ýylyň maý aýynda, belent heýkeliň dikeldiljek ýerine ýetenimde aýdypdym. Ýola düşmänkäm, belli heýkeltaraş Saragt Babaýewe jaň edip, onuň şol ýerdedigini, ýadygärligiň işleri bilen meşguldygyny anyklapdym. Dag eteginiň, bu ýerdäki seýilgähiň gözelliklerini aralap, arzuwyňa tarap göterilip ugrarsyň — ýokarlygyna, Magtymgula tarap uzaýan basgançakly ýoluň her ýerinde-her ýerinde meýdança bardyr. Basgançaklaryň her toplumyndan geçip, şol meýdançalaryň birinde demiňi dürsärsiň. Şeýdip basgançak-basgançak ýokary galarsyň... Şol pursatlar akyldaryň hakykatyň ýollaryny külterleýşi-de ýadyňa düşmän durmaz. Ol ýollar hasam uzak, hasam kyn bolandyr. Onda diňe injigiň gurbatyna däl, ylmyň hem akylyň güýjüne daýanmaly bolandyr.

Şygryýet bossany

Dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­lyk şan­ly se­ne­si hal­ka­ra de­rej­esin­de da­ba­ra­ly bel­le­nil­ýän Ma­gtym­gu­ly Py­ra­gy­nyň gol­ýaz­ma­lar top­lu­my­nyň ÝU­NES­KO-nyň «Dün­ýä­niň ha­ky­da­sy» mak­sat­na­ma­sy­nyň hal­ka­ra sa­na­wy­na gi­ri­zil­me­gi we Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­ly­gy­nyň 2024-2025-nji ýyl­lar­da bu gu­ra­ma bi­len bi­le­lik­de bel­le­ni­lip ge­çil­jek şan­ly se­ne­le­riň sa­na­wy­na go­şul­ma­gy, Tür­ki me­de­ni­ýe­tiň hal­ka­ra gu­ra­ma­sy TÜRK­SOÝ-yň 2024-nji ýy­ly «Tür­ki dün­ýä­niň be­ýik şa­hy­ry we akyl­da­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy ýy­ly» di­ýip ka­bul eden ka­ra­ry, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň BMG-niň be­lent mün­be­rin­den Py­ra­gy­nyň «Adam­zat» şyg­ry­nyň bir par­ça­sy­ny äle­me jar et­me­gi pä­him­dar şa­hy­ry­my­zyň dün­ýä­de do­ly yk­rar edil­me­gi­niň aý­dyň ny­şa­ny­dyr. Bu türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri, Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň, Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň, hal­ky­m

Şygryýet bossany

Bilmediň(nezire) «Magtymguly diýer, dostum-ýaranym,Kelam haýsy, destan haýsy, bilmedim».                                  Magtymguly Pyragy.

Şygryýet bossany

Magtymguly Sözleriň goşulyp mukama-saza,Aýdymlaň ogşaýar bilbil owaza,Kalplary joşduryp,                                dönderip ýaza,Paýhasly goşgulaň umman Magtymguly!

Şygryýet bossany

Nur Magtymguly Bu dünýäde gadamlaryň rowandyr,Elmydam alnyňda dur Magtymguly.Şygyrlary bakylyga dowamdyr —Hakdan hak halatly — nur Magtymguly.