HABARLAR

Milli ýörelgelerimiziň waspy

Bereket etrabynyň medeniýet merkezinde Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň etrap birleşmesiniň hem-de Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň etrap geňeşiniň bilelikde guramagynda «Gahryman Arkadagyň kitaby umumadamzat gymmatlygydyr» ady bilen bäsleşik geçirildi. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitaby esasynda geçirilen bäsleşigiň şertlerine laýyklykda, oňa gatnaşyjylar Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň gazanan beýik ösüşlerini, ýeten belent sepgitlerini çeper sözlerde buýsanç bilen wasp etdiler. «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitapdan bir parçany labyzly okadylar hem-de kitapda beýan edilýän rowaýatdyr wakalardan sahnalaşdyryp görkezdiler. ªeýle-de, döwlet Baştutanymyzyň jöwher paýhasyndan kemal tapan kitabyň özlerinde galdyran täsirlerini gazallaryň, aýdymlaryň we goşgularyň üsti bilen beýan etdiler. Täsirli geçen bäsleşigiň jemi jemlenende, etrap medeniýet merkeziniň halk teatrynyň režissýory Altyn Tagandurdyýewa birinji, Isgender oba medeniýet öýüniň tans goýujysy ªeker Amanowa ikinji, etrap çagalar sungat mekdebiniň mugallymy Annabibi Baýjanowa üçünji orunlara mynasyp boldular. Baýrakly birinji orny eýelän bäsleşigiň welaýat tapgyryna gatnaşmaga hukuk gazandy.

29 Ýanwar 2021

Miras

Watandyr gursakda şirin janymyz

Her bir adam durmuşyny Watany bilen göz öňüne getirýär. Watan duzy, Watan topragy, Watan howasy — bularyň bary biziň ömrümiziň berkidir. Watana gulluk etmegi özüne maksat edinen hormatly Prezidentimiz bu babatda biziň ählimize görelde mekdebidir. Milli Liderimiziň her bir işinde, eserlerinde Watana bolan çäksiz söýgini, buýsanjy we guwanjy görmek bolýar. Watanymyzyň berk goraglylygy, serhetlerimiziň synmazlygy, ýurdumyzyň içerki asudalygy — döwletiň abadançylygynyň girewi bolup durýar. Milli Liderimiz özüniň «Mert ýigitler gaýrat üçin dogulýar» atly kitabynda şeýle belleýär: «Biziň üçin esasy baýlyk ýurt asudalygymyzdyr. Ertirki gün Zeminiň geljeginiň eýeleri bolan ýaş nesillere tüsse-tozandan arassa parahat ýurdy, mal-mülki üpjün bolan asuda durmuşy, kalbymyza entek çaga wagtlarymyzdan bäri ornaşyp galan ýakymly hüwdüleri, aýdymlary, dessanlary, ertekileri, asylly edim-gylymlary, milli medeniýetimiziň nusgasy bolan däp-dessurlarymyzy miras galdyrmaly».

28 Ýanwar 2021

Miras

Asmandan arkaly türkmen

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly pelsepewi eseriniň birinji bölüminiň «Asmandan arkaly, Zeminde zynatly» diýlip atlandyrylýar. Munuň filosofik nukdaýnazardan nähili çuňňur manyly düşünjä eýedigini bilmek has-da gyzyklydyr. Şol sebäpli hem, ilki bilen, bu jümläniň «Asmandan arkaly» diýen birinji düzüm bölegini alyp göreliň. Bu söz düzümini filosofik nukdaýnazardan şeýle beýan etmek bolar: «Asmandan arkaly — Oguz han eýýamyndan gözbaş alyp gaýdýan gadymy taryhyna daýanýan, milliligiň çeşmesi hasaplanýan ruhy mirasa beslenen däp-dessury, ýol-ýörelgesi bolan, Taňrynyň ýalkany». Şeýlelikde, jümläniň «Zeminde zynatly» diýen ikinji düzüm bölegini alyp göreliň. Bu söz düzüminiň pelsepewi manysyna bolsa, şeýleräk tertipde düşündiriş berip bolar: «Zeminde zynatly — ýerasty we ýerüsti tebigy baýlyklara eýe bolan, dagdyr derýalary, sähradyr kölleri, baý haýwanat hem ösümlik dünýäsi bilen sebitde geografik taýdan amatly ýerleşen». Umuman, bu setirlerde dünýäniň dört künjünde uly hormat-sarpa eýe bolan, at-abraýy arşa göterilen ata Watanymyzyň ajaýyp keşbi ussatlyk bilen teswirlenýär. Indi bolsa bu jümläniň manysyna syýasy-jemgyýetçilik nukdaýnazardan seredip geçeliň. Çünki bu babatda alanymyzda, arassa asman — parahat

28 Ýanwar 2021

Miras

Mahmyt Kaşgarlynyň sözlügi — dilimiziň ajaýyp gymmatlygy

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ylym-bilim ösdürilýär, gadymdan gelýän milli gymmatlyklarymyz ylmy esasda öwrenilýär. Muňa mysal hökmünde, orta asyr türkmen edebiýatynyň wekilleri bolan Mahmyt Kaşgarlynyň, Mäne babanyň, Mahmyt Zamahşarynyň, Muhammet Gazalynyň, Mähri Hatynyň, Garajaoglanyň, Reşideddin Watwatyň we beýleki nusgawy şahyrlarymyzyň döredijiliginiň öwrenilişini beýan etmek bolar. Dünýä belli alym Mahmyt Kaşgarly türkmen dilini ylmy esasda öwrenmekde gymmatly miras goýan şahsyýetdir. Ol dünýä derejesinde ykrar edilen şahsyýetleriň biri bolmak bilen, ylym äleminde nur saçýan ýyldyz hasaplanýar. Biziň günlerimize onuň ýekeje kitaby, şol kitabyňam bary-ýogy ýekeje nusgasy gelip ýetipdir. Gözelligi, şirinligi bilen şöhratlanan dilçi alymyň «Diwany lugat at-türk» (Türki dilleriň diwany) atly meşhur eseri häzirki döwürde içgin öwrenilýär.

28 Ýanwar 2021

Miras

Asylly terbiýe — milli ýörelge

Çaga terbiýesi köp ýagdaýlary öz içine alýar. Ösüp barýan çagany wagtly-wagtynda naharlamak, uky wagtyny saýhallamak, eşiklerini arassa saklamak, dogry gundamak, arassa howa, tebigata gezelenje çykarmak, dürli kesellerden goramak enäniň esasy borjy bolup durýar. Şeýle talaplary dogry berjaý etmek çaganyň ösüşiniň ähli tapgyrlarynda hem wajypdyr. «Çaga eziz, edebi ondanam eziz» diýilýär. Ýaş nesliň geljekde edep-ekramly, ynsanperwer, zähmetsöýer, ilhalar adamlar bolup ýetişmegi ata Watanymyzyň ýagty geljegi bilen berk baglanyşykly bolup durýar. Çaga ekabyrlanandan soňra, onuň ýaşyna, ukybyna görä dürli ýumuşlary tabşyrmak, medeniýete, sungata, döredijilige çekmek talabalaýykdyr. Çaganyň dünýägaraýşyny, düşünjesini artdyrmakda ýörite çeper hekaýalaryň, matallaryň, rowaýatlaryň, terbiýeçilik ähmiýetli ertekileriň orny örän uludyr.

28 Ýanwar 2021

Miras

Biz taryhymyzy düýpli öwrenmelidiris

Mähriban Arkadagymyz Türkmenistanyň medeniýetine we mirasyna bagyşlanan kitaplarynda Ýewraziýanyň köp ýurtlarynyň we halklarynyň jemgyýetçilik durmuşynyň ilkinji aýdyň beýanyna öwrülen dünýä taryhynyň özboluşlylygynyň many-mazmunyny açyp görkezýär. Şol halklar yklymara kerwen söwdasy arkaly medeniýetleriň gatnaşyklarynyň başyny başladylar. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan – Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabynda belleýşi ýaly, bu gadymy ulag ýolunyň kemala gelmeginde we işjeň hereket etmeginde türkmen halkyna esasy orunlaryň biri degişlidir. Gadymy Aşgabadyň galalary, goralýan oturymly ýerleri we köşkleri ýarym aýlaw görnüşinde ýerleşip, gündogardan günbatara tarap uzalyp gidipdir. Olar Beýik Ýüpek ýolunyň möhüm ugurlarynyň ählisini öz içine almak bilen çäklenmän, eýsem, Parfiýanyň özüni we onuň baş şäherini – Parfiýa imperiýasynyň paýtagty bolan Nusaýy özüne birleşdiripdir. Taryhçylar häzirki Aşgabadyň merkezi bölegindäki oturymly ýeriň eýýäm şol döwürde uly şäher görnüşinde bolandygyny çaklaýarlar. Ol kärizler ulgamy bilen gurşalypdyr hem-de suw geçiriji ulgama eýe bolupdur.

28 Ýanwar 2021

Miras

Ýeriň görki galladyr...

Uzak asyrlaryň dowamynda «uly iliň soltany» hasaplanan galla ekinleri bilen baglanyşykly dürli nakyllar, atalar sözleri we şahyrana setirler döredilipdir. Ol setirlerde galla ekinleriniň dürli aýratynlygy beýan edilipdir. «MENI PALÇYGA GARSAŇ...»

28 Ýanwar 2021

Miras

Tir

Öz döwründe gündelik ulanylýan iş guraly, daýhançylyk esbaby bolan tirler soňky döwürde ulanylyş ähmiýetini doly diýen ýaly ýitirdi. Gallanyň kämil tehnologiýa bilen ýygnalyp, arassalanmagy, şalyny, bugdaýy üweýän häzirki zaman degirmenleriň ulanylmagy tirleri ulanmak zerurlygyny doly aradan aýyrdy. Tirler okaradan, çanakdan tapawutlylykda, düýbi edil elekler ýaly dik gelen, ýöne elekden tapawutly tarapy, aşagy gözeneksiz, bitewi hojalyk esbabydyr. Öňki döwürlerde elekleriň aşagy hem gowy işlenip, endigan deşilen gönden edilipdir. Tirleriň aşagyna hem bitewi deri tutulypdyr. Şeýle edilende elek hem tir üçin şol bir çarçuwany ulanmak mümkin bolupdyr.

28 Ýanwar 2021

Miras

Medeni miras — müdimi miras

Atahyr Atlara ýörite ot bermek üçin niýetlenen ahyrlara ýönekeý gepleşik dilinde ahyr ýa-da atahyr diýilýär. Hünär bilen baglanyşykly bolan bu leksika atşynaslara, seýislere, şu ugur bilen iş salyşýanlara, gyzyklanýanlara has tanyşdyr.

28 Ýanwar 2021

Miras

Bukjasy bar daraýy

Ata-enesiniň ak patasy bilen bu gün-ertir «Bagt öýüne» tarap ugrajak bolýan gyzyň seplerine gözümiz düşende, gülälekli meýdana seýle geldikmikäk diýipdiris. Läle-reýhan ýaly, gyzylly-ýaşylly owadan lybaslar, ýuka bolsa-da gelinligiň süýjüligini ýaýmakdan saklaýan, tawusyň ýelegi ýaly owadan öýmeler, gonjy uzynly-gysgaly örme joraplar, kitap ýaly gat-gat edilip çatylan, gyzlaryň «iň soňky gül» diýip öwýän gaty we zerli ýaglyklarynyň onlarçasy leýs bolup durdy. Ah, bu seçekleri şabramanyňky ýaly seçelenip duran, älemgoşar öwüşginli, dürli nagyşly düýpli gyňaçlary diýsene! Ony başyndaky topbusynyň üstünden orap, alkymynyň aşagyndan aýlap alyp, pisse dodaklaryny gizläp, yzyna atanda, türkmen gözelleri hüýr-melekleri ýadyňa salýar ahbetin. Keteni, ýüpek, panbarhat, atlaz, parça ýaly milli önümlerden tikilen köýnekleriň ýakasyna we ýeňine nepislik bilen sünnälenen keşdeleri göreniňde welin, hormatly Prezidentimiziň gyz maşgalany ýaşlygyndan milli keşdeçilik, oglan perzentleri bolsa ussaçylyk hünärine ugrukdyrmak baradaky gyzyldan gymmatly sözleri biygtyýar ýadyňa düşýär. Geçen ýylyň tomus aýlarynda Gahryman Arkadagymyz welaýatlarymyzda bolup, oba zähmetkeşleri bilen duşuşanda, ýaş nesillere zähmet terbiýesini bermek hakynda aýratyn nygtapdy. Şonda

27 Ýanwar 2021

Miras