"Türkmen gündogary" welaýat gazeti

Esaslandyryjysy: Lebap welaýatynyň häkimligi
Salgysy: Türkmenabat şäheri, S.A.Nyýazow şaýoly, 42
Telefon belgileri: 3-14-36, 3-26-83, 3-26-82
Email: turkmengundogary-gazeti@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Tebigat — ynsanyň ýakyn hemrasy

Türkmenlerde gadym döwürlerden bäri «Ýyldyz senenamasyna» aýratyn üns beripdirler. Şonuň üçin hem ýyldyzlary ylmy esasda öwrenmek ir döwürlerden ýola goýlandyr. Bu babatda alymlar tarapyndan ylmy kitaplar hem ýazylypdyr. Şöhratly taryhymyzda ýazylan bu kitaplary öwrenmek we halka ýetirmek mukaddes işleriň biri bolup durýar. Has irki döwürlerde adamlar Günüň we Aýyň, planetalaryň hereketlerine hem gözegçilik edipdirler. Muny Omar Haýýamyň işleri bilen hem baglanyşdyryp bolar. Akyldar «Nowruznama» eseriniň bir bölüminde Aý hem Gün hasabyna esaslanýan ýyllary bilelikde ulanmagyň ähmiýeti hakynda düşnükli dilde beýan edýär: «Aý hasaby dini däp-dessurlary berjaý etmek üçin zerur, Gün hasaby bolsa oba hojalygyny ýöretmek üçin zerurdyr».

20 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda 2021-nji ýylyň 21-nji iýulynda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: az-kem bulutly howa bolup, demirgazyk-günbatardan tizligi sekuntda 8 — 11 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +27... +29° maýyl, gündizine +39... +41° yssy bolar. Howanyň basyşy 729 mm, çyglylygy 5 — 25 %.

20 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 20-nji iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: az-kem bulutly howa bolup, demirgazyk-günbatardan tizligi sekuntda 9 — 12 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +26... +28° maýyl, gündizine +38... +40° yssy bolar. Howanyň basyşy 728 mm, çyglylygy 10 — 30 %.

20 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 20-nji iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: az-kem bulutly howa bolup, demirgazyk-günbatardan tizligi sekuntda 9 — 12 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +26...+28° maýyl, gündizine +38...+40° yssy bolar. Howanyň basyşy 728 mm. Çyglylygy 10 — 30 %.

19 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 19-njy iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: az-kem bulutly howa bolup, demirgazyk-gündogardan tizligi sekuntda 9 — 11 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +25... +27° maýyl, gündizine +39... +41° yssy bolar. Howanyň basyşy 729 mm, çyglylygy 5 — 25 %.

19 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda 2021-nji ýylyň 19-njy iýulynda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: az-kem bulutly howa bolup, demirgazyk-gündogardan tizligi sekuntda 9 — 11 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +25... +27° maýyl, gündizine +39... +41° yssy bolar. Howanyň basyşy 729 mm, çyglylygy 5 — 25 %.

18 Iýul 2021

Tebigat

Aşgabat şäherinde we welaýatlarda 2021-nji ýylyň iýul aýynyň 19-na bolmagyna garaşylýan

HOWA MAGLUMATY Aşgabatda: az-kem bulutly howa bolup, demirgazyk-gündogardan tizligi sekuntda 9 — 11 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +25... +27° maýyl, gündizine +39... +41° yssy bolar. Howanyň basyşy 729 mm, çyglylygy 5 — 25 %.

18 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 17-nji iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty Aşgabatda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, gündogardan tizligi sekuntda 10 — 13 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +23... +25° maýyl, gündizine +36... +38° yssy bolar. Howanyň basyşy 731 mm, çyglylygy 20 — 40 %.

17 Iýul 2021

Tebigat

Ýaşaýşyň çeşmesi

Suw ýaşaýşyň çeşmesi hasaplanýar. Suwuň her damjasy altyna deňelýär. Ilat arasynda «Suw damjasy — altyn dänesi» diýen pähim nesilden-nesle geçip gelýär. Hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa sebitinde suw serişdelerini kadalaşdyrmak we tygşytly ulanmak babatda tutumly başlangyçlary öňe sürýär. Milli Liderimiziň BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlislerinde eden çykyşlarynda Merkezi Aziýanyň suw serişdelerini tygşytly ulanmak we Aral deňziniň sebit ekologiýasyny gowulandyrmak meselesi boýunça birnäçe wezipeleri öňe sürdi. Gahryman Arkadagymyzyň Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli halkymyza sowgat beren «Ak şäherim Aşgabat» atly täze kitabynyň bir bölümçesi «Suw — ähli ýerde hem ýaşaýşyň çeşmesi» diýlip atlandyrylýar. Şol bölümçede: «Biz şäherde ýokary derejeli durmuş üpjünçiliginiň ýola goýulmagyny aýratyn gözegçilikde saklaýarys. Şonuň üçin ýurdumyzyň baş şäheriniň abadançylyk, arassaçylyk hem-de ekologiýa ýagdaýy bilen bir hatarda, şäher ilatynyň durmuş üpjünçiliginiň yzygiderli gowulandyrylmagy ugrunda toplumlaýyn işleri amala aşyrýarys... Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe şäher ilatyny arassa agyz suwy bilen doly üpjün etmek meselesi paýtagtymyzyň inženerçilik-tehniki desgalarynyň gurluşyk taslamalarynda möhüm orun eýeleýär. Agyz suwy üpjünçiliginiň esasy çeşmesi Garagum derýasy hem-de paýtagtymyzyň çägindäki we onuň töweregindäki ýerasty

16 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 17-nji iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, gündogardan tizligi sekuntda 10 — 13 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +23... +25° maýyl, gündizine +36... +38° yssy bolar. Howanyň basyşy 731 mm, çyglylygy 20 — 40 %.

16 Iýul 2021

Tebigat

Suw — gymmatly baýlyk

Ata-babalarymyz suwa uly sarpa goýup, ony tygşytly peýdalanmaga çalşypdyrlar. Diňe bir adamzadyň däl, eýsem, ösümlik we haýwanat dünýäsiniň ýaşaýşynda hem suw ilkinji derejeli zerurlykdyr. Şol sebäpli pederlerimiz gadymyýetden bäri suw bilen baglanyşykly «Suw damjasy — altyn dänesi», «Ýer — hazyna, suw — göwher», «Ýer görki — suw, suw görki — guw», «Suwly ýer — gül, suwsuz ýer — çöl» ýaly köpsanly nakyllary döredipdirler we olara eýermäge çalşypdyrlar. Şeýle çemeleşme halkymyzyň ýaşaýyş çäginiň tebigy şertleri, suwuň ýiti ýetmezçilik etmegi bilen hem baglydyr. Şol sebäpli halkymyz irki döwürlerden başlap, suw bilen baglanyşykly daýhançylyk däp-dessurlaryny berk berjaý edip, suwuň gyt şertlerinde hem toprakdan bol hasyl almagy başarypdyrlar, özleriniň kadaly ýaşaýşyny üpjün edipdirler. Olar çeşme, gar-ýagyş suwlaryndan peýdalanmagyň gymmatly tejribesini toplapdyrlar. Parasatly pederlerimiz irki döwürlerden başlap, suw desgalaryny gurmagyň gymmatly tejribesini toplap, ajaýyp suwaryş desgalaryny: bentleri, jykyrlary, guýulary, kärizleri, sardobalary gurupdyrlar. Murgapda Soltanbent, Gowşutbent; Tejen derýasynda Garrybent ýaly bentleri bina edipdirler. Bentleriň kömegi bilen suwy ýokary göterip, ekin meýdanlaryny suwarypdyrlar. Halkymyz uly bolmadyk ekin meýdanlaryny suwarmak üçin, Daşoguz sebitlerinde we Amyderýanyň gollarynda jykyrlary ulanypdyr. Ekin meýdanlaryny kadaly suwarma

16 Iýul 2021

Tebigat

Ekologiýa abadançylygy

Ýakynda welaýat daşky gurşawy goramak müdirliginiň, welaýat, şäher we etrap komitetleriniň bilelikde guramagynda oba hojalyk ulgamynda zähmet çekýän ildeşlerimiziň gatnaşmagynda Mary şäher häkimliginiň ýygnaklar zalynda “Tebigatyň sazlaşygy — ekologiýa abadançylygy” atly maslahat geçirildi. Maslahatda welaýat daşky gurşawy goramak müdirliginiň bölüm başlygy Çarymyrat Hömmekow, welaýat tokaý hojalygynyň baş hünärmeni Oguljennet Öwezgeldiýewa, TAP-nyň welaýat komitetiniň bölüm müdiri Güljemal Nazarowa dagynyň çykyşlary maslahata gatnaşanlarda aýratyn täsir galdyrdy. Çykyş edenler daşky gurşawy goramak we ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary barada gürrüň etdiler. Bu ugurda alnyp barylýan işler halkymyzyň abadançylygyny, ýaşaýyş--durmuş derejesini we saglygyny ýokarlandyrmaga gönükdirlendir. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ykdysady we durmuş taýdan ösüşine jemgyýetimiziň ruhy, medeni galkynyşyna giň ýollar açyldy. Bu ugurdaky özgertmeler tebigaty, ilatyň saglygyny, biodürlüligi gorap saklamak, ony geljekki nesillerimize tebigy durkunda we has baýlaşdyryp miras goýmak, ýer, suw baýlyklaryny rejeli peýdalanmak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek meselelerini Arkadag Prezidentimiz üns merkezinde saklaýar diýip, çykyş edenler belläp geçdiler. Maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiziň jany

16 Iýul 2021

Tebigat

Ekologik menejment ulgamyny ornaşdyrmagyň artykmaçlyklary

Soňky birnäçe onýyllyklaryň dowamynda dünýä jemgyýeti, sebitleri we guramalary ekologik meselelere aýratyn üns berýärler. Olar ekologik işi guramakda täze çemeleşmeleri gözlemegi, öňdebaryjy tejribeleri öwrenmegi we ornaşdyrmagy zerur hasaplaýarlar. Çölleşme, suw serişdeleriniň ýetmezçiligi, şeýle hem topragyň we atmosferanyň hapalanmagy ekologik gün tertibiniň has wajyp meseleleri bolup durýar.

16 Iýul 2021

Tebigat

Ça­ýy — yl­ham, ça­ly — mel­hem

Ösüp gel­ýän ýaş ne­sil­de te­bi­ga­ta söý­gi­ni, ony go­ra­ma­ga hem baý­laş­dyr­ma­ga bo­lan hö­we­si dö­ret­mek ýaş­la­ryň bi­lim­le­ri­ni art­dy­ryp, zäh­met en­dik­le­ri­ni ös­dür­ýär. Bu bol­sa sag­lyk üçin-de äh­mi­ýet­li­dir. Te­bi­ga­ta söý­gi wa­tan­sö­ýü­ji­li­gi-de ter­bi­ýe­le­ýär. Şeý­le gö­rel­dä eýe bo­lan ne­sil sag­dyn be­den­li, önüp-ösen mu­kad­des oja­gy­na we Wa­ta­na we­pa­ly ýaş­lar bo­lup ke­ma­la gel­ýär. Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­myz­da mi­we­li we sa­ýa­ly agaç­lar ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýär. Di­ýa­ry­my­zyň çar kün­je­gin­de dö­re­dil­ýän eme­li to­kaý­lar te­bi­ga­ty­my­zyň gö­zel­li­gi­ne gö­zel­lik goş­ýar. Şeý­le to­kaý­lar ho­wa­my­zyň aras­sa­ly­gy­ny-da üp­jün ed­ýär. Bu asyl­ly ýö­rel­gä ýaş­la­ryň-da iş­jeň gat­naş­ýan­dy­gy diý­seň gu­wan­dyrýar.

16 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 16-njy iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, gündogardan tizligi sekuntda 9 — 12 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +23... +25° maýyl, gündizine +35... +37° yssy bolar. Howanyň basyşy 732 mm, çyglylygy 25 — 45 %.

16 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda 2021-nji ýylyň 16-njy iýulynda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, gündogardan tizligi sekuntda 9 — 12 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +23... +25° maýyl, gündizine +35... +37° yssy bolar. Howanyň basyşy 732 mm, çyglylygy 25 — 45 %.

15 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 15-nji iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, irden az-kem ýagyş ýagar, ýyldyrym çakmagy mümkin. Demirgazyk-günbatardan tizligi sekuntda 9 — 11 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +24... +26°, gündizine +33... +35° maýyl bolar. Howanyň basyşy 733 mm, çyglylygy 30 — 50 %.

15 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 15-nji iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, irden az-kem ýagyş ýagar, ýyldyrym çakmagy mümkin. Demirgazyk-günbatardan tizligi sekuntda 9 — 11 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +24... +26°, gündizine +33... +35° maýyl bolar. Howanyň basyşy

14 Iýul 2021

Tebigat

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu gün — 14-nji iýulda bolmagyna garaşylýan howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Aşgabatda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, günüň ahyrynda az-kem ýagyş ýagar. Demirgazyk-günbatardan tizligi sekuntda 9 — 11 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +26... +28°, gündizine +34... +36° maýyl bolar. Howanyň basyşy 731 mm, çyglylygy 30 — 50 %.

14 Iýul 2021

Tebigat

Keýik — tebigatyň ýaraşygy

Keýik tebigaty we tebigy baýlyklary goramagyň halkara bileleşiginiň Gyzyl sanawyna, Türkmenistanyň Gyzyl kitabynyň sanawyna girizilendir. Keýikleriň gelşikli, uzyn aýakly tekesiniň göwresiniň uzynlygy 105-126 santimetr, geçisiniňki bolsa 101-119 santimetr bolup, agramy degişlilikde 24-34 we 20-33 kilogram aralygynda bolýarlar. Arkasy çäge öwüşginli, garny ak reňkli tekeleriň egrelip duran 40 santimetre golaý çal, garamtyl şahlary bolýar.

13 Iýul 2021

Tebigat