Sähralarymyzyň täsin wekili

2 Oktýabr 2024
368

Dünýäniň köp ýerlerinde duşýan bu haýwan özüniň üýtgeşik daşky keşbi, ýagny, syh-syh, ala, uzyn tikenleri bilen tapawutlanýar. Oklukirpiler gemrijiler maşgalasyna degişli bolup, olaryň bedenleriniň uzynlygy 1 metre, agramy bolsa 27 kilograma çenli ýetýär. Olaryň tikenleriniň reňki ala bolup, uzynlygy 40 santimetre, ini bolsa 7 millimetre golaýdyr. Guýrugyndaky ak tikenleri biraz gysga bolsalar-da, beýlekilerden gaty we ýogynrakdyr. Oklukirpiler ujy ýiti tikenlerini duşmanlaryndan goranmakda ezberlik bilen ulanýarlar.

Çaga döwrümizde oklukirpiler özüne howp salýanlara iňňesini atýarmyş, şol sebäpli onuň golaýyna baryp bolmaýarmyş diýen gürrüňleri eşiderdik. Ýöne ulalanymyzda bu haýwanlaryň iňňelerini atmasalar-da, olary duşmanlaryndan goranmakda peýdalanýandygyny ylmy edebiýatlardan öwrendik. Oklukirpiler gorananlarynda, duşmanyna tarap arkasyny öwürýärler we gaçmak bilen bolýarlar. Şonda oklukirpiniň kastyna çykanlar hem onuň yzyna eýermeli bolýarlar. Oklukirpiler duşmanyň yzyndan ýetip, has golaýlanyny duýanda bolsa, iňňelerini hüžžerdip, sakga durýarlar. Şonda awa kellesi gyzan duşmany badyny saklap bilmän, onuň ýiti iňňeleriniň awusyny datmaly bolýar. Güýçli agyry olary awyndan daşlaşmaga mejbur edýär. Oklukirpileriň döwlen iňňeleriniň ornuna täzeleriniň çykýandygyny, özi-de olaryň ömrüniň dowamynda iňňeleriniň müňlerçesini täzeleýändigini hünärmenler belleýärler.

Ýaňybaý ROZYKULYÝEW,
Amyderýa döwlet tebigy goraghanasynyň uly ylmy işgäri.