Türkmenmetbugat

"Türkmenistan" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-88, 39-95-06, 39-95-67
Email: turkmenistan-gazeti@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Maksatly köňüller(hekaýa)

Doňakly gyş ýumşady. Ýaza ýan berdi. Çarwa nowruzynyň ýumşak howasy baharyň buşlukçysydy. Ýöräňde gütürdeýän garyň aşagyndaky topragyň yzgarlanmagy ýere ýyly gitmegiň ilkinji alamatydy. Tarnawyň etegindäki süňňi gowşan sümsülä çalymdaş buzuň ujundan damýan damjalar aşakdaky sürçege düşende sarsgynly seslenýärdi. Işden aryp gelen Maral diwana geçdi. Argyn gelin ymyzgandy. Az salymdan ýygjam damýan damjalaryň sesine tisginip oýandy. Ol biraz diňşirgense-de, belli bir zat aňşyrmady. Gapa gulak goýdy, äpişgä diň saldy. Gapynyň kakylmagyna garaşýan gelin ýene-de näumyt galdy. Ol gözüni boş diwara dikdi. Ýüzüne düşen ýuwa seçegi ýaly alyn saçynyň tellerini gapdal syryp, barmaklary bilen daraklady. Ýüregine güzer salan ýigidi Wepa bilen baglanyşykly ýatlamalara çümdi...

7 Ýanwar 2021

Ýürekde galan ýatlamalar

Kakaly Berdiýew ýaşlara ynanýardy, olara bil baglaýardy. Zehinli ýaşlary-da gazetiň işine çekýärdi. Kakaly Berdiýew hiç haçan göz-görtele bilip duran zatlaryna göz ýummazdy, gönüläp aýdardy. Ikinjidenem, kän okardy. Hysyrdyly işiniň, jogapkärli jemgyýetçilik ýumuşlarynyň, döredijiliginiň daşyndan okamaga hökman wagt tapardy. Döwürden yzda galmazdy.

7 Ýanwar 2021

Garly gün(oýlanma)

Gyş! Aňzakly günleriň golaýlap gelýänini bildirmejek bolýan dek, sary reňke boýap çykan topragynyň ýakyn wagtda aýazdan goranmak üçin ak gary ýorgan edinmeli boljakdygyna özi günäkär ýaly, köňlüni gussadan dolduryp giden sarymeňiz güýz bilen hoşlaşanymyz ýaňy ýalydy. Ine, eýýäm şadyýan çagajyklaryň gülküleriniň has çasly ýaňlanmagyna sebäp bolan gyşyňam bir aýy yzda galypdyr. Bu ýyl-a gyşyň owadanlygy-da üýtgeşik. Körpejeleriň meýdanda garyň üstünde dürli oýunlary oýnap, şady-horram bolup ýörüşlerini guwanç bilen synlamagyň özi köňlüňi joşdurýar. Sähel eliňe galam alýan bolsaň, nämedir bir zatlar barada oýlanmaga mejbur edýär. Menem bu gün umumy ýaşaýyş jaýymyzyň penjiresinden daşaryny synlap durşuma, akja gar barada pikire çümenimi duýman galdym. Dogrusy, ak garyň beýdip, uzak wagtlap topragy ýassanyp ýatanyny ýatlap ber diýseler, gürrüňim kän bir uzaga gider öýdemok. Sebäbi bular ýaly sowuk, garly gyşlaryň seýrek bolýandygyny ulularam aýdýarlar. Bize bolsa entek o diýen köp gyşy garşylamagam miýesser edenok. Ýöne täsinliginden, owadanlygyndan, şatlyk paýlamak ukybyndandyr-da, sähel wagtlyk myhman bolaýanda-da, gar özi barada süýjüje ýatlamalary goýmaga-ha ýetişýär. Menem şolar ýaly ýatlamalaryň birnäçesini kalbymda edil gymmatbaha monjuk kimin saklap ýörün...

7 Ýanwar 2021

Öýlänçi «Mätäji hakyndaky hekaýalar» toplumyndan

Günbatardan lemmer-lemmer bolup gelen çal bulut, Mätäji şahyryň üzümli dalbarynyň üstüne gelip, bolmajysy boldy. Irigöz elekden dökülýän ýaly ýagyş damjalary, üzüm ýapraklarynyň aýasynda oýun gurýardy. Ýaňy monjuk düzülen ýaly bolan üzüm hoşalary adaty bolmadyk şemalyň ugruna iki ýana hallan atýardy. Gunçasyny güjeňläp oturan almadyr armyt agaçlary başlaryny ýere goýup galdyraýjak ýaly hereket edýärdi. O diýen güýçli bolmadyk şemala tänip, ýere düşýän iki-ýeke ýapragy synlap duran şahyr, tebigatyň bu oýnuna nebsagyryjylyk bilen başyny ýaýkaýardy: —Älhepus, beýle-de bir bişeýkellik bolar eken-ow. Ýeri, gurbany boldugym, asudalyk bilen ýagaýaň-da, näme seniň edeniňe däl diýjek barmy?!

7 Ýanwar 2021

Bir dessanyň beýany

Abdylla Şabendäniň döredijiligi üç asyr bäri türkmen edebiýatynyň we aňyýetiniň gymmatly baýlyklarynyň biri bolup durýar. Abdylla Şabendäniň «Gül-Bilbil» dessanynda yşk bilen gahrymançylyk utgaşykly beýan edilýär. Dessanyň başyndan söýgi bilen bagly wakalar ýaýbaňlanyp, munda göreşem, ýeňşem bar. Söz ussady özüniň isleg-arzuwlaryny gahrymanlarynyň keşbinde şöhlelendiripdir. Ol il-güni agzybirlige çagyrýan batyrlyk, halallyk, birsözlülik ýaly häsiýetleri gahrymanlaryň keşplerine siňdiripdir. Dessanyň baş gahrymany Bilbil. Ol şa ogludygyna garamazdan, özüni halkdan üzňe tutmaýar, halk bilen bir jan-bir ten bolýar. Şabende Bilbile şeýle ynsanperwer häsiýet bermek bilen, zähmetkeş halkyň mertebesini belent tutýar we adalatly durmuşy görýär. Bilbiliň ýoldaşlary Sala — weziriň ogly, Galandar — mekdep mugallymy, Zelili — daýhan ogly. Bilbil olaryň güýjüne, kuwwatyna ynanmak bilen, dessanyň bütin dowamynda olar bile hereket edip, edermenlik görkezýärler. Şu hili garaýşy Bilbiliň kakasy Nasyr şada-da görmek bolýar. Şabende Nasyr şanyň keşbiniň üsti bilen adalatly, rehimdar bolmagy, hemmä deň göz bilen garamagy, dostana pikirleri öňe sürüpdir. Nasyr şanyň keşbi adalatly şa hakyndaky arzuwlaryň Şabende tarapyndan ösdürilişidir.

7 Ýanwar 2021

«Paýhas çeşmesi» kitabyndan gyş hakynda

Gün parlap çyksa-da, gyşyň güni ýaz durmaz. * * *

7 Ýanwar 2021

Ýazyjyny ýatlap...

1988-nji ýyl. Täze ýylyň yz ýanydy. Sarahsdan Aşgabada gezelenje bardym. Döredijilik bilen gyzyklanýan dostum Esen Nazarow maňa ýazyjy Berdinazar Hudaýnazarowyň öýüne gitmekçidigini aýtdy-da, meniň hem özi bilen bile gitmegimi teklip etdi. Döredijilik bilen azda-kände gyzyklanamsoň, onuň teklibi bilen bada-bat razylaşdym. Meşhur ýazyjy, ussat şahyr bilen görşüp, birsalym mesawy gürleşip oturmaklygyň özi-de biz üçin uly bagtdy. Esen ikimiz tirkeşip, Aşgabat şäheriniň gündogarynda ýaşaýan ýazyjynyň öýüne bardyk. Bizi iç işikde Berdinazar aganyň maşgalasy ýazyjy Ogultäç Orazberdiýewa garşylady. Ol Eseniň obadaşy eken. Bize: «Geçiberiň, ýaşuly içki otagdadyr» diýip, mylaýymlyk bilen ýüzlendi.

7 Ýanwar 2021

Çarwa hekaýaty

Syzgyrlyk Çary Halylyň çopan goşuna ýygy-ýygydan gelýän Kerim çopan bilen itlerem öwrenişipdi. Hemişeler bir menzilden onuň garasy görnenden, ala-zenzele bolup eňýän goýun itleri indi göwünleri bir ýaly, äwmezlik bilen başlaryny galdyrardylar-da, bir gyra çekilip ýatybererdiler. Dilewarlykda öňüne adam geçirmeýän Kerim her gezek halypa çopanyňka gelende, onuň itlerini görenden tarypyny edip başlardy.

7 Ýanwar 2021

Her kimiň öz paýy (slowak tymsaly)

Kiçiräk şäherleriň birine çykyş etmek üçin sazanda gelipdir. Ol şäherjigiň tomaşa jaýyna barsa, asla hiç kim ýok diýen ýalymyşyn. Käýerde bir adam otyr diýýä. Sazanda öňki hatarda ýeke özi oturan tomaşaça ýüzlenipdir: — Näme, adamlar meniň çykyşymyň boljagyny eşitmedilermikä?

7 Ýanwar 2021

Çeniňi bil-de, çemçäňi çek

Lukman Hekim hemaýat isläp, huzuryna baran hassa aýdar eken: «Biz üçdüris. Men, sen, hassaçylyk. Eger menlik bolsaň, iki bolup hassaçylygy ýeňeris. Onluk bolsaň, dadyňa Alla ýetişsin. Dert bilen dolaş-da geziber». Degerli garşylyk görkezip bilmedik Amanmyrat öwrenen endigine erk edip bilmedi. Öňüne gelen aşdan agzyny aýamady. Dograma, palaw iýdi. Onuň bilen kanagatlanman, owkadyň ahyryny etli börek bilen ýetirdi. Ir ikindin ýatdy. Erte guşlukda oýandy. Ýassyk bilen ýar boldy, düşek bilen dost. Garny doýsa-da, gözi doýmady. «Az iýen arassa, köp iýen hassa». Pikiri dürsüň ýaşaýşy ýakymly, ömri uzak bolýar. Ömrüniň dowamynda et iýmegi endik edinmedik Öwezgeldi aganyň hurşy gök ot, miwe, süýt, gatyk boldy. Göreni iş, görmedigi düýş. Iş bilen işikdeş, zähmet bilen ýoldaş. Dokuz onlugy togalady.

7 Ýanwar 2021

Şygryýet bossany

Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany Bitaraplyk ýolunda haýyr işlere berip şan,Dünýe içre şugla saçýan nurly daňyň atany.Hoşniýetli dostluga şaýol salan Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany.

7 Ýanwar 2021

Derwaýys sapak (hekaýa)

Üzüm dalbarynyň astyndaky sekide gözüne äýnegini dakyp, Didarberdi Haýdar ogly gazet okap otyrdy. Ýaşy ýetmişden geçen ýaşulynyň ýanynda ýene-de birnäçe gazet, žurnal hem-de kitap bardy. Ol häzir hormatly dynç alyşdady. Manyly ömrüniň tegelek elli ýylyny Didarberdi aga orta mekdepde okuwçylara taryh sapagyndan bilim beripdi. Ol okumyş adamdy. Didarberdi aga: «Okamak öwrenmekdir, öwrenmek pikirlenmekdir, pikirlenmek ýaşamakdyr» diýýärdi. Ýaşuly has-da çeper eserleri okamaga höwesekdi. Ol bu hakda şeýle pikire gol ýapýar: «Her bir çeper eser mugallym kysmydyr, onuň bilen içgin tanşanyňda, durmuşyň bir sapagyny özleşdiren ýaly bolýarsyň».

7 Ýanwar 2021

Keýmir serdaryň gelinligi

Keýmir körüň akyly gelip-gitmeliräk ogly bolupdyr. Keýmir ogluny dana, edepli, akyl-paýhasly bir maşgala öýlendirmek isläpdir. Ol şeýle maşgalanyň gözlegine çykýar. Bir gezek meýdanda bir topar gyz odun ýygyp, gaýtjak bolup duran ekenler welin, ýagyş ýagmaga başlapdyr. Şol wagt Keýmir gyzlary synlap duran ekeni. Görse, ähli gyzlar ezilmejek bolup, donlaryny geýipdir, emma bir gyz welin, ýygan odunyna ýagyş damdyrmajak bolup, üstüne donuny ýapypdyr. Keýmir gyzdan:

6 Ýanwar 2021

Çopançylyk kärindäki kelamlar

Türkmen diliniň many-mazmun gorunyň umman ýaly çuňdugyny, asman ýaly giňdigini görkezýän sözler, söz düzümleri beýleki kesp-kärlerde bolşy ýaly çopançylykda hem örän köp. Şeýledigini mallaryň bakylyşynda, gulagyna salynýan alyk-tagmalarda hem görmek bolýar. Çopanlar alyk-tagma babatda malyň sag ýa-da çep gulagy diýmän, «tutar» hem «daş gulagy» diýip atlandyrýarlar. Ýagny, gören mallary hakynda habar berende «Tutar gulagynda öň alyk, daş gulagynda art alyk, dilik bar» diýip salgy berýärler. Şolar ýaly söz düzümleriniň birnäçesi mallaryň bakylyşy bilen bagly hem aýdylýar. «Daşyny basmak», «agdaryp çykmak» hem çopanlaryň gündelik işjeň ulanýan söz düzümleridir. Sährada agyp-dönüp, ýaýrap ýören süriniň ýanyna çopançylygyň öz düzgün-kadasy boýunça barmaly. Şolaryň berjaý edilişi bolsa çopanyň öz hünärine näderejede ussatdygyny görkezýän ýagdaýdyr. Daşyny basmak hem şol berjaý edilmeli kadalaryň biri. Ýagny, sürini gezip ýören örüsinde jaýly gezdirjek bolsaň, diňe sag tarapyndan barmaly. Has düşnükli aýdylanda, süriniň ugry demirgazyk tarapa bolsa, onda gündogar tarapyndan baryp yzyna gaýtarmaly. Şuny amala aşyrmak üçin edilýän işlere daşyny basmak diýilýär. Bu çopançylyk kärinde hiç üýtgemejek düzgün. Şony berjaý etmän, sürini jaýly gezdirmek, dargatman saklamak mümkin däldir. Eger çep tarapyndan barsaň, süri hernäçe otluk ýer bolsa-da, şol ýerde gezmeýär. Ýene şol tarapa gaýdýar.

6 Ýanwar 2021

Halk hekaýatlary

Kimiňki dogry? Iki sany danyşment bir uly mejlisde bile oturmaly bolupdyr. Olaryň biri takwalyk edip, dymmagy özüne endik edipdir. Beýlekisi bolsa, parasatly sözler bilen öwüt-ündew edip oturypdyr. Soralan zatlara bildiginden jogap beripdir. Mejlisiň ahyrynda dymyp oturan danyşment:

6 Ýanwar 2021

Duýguly dünýä

ARKADAGYŇ AJAP EÝÝAMY GELDI Geçmişi ýagtydyr, geljegi nurdan,Tüýs türkmen halkynyň diýýäni geldi.Buýsan, beýik türkmen, berkarar ýurda,Arkadagyň ajap eýýamy geldi.

6 Ýanwar 2021

Şygryýet çemeni

SYNANŞYK «Men seni söýýäni» kän gezek diýdim,Ömrümden köp gyza nesibe ýetdi.Käbirinden puç dolandy umydym,Käbiri ýanymda ýekesiretdi.

6 Ýanwar 2021

Şygryýet bossany

MEŇZEŞLIK Gorky bilen sahabyny agdarýan,Düşünýän ýarsyna, ýarsy howaýy,Pikirleriň ganatyna müner-de,Çyga boýar owamy.

6 Ýanwar 2021

Gündelikden (Dostluk köprüsi)

Hosiýat RUSTAMOWA, Özbegistanyň «Kitob dunyosi» gazetiniň baş redaktory. GIT GÖZLERIMIŇ ALNYNDAN!

6 Ýanwar 2021

«Beýle gary unudypdyr bu ýerler»

«Çökeripdir indi hasam egnimi, ýürekdäki sensiz günleň tegmili» «Bu günem gar ýagýar, ýagýar ol gaty, göýä seni ýatlap küýseýşim ýaly»

6 Ýanwar 2021

‹
1
2
...
672
673
674
675
676
677
678
679
680
›