"Zenan kalby" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-10, 38-61-74, 38-62-05
Email: zenankalby@sanly.tm

Habarlar

Iki asyryň juwazy

Geçen asyryň başlarynda Daşoguz şäheriniň etegindäki obalaryň birinden ýaby goşulan ullakan araba «Niredesiň Aýböwür ýaýlasy?!» diýip, gumaksy ýol bilen tigirlenip ugrady. Arabany sürüp barýan ýigidiň göwni hoşdy. Ol mahal-mahal arabanyň üstüne ýüklenen juwaza guwanmak bilen seredýärdi. Dagy näme, onuň söwdasy oňupdy. Näçe wagtdan bäri edip ýören arzuwyna ýetdi. Esli wagt bäri daýhançylykdan ýygnap, artdyran puluna juwaz satyn alypdy. Indem obadaşlarynyň özüni nähili garşy aljakdyklaryny göz öňüne getirip, aýdyma hiňlenip barýardy. Işigiňde juwaz işletmek şol döwürde hemmä ýetdirip duran dereje däldi. Ol ýag siňip, sokusy garalyp giden juwazy ýene bir gezek synlady. «Juwazyň ýasalanyna näçe wagt bolduka?». Bu sowalyň jogabyny ony satan adamyň özi hem takyk aýdyp bilmändi.

Söýgi siňen senet

Gelin-gyzlarymyzyň hünärli ellerinden dörän milli matalarymyzyň beýany bilen tanyşmak gyzykly bolsa gerek. Türkmen matalary, esasan, üç topara bölünip, olar: nah, ýüpek, ýüň matalarydyr. Nah — pagtadan egirlen ýüplükden dokalan mata. Oňa şular degişlidir:

Täsin muzeýler

Muzeý sözi grekleriň «museum» sözünden gelip çykyp, «ylhamlar öýi» diýen manyny berýär. Ilkinji muzeý biziň eýýamymyzdan öňki 290-njy ýylda Aleksandriýada «Museýon» ady bilen açylypdyr. Häzirki wagtda dünýä ýüzünde muzeýleriň sany sanardan geçen hem bolsa, olaryň içinde täsinligi bilen saýlanýanlary-da bar. Ine şolaryň käbiri. Paýtun muzeýi. Portugaliýada bolan her bir syýahatçy hökman paýtagt şäher Lissabondaky Milli paýtunlar muzeýine-de baryp görýär. Muzeýiň ýerleşýän binasynyň hem özboluşly taryhy bar. 1787-nji ýylda patyşa Huan VI atda türgenleşik geçmek üçin ýörite meýdança gurdurýar. Şol toplumyň binasy ýyllaryň geçmegi bilen paýtunlaryň muzeýine öwrülýär.

Bagşylar söz açsa,göwün gül açar

Dessanlar milletiň ruhy baýlygy, ynam-ygtykady hakynda söz açýar. Bagşylar dessan aýtmaga başlamazdan öň, mähellä geňeş salypdyrlar. Magtymguly Garly ýaly ussat dessançy ilki adamlara ýüzlenip: «Halaýyk, «Garry halardan» başlaýynmy, «Ýaş söýerden» gideýinmi, ýa «Garyşyk ýoldan» ýöräbereýinmi?» diýer eken. Dessan diňlemäge gelenleriň aglabasy ýaşululardan ybarat bolsa, onda bagşy dessany pelsepewi äheňde, manylaryna artygrak öwüşgin berip, «Garry halar» ugry bilen dessan aýdypdyr. Toýa bagşy diňlemäge gelenleriň arasynda ýüreklerinde yşk-söýgüsi süýjäp başlan ýigitler agdyklyk edýän bolsa, onda bagşy süýji-süýji degişmeleri aýdyp, aşyk-magşuklaryň inçe duýgularyny juda saýhally beýan edip, «Ýaş söýer» ýolundan jemendä hezil beripdir. Her bagşynyň dessana başlamanka aýdýan sanawajy bar. «Türkmeniň öçmez hazynasy dessan eken, diňlänleriň başy asman eken. Baryny başdan aýdaýyn, gepimde ýalan tapsaňyz, yza gaýdaýyn. Dem şu demdir, özge deme dem diýme, aýtjagym köp, süýji sözüň kem diýme! Dutarym sözlär tar bilen, guşlar uçanda per bilen, belent daglar owadan başynda ap-ak gar bilen. Hezil etme pälwan bilen, ýykar seni emel bilen, iki agyz dessan aýdaýyn, golumda goşa tar bilen. Elkyssa, muhteser, yşk-söýgi, bir heser...» diýip dessana başlanda, ýaş ýigitleriň biri durubilmän: — Bagşy aga, ýigit göwnün kim keser? — diýýär. Onda bagşy: «Aşyk göwnün gyz keser. Gülaýym Bulduryň gyzydy,

Toý-baýram döwresi

Ýewropaly alymlaryň kitaplarynda Nowruz baýramynyň Parfiýada örän dabaraly bellenilendigi barada gyzykly maglumatlar aýdylýar. Halkyň arasynda aýdylýan bir rowaýata görä, Nusaý atly zenanyň elinde göterýän zümerret daşy bolupdyr. Gije-gündiziň baharky deňleşýän gününde, şemsi hasaby bilen hamal aýynyň birinji güni, häzirki hasabymyz bilen 22-nji martda Günüň nury öýüň tüýnüginden zenanyň golundaky zümerret daşyna düşüp, ojaga ot düşýär. Şondan soň gazan atarylyp, semeni bişirilýär. Parfiýanyň paýtagty Nusaýda ýörite ot ýakylýan öýleriň galyndylary häzire çenli hem saklanyp galypdyr. Bu baýramda birnäçe däpler berjaý edilýär. Baýram gününde myhmançylykda birek-birege sowgatlar paýlanylýar. Aýratyn hem çagalara, täze toý eden ýaş juwanlara sowgat paýlamak adata öwrülipdir. Täze günüň bereketli boljakdygyna ynanylyp, ýagly petir, külçe, pişme, börek, gowurdak, dograma, etli çörek, gatlama, palaw ýaly tagamlar taýýarlanylýar. Gözbaşy rowaýatlara we ynançlara siňen baýramçylykda orta çykarylýan esbaplar parahatçylygy we berekedi aňladýar. Gaplara guýlan suw päkizeligi, öýde ýakylan şem şowlulygy, ösümlikler bolsa nesil daragtyny alamatlandyrýar.

Edep-terbiýäniň sazlaşygy

Ilkinji perzende ýüzi düşen enäniň bagty çagasyna bolan mähir-söýgüsi bilen sazlaşyp, maşgala agzybirliginiň pugtalanmagyna täsir edýär. Nowbaharda oglumyz Soltanjyk dünýä inen güni maşgalamyz üçin iň şatlykly gün bolupdy. Şol günden başlap, gaýynenem Zülfiýa Halymowa bäbege seretmek, sallançakda üwremek bilen baglanyşykly kän zatlary öwretdi. Obamyzda irki zamanlardan bäri çagany sallançaga salmak bilen baglanyşykly dessurlar häzire çenli dowam edýär. Gaýynenem çagany kyrk çilesinden çykýança sallançaga salmaly däldigini, entek etigmedik bäbegi rahat ýerde goraglap saklamalydygyny maslahat beripdi. Kyrk günden soň, çarşenbe güni oguljygymyzy süýji arzuwlar bilen sallançaga saldyk. Şol gün pişme bişirip, goňşulara paýladyk. Bäbek gutlamaga gelenler: «Öýüňizde sallançagyň bady ýatmasyn!», «Sallançagyňyz hemişe bäbekli bolsun!» diýip, ýagşy dilegleri etdiler. Oglumyz ese-boýa galsa-da, ýene çaga dünýä insin diýen niýet bilen dulumyzdaky sallançagy ýygnamadyk.

Türkmen owazyna maýyldyr älem

Ýewropaly syýahatçy hem-de ilçi Aleksandr Býorns 1831—1834-nji ýyllarda Merkezi Aziýa, şol sanda türkmen topragyna syýahat edipdir. Ol 1834-nji ýylda Londonda neşir edilen uly göwrümli eserinde eden syýahatynyň özünde galdyran täsirlerini giňişleýin teswirläpdir. Aleksandr Býorns bu kitabynda Amyderýadan geçip, türkmen topragynyň sahawatlydygyna göz ýetirendigini, obadyr kentlerde myhmançylykda bolup, halkymyzyň myhmansöýerligi, aýdym-saz sungaty, däp-dessurlary barada täsirli maglumatlary toplandygyny beýan edipdir.

Bahar we çaga oýunlary

Bahar pasly tebigatyň gözelleşýän, ýürekleriň joşýan döwri hasaplanylýar. Çagalar hem oýnaýan oýunlarynda, ýerine ýetirýän sanawaçlarynda, goşgudyr aýdymlarynda bu ajaýyp pasly wasp edýärler. Gulpajygy örüme girmedik gyzjagazlar ýagyş ýaganda:

Pälwançylyk dessurlary

Türkmen halkynyň pälwançylyk dessurlary öz gözbaşyny has irki döwürlerden alyp gaýdýar. Toýa göreş tutmaga gelen ýigitleri şol obanyň pälwanlary myhman alypdyrlar. Uludan tutulýan toýlarda meşhur pälwanlar bilen birlikde ýaş pälwanlar hem güýç synanyşypdyrlar. Türkmençilikde eminler göreş meýdanyna çanak goýup, nähili baýrak goýulýandygyny yglan edýärler. Däbe görä, ilkibaşda kiçiräk baýraklar goýulýar. Onuň üçin ýaş pälwanlar orta çykýar. Öküz, düýe, haly ýaly baýraklary almak üçin özüne göwni ýetýän pälwanlar tutluşýarlar. Orta baş çanak goýlanda, entek ýagyrnysy ýere degmedik meşhur pälwanlar güýç synanyşýarlar.

Peder ýoly — nesillere nusgalyk

Adamda käbir pikir ýöretmeler bolýar, ony ýürekden duýup, aňdan syzdyryp, gözýetimiňde şöhlelendirip bolsa-da, dil bilen, söz bilen beýan edip bolmaýar. Ýöne şol pikirleriň ýüregiňe jüňk bolup duran kagyz ýüzündäki ýazgysyny okanyňda ýa-da eşideniňde, «Bäh» diýip, birsellem doňup galanyňy, şol sözleri täzeden kelläňde aýlap, pikir ummanyna çümeniňi hem bilmän galýarsyň. Hormatly Prezidentimiziň «Watan diýlen düşünje ynsan üçin örän mukaddesdir. Bu düşünje adama ene süýdi, ata pendi bilen geçýär. Şoňa görä-de, Watan, ene toprak diýlen düşünjeler hemişe-de belent ýaňlanýar» diýen jümlesi-de hut şeýle duýgulary kalbyňa doldurýar. Bu sözleri okanyňdan soň, Watan mukaddesliginiň özen-örki hakdaky öňki düşünjeleriňe ýaňadan ser salýarsyň. Şonda Watan mukaddesliginiň gözbaşy barada şeýle jaýdar sözlemek üçin, tutuş dünýäni juda inçe duýmagyň, görmegiň, söýmegiň hem sözlemegiň gerekdigine düşünýärsiň. Hemişe belentden sarpalanýan watançylyk düşünjesi, türkmene arkama-arka geçip gelýär. Çünki ata-babalarymyz janyndan hem ileri tutýan ene topragyny, ata Watanyny iň ýokary gymmatlyk derejesine göterip, apalap, merdi-merdanalygyň, watansöýüjiligiň belent nusgasyny kemala getiripdirler. Erkinligiň, özbaşdaklygyň, agzybirligiň gymmatyna düşünip, nesillerini hem şol ruhda terbiýeläpdirler. Beýik ynsanlar beýik maksatly bolýar. Biziň merdana pederlerimiz watansöýüjiligiň belent nusgasyny kemal

«Taryp» sözüniň özgerişi

Türkmen dili öz taryhyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýar. Milletimiz gadymy döwürlerden bäri dünýä halklary bilen dost-doganlyk, ykdysady, medeni gatnaşyklary saklap gelýär. Türkmenistanyň Beýik Ýüpek ýolunyň çatrygynda ýerleşmegi türkmen halkynyň dünýä halklary bilen ykdysady we medeni gatnaşyklaryny has-da pugtalandyrypdyr. Bu gatnaşyklaryň netijesinde halklaryň dilleri biri-birlerine özara täsirlerini ýetiripdir. Netijede, dünýä halklarynyň diline türkmen dilinden, türkmen diline bolsa beýleki halklaryň dilinden ençeme sözleri geçipdir. Nusgawy edebiýatymyza degişli eserleri okanyňda, orta asyrlardan başlap arap, pars dillerinden türkmen diline geçen sözleriň köpdüginiň şaýady bolýarsyň. Dilçi alymlaryň aýtmaklaryna görä, arap dilinden biziň dilimize geçen sözleriň aglabasy atlara we sypatlara degişlidir. Arap dilinden türkmen diline geçen sözlere mysal edip, aşakdakylary görkezmek bolar: taryp, maksat, myrat, syýasat, ruh, maglumat, ylym, alym we ş.m.

Ikiýan ýüzli haly

Gadym eýýamlarda eli çeper halyçy zenanyň ýanýoldaşyny hem erkek doganyny ýesir edip alyp gidipdirler. Zenan maşgala olaryň yzyndan gidipdir. Ol ýurduň hanyna arz bilen gelendigini aýdanda, hanyň rugsadyny alyp, ony hanyň huzuryna getiripdirler. Zenan maşgala öz ezizlerini boşatmagyny handan haýyş edipdir hem-de oňa derek hana türkmeniň nepis halysyny dokap berjekdigini aýdypdyr. Han: “Haly dokamak üçin nämeler gerek?” diýip sorapdyr. Ol: “Goýnuň ýüňi bolsa bolýar, reňkleri men ot-çöplerden çöplärin” diýip, işe girişipdir.

Baýramçylyk sergisi

Her bir güni toý-baýramlara beslenýän berkarar Watanymyzda Milli bahar baýramy — Halkara Nowruz güni dabaraly bellenilýär. Häzirki günlerde bu ajaýyp sene mynasybetli Gökdepe etrabynda hem gyzykly baýramçylyk dabaralary geçirilýär. Etrap merkezinde ýerleşýän «Gökdepe» Milli muzeýinde «Bu gün gül Diýara Nowruz gelipdir» ady bilen açylan baýramçylyk sergisi hem şu şanly senä bagyşlandy. Serginiň açylyş dabarasy toý ruhuna eýe boldy. Etrabyň Medeniýet bölüminiň dutarçylar toparynyň ýerine ýetirmeginde ýaňlanan milli öwüşginli aýdym-sazlar ol ýere ýygnananlaryň göwünlerini galkyndyrdy. Milli toý däplerini açyp görkezýän tomaşalar hem ünsi çekiji boldy.

Haly-palas törde ýagşy

Dünýä meşhur türkmen dokmaçylygy öz inçeligi bilen asyrlar boýy tanalyp gelinýän sungatdyr. On barmagyndan dür dökülýän türkmen zenanlary gaýtalanmajak el hünärleri bilen haly, palas önümlerini, owadan gülli keçeleri, nepis nagyşlary döredipdirler. Türkmen öýlerini halysyz, palassyz göz öňüne getirmek mümkin däl. Ene-mamalarymyz sebit aýratynlyklary boýunça sütüksiz halylary «palas», «kilim» diýip, dürlüçe atlandyrypdyrlar. Kilim öz ölçegi we göl aýratynlygy bilen birneme tapawutlanýar. Uly ölçegde we dürli göller salnyp dokalýan owadan palaslar durmuşa çykýan gyzlara dokuzynyň (toý sepiniň) biri hem bolup hyzmat edipdir. Düşek üçin niýetlenip dokalýan kilim bolsa ölçeginiň kiçiligi, gölüniň ýeňildigi, ýüpleriniň (çig malynyň) ýogynlygy bilen palasdan tapawutlanýar. Palas hem edil haly ýaly guramada dokalýar. Haly dokalanda, baslyk kakylýar, emma palas dokalanda, baslyk kakylman, oňa darak bilen siňňitli argaç kakylýar. Palasa il içinde «nagşaşak» hem diýilýär. Sebäbi palasyň ýüpleri öýdelýän ýüzünde seçek ýaly bolup durup, nagşy aşak ýüzünde bolýar, ýagny palasyň düzüw ýüzi aşak, seçekli ýüzi ýokary edilip dokalýar. Şonuň üçin palas dokamak haly dokamakdan hem kyn hasaplanylýar.

Gymmatly eseriň söhbedi

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly çuňňur many-mazmuna ýugrulan eseriniň çapdan çykmagy we dünýä dilleriniň ençemesine terjime edilmegi halkymyzyň kalbyny buýsanja besledi. Bu gymmatly eser asyrlaryň dowamynda kämilleşip gelen milli ýörelgelerimizi, baý medeni mirasymyzy, ruhy gymmatlyklarymyzy ýaş nesle öwretmekde uly ähmiýete eýedir. Mekdep okuwçylarynyň gatnaşmagynda hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitaby boýunça geçiren çärämiz şeýle maksatdan ugur aldy.    Kitaphanaçylaryň bu ajaýyp kitabyň terbiýeçilik ähmiýeti, gymmatlygy barada beren giňişleýin gürrüňleri, okuwçylaryň eserden aýdyp beren gyzykly rowaýatlary çäräniň many-mazmunyny artdyrdy. Ajaýyp kitapdan rowaýatyň sahnalaşdyrylmagy has-da täsirli boldy. Çärede gymmatly eserleri bilen bizi begendirip durýan hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, beýik işleriniň rowaç bolmagy arzuw edildi.

«Gelse Nowruz äleme»

Hormatly Prezidentimiziň milli däp-dessurlarymyzy dikeltmeklik ugrunda alyp barýan taýsyz tagallalarynyň netijesinde türkmen halky Milli bahar baýramyny uly dabara bilen giňden belläp geçýär. Bu baýram bilen baglanyşykly käbir däp-dessurlar gadymdan bäri ýerine ýetirilip gelinýär. Abulkasym Ferdöwsiniň «Şanama» eserinde täze ýyl Jemşidiň ady bilen baglanyşdyrylypdyr. Ajam iliniň hökümdary Jemşit ýurtda ýagşylyk etmek maksady bilen adamlara kesp öwredýär. Demir eredip, gural ýasadýar, ýüp egirdip, geýim dokadýar, ymaratlar gurdurýar. Tebiplik syrlaryny açýar, gämi ýasadýar, bag ekdirýär. Ahyry işleri rowaçlanyp başlansoň, çeken zähmeti rehnet eçilende, tagt ýasadyp, onda asmana göterilýär. Rowaýata görä, şol gün Nowruz baýramy bellenilýär. Bu baýramyň Jemşidiň häkimliginden öň hem baýram edilendigini Birunynyň özi şeýle belleýär: «Bu güne Jemşitden öň hem hormat goýulýan eken, emma onuň baýrama öwrülmegi hut Jemşidiň zamanasy bilen baglanyşyklydyr».

Mähribanlyk mekdebi

Durmuşyň gözbaşy, öý-ojagyň bezegi hasaplanylýan enelere hormat goýmakda, gelin-gyzlarymyzy mertebelemekde döwletimiz tarapyndan alnyp barylýan uly ähmiýetli işler zenanlaryň jemgyýetde tutýan ornuny has-da belende göterýär. Gahryman Arkadagymyzyň jöwher paýhasyndan dörän eserleriniň her biri türkmeniň nesil terbiýesiniň milli köklerini, halkymyzyň şöhratly taryhyny açyp görkezýändigi üçin juda gymmatlydyr. Hormatly Prezidentimiziň «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» kitabynda hem ruhy gymmatlyklarymyz bolan «Gorkut ata», «Görogly» şadessanlaryndan, «Kowusnamadan» we beýleki edebi eserlerden alnan jaýdar mysallar, rowaýatlar enäniň nurana keşbini, janypkeşligini, mähribanlygyny bütin aýdyňlygy bilen ýüze çykarýar. Döwlet Baştutanymyz enäniň perzendiniň akylly-başly bolup ýetişmeginde uly orny eýeleýändigini, her bir adam üçin onuň ata-enesiniň iň ýakyn ynsandygy barada buýsançly söhbet edýär. Arkadag Prezidentimiz bu ajaýyp eserinde taryhymyzda yz galdyran Tumar şa, Altynjan hatyn, Güljemal han, Keýmir serdaryň gyzy Aýlar ýaly zenanlaryň merdanalygyny mysal getirýär, şeýle taryhy çeşmeleriň gözlenilip, ylmy taýdan giňden öwrenilmelidigini orta atýar. Hut şonuň üçin ene hakyndaky nusga alarlyk ýörelgeleri, pikirleri, oýlanmalary özünde jemleýän bu gyzyldan gymmatly eseri biz durmuşymyzda we işimizde görelde mekdebimiz hasaplaýarys. Kitapda giňişleýin beýanyny tapan gadymdan gelýä

Taryha baý Köýtendag

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimizde milli mirasymyzy gorap saklamakda, ony ýaşlaryň aňyna ýetirmekde we halkara derejesinde mahabatlandyrmakda möhüm işler amala aşyrylýar. Milli mirasymyzyň özenini bolsa maddy we ruhy gymmatlyklarymyz düzýär. Maddy mirasa gadymy ýadygärlikler, galalar, şäherler, oba-kentler, sardabalar, kerwensaraýlar, şeýle hem önümçilik bilen bagly desgalar, külalçylyk, senetçilik gurallary, binalar we ymaratlar degişlidir. Şeýle taryhy-medeni ýadygärlikleriň köpsanlysy welaýatymyzyň gündogarynda ýerleşýän Köýtendag etrabynyň çäklerinde örän köp duş gelýär. Gadymy Köýten jülgesi ir döwürlerde ilatyň oturymly ýaşan ýerleriniň biri bolupdyr. Munuň şeýledigine taryhy çeşmeler, gadymy galalar, obalar, gadymy ýaplaryň sudurlary şaýatlyk edýär. Alymlar, arheologlar bu ýerde ençeme gezek gazuw-agtaryş işlerini geçirdiler. M.E.Masson, A.M.Mandelştam, W.N.Pilipko, T.Hojanyýazow, H.Suhangulyýew, S.Hemragulyýew dagynyň bu mekanyň gadymy mirasy barada aýdanlary bilen ylalaşmazlyk mümkin däl. Bu alymlar Köýten jülgesinde dürli ýyllarda bolmak bilen, taryhy-medeni, binagärlik ýadygärliklerini çuň öwrendiler we ylmy garaýyşlaryny döwürleýin metbugat neşirleriniň üsti bilen okyjylara ýetirdiler. Olar jülgedäki Gumdepe, Pultapdy depe, Mulzamata depe, Monjukdepe, Bazardepe, Tylladepe, Küldepe, Hangala, Şordepe, Kelif galalary ýa

Ösen medeniýetleriň mekany

Hormatly Prezidentimiz: «Türkmenistan dürli medeniýetleri birleşdiren medeni we ruhy galkynyşlaryň gadymy mekanydyr» diýmek bilen, türkmen halkynyň asyrlaryň dowamynda umumadamzat gymmatlyklaryna goşan uly mirasyny geljekki nesillere ýetirmek we bütin dünýäde wagyz etmek boýunça işleriň toplumlaýyn esasda alnyp barylmalydygyna ünsi çekýär. Çünki bu gün gojaman türkmen topragy dünýäde iň gadymy siwilizasiýalaryň dörän ojaklarynyň biri hökmünde ykrar edilip, baý taryhy we medeni mirasy bilen syýahatçylardyr jahankeşdeleriň gelim-gidimli künjegine öwrülýär. Ýurdumyzyň tebigy mirasynyň aýawly saklanylmagynda hem-de wagyz edilmeginde Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlyga aýratyn orun degişlidir. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllarynda, 1993-nji ýylyň 17-nji awgustynda London şäherinde BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň Konwensiýasyna gol çekip, bu ýöriteleşdirilen düzümiň doly hukukly agzasy boldy. 1994-nji ýylyň 30-njy sentýabrynda bolsa Türkmenistan ÝUNESKO-nyň Bütindünýä medeni we tebigy mirasyny goramak hakynda Konwensiýasyny tassyklady. Bu Konwensiýa laýyklykda, medeni we tebigy mirasyň käbir gymmatlyklarynyň aýratyn gyzyklanma mynasypdygy sebäpli, olar Bütindünýä mirasynyň bir bölegi hökmünde umumadamzat üçin goralyp saklanylmaga degişlidir. Garaşsy

Gopuz (Mizemez miras)

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy bilen milli saz-sungatymyzyň halkara giňişlige çykmagy, döwrebap derejede ösdürilmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Milli saz sungatymyzyň taryhy, saz gurallarynyň özboluşly aýratynlyklary ylmy esasda öwrenilýär. Bu bolsa dünýä medeniýetiniň ösmegine mynasyp goşant goşan halkymyzyň döreden milli gymmatlyklarynyň ähmiýetiniň artýandygynyň we onuň geljek nesillere ýetirilmegi ugrunda ägirt uly işleriň bitirilýändiginiň aýdyň subutnamasy bolup durýar. Taryhdan belli bolşy ýaly, türkmen halkynyň aýdym-saz sungaty türki dilli halklaryň aýdym-saz sungatynyň aýrylmaz bir şahasy bolup durýar.