Türkmenmetbugat

"Türkmen dünýäsi" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-45, 38-60-40, 38-60-44
Email: turkmendunyasi@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Watan mukaddesligi

Geçen — «Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany» ýylynda geçirilen güýzki bag ekmek möwsümi halkymyzyň togap edýän mukaddeslikleriniň biri hökmünde topraga goýýan sarpasyny ýene-de bir gezek äşgär etdi. Çünki türkmeniň döwletlilik ýörelgesinde toprak mukaddesligine aýratyn orun degişlidir. Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynda manyly ýaşamagyň sungaty beýan edilýär. Ýaşamak, ýalkanmak, tagzym-togap etmek üçin bolsa toprak hem Watan gerek. Ine, hut şu zerurlyklaryň gymmatyna düşünmekde bolsa mähriban Arkadagymyzyň ajaýyp eseri adam üçin täze ruhy ýollary açýar. Ýoluň açyklygy bolsa türkmeniň döwletlilik ýörelgesinde alnyň, bagtyň açyklygy hasaplanylýar. Diýmek, ata Watan hem ene toprak biziň bagtymyzdyr, açyk ýolumyzdyr.

6 Ýanwar 2021

Ak öýleriň zynaty

Howanyň çigräp başlamagy naýbaşy milli senetçilik önümlerimiziň biri bolan keçäniň durmuş, lukmançylyk we ruhy ähmiýetini has-da artdyrýar. Çünki keçe aýazly gyş aýlarynda özge düşek küýsetmeýär. Boz keçe örtülen altyn başly ak öýleriň içi gor ýaly bolýar. Ojakbaşy keçäniň üstünde dem-dynjyňy alyp, gök çaýdan ganarsyň welin, agyry-ynjyňa-da haýry degip, gök çaý janyňa melhem-derman bolaýar. Keçäniň gözellik dünýäsi-de özboluşly jadyly sungat mysaly. Onuň täsin gülleriniň mazmunyna dili dogaly ene-mamalarymyzyň arzuw-islegleri, ýagty umytlary siňen bolsa, gyralaryna salynýan şar gara ýüňli bölegi diňe bir gözden-dilden däl, eýsem, sähra mör-möjeklerinden hem goraýar. Şoňa görä-de, parasatly pederlerimizden miras galan milli gymmatlyklarymyzyň arasynda ulanylyş taýdan dürli maksatlara niýetlenip taýýarlanylýan keçe önümlerine uly orun degişlidir. Şondan ugur alnyp, keçe milli senetçiligimiziň sungat derejesine ýetirilen kämil nusgalarynyň biri hasaplanýar. Gülleriniň sazlaşykly utgaşmasyny, kämil tehnologiýa usullaryny ulanyp basylyşyny synlan daşary ýurtly sungaty öwrenijiler bolsa türkmen keçesini ýüňden düzülen mukama deňeýärler.

6 Ýanwar 2021

Hasyl bolan arzuw

Hemmeleriň sabyrsyzlyk bilen garaşan Täze ýyl baýramy ýetip gelipdi. Şäheriň köçeleri diýseň owadandy. Oklaw ýaly göni köçeleriň ugrundaky hatar tutup oturan arçalardan başlap, howalanyp duran ak mermerli belent binalaryň öňündäki meýdançada ýörite oturdylan beýik arçalara çenli dürli reňkli çyralarydyr täsin bezegleri bilen ýylpyldaşyp, seredeniň göwnüni göterýärdi. Ençe wagt bäri ýüreginiň töründen ýylpyldap duran umyt uçgunlaryny söndi hasaplap gelýän gyz öýlerine nähili ýeteninem duýmady. Ol aşhanada güýmenip ýören ejesine-de habar gatman, göni öz otagyna girdi. Eşiklerini çalşyp, eline ilen kitaplaryň birini aldy-da, kürsüde ornaşdy. Ýöne kitap onuň ünsüni bölüp bilmedi.

6 Ýanwar 2021

Täze ýyl arzuwlary

Sygyr ýyly ýola düşdi,Aýlar-günler owuz bolsun!Allaň beren gözel ömri Gabyk däl-de, maňyz bolsun! Diňe ýagşylygy görýän,Rehnet nurly gözüň bolsun!Doga edip göterýäniň — «Watan!» diýen sözüň bolsun!

6 Ýanwar 2021

Zähmete sarpa

Gahryman Arkadagymyzyň ýiti zehininden dörän «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitaby çuň many-mazmunlylygy bilen okyjylarda, uly gyzyklanma döredýär. Bu kitabyň daşary ýurt dillerinde çap edilip, dünýä halklaryna ýetirilmegi bolsa, kitabyň meşhurlygyny has-da artdyrýar. Kitabyň her bölüminde bolşy ýaly, «Zähmetsöýerlik — gaýratlylygyň gözbaşy» atly bölüminde hem beýan edilen jümleler her bir ynsana oňyn täsirini ýetirýär. Ýaşlaryň edep-ekram, ruhy-ahlak terbiýesini has-da kämilleşdirmekde ol möhüm orun eýeleýär. Ýaşlary zähmete höweslendirmäge, olara öz zehinlerini açmaga, jemgyýetdäki işjeňligini artdyrmaga itergi berýän jümleler bu bölümiň düýp özenini düzmek bilen, eziz Diýarymyzyň geljegi bolan ýaş nesilleriň durmuşda özlerine hünär saýlap almagyna we ony kämilleşdirmegine dogry ýollary salgy berýär. Şeýle hem päk ýürekden halal zähmet çekmegi, gaýratlylygy, zähmetsöýerligi ündeýär.

5 Ýanwar 2021

Ýumşak örtükden başlanýan owadan tanslar

«Gutly Gün dogşundan belli» diýlişi ýaly, daşarda şeýle bir gar ýagýar, özem juda owadan ýagýar. Onuň edil ýylgynyň püri ýaly ownuklap ýagşynda birhili özüne çekiji rahatlyk bar. «Owadan ýagýar» diýenimi «näzli ýagýar» diýip, çalşyp bolmazmyka?» diýibem oýlanýaryn. Garyň ýumşaklygy ýene bir ýakymly duýgyny döretse, daş-töweregi aklyga büräp barşy bilen ol «Näzli» tans toparynyň ýerine ýetirýän «Durnalar» atly owadan tansyny ýadyma saldy... Hormatly Prezidentimiziň medeniýet we habar beriş serişdeleri ulgamyny ösdürmegiň esasy ugurlaryna bagyşlap geçiren sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatynda tans toparlaryna Germaniýada öndürilen ýumşak örtükleri alyp berendigi barada hem aýdyldy. Bu gün halypa-şägirtlik ýolunda döredijilikli zähmet çekýän tans toparlary bu ýumşak örtük bilen üpjün edildi. Öz alyp barýan işleri, halypa-şägirtlik sungaty, Gahryman Arkadagymyzyň sungat işgärlerine döredip berýän mümkinçilikleri dogrusynda gürrüň etmek üçin Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň «Näzli» döredijilik tans toparynyň çeper ýolbaşçysy Gözel Gurbanowa ýüz tutduk.

5 Ýanwar 2021

Ruhy we döredijilik joşguny

Türkmeniň medeniýeti özüniň milliligi, gözelligi, özboluşlylygy bilen tapawutlanýar. Bu günki gün türkmen medeniýetine dünýä derejesinde uly sarpa goýulýar. Mälim bolşy ýaly, Täze ýylyň öňüsyrasynda — 23-nji dekabrda mähriban Arkadagymyz wideoaragatnaşyk arkaly medeniýet hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary bilen iş maslahatyny geçirdi. Bu iş maslahatynda öňde durýan wezipeler we alnyp barylýan işleri kämilleşdirmegiň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy. Gahryman Arkadagymyz jemgyýetçilik ösüşiniň özeni hökmünde medeniýete aýratyn üns berip, ýurtlaryň we halklaryň arasynda dostlugy hem-de özara düşünişmegi pugtalandyrmakda-da onuň ähmiýetiniň uludygyny nygtaýar.

4 Ýanwar 2021

Sungata örklenen ömür

Türkmenistanyň halk suratkeşi, ussat heýkeltaraş Saragt Babaýew bilen söhbetdeşlik Sungaty ykbalyňa öwrüp, şol älemde öçmejek yz galdyrmak bagtyýarlykdan nyşan. Munuň şeýledigine ussat heýkeltaraş Saragt Babaýewiň döredijiligi bilen içgin tanşanymyzda aýdyň göz ýetirýäris. Halypanyň ussahanasyna ilkinji gezek gadam basan günümiň aňymda täsir galdyran ýatdan çykmajak üýtgeşik pursatlaryny täzeden başdan geçirmek üçin, şol ussahana — tarypy soňlanmajak heýkelleriň syrly dünýäsine birnäçe gezek seýrana bardym. Her gezek baranymda-da, kalbymy heýjana salýan üýtgeşik bir buýsanç duýgusy gaplap alýardy. Irmän-arman zähmet çekip oturan heýkeltaraş meniň bilesigelijilik bilen berýän soraglaryma ýaltanman jogap berýärdi. Öň gazet-žurnallarda ussat heýkeltaraş barada ençeme gezek ýazylanam bolsa, onuň döredijilik hem durmuş ýoly dogrusynda halypanyň hut özi bilen söhbetdeş bolmak has-da täsirli boldy. Çaý başyndaky täsirli söhbedimizi size-de ýetirmegi makul bildik.

4 Ýanwar 2021

Owazy jahana ýaýran dutarym

DUTAR WE TÜRKMEN AÝDYM-SAZ SUNGATY HAKYNDA SÖHBET Dutar — türkmen halkynyň kalby. Halkymyzyň ruhy dünýäsiniň derwezesi gara gazma dutaryň goşa kirişlerinden döreýän jadyly owazlar bilen açylýar. Türkmen halkynyň ýasawyna, milli ýörelgelerine akyl ýetirmek üçin taryhyň çuňluklaryna kök uran dutar mukamlaryna düşünmek zerur. Gazma dutar, onda çalynýan mukamlar taryhyň özi ýaly gadymylygyny, ilkibaşky terligini saklap galypdyrlar. Dutar türkmen halky millet bolup kemala gelenden soň döräpmi ýa-da ondan owal hem bolupmy diýen soraga birbada jogap bermek örän çetin. Emma pederlerimiziň şanly taryhynyň islendik döwürlerine nazar aýlanyňda, dutary özleriniň ýakyn hemrasy hasaplandyklaryna şaýat bolýarsyň.

4 Ýanwar 2021

Aýdymyň aşygy, sazyň muşdagy

Geçen asyryň 60-njy ýyllary Öwezgeldi Tekäýew, Mämi Çaryýew, Roza Hudaýbergenowa dagynyň türkmen estradasynyň ussatlary hökmünde tanalyp başlan döwürleridi. Astanberdi Möwlamberdiýew hem şol ýyllarda «Armanda men, armanda», «Gyzyl güller, elwan güller», «Kim getirse Ýusup bilen Ahmedi» ýaly aýdymlary bilen diňleýjileriň göwnüni awlapdy. Entek jahyllykdan ýaňy saýlanan ýigidiň aýdymlary radioýaýlymlarda hoş owaz bolup ýaňlanýardy. Astanberdi aýdym-saz dünýäsine aralaşmak üçin yzygiderli öz üstünde işleýärdi. Onuň ilkinji halypasy agasy Eýýämberdi Möwlamberdiýew bolupdy. Eýýämberdi mandolin, dutar, akkardeon saz gurallarynda saz çalmagy, goşgy, aýdym düzmegi başarýardy. Ol inisine-de aýdym-sazyň inçe tilsimlerini öwretdi. Ýaşlykdan aýdym-saza höwesek Astanberdi Kerki şäheriniň medeniýet öýünde usulçy bolup zähmet ýoluna başlaýar. Arzuwdan doly gursagy ony aýdym-saz dünýäsine içgin aralaşmaga howlukdyrýardy. 1972-nji ýylda sungat ugrundan düýpli bilim almak maksady bilen Türkmen döwlet sungat institutyna okuwa girýär, aýdym aýtmagyň inçe syrlaryny, opera sungatynyň ýollaryny halypalaryndan öwrenýär. Halypasy, Türkmenistanyň halk artisti Orazgeldi Berdiýewden dirižýorlyk etmek, aýdym aýtmak boýunça kämil bilim-terbiýe alýar. Instituty tapawutlanan diplom bilen tamamlap, öz dogduk mekany Kerki şäherine dolanýar. Şäherde ýerleşýän mugallymçylyk mekdebinde aýdym-saz ugrundan talyplar

4 Ýanwar 2021

Ylham joşguny

Taglymatyň gül açyp, dünýä doldy owazaň Eý köňüller hoşgähi, gurduň ajap zamanaň,Dünýäniň ýüreginde dost-doganlyk salamyň.Durmuşyma pelsepe her bir aýdan kelamyň,Köşküň-tagtyň rowandyr,                                      Ak ýollaryň dowamdyr,Jahana röwüş berýär şan-şöhratyň, owazaň.

4 Ýanwar 2021

Rysgal-döwletiň nyşany

Uly ruhubelentlige we şatlyk-şowhuna beslenip gelen Täze — 2021-nji ýyl gadymy Gündogar senenamasy boýunça sygyr ýylyna gabat gelýär. Dünýä taryhynda uly yz galdyran Oguz türkmenleriniň döwrüne degişli taryhy çeşmelerde Oguzlaryň hojalygynda maldarçylygyň uly orun tutandygy köp gezek ýatlanylýar. Dana pederlerimiz ähli döwürlerde hem tebigat bilen sazlaşykda ýaşap, onuň beren baýlyklaryndan aýawly peýdalanyp gelipdirler. Etinden, süýdünden dürli görnüşli azyk önümleri taýýarlanylyp, derisinden egin-eşikler we esbaplar ýasalan iri şahly mallar ekerançylyk işlerinde hem giňden peýdalanylypdyr. Umuman sygyr, öküz ekerançylyk we maldarçylyk bilen meşgullanýan halklaryň durmuşynda bereket-bolçulygyň, egsilmez kuwwatyň nyşanyna öwrülipdir.

4 Ýanwar 2021

Beýik ösüşleriň ruhy güýji

Halkymyzyň gadymyýetden gözbaş alyp, asyrlaryň dowamynda sünnäläp döreden milli däp-dessurlaryna, edim-gylymlaryna, paýhas ýörelgelerine aýratyn hormat goýýan, sarpalaýan mähriban Arkadagymyz olary kämilleşdirmek, geljekki nesillere ýetirmek üçin beýik işleri alyp barýar. Täze, 2021-nji ýylyň bosagasynda hormatly Prezidentimiz wideoaragatnaşyk görnüşinde ýurdumyzyň medeniýet ulgamyny ösdürmäge, habar beriş serişdeleriniň işini kämilleşdirmäge bagyşlap geçiren iş maslahatynda döwletimiziň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň belleniljek ýylynda medeniýet ulgamynyň, hususan-da kitaphanalaryň, muzeýleriň, teatrlaryň öňünde durýan wezipeleriň ähmiýetine aýratyn ünsi çekdi. Gahryman Arkadagymyz kitaphanalarda, muzeýlerde we beýleki medeni ojaklarda şanly sene mynasybetli tanymal ýazyjy-şahyrlar, zähmet weteranlary bilen duşuşyklary, döredijilik we aýdym-sazly agşamlary yzygiderli guramagy tabşyrdy. «Döwlet adam üçindir!» diýen taglymaty öňe süren Arkadag Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşymyza döwrebap, ýokary tehnologiýalar işjeň ornaşdyrylýar. Onlaýn aragatnaşygy, internet saýtlary, elektron poçtalary muňa aýdyň subutnama bolup durýar. Her bir meseläni ünsünden sowmaýan Gahryman Arkadagymyz sanly ulgamlary ösdürmegi, hasam kämilleşdirmegi möhüm wezipe edip goýýar.

4 Ýanwar 2021

Kämilligiň ýolunda

«Aýdymdyr saz adamlaryň kalbyny joşdurýar, olary ýaşaýşa ruhlandyrýar» diýip nygtaýan hormatly Prezidentimiz aýdyma-saza uly sarpa goýýar. Ýurdumyzda yzygiderli geçirilýän aýdym-saz bilen baglanyşykly bäsleşikler hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Welaýat ýörite sungat mekdebimiziň bagşyçylyk sungaty bölüminiň talyby Merdan Baýramgeldiýew hem şeýle bäsleşiklere yzygiderli gatnaşyp, aýdym-saz ýolunda barha kämilleşýär, dürli bäsleşiklere gatnaşyp, baýrakly orunlara eýe bolýar. Ýaş bagşy «Ýaňlan, Diýarym!» telebäsleşiginde ençeme gezek çykyş etdi. Şeýle hem welaýatymyzda «Çal, bagşym, ýaňlansyn belent owazyň» atly bagşylaryň arasynda geçirilen bäsleşikde birinji orny eýelemegi başardy. Merdanyň durmuşynda geçen ýylyň ahyrlarynda ýene bir şatlykly waka boldy. Oňa Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda alyp barylýan hoşniýetli içeri we daşary syýasatyny, durmuşa geçirýän beýik özgertmelerini halkymyzyň, aýratyn hem ýaşlaryň arasynda wagyz-nesihat etmekde, şeýle hem edebiýatda, sungatda, medeniýetde gazanan üstünlikleri, ýokary döredijilik başarnygyny hem-de işjeňligini görkezendigi üçin Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň baýragy berildi.

4 Ýanwar 2021

Sazyň nury

Beýle-de saz bolar oguşýa! Her gezek şol saz ýaňlananda, endamyň jümşüldäp gidiberýär. «Saz — gudrat» diýilýäni ynha. Sazyň güýji sungatyň güýji-dä! O saz durşy bilen waka. O sazyň owazy giden bir alyslyklardan şu güne çenli ýoluň taryhyny teswirleýär. Şol pursat saz aňyňda surata öwrülýär. Ýok, ýok, onda diňe bir suratdaky ýaly pursadyň keşbi görünmeýär, sazyň heňine görä, wakalar aňyňda at salýar.

4 Ýanwar 2021

Sary Bäşim we Mylly aga

«Ussat bagşynyň ýoly» makalalar toplumyndan Nesibe ynsan durmuşyna dürli ýagdaýda miýesser bolýar. Şeýle bir ýagdaýyň üç kişä nesip edişiniň gürrüňini garaganly Gylyçdurdy Gojaýew şeýle ýatlaýar:

4 Ýanwar 2021

Kämillige gol berip

Allamyrat Atadurdyýewi Bäherden etrabynda ussat agaç ussasy hökmünde tanaýarlar. Onuň il içinde ýörgünli ady Röwşen. Ol eli çeper dokmaçy gelin-gyzlara syndy, keser, pyçak, darak ýasamagy kakasyndan öwrenipdir. Röwşeniň dogany Annamyrat hem bu kespden kemal tapan. Mahlasy, doganlar darak, syndy, keser ýasap, il-günüň alkyşyna mynasyp bolup gelýärler. Röwşen ussa keser barada aýdyp, ony köne byçgylardan, arylardan bölekläp ýasaýandygyny, onuň sapynyň tut agajyndan 7-8 santimetre barabar uzynlykda edilýändigini gürrüň berdi. Keseriň ýiti boldugyça, işiň öndümliligine nepi kän bolýar. Syndy hem demirden ýasalyp, onuň sapy 18-20 santimetre, ini bolsa 2,5 santimetre çenli bolýar. Sekizlik belgili sim onuň sapynyň berkidilmegi üçin zerurdyr. Ýörite çarçuwalar, tutar ýaly gulagy edilenden soň, syndynyň aşak tarapyna ýörite gat goýulýar, bu esasan hem gatly syndyda şeýle edilýär. Çünki gatly synda adyndan hem belli bolşy ýaly, demirden, kagyzdan ýörite gat goýulýar, bu onuň yrgyldap, gozganyp durmazlygy üçindir. Syndynyň joýaly syndy diýlip atlandyrylýan görnüşi-de bar, onuň özünde aýlaw bolany üçin, bu syndyny gatlamak zerur däl.

4 Ýanwar 2021

Söz hem saz sungatynyň ussatlary

Saz bilen söz sungaty dörän gününden bäri «el tutuşyp» gelýär. Gadymyýetiň ozanlaram düzen gahrymançylykly hekaýatlaryny saza hiňlenip ýerine ýetiren bolsalar gerek. Žurnalyň bu sanynda biz söz bilen sazyň «başyny çatan» şahsyýetler barada söhbet açmakçy. Ýagny gürrüň diňe edebiýat bilen meşgullanman, saz sungatynda hem ussatlygyny görkezip bilen ýazyjy-şahyrlar ýa-da tersine, sazandarlykdan daşary söz sungatynda hem yz galdyrmagy başaran adamlar hakynda barar.

1 Ýanwar 2021

Täze ýyla

Garşylan ýylymyz ajap ýyly bor,Parahatçylygyň, ynanyşmagyň.Türkmen Lideriniň başlangyjy sen,Dünýäde giň goldaw tapansyň bu gün! Parahatlyk baýdagynda türkmeniň,Ynanyşmak aýdymynda türkmeniň.Agzybirlik, hormat birek-birege,Ata-baba ädiminde türkmeniň.

1 Ýanwar 2021

Hoş geldiň, Täze ýyl!

Gojaman dünýäniň ýaşlygy bolup, Hoş geldiň, Täze ýyl, eziz Diýara!Beýik ýeňişleriň buşlugy bolup,Hoş geldiň, Täze ýyl, eziz Diýara! Eziz Arkadagyň altyn ýollary,Gülgüzar eýleýär sagysollary,Bagtyýar eýleýip ulusilleri,Hoş geldiň, Täze ýyl, eziz Diýara!

1 Ýanwar 2021

‹
1
2
...
285
286
287
288
289
290
291
292
293
›