Türkmenmetbugat

"Türkmen dünýäsi" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-45, 38-60-40, 38-60-44
Email: turkmendunyasi@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Duýguly dünýä

KÜÝSEG Men şeýle bir küýsäp ene mähriniHem şeýle bir küýsäp ata pähmini, Ýetimsiredim hem ýekesiredim. Dünýäň baýlyklarnyň jemläp ählisin Hem goşup üstüne Zemzem çeşmesin,Eçilseler bal kölüni uçmahyň,Üstüne süýt deňzi bolsa peşgeşim,Ýetmiş müň melegi birden guçmagyYgtyýar etseler, ýene goşmaçaJowahyrdan daglar bolsa erkimde, Galyberse, ýene mundan başga-da,«Al!» diýilse islän zadyň şertsiz, hem«Bol!» diýenim boljak bolsa, höküm etsem,Bagyşlansa Tuby bagyn saýalapÝatmaklyk hem seýil etmek möhletsiz,Günden täç geýdirlip, Aýam aýama Alyp gezmekligem edilse idin, Süleýmanyň güýji hyzmat etse-de, Eýlensemem keramata Senem deý,Ýusubyň görkünden ýüz-müň esse edipZynat berilse-de, bulaň ählisiBoljak bolaýsa-da nete düwdügim,Saýlardym, küýseýän, kaka pähmini!Saýlardym, küýseýän, eje hüwdüsin!..

6 Dekabr 2024

Mähir dünýäsi (Goşgular toplumy)

Dünýä bar —Binýady hüwdüden gurlan.Dünýä bar —Zemine iň gowy dileg.Heniz toprak ýaşaryp dur eneleňAk süýdüne siňen yhlasy bilen. Ýer ýüzünde hüwdi deýin mukaddesAýdym bolmaz,Ol — terezsi ynsabyň.Ene arşdan owaz alyp, gursagaZerur duýgularyn guýýar ynsanyň.

6 Dekabr 2024

Suratlarda galan günler (Oýlanma)

Surat albomy geçmişi şu gün bilen baglap, ýatlamalardan gujagyny dolduryp, islendik wagt şol geçen günleri gaýdyp berýär. Kir-kimirsiz çagalyk ýyllarymy indi yzyna dolap bilmesem-de, suratlarda doňup galan günlere gözüm düşende welin, süňňümi üýtgeşik bir duýgy gaplap alýar. Ol wagtlar surata düşmegi halamasam-da, ejem suratçy daýyny öýe getirip, doganym ikimizi surata düşürerdi. Şol pursatlarda doňup galan keşbimizde bagt, şatlyk pürepürlenip, şu günümize-de täsirini ýetirip dur. Täze ýyl baýramçylygynda Aýazbabanyň öňünde ellerimizi galgadyp aýdan goşgularymyz häzir ýadymyza düşmese-de, şol günleriň ýatlamasy bolup, bizi ýylgyrdýar. * * *

6 Dekabr 2024

Şygryýet çemeni

GAÝTAR MENI! Azaşdygym gözlegde,Özüme gaýtar meni!Sowap barýan gün-günden,Közüme gaýtar meni!

6 Dekabr 2024

Beýik döwletiň beýik taryhy

Gahryman Arkadagymyzyň bagtyýar halkymyzyň ýankitabyna öwrüljek «Hakyda göwheri» atly kitabynyň çapdan çykmagy bütin halkymyz üçin gymmatly sowgat boldy. Täze kitapda merdana halkymyzyň asyrlaryň jümmüşine uzap gidýän şöhratly ýoly, dünýä ösüşine goşan ägirt uly goşandy, görnükli şahsyýetlerimiziň amala aşyran beýik işleri taryhy maglumatlar arkaly täsirli beýan edilýär. Çünki Gahryman Arkadagymyzyň täze eseri halkymyzyň baý taryhy durmuşyndan söz açýan ylmy garaýyşlaryň beýanydyr. Kitap girişden we iki bapdan ybarat bolup, onuň «Taryha syýahat» atly birinji babynda şöhratly taryhymyz hem-de şol taryh bilen bagly saklanyp galan taryhy-medeni ýadygärliklerimiz hakynda gürrüň berilýär. Gahryman Arkadagymyz bular baradaky garaýyşlaryny we pikirlerini şu babyň «Taryh şu ýerden başlanýar», «Änew medeniýeti», «Bürünç zamanynyň medeni ojaklary», «Beýik Seljuklar döwleti», «Horezmşalar döwleti» diýlip atlandyrylan bäş bölüminiň üsti bilen täsirli beýan edipdir. Alty bölümden ybarat «Ruhy miras» babynda bolsa milli mirasymyzy emele getirýän ruhy-medeni gymmatlyklarymyza üns çekilýär. Bu babyň bölümleri hem öz gezeginde «Zehin aýdyňlygy, paýhas käni», «Oguznama» — dünýä baýlygy», «Täsin söhbediň beýany», «Hazyna eýesine hazynadar diýerler», «Döwletliniň döwlet gözbaşy», «Gadymy heňňamyň aýdymy» diýlip atlandyrylypdyr. Çeper döredijilige gadyr goýýan Gahryman Arkadagymyzyň täze kitabyny d

6 Dekabr 2024

Pähim kuýaşynyň şuglasy

Kitap — köňüllere, heňňamlara syýahat. Gahryman Arkadagymyzyň halkymyza peşgeş eden «Hakyda göwheri» atly täze kitabynyň baplarynyň atlaryny okanyňda-da, bölümleri bilen tanyş bolanyňda-da, özüňe uly syýahatyň garaşýandygyna göz ýetirýärsiň. Kitabyň ilkinji sahypalaryndan akyldar Arkadagymyzyň pelsepe dürdäneleri bizi beýik taryhy döreden pederlerimiziň şöhratly ýollaryna atarýar: «Adamzat taryhyna mahsus islendik ösüşiň gözbaşy hem, çürbaşy hem ynsanlar bilen bagly. Beýik ynsanlar beýik halky, beýik halklar bolsa beýik taryhy döredýärler. Gerdişinde gadymyýetiň aýanu-syrly habarlaryny saklaýan mukaddes topragymyzda daş-töweregiň gözelliklerini synlaýan mahalym, çuňňur oý-pikirlere hemra bolýaryn. Ýollar we iller, ykballar we ahwallar, hadysalar we netijeler hakda pikir ýöredýärin». «Hakyda göwheriniň» şuglaly sahypalaryna seýran edip barşyňa rus ýazyjysy Fýodor Dostoýewskiniň: «Durmuş — başdan-aýak öwrenmegi talap edýän ýol. Gowy kitaplar bolsa biziň durmuş menzillerindäki ýolgörkezijilerimiz» diýen sözlerini ýatlaýarsyň. Sebäbi bu kitap adamzat aslynyň şaýady bolan heňňamyň sesine gulak goýmaga çagyrýar. Özi-de, okyjynyň heňňamyň sesine gulak goýmaga barýan ýoly özboluşly taýýarlyk möwsüminiň üstünden geçýär. Ol ýol — «Hakyda göwheriniň» «Taryha syýahat» diýlip atlandyrylan birinji baby. «Taryha syýahat» okyjyny ikinji babyň — «Ruhy mirasyň» pelsepewi dünýäsine taýýarlaýar.

5 Dekabr 2024

Göwünleri galkyndyran kitap

— Gahryman Arkadagymyzyň «Hakyda göwheri» atly kitaby müňýyllyklardan gözbaş alýan taryhymyzda yz goýan beýik şahsyýetler baradaky halk hakydasynyň heňňamlaryň aýlanmagy bilen hakyda göwherine öwrülişi barada ylmy hem çeper dilde söz açýar. «Ynsany bagtyýarlyga ýetirýän esasy sebäpleriň biri milli buýsanç arkaly kemala gelýär. Milli buýsanjyň gözbaşynda bolsa halkyň müňýyllyklardan gözbaş alýan şöhratly taryhy bardyr» diýen parasat dürdänelerine beslenen kitap turuwbaşdan özüne bendi edýär. Alym Arkadagymyz öz eserlerinde, ilki bilen, halkyny beýgeldýär, onuň şöhratly geçmişine taryhy nukdaýnazardan mynasyp baha berýär, çünki ene topragyňy, geçmiş taryhyňy beýgeltmekden aňyrda ylym bolup bilmeýär. Kitabyň tutuş mazmunyndan syzylyp çykyşy ýaly, alym öz Watanyna, il-gününe gulluk edende, hakyky alymdyr, onuň ylmy-da hakyky ylymdyr. Gahryman Arkadagymyz täze kitabynda hormatly Prezidentimiziň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabyndan «Täze taryhyň daňy şu ýerde atar. Taryhyň zaňy şu ýerde kakylar. Taryhyň ýaňy şu ýerden ýaýylar» diýen sözlerini mysal getiripdir. Alym Arkadagymyz hem adamzadyň daş asyryndan başlanýan taryhynyň şu toprak bilen aýrylmaz baglanyşyklydygyny göz öňünde tutupdyr.

5 Dekabr 2024

Şygryýet

«Hakyda göwheri» Arkadagyň ylham siňen galamyndan ganat alan,Ata-babam şany siňen topragymdan halat alan,Garaşsyzlyk, Bitaraplyk gudratyndan zynat alan,Asyrlardan aşyp gelen sungat kerwenniň owsary —Arkadag pähminden dörän eser «Hakyda göwheri».

5 Dekabr 2024

Seresapsyzlyk (Gülküli kyssa)

«Aýratyn öý bolanyňdan soň, durmuş gaýtadan başlanýar» diýýänlerine özüm öýlenemsoň göz ýetirdim. Gelnimiň edim-gylymyndan, hyzmatyndan nadyl bolar ýaly däl. Ýöne aýratyn öý bolan günümizden, onuň hereketlerindäki üýtgeşiklikler gözüme ilip ugrady. Başga maşgalada terbiýelenen gyzyň ejeňe meňzejek gümany barmy? Gap-gaç ýuwşundan başlap, çaý demleýşi, öňüňe saçak ýazyşy, käsäni äberişi ýaly hereketleriniň her birinden ejemiňkä meňzeşlik tapjak bolýan. Şeýtmeli däldigine akylymyň ýetýäni üçin, onuň bolşuna gaty tiz kaýyl boldum. Täze maşgala bolansoň, öý goşlaram, gap-gaçlaram täzeje. Bir günem çaý içip otyrkak, käsämi elimden gaçyryp, döwäýmenmi. Üstesine düşegiňem eslije ýeri öl boldy. Men näme diýjegimi bilmän, gelnime seredip ýuwdunaýdym. O-da gözlerini güldürdi-de: «Zyýany ýok» diýip, jäç döwüklerini ýygnaşdyrmaga durdy. Şol arada-da sözüniň üstüni ýetirdi: «Seresabrak bolaýmalydyň...».

5 Dekabr 2024

Gözelligiň gözbaşy (Şahyrana oýlanma)

Gyş. Ömrümiziň ýene bir gyşy. Seni ýene-de ümmülmez umyt-arzuwlar bilen garşylaýaryn. Göwnüňe, wagt geçdigiçe, arzuwlaryň sany, gyzygy, güýji azalyberjek ýalydyr. Ýogsam näme, hany ol çagalyk, ýaşlyk ýyllarynyň gyşlarynda edilýän arzuwlar?! Süňňi nämälimliklerden düzülendigindenmi, bilmedim, olar tutuşlaýyn ertekä çalym edýär. Şol hem olary has täsin, ýakymly görkezýär. Gowy ýerem, çagalygyň arzuwlarynda, ertekiçi ýazyjylaryňky ýaly, hyýalbentligiňi näçe bolsa ulanybermeli. Ýyllar geçip, sallar artdygyça, gyşlaryňam, arzuwlaryňam reňkleri solgunlaşyp, kem-kem gyzygy kemelip barýan ýalydyr. Hatda Täze ýyl bilen baglanyşykly arzuwlaryňam öňküligi ýokdur. Munuň sebäbi arzuwlaryň dünýäsine aralaşanymyzda hyýalbentligimizi çagalykdaky ýaly erkin ulanmakdan saklanýandygymyzdadyr, belki. Arzuwlarymyzyň ertekilerden barha daşlaşýandygynyň aňyrsynda-da, megerem, şol ýagdaý durandyr. Çagalygymyzyň gyşlarynyň gyzygy ertekilerde, ertekä meňzeş pursatlarda dälmi näme? Şol ertekilerde diňe Aýazbabadyr Garpamyk däl, eýsem, ähli janly-jandarlar seniň bilen hemişe hoşamaýdyr. Olar seniň arzuwlaryň hasyl bolmagynyň aladasyndadyrlar. Şol döwürler Aýazbaba edýän sargytlarym bilen birlikde sadaja, päkizeje arzuwlarymyň hem hökman berjaý bolýandygynyň sebäbini çagalyk ertekilerimiň güýjünden başga zatdan gözlejegem bolmazdym.

5 Dekabr 2024

Pyragyly dünýäniň teşnesi

Pyragynyň dünýäsine teşneleriň biri-de köptaraply zehinliligi bilen hakydalarda galan edebiýatçy alym Nazar Gullaýewdir. Nesillere Watany, edebiýaty, mirasy söýmegi öwredip giden ussat alyma, ilki bilen, mugallymdy diýesim gelýär. Ol Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde mugallymçylyk eden ýyllarynda-da talyplaryň aňynda türkmen edebiýatyny, onuň şahsyýetlerini, nusgawy şahyrlaryny ýöne bir öwretmän, eýsem, olary ýüregiň bilen söýmegi öwredipdi. Ýöne ussadyň şahyrçylygy, dramaturgiýada bitiren işleri, aýdym-saz älemine goşandyny agzamazlyk hem mümkin däl. Ol bularyň hersine bir ussadyň ýüküne barabar goşant goşup bilipdi. Nazar Gullaýew 1936-njy ýylyň 13-nji noýabrynda Mary welaýatynyň Murgap etrabynyň 2-nji Suhty obasynda dünýä inýär. Onuň heniz mekdep ýyllarynda «Murgap» etrap gazetinde, «Lenin baýdagy» welaýat gazetinde goşgulary çap edilip başlanýar. Soň-soňlar onuň goşgulary merkezi gazet-žurnallarda-da peýda bolýar. Mekdep ýyllarynda sahna eserlerini ýazmaga hem synanyşyk edýär. Hatda mekdebiň hor toparyna-da ýolbaşçylyk edýär.

5 Dekabr 2024

Halypalaryň gürrüňinden

Daşary ýurtlaryň birine ýygnaga gidenimizde, arakesme wagty bir garryja professor ýanyma gelip: «Türkmenmi siz?» diýip sorady. Menem: «Hawa, edil özi» diýdim. Ol ýene: «Men kän kitaplaryň sahypasyny agdarýan welin, häli-şindi «Magtymguly» sözi çykyp dur. Magtymguly diýilýän nähili şahyr?» diýip, soragly nazar bilen bakdy. «Gowy şahyr» diýip goýanyň bilen boljak däl. Onsoň menem: «Ynha, iki adam jedelleşip, biri eý diýip, birem beý diýip, delil getirip çekeleşip duran bolsa, ahyry bir tarap: «Magtymguly şahyram şeýle diýipdir...» diýip, şahyryň bir setirini mysal getiräýse, garşy tarap beýleki tarapyň pikiri bilen ylalaşýar» diýdim welin, bilesigeliji goja: «Bä-ä-ä, men dünýäde henize çenli bir setiri bilen iki dawagäri ylalaşdyryp bilýän şahyry tanamokdym» diýdi...

5 Dekabr 2024

Hakdan içen hakaýyl

Bir ýyl «Tijarat hem zyýarat» diýip, Gazojagyň Şyharygyndan Halmuhammet Goçgar bilen Hywa ýadygärliklerine gezelenje gitdik. Magtymgulynyň Şirgazy han medresesinde okan wagty ýaşan hüjresine bardyk. Hüjräniň öňündäki takyr ýerde çökümize düşüp, müjewür ýaşula şahyryň ruhuna aýat okadyp, el galdyrdyk. Bu hüjrede Magtymguludan soňam doganlyk halklaryň ýazyjy-şahyrlary talyp döwürleri ýaşap gidipdir. Şol ýazyjy-şahyrlaryň reňkli suratlary hüjrä giren ýeriňde sag diwara berkidilip goýlupdyr. Törde ini 3-4, boýy 6-7 garyş türkmen gölli nah halyçanyň ýüzünde çarçuwa salnan Pyragynyň portreti bar eken. Suraty söýgi bilen synlaýanymyzy gören müjewür ýaşuly: «Bu ýerde okan talyplaryň köpüsi sopy, käbiri işan derejesine ýeten, Magtymguly bolsa ahun çykan, Hakdan içen hakaýyl kişi» diýdi. Soňundanam: Magtymguly söz binýadyň,Agzynda ýakynyň-ýadyň.Hünär ýok, söz bilen adyň,Halk içinde belli görner —

5 Dekabr 2024

Iň gowy mekdep (Iňlis tymsaly)

Bir maşgala täze şäherçä göçüp barypdyr. Olar ilki bilen çagalary üçin gowy mekdebiň gözlegine çykypdyrlar. Çagalaryň ene-atasy şäherçäniň merkezine golaý ýerdäki mekdebi saýlap tutupdyrlar. Emma çagalaryň atasy olara entek howlukmazlygy maslahat beripdir. Ertesi güni goja agtyklarynyň birini ýanyna alyp, şäherçä aýlanmaga çykýar. Öýlerine golaýdaky ilkinji mekdebe baranda, bularyň daşlaryny okuwçylar gurşap alýarlar-da, agtygynyň daş sypatyna söz tapyp, gülşüp ugraýarlar. Özüne barmysyňam diýmän, eýläk-beýläk ylgaşyp ýören bitertip çagalary synlap, başyny ýaýkan goja howludan çykyp gaýdýar. Şondan soňky baran mekdeplerindenem gojanyň göwni suw içmeýär. Ahyrsoňy bular kiçijik howlynyň içinde ýerleşýän mekdebiň üstünden barýarlar. Halys ýadan goja demini dürsemek üçin baglaryň birine elini diräp, biraz säginýär. Ol barmana jaň kakylyp, okuwçylar ylgaşyp çykýarlar. Goja gözleri düşendenem gelip, onuň daşyny alýarlar. Olar ýerli-ýerden goja bilen salamlaşansoňlar:

5 Dekabr 2024

Zehiniň, paýhasyň nusgasy

Täze eser — täze dost. Her bir täze kitap kämilligi nazarlaýan ynsanlaryň dünýäsini baýlaşdyrjak, nurlandyrjak ruhy güýjüň eýesi. Kitaby eline alan her bir kitapsöýer muşdagyň onuň bilen derrew ýakyndan tanyş bolasy gelýär. Onuň many-mazmuny barada ugrukdyryjy gysgajyk beýanaty isleýär. Hut şonuň üçin hem şu günler türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň «Hakyda göwheri» atly täze kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy her bir edara-kärhanalarda diýen ýaly uly şatlyk bilen geçirilýär. Eline düşen kitaby il arasynda aýdylyşy ýaly,  «bir demde okap çykmaga ukyply» okyjylaryň pikirleri we dünýägaraýşy hormat bilen diňlenilýär.

5 Dekabr 2024

Şygryýet bossany

Beýik türkmen danasy Ürç edip öwrenýänim halkymyzyň taryhy,Taryhy eserlerde Watanmyzyň tarypy,Aýan eder okasaň nätakygy, takygy,Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy.

5 Dekabr 2024

Jaýdar jogap

Bir baý adam täze jaýyna göçüp barýar. Onuň görip goňşusy bar eken. Ol oňa göriplik edip, zibilli bedräni goňşusynyň gapysynda goýýar. Bu ýagdaý her gün gaýtalanýar. Irden baý goňşusy howlusyna çykanda, zibilli bedräni görýär. Bedräni arassalap, ýuwup, içine-de bagynyň almalaryndan salyp, goňşusynyňka barýar. Gapy kakylandan görip goňşy: «Ahyr geldiňmi?!» diýip, içini gepledip, goh etmäge taýýar bolup gapyny açýar. Baý goňşusy bolsa oňa almaly bedräni uzadyp: «Her kim özünde bar zadyny paýlaşýar!» diýip ýylgyrypdyr.

5 Dekabr 2024

Şygryýet bossany

Bar meniň Dogduk mekan ata Watan, bagy-bossanym bar meniň,Belent-belent maksat tutan, dilde dessanym bar meniň,Binalary hatar-hatar, göwün islänim bar meniň,Topragynda güller biten, gül-gülüstanym bar meniň,Garaşsyz hemem Bitarap Türkmenistanym bar meniň.

5 Dekabr 2024

Şygryýet bossany

Ata Watan Garaşsyz, Bitarap, ata Watanym,Dünýä şöhle saçýan adyňa gurban!Ösüşli ýollardan ýeňşe ýetenim,Gowşamaýan bedew badyňa gurban!

5 Dekabr 2024

Şygryýet bossany

Watanym meniň Watanym mydama ajaýyp, beýik,Täze ýyla barýaň toý donuň geýip,Halkymyz ýaşaýar söýülip, söýüp,Älemde ýeke-täk Watanym meniň.

5 Dekabr 2024

‹
1
2
...
7
8
9
10
11
12
13
...
680
681
›