Türkmen obasy galkynýar

Hormatly Prezidentimiz oba hojalyk toplumyny ýokary düşewüntli pudaga öwürmek, obasenagat toplumynyň köpugurly kuwwatyny doly peýdalanmak hem-de netijeli häsiýete eýe bolmagyny üpjün etmek üçin önümçilige täzeçil usullary, ylmyň we tehnikanyň öňdebaryjy gazananlaryny, iň oňat dünýä tejribesini giňden ornaşdyrmagy ýurdumyzyň oba hojalykçylarynyň öňünde wezipe edip goýýar. Öňde goýlan belent wezipeleri amala aşyrmak üçin ýurdumyzyň ekerançylyk meýdanlarynyň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, ekologiýa derejesini pugtalandyrmak, tohumçylyk-seçgi işlerini kämilleşdirmek, ýer we suw serişdelerini netijeli peýdalanmak boýunça işler yzygiderli geçirilýär. Geçirilýän agrar özgertmeleriň netijesinde Diýarymyzda azyk bolçulygy üpjün edilýär, oba hojalyk önümleriniň belli bir bölegi daşary ýurtlara iberilýär. Ýurdumyzda oba özgertmeleri tapgyrlaýyn amala aşyrylýar. Onuň dowam edýän häzirki tapgyrynda obasenagat toplumyny ösdürmäge, oba hojalyk ugurly ulgamlary döretmäge aýratyn üns berilýär. Döwlet derejesinde berilýän uly ünsüň netijesinde däneçilik, pagtaçylyk, gök-bakjaçylyk, miweçilik, maldarçylyk we guşçulyk pudaklaryna telekeçilik, hususyýetçilik giňden ornaşdyrylýar. Şeýle-de, oba hojalyk önümlerini öndürijileriň, gaýtadan işleýiş we hyzmat ediş düz

Bereket — zähmetiň netijesi

Türkmen topragy — bereketli toprak. Ol daýhanyň yhlasly zähmetine görä, bol hasyl eçilýär. Ata-babalarymyzyň daýhançylyk tejribesine daýanýan «Daýhan mert — ýer jomart» diýen atalar sözi hem şonuň üçin dörän bolsa gerek. Halkymyzyň bu pähimi Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynda has-da dabaralandy. Döwlet tarapyndan daýhanlara goldaw-hemaýatlaryň berilmegi, ylaýta-da, olaryň tehniki hyzmatlar, suw, mineral dökünler, beýleki serişdeler bilen bökdençsiz üpjün edilmegi meýdan işlerini göwnejaý alyp barmaga hem-de bol hasyly kemala getirmäge itergi berýär. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde gallanyň satyn alyş bahalarynyň ýokarlandyrylmagy daýhanlaryň işe bolan höwesini artdyryp, galla oragynda zähmet ýeňşini gazanmaga ýardam etdi. Döwlet Baştutanymyzyň berýän goldawyndan, zähmet çekmek, ýokary hasyl ösdürip ýetişdirmek üçin döredýän amatly şertlerinden ýerlikli peýdalanmagy başarýan welaýatymyzyň gallaçy daýhanlary şu ýyl 50 müň gektar meýdandan ak bugdaýyň bereketli hasylyny alyp, göz öňünde tutulan meýilnamany 101,7 göterim berjaý etmegiň hötdesinden geldiler. Häzirki günlerde bugdaýdan boşan meýdanlarda täze ýylyň hasyly üçin sürüm işleri ýerine ýetirilýär.

Baglary bol miweli

Boldumsaz etrabynyň «Almalyk» daýhan birleşiginiň bagbanlary hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmek baradaky öňde goýýan wezipelerine jogap edip, bagçylygy ösdürmekde gaýratly zähmet çekýärler. Daýhan birleşiginde kärendeçileriň onlarçasy bag idetmek bilen meşgullanýar. Olaryň şu günler aladasy has-da artdy. Miweli baglar aýratyn yhlasy, idegi talap edýär. Şeýle bolansoň, bagbanlar her bir çäräni wagtynda, ýokary hilli ýerine ýetirmek ugrunda ýadawsyz aladalanýarlar. Daýhan birleşiginde tejribeli bagbanlar barmak büküp sanardan kän. Şolaryň biri hem Amangeldi Soltyýewdir. Ol indi 26 ýyldan bäri kärendesine alan bir gektar miweli baga ideg edip, her ýylda armydyň, erigiň, almanyň bereketli hasylyny ýetişdirýär.

Şalyçylaryň azyk bolçulygyna goşandy artýar

Şu günler Lebap welaýatynyň daýhanlary bugdaý hasyly ýygnalan meýdanlarda ekilen beýleki aralyk ekinler bilen bir hatarda, şala hem göwnejaý ideg edýärler. Welaýatymyzyň etraplarynyň ählisinde şaly ekildi we olar göwnejaý boý alyp, ösýärler. Geçen ýyllarda welaýatymyzyň toprakdan dür öndürýän daýhanlaryna şaly ýaly, bereketli ekini ösdürip ýetişdirmäge giň mümkinçilikler açyldy, amatly şertler döredildi. Şonuň bilen birlikde şalyçylarymyzyň iş tejribesi ýylsaýyn baýlaşýar. Olar şalydan bol hasyl almagyň inçe syrlaryny mäkäm özleşdirýärler. Welaýatymyzyň ekerançylarynyň her ýylda ýetişdirýän şaly hasylynyň azyklyk derejesiniň hil taýdan has ýokarydygyny aýratyn belläsimiz gelýär. Häzirki wagtda welaýatymyzda ýetişdirilen şaly önümine ýurdumyzda has uly isleg bildirilýär. Diýarymyzyň gündogar sebitinde şalynyň bol hasyl bermegi üçin toprak-howa şertleri hem doly laýyk gelýär. Süýji suwly Amyderýanyň boýlarynda ýerleşýän ekerançylyk meýdanlary suwaryldygysaýyn has gowy ösýän we hasyl toplaýan şaly üçin örän ýaramly hasap edilýär. Halaç etrabynyň «Lebap» daýhan birleşiginiň 16-njy kärendeçiler toparynyň kärendeçisi Baýram Berdimyradow hem özüniň halal, göreldeli zähmeti bilen obadaşlaryna özüni tanadan daýhanlaryň biri. Ol indi 9

Günebakar — ýag berýän ekin

Günebakar (Helianthus L.) ösümliginiň 250-den gowrak görnüşi bar. Ol bir we köpýyllyk otjumak, ýarymgyrymsy we gyrymsy ösümlikdir. Birýyllyk ekilýän günebakar (Helianthus annus L.) we köpýyllyk günebakar — ýer armydy (topinambur). Günebakaryň bezeg hökmünde ösdürilip ýetişdirilýän görnüşine ylmy dilde «Helianthus cucumerifolius» diýilýär. Ol häzirki wagtda Helianthus annus L. hem-de Helianthus çultus — medeni günebakar we Helianthus ruderalis — ýabany günebakar görnüşlerine bölünýär. Günebakaryň ýabany görnüşi (Helianthus ruderalis L.) haşal otlara degişlidir. Olar medeni görnüşleriň başlangyçlary bolup, Amerika sebitlerinde duş gelýär. Günebakaryň medeni görnüşi dünýäde giňden ösdürilip ýetişdirilýär. Ilki ol bezeg ösümligi hökmünde ulanylypdyr. Soňra ösümlik ýagyny almak üçin we seçgisi arkaly çigitlenýän görnüşleri döredilip, ekerançylykda ulanylyp başlapdyr. Seleksion ylmy-barlag edaralarynda hem günebakaryň siloslyk görnüşleri döredilip, maldarçylykda ot-iým bolup hyzmat edýär.

BIŞKEKDE «Organik Ekspo — 2024» halkara sergisi geçiriler

20 — 22-nji sentýabrda Gyrgyz Respublikasynyň paýtagty Bişkek şäherinde «Organik Ekspo — 2024» halkara sergisi geçiriler. Oňa Türkmenistanyň, Özbegistanyň, Täjigistanyň we Gazagystanyň wekilleri hem gatnaşarlar. Forumyň dowamynda sebitiň öňdebaryjy hünärmenleri öz tejribelerini paýlaşarlar, oba hojalyk pudagyndaky iň täze tehnologiýalar we önümler görkezilişe çykarylar. Şeýle-de Merkezi Aziýada organiki önümleriň bazarynyň geljegi ara alnyp maslahatlaşylar.

Ispaniýa 163 müň tonna badamjan eksport etdi

«EastFruit» portaly dünýä badamjan bazary baradaky täze hasabatyny yglan etdi. Hasabat 2023-nji ýylyň jemleri boýunça maglumaty öz içine alýar. Oňa laýyklykda, geçen ýyl dünýä ýurtlary badamjanyň 458 müň tonnadan gowragyny eksport edipdirler. Şonuň üçden birinden gowragy, has takygy, 163 müň tonnasy Ispaniýanyň paýyna düşýär. Häzirki wagtda bu ugurdaky dünýä eksportynyň 35,6 göterimi Ispaniýa tarapyndan amala aşyrylýar. Şeýle-de badamjanyň esasy eksport edijileriniň ilkinji bäşliginden Meksika (82,1 müň tonna), Niderlandlar Patyşalygy (54,7 müň tonna), Türkiýe (31,2 müň tonna) hem-de ABŞ (24 müň tonna) orun alypdyr.

Jöwen, zagara, köje...

Halk senenamasy boýunça Aralyk döwri 22-nji iýulda tamamlanyp, Üçýyldyz döwri başlandy. Daýhanlarymyz bugdaýdan boşan ýerlere aralyk ekinleri ekip, şu günler olara ideg edýärler. Daýhan üçin-de, daýhan birleşigi üçin-de örän amatly we girdejili bolan aralyk ekinleriň şu ýyl Lebap welaýatynda 10-dan gowrak görnüşi ekildi. Olaryň içinde şaly, dary, mäş, noýba, bakja, jöwen ýaly ekinleri köpräk eken daýhanlarymyz bu önümleriň bazar bolçulygyny-da döredýärler. Ýurdumyzda başlanan düýpli oba hojalyk özgertmeleri daýhanlarymyzyň öz önümleriniň hasabyna baýap bilmegi üçin giň mümkinçilikleri açdy. Bu — birinjiden. Ikinjiden, toprak kartogrammasy esasynda geçirilýän ekin dolanyşygy ýeriň gurplanmagyna we topragyň düzüminiň baýlaşmagyna şert döretdi. Üçünjiden, daýhanlarymyzyň dary, jöwen ýaly şu günlere ýetiren birnäçe ekinleriniň ýene-de ak bazarlaryň tekjelerinde peýda bolmagyna getirdi. Olary bazarda gören ýaşuly nesliň wekilleri söýünç bilen ýüzüne syldylar. Neneň şeýle bolmasyn?! Ata-babalarymyzy köp dertlerden, bela-beterlerden goran ak jöweniň «zagara» diýilýän çöregi şu günki günde hem ähmiýetini ýitirenok. Jöweni öňler mellek ýerlerinde ösdürip ýetişdiren daýhanlar indi ony aralyk ekin hökmünde gektarlap ekip başladylar.

Daýhan mert — ýer jomart

22-nji iýulda döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we sebitlerde alnyp barylýan möwsümleýin işler bilen bagly meselelere garaldy. Ilki bilen, welaýatlaryň häkimleri sebitlerde möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabatlary berdiler. Obasenagat toplumyna gözegçilik edýän wise-premýeriň hasabatynda-da ýurdumyzda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada aýdyldy. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzda ýygnalan bugdaý hasylyny talabalaýyk saklamak maksady bilen, bugdaýy galla kabul ediş nokatlaryndan ammarlara we elewatorlara ýitgisiz daşamak, ýerleşdirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Welaýatlaryň galla oragyndan boşan meýdanlarynda sürüm, tekizleýiş işleri geçirilýär, ekiş möwsümi üçin ýokary hilli tohumlar taýýarlanylýar. Gowaça ekilen meýdanlarda hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri dowam edýär. Ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki azyklyk oba hojalyk ekinleriniň ekiljek ýerlerini, tohumlaryny güýzki ekiş möwsümine taýýarlamak boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Ýurdumyzyň welaýatlarynda

Ahal Bäsdeşlige ukyply harytlar

1 mil­lion 400 müň ton­na­dan gow­rak ak bug­daý!

Eder­men gal­la­çy­lar zäh­met ýeň­şi­ni ga­zan­dy­lar 12-nji iýulda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň oba hojalyk toplumyna gözegçilik edýän orunbasaryndan hem-de welaýatlaryň häkimlerinden ýurdumyzyň edermen gallaçy daýhanlarynyň bugdaý hasylyny ýetişdirmek boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirendikleri baradaky hasabatlary kabul etdi. «Oguz han» köşkler toplumynda geçirilen dabarada Diýarymyzyň welaýatlaryna wekilçilik edýän bagtyýar çagalaryň buýsançnamalary aýratyn joşgun bilen ýaňlandy.

Daýhan mert — ýer jomart

Gahryman Arkadagymyzyň «Ömrümiň manysy» atly kitabyndan: — Halkymyzyň ekin-dikin bilen baglanyşykly döreden nakyllarynyň özi hem uly tejribeden habar berýär. Men «Paýhas çeşmesi» atly kitaby çapa taýýarlamak üçin toplanan nakyllary seljerenimde, olaryň her biri hakynda örän içgin oýlandym. Şeýle nakyllarda siz nämeleriň aýdylýandygy barada oýlanyp görüň, şonda bu sadadan düşnükli bolup görünýän atalar sözleriniň nähili çuň mana eýedigine, nähili beýik tejribä esaslanýandygyna ýene bir ýola göz ýetirersiňiz. Şunuň bilen birlikde, käbir nakyllar barada, gysgarak hem bolsa, öz pikirimi aýdyp geçesim gelýär:

Azyk üpjünçiliginiň ygtybarly binýady

Halal gazanç — rysgal-döwlet

Halkymyzda «Çekseň zähmet — ýagar rehnet» diýen paýhasly söz bar. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda welaýatymyzyň gallaçy daýhanlary üçin bu, hakykatdan hem, şeýle boldy. Olar şu ýyl Watan harmanyna bereketli bugdaý hasylyny tabşyryp, zähmet üstünligini gazandylar. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň 9-njy fewralynda geçirilen giňişleýin mejlisinde 2024-nji ýylyň hasylyndan başlap bugdaýyň, pagtanyň döwlet satyn alyş nyrhlaryny ýokarlandyrmak hakyndaky Karary kabul etdi. Şonuň netijesinde-de, kärendeçi daýhanlaryň, daýhan hojalyklarynyň agzalarynyň yhlasly zähmet çekip, has-da uly girdeji almaklaryna şert döredildi.

Gowaça meýdanlaryndaky joşgunly zähmet

Häzirki wagtda welaýatymyzyň ähli künjeklerinde gowaça göwnejaý ideg etmeklige gönükdirilen çäreleriň depgini barha giň gerime eýe bolýar. Hormatly Prezidentimiziň çäksiz goldawlaryndan ýerlikli peýdalanyp, «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylyny guwandyryjy üstünliklere beslemegi maksat edinýän pagtaçy daýhanlar giň meýdanlarda ir ertirden giç agşama çenli öndürijilikli zähmet çekýärler. Şonuň netijesinde-de günsaýyn boý alyp, gül-gunçalara basyrynýan gowaçalar atyzlara bezeg berýär. Munuň şeýledigini Görogly etrabynyň çäklerinde hem görmek mümkin. Etrabyň Magtymguly adyndaky daýhan birleşiginiň pagtaçy kärendeçileriniň hem bu babatdaky derwaýys işleri guramaçylykly alyp barýandyklaryny bellemek bolar. Olar şu ýylyň baharynda jemi 1600 gektar meýdana gowaça ekip, kadaly gögeriş gazanmak bilen, onuň ideg çärelerine-de öz wagtynda girişipdirler. Daýhan birleşiginiň baş agronomy Jumageldi Çülliýewiň aýtmagyna görä, şu geçen döwürde gowaçalary ýekelemek, haşal otlardan arassalamak, iýmitlendirmek boýunça işler ýokary hilli ýerine ýetirilipdir. Şu günlerde bolsa olara ösüş suwuny tutmaklygy talabalaýyk amala aşyrmak ugrunda ähli çäreler görülýär.

Oba hojalygy: bol hasylyň aladasy

Daýhanyň bagty Şu günler welaýatymyzyň pagtaçy kärendeçileri gowaçanyň idegini ýetirmek maksady bilen tutanýerli zähmet çekýärler. Her bir kärendeçi gowaçalaryň hasylynyň bereketli bolmagy üçin agrotehniki çäreleri geçirmek bilen meşgullanýar. Baýramaly etrabynyň “Gökdepe” daýhan birleşiginiň kärendeçisi Nurgözel Öwezmyradowa hem şolaryň hatarynda. N. Öwezmyradowa şu ýylyň baharynda 15 gektar ýerine gowaça ekdi. Ýerleriň ekişe agrotehnikanyň talaplaryna görä taýýar edilmegi, ekişiň öz wagtynda ekilmegi netijesinde topraga atylan her bir tohum kadaly gögerdi. Daýhanyň yhlasly idegi netijesinde häzirki wagtda şahalary sagdyn, ýapraklary doýgun gowaçalaryň açylýan gülleri hasylyň bereketli boljagyndan habar berýär.

Çekseň zähmet — ýagar rehnet

Bagy bereketli bagban Halkymyzda guýy gazmak, köpri gurmak, ýol çekmek sogaply iş hasaplanylýar. Edil şonuň ýaly, bag ekmegi hem şolaryň hataryna goşsaň ýerlikli bolar. Sahawatly işlere baş goşup, il alkyşyna mynasyp bolýan ynsanlary göreniňde buýsanjyň artýar. Welaýatymyzda dürli baglary ýetişdirmek bilen, bereketli saçaklarymyzyň naz-nygmatdan doly bolmagyna mynasyp goşant goşýan bagbanlaryň birnäçesi bar. Olaryň biri hem Sakarçäge etrabynyň «Akýap» daýhan birleşiginden Şemşat Rahmanowadyr.

Bereketli saçaklaryň bezegi

Azyk bolçulygy — eşretli ýaşaýşyň kepili Ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyny ösdürmek, oba ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak babatda döwletimiz tarapyndan alnyp barylýan giň gerimli özgertmeleriň oňyn netijeleri agrosenagat pudagynda gazanylýan üstünliklerde mynasyp beýanyny tapýar. Gallaçy daýhanlarymyzyň ak bugdaýyň bereketli hasylyny ýygnap almakda ýeten belent sepgitleri muny doly tassyklaýar. Welaýatymyzyň oba hojalyk işgärleri hem bu zähmet üstünligine mynasyp goşantlaryny goşdular. Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň Gyzylarbat etrabynyň «Arkaç» daýhan birleşiginiň bugdaýly meýdanyna gelip, galla oragyna ak pata bermeginden ruhlanan kärendeçiler şertnamalaýyn borçnamalaryna ilkinjileriň hatarynda abraý bilen hötde geldiler.  

Ideg işleri geçirilýär

Hormatly Prezidentimiziň aladalary bilen ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynda belent menzillere ýetilýär. Döwletimiz tarapyndan pudagyň zähmetkeşleri üçin döredilýän ýeňillikler kärendeçilerimiziň ýylyň-ýylyna ene ýerden bol hasyl almaga bolan höwesini, yhlasyny has-da artdyrýar. Tomsuň ilkinji aýlarynda bereketli pellerden bugdaýyň bol hasylyny ýygnan kärendeçilerimiz şu günler şalynyň hem göwnejaý idegini alyp barýarlar. Şu ýyl etrabymyz boýunça jemi 3140 gektar meýdana şaly ekildi. Işiniň ugruny bilýän ussat daýhanlar bu ekinden bol hasyl almakda öňdebaryjy iş usullaryndan göwnejaý peýdalanýarlar. Ekin meýdanlarynda endigan gögeriş alnan şalynyň hasyllylygyny artdyrmak ugrundaky işjanlylyk kärendeçilerimiziň arzyly sepgide üstünlikli ýetjekdiklerine ynamy artdyrýar.

Bakjaçylaryň yhlasy

Ýurdumyzyň daýhanlarynyň gazanýan üstünlikleri milli ykdysadyýetimiziň ösüşlere beslenmegine, azyk bolçulygynyň has-da berkemegine itergi berýär. Munuň şeýledigini 12-nji iýulda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisindäki hasabatlar-da tassyklaýar. Onda şu ýylyň geçen 6 aýynda oba hojalyk pudagynda 5,8 göterim ösüş gazanylandygy nygtalýar. Pudagyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösdürilmegi üçin bolsa Arkadagly Gahryman Serdarymyz daýhanlarymyza ýeňillikli goldaw-hemaýatlary berýär. Şeýle hemaýatlardan netijeli peýdalanýan hojalyklaryň biri-de Ahal welaýatynyň Sarahs etrabynyň çäginde ýerleşýän «Ýolly» daýhan hojalygydyr. Ene topraga idi-yssuwat etmekde köplere görelde bolýan, halal zähmet çekip, eşretli durmuşyň hözirini görýän Aždarguly Rejepgulyýew ogly Maksada daýhançylyk kärini heniz ýaşlykdan öwredip başlaýar.