HABARLAR

Ki­tap oka­ma­gyň sag­ly­ga peý­da­sy

«7/24.tm»: №50 (237) 09.12.2024 Ki­tap oka­ma­gyň sag­ly­ga go­wy tä­sir ed­ýän­li­gi ba­ra­da­ky me­se­le hä­zir­ki za­man jem­gy­ýe­tin­de ga­ty mö­hüm­dir. Ki­tap oka­mak di­ňe bir bi­li­mi art­dyr­man, fi­zi­ki we psi­ho­lo­gi­ki taý­dan hem sag­ly­ga peý­da­lydyr. Mu­nuň bir­nä­çe esa­sy sebäpleri bar:

Belent ynsanperwerligiň nusgasy

«Pelegiň çarhy gowy adamlaryň hasabyna aýlanýar», «Eger-de adamlar birek-birege rehimdarlyk etmegi bes etseler, Ýer ýüzünde adam kowmy hem ýaşaýşyny bes eder». Nähili çuňňur edebi-filosofik suratlandyrmalar, dürdäne pikirler! Olar Gahryman Arkadagymyzyň «Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly kitabyndan alyndy. Bu pikirleriň logiki dowamy Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» kitabyndaky: «Ynsanlar her pursatda bagtyň, her günde özüne mahsus rysgyň, her ýagşy hereketde berekediň bardygyna ynanyp, uýup hem-de şol aýratynlygy duýup ýaşaýar» diýen jümlede öz beýanyny tapýar. Ýurdumyzda hossarlyga we bejergä mätäç ýaşajyk raýatlar hakynda edilýän aýratyn aladalar ynsana ýagşylyk etmegiň açyk-aýdyň mysaly bolup durýar. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýurdumyzda haýyr-sahawat işlerini durmuşa geçirmekde oňyn tejribe toplandygyny bellemek gerek. Gazna dünýäniň beýleki ýurtlaryndaky hemaýata mätäç çagalara hem ýardam-goldaw berýär. Gaznanyň hasabyna daşary döwletlere, şol sanda Palestina, Türkiýe, Russiýa, Owganystana, Ukraina, Täjigistana ynsanperwerlik ýükleri ugradyldy.

Baş maksat — saglygy dikeltmek

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde, soňky ýyllarda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy guwandyryjy sepgitlere ýetdi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň welaýatlarynda häzirki zamanyň ösen lukmançylyk enjamlary bilen doly üpjün edilen, döwrebap saglyk öýleriniň, köpugurly hassahanalaryň, täze sagaldyş-dikeldiş merkezleriniň gurlup ulanylmaga berilmegi munuň aýdyň beýanydyr. Ýetilen belent sepgitler netijesinde ilata hödürlenilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň görnüşleri barha köpelýär, hili ýokarlandyrylýar. Ak mermerli paýtagtymyzdaky sebitde deňi-taýy bolmadyk 400 orunlyk Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezi dürli kesellerden soňra näsaglaryň saglygyny dikeltmäge niýetlenendir. Bu merkezde halkymyz öz saglyklaryny berkitmekde döwrebap lukmançylyk enjamlarynyň ýokary hilli hyzmatlaryndan peýdalanýarlar. Uly ýaşly adamlar, çagalar ýürek-damar, nerw, endokrin, iýmit siňdiriş, daýanç-hereket ediş we beýleki beden agzalarynyň dowamly kesellerinden, operasiýalardan soň saglyklaryny dikeldýärler. Bu ýerde dowamly kesellerden, operasiýalardan soň dürli ýaşdaky adamlaryň saglygyny ýatymlaýyn ýa-da gatnaw şertlerinde dikeltmek we berkitmek işlerini alyp barmak üç

Onkologiýa merkeziniň giň mümkinçilikleri

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda dünýä derejeli ösüşleriň gazanylýandygynyň aýdyň nyşany bolan Arkadag şäherinde gurlup ulanylmaga berlen saglyk merkezlerinde ynsan saglygyny goramaga we keselleriň öňüni almaga ýokary derejeli şertler bar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Gahryman Arkadagymyz tarapyndan işlenip düzülen «Saglyk» Döwlet Maksatnamasyny durmuşa geçirmek, ilatymyzyň saglyk ýagdaýyny has-da gowulandyrmak, adam ömrüniň dowamlylygyny artdyrmak, ýagny innowasion tehnologiýalara, öňdebaryjy lukmançylyk ylmyna, tejribesine esaslanýan kämil we ýokary netijeli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek ugrunda bimöçber tagallalar edilýär. Arkadag şäheriniň Onkologiýa merkezinde raýatlaryň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak üçin döredilen mümkinçilikler hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Arkadag şäheriniň Onkologiýa merkeziniň binasy 3 gatly bolup, 150 orunlykdyr. Merkezde kabul ediş we maslahat beriş, palliatiw bejergi, endoskopiýa, şöhle bilen anyklaýyş we funksional anyklaýyş, barlaghana, aýal keselleri, süýt mäziniň çiş keselleri, anesteziologiýa we reanimasiýa, operasiýa geçirilýän, zyýansyzlandyryş, patomorfologiýa barlaghana, umumy onkologiýa, himiýa terapiýa, gematologiýa, şöhle bilen bejeriş ý

Sorag-jogap

Çaga nähili kömek etmeli? «Näme üçindir käte çybyn, ary çaksa-da deri şikeslenip, ýara döreýär we uzak wagtlap bitmeýär. Şeýle ýagdaýyň öňüni almak üçin mör-möjek çakan çaga nähili kömek etmeli? Lukmana ýüz tutmak hökmanmy?».

Türgenleriň iýmitinde witaminleriň we mineral maddalaryň ähmiýeti

Bedenterbiýe, sport bilen meşgullanmak adam bedeniniň fiziki işjeňligini ýokarlandyrýar. Bedeniň işjeňliginiň ýokarlanmagy kadaly iýmitlenmegi, ýagny has köp uglewodlary, aminokislotalary we beloklary, makro-mikroelementleri talap edýär. Türgenleriň kadaly iýmitlenmegi bolsa, barha artýan ýüklenmelere çalt uýgunlaşmaga, dikelişi çaltlaşdyrmaga we sport türgenleşiginiň netijeliligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär. Iýmit we iýmit düzümi adam bedeninde örän möhüm ähmiýete eýedir. Yzygiderli sport türgenleşikleri üçin köp mukdarda energiýa sarp edilýär. Ýaryşlar metabolik prosesleri çaltlaşdyrýar. Ýokary netijeli türgenleşik üçin bedeniň kaloriýa, makro-mikroelementlere bolan talabyny doly kanagatlandyrmaly we şeýle hem oňyn duýgularyny oýandyrmalydyr. Çünki ruhubelentlik sportda ýokary netijeler üçin möhümdir. Artykmaç iýmitlenmek türgenler üçin zyýanlydyr. Artykmaç iýmit bedende iýmitiň siňmeginiň bozulmagyna ýa-da agramyň ýokarlanmagyna sebäp bolýar. Şonuň üçin türgenler jynsyna, meşgullanýan sport görnüşine we ýaşyna görä iýmitlenmelidirler. Türgenleriň iýmitlenmegi türgeniň özüne berýän ýüklenmelerine görä bolmaly. Türgenlere esasy haýsy witaminler we minerallar zerur?

Adam näme üçin üşüdýär?

Arkadag şäheriniň Saglygy goraýyş müdirliginiň başlygynyň ilkinji saglygy goraýyş kömegi boýunça orunbasary, lukmançylyk ylymlarynyň kandidaty Ogulbagt Taňňyýewa habarçymyz bilen söhbetdeşlikde diňe bir syrkawlarda däl-de, eýsem, sagdyn adamlarda hem duş gelip bilýän alamat — üşütme bilen baglanyşykly sowallara jogap berýär. — Üşütme — bu nähili alamat?

Böwrekler sagdynmyka?

Žurnalist Narjan Kasymowa Myrat Garryýew adyndaky TDLU-nyň umumy hirurgiýa kafedrasynyň müdiri, lukmançylyk ylymlarynyň kandidaty Akmyrat Abdyllaýew bilen söhbetdeşliginde böwrekleri sagdyn saklamagyň, olaryň keselleriniň öňüni almagyň ugur-ýollary bilen baglanyşykly meseleler gozgalýar. — Adama böwrekler näme üçin gerek? Bu agzanyň ynsan ýaşaýşynda nähili ähmiýeti bar?

Adam bedeni barada gyzykly maglumatlar

Adam bedeni köp sanly agzalardan ybaratdyr. Bedeniň iň uly agzasy iýmit siňdiriş ulgamyna degişli bolan inçe içegedir. Onuň uzynlygy 4 metre barabardyr.

Arkadaky agyry nämäni habar berip biler?

Habarçymyz Narjan Ilmyradowa diňe bir syrkawlarda däl-de, eýsem, sagdyn adamlarda-da döräp bilýän alamat — arkadaky agyry bilen baglanyşykly soraglara jogap bermegi Halkara saglyk merkezleri müdiriýetiniň Halkara newrologiýa merkeziniň fizioterapiýa bölüminiň müdiri Göwher Baýramowadan haýyş etdi. — Arkadaky agyry nähili ýagdaýlarda arkaýyn bolmaga esas berip, nähili ýagdaýlarda lukmana ýüz tutmalydygyny duýdurýar?