Türkmenmetbugat

"Edebiýat we sungat" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-17, 38-62-33, 38-62-01
Email: edebiyatwesungat@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Ýuwuş suwunyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň usullary

Şorlaşan toprakda ýuwuş suwuny ýeriň gowy tekizlenen ýagdaýynda geçirmek akar suwlary tygşytly ulanmagyň we ýuwuş suwunyň hiliniň ýokary bolmagynyň esasy şertleridir. Gowy tekizlenen ýerde ýuwuş suwy geçirilende, ekinler üçin zyýanly duzlaryň ýuwulmagy 1,5-2 esse çaltlanýar we berilmeli suwuň möçberi hem tygşytlanýar. Şonuň bilen birlikde ýerleri gurplandyrmak üçin organiki hem-de mineral dökünleri ýeterlik derejede bermeli. Organiki we fosfor, kaliý dökünleriniň bir bölegi ýuwuş suwunyň öňüsyrasynda sürümiň aşagyna berlende, gowy netije berýär. Sürümiň aşagyna özünde çig tebigy fosfory, kükürdi we köp mukdarda mikroelementleri saklaýan dökünleýji meliorantlar berlende, ýuwuş suwunyň hiline oňaýly täsir edýär.

10 Ýanwar 2021

Saryja goýnuň ýüňi

Biziň ýurdumyzda milli buýsanjymyz bolan el halylaryny dokamak üçin, esasan, saryja goýnuň ýüňi ulanylýar. Ýarym irimçik, ak reňkli, uzyn sütükli, ýumşak, çeýeligi ýeterlik bolan saryja goýunlaryň ýüňi haly dokamak üçin bahasyna ýetip bolmajak gymmatly çig mal bolup hyzmat edýär. Dünýä belli türkmen halylarynyň berkligi, reňk aýratynlyklary, nagyşlarynyň aýdyňlygy gös-göni saryja tohumly goýunlaryň ýüňüniň hiline baglydyr. Türkmen halylary saryja goýnuň ýazky ýüňünden dokalýar. Uzak ýyllaryň dowamynda halk seçgiçiliginiň netijesinde döredilen saryja tohumly goýunlar özünde gymmatly biologiki hem hojalyk ähmiýetli aýratynlyklary jemleýär.

10 Ýanwar 2021

Gök ekinleriň ýaprak köwüjisi

Ýokary hilli hasyl almak üçin ekinleri zyýanberijilerden gorap saklamak esasy wezipeleriň biri bolup durýar. Gök ekinleriň ýaprak köwüjisi hem zyýanberijileriň biri bolup, ol ösümlikleriň 50 görnüşine, esasan, ot-iýmlik ösümliklere, aýratyn hem ýorunja, gawuna zyýan ýetirýär. Siňegi ownuk garamtyl sary bolup, ol 1,3 – 2,3 millimetr uzynlykda bolýar. Bu zyýanberijiniň bir ýaşyndaky gurçugy ilkibaşda reňksiz bolup, soňra ol açyk sary reňkden mämişi reňke geçýär. Gundak döwründe gyşlaýar.

10 Ýanwar 2021

Saman bäsleşigi

Ýaponiýa diňe bir tehnologiýa taýdan ösen ýurt bolup, onuň ilaty dürli görnüşli robotlary ýasamak bilen çäklenmän, eýsem, olar döredijilik bilenem meşgullanýarlar. Her ýyl Niigatanyň we Kagawanyň meýdançalarynda saman heýkelleriniň bäsleşigi geçirilýär. Ýaponiýanyň oba ýerlerinde şaly hasyly ýygnalandan soň, galan sypallar maldarçylyk hojalyklaryna ugradylýar. Birnäçe wagtdan soňra ugurtapyjy maldarlaryň kömegi bilen ondan dürli görnüşli ägirt uly haýwanlaryň heýkelleri ýasalýar. Ýapon daýhanlary bu pikiri şeýle bir goldadylar welin, döredijilik eserlerini görkezmek üçin tutuş bir baýramçylyk bäsleşigini guradylar. Bu bäsleşige ýylsaýyn Ýaponiýanyň dürli künjeginiň wekilleri öz eserlerini görkezmek üçin gatnaşýarlar. Munuň netijesinde dünýäniň dürli künjeklerinden jahankeşdeler döredilen ajaýyp heýkelleri görmek üçin bäsleşige gelýärler.

10 Ýanwar 2021

Goýun guzusyny almasa...

Dowardarçylyk bilen meşgullanýan adamlara körpejiň nämedigini düşündirip oturmagyň hajaty ýok. Körpeç — gyşyň ahyrynda, ýazyň başynda doglan owlak-guzulary sowukdan goramak üçin agylyň içinden gazylýan döle şekilli çukur. Onuň içine gijelerine ýaşajyk owlak-guzular salnyp goýulýar. Ýöne agylyň içinde körpeçden başga diňe bir goýun sygar ýaly gazylýan çukurlar hem bolýar. Oňa goýun körpeç ýa-da almazak çukur diýilýär. Käbir ýerlerde oňa egele, öwser, tüm hem diýilmesi bar. Almazak çukura guzusyny almaýan goýun guzusy bilen bile salynýar. Goýun dar ýerde guzusyny mejbury emdirmeli bolýar. Bir gije-gündiz çemesi wagt bile duransoňlar guzy bilen goýnuň ysy gatyşýar. Köplenç şondan soňra goýun guzusyny tanaýar we alýar.

10 Ýanwar 2021

Türkmen gawuny

Türkmen gawunlarynyň şan-şöhraty äleme meşhur. Olaryň halkara sergilerinde we ýarmarkalarynda ençeme ýokary sylaglara mynasyp bolmagy bu gadymy nygmatyň bakja ekin ýerlerinde dowamat dowam bolup gelýändigine aýdyň subutnamadyr. Güneşli Diýarymyzda suwarymly, sürümli, ýarym düme, düme, oýtak we sowma usullarda ýetişdirilýän türkmen gawunlary özleriniň hoştap tagamy bilen tapawutlanýarlar.

10 Ýanwar 2021

Abatlaýyş kärhanasynyň döwrebap işleri

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek boýunça düýpli çäreler amala aşyrylýar. Şeýlelikde, bu ugra dahylly edara-kärhanalaryň döwrebaplaşdyrylmagy, önümçiliginiň kämilleşdirilmegi baradaky giň gerimli aladalar oňat netijeleri berýär. Bu bolsa olaryň pudagyň ösüşine goşant goşmakda öňlerinde goýlan wezipeleri üstünlikli berjaý etmeklerine oňaýly şertleri döredýär. Häzirki günlerde bu kärhanalarda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ýaz ekişine taýýarlyk görmegiň çäklerinde ekişde ulanyljak tehnikalary, ätiýaçlyk şaýlaryny abatlamak işleriniň hem depginigüýçlendirilýär.

8 Ýanwar 2021

Zähmetiň joşýan ýerinde

Ahmet Berdiýew tarapyndan ýolbaşçylyk edilýän Ýolöten etrabynyň „«Ýeňiş» daýhan birleşigi etrapda öňdebaryjy hojalyklaryň hatarynda tanalýar. Hojalykda ak ekiniň idegi, gant şugundyryny ýygnamak, gowaça ekmeli ýerleri ekişe taýýarlamak işleri yzygiderlilikde alnyp barylýar. Daýhan birleşiginiň gallaçy kärendeçileri Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany ýylynyň orak möwsümini üstünlikli tamamlap, ýerlerini ekişe irgözünden taýýarlap goýdular. Şeýlelikde, güýz paslynyň ilkinji günlerinde 1100 gektar ýere «Biriň müňlesin!» diýen ýagşy umytlar bilen topraga tohum sepdiler. Ekişden soň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda suw tutmak, iýmitlendiriş işlerini geçirmek işlerini yzygiderlilikde ýerine ýetirýärler. Şonuň netijesinde bu günki günde meýdan ýaşyl mahmala bürendi.

8 Ýanwar 2021

Gyş aladalary

Çillede ýagan gar, ata-babalarymyz aýtmyşlaýyn, ýere dökün bolsa-da, maldar üçin käbir kynçylyklary döredýär. Sebäbi ol Nowruz gary ýaly aňsat eräp gidibermeýär. Öri meýdanlaryny, hatda iri çöplerine çenli örten gar ýene-de asmana garap, «entäkler gitmerin» diýip dur. Şonuň üçin Lebap welaýatynyň Garagumda we Gyzylgumda mal bakýan çopan-çoluklaryna goşmaça adam güýçleri we tehnikalar berkidildi. Welaýat maldarçylyk birleşigine degişli bolan 8 sany maldarçylyk hojalygynyň hasabynda jemi 222 müňe golaý dowar bolmak bilen, olaryň 100 müňden gowragy ene goýunlardyr. Eýýäm agralyp başlan ene goýunlar ýyly kaşarlara geçirildi. Gyşdan öň kemsiz abatlanyp, ätiýaçlyk otlar bilen üpjün edilen 373 sany kaşardyr agyl mallary ýyly gyşlatmagy üpjün edýär. Meýdan otlaryndan taýýarlanan küdelerde kaşarlaryň ýakynynda ýerleşdirilipdir. Gury oty köp iýen malyň suwa bolan talaby-da güýçli bolýar. Şonuň üçin her gün mallar guýynyň ýyly suwundan gandyrylýar. «Lebapörisuw» kärhanasynyň hünärmenleri bolsa ähli guýulara wagtly-wagtynda aýlanyp, olaryň kadaly işlemegi üçin tagalla edýärler. — Gyşyň häzirki ýaly doňaklyk döwründe guýynyň ýyly suwy, aýratyn-da, ene mallar üçin zerurlyk. Suwy wagtynda bermän, gijikdirseň, mallar doňan gary ýalap başlaýar. Bu bolsa, ilkinji nobatda, bogaz mala zyýan edýär — diýip, guýy ussasy Jumamyrat Ahmedow gürrüň berýär. Hakykatdan-da, 40 — 50 metr çuňlukdan çyk

8 Ýanwar 2021

Halal zähmet — rysgal-döwlet (Şa serpaýynyň eýesi)

Rysgal-döwleti ene topraga hyzmat edip tapýan daýhanlaryň zähmet tejribesi, görüm-göreldesi halkymyzda gadymy kär bolan daýhançylyk kärini dowam etdirjek ýaş nesillerimize nusga, ýörelge bolup durýar. Biziň gürrüňini etjek zähmetsöýer daýhanymyz hem şeýle adamlaryň biri. Oňa Ýagmyrgeldi Bagşyýew diýýärler. Ol Babadaýhan etrabynyň «Türkmenistan» daýhan birleşiginiň kärendeçisi. Bäş gektara ýaýylyp ýatan ýaşajyk maýsaly atyzlara mähirli nazaryny gönükdiren Ýagmyrgeldi ýigrimi bäş ýyl mundan öňki ömür pursatlaryny ýatlatdy. Ol kär meselesinde ýaýdanyp durmandyr. Garawekil obasynda ýerleşýän 4-nji orta mekdebi tamamlandan soň, obada galyp, daýhançylyk bilen meşgullanmak maksadynyň bardygyny aýdanynda on bir çagany ösdürip, terbiýeläp kemala getiren ejesi — Bike eje-de, kakasy Bagşy aga-da garşy bolman, gaýta ikelläp goldapdyrlar. Ogluny ünsli diňlän Bagşy aga şonda:

7 Ýanwar 2021

Ekin dolanyşygy

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz dünýäniň çalt depginler bilen ösýän döwletleriniň hataryna goşuldy. Ykdysadyýetimiziň beýleki ugurlary bilen bir hatarda, agrosenagat pudagyna aýratyn üns berilýär. Çünki oba hojalyk pudagyny ösdürmek döwletimiziň ykdysady binýadyny berkitmek bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda oba hojalyk pudagynda alnyp barylýan düýpli özgertmeler, oýlanyşykly kabul edilýän çözgütler ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge hem-de sahawatly topragymyzda öndürilýän ýokary hilli önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmaga mümkinçilik berýär. Oba hojalygynda ylmy taýdan esaslandyrylan ekin dolanyşygy talabalaýyk we ekinleriň görnüşlerine görä ýola goýlanda gowaçadan, bugdaýdan, şalydan, gök-bakja we beýleki ekinlerden ýokary hasyl almaga mümkinçilik döredýär.

7 Ýanwar 2021

Işler ýaýbaňlandyrylýar

Ýaz ekişi geçiriljek meýdanlarda irki möhletlerde sürüm işleriniň geçirilmegini gazanmak möhüm daýhançylyk çäreleriniň biridir. Şundan ugur alýan Bäherden etrabynyň oba zähmetkeşleri şu günler gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini guramaçylykly alyp barmak bilen, onuň agrotehniki möhletlerde tamamlanmagyna aýratyn ähmiýet berýärler. “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda etrap boýunça 12 müň 550 gektar meýdanda gowaça ekişini geçirmek meýilleşdirilýär. Şeýle bolansoň, häzirki günlerde meýdan işleriniň depginine we hiline uly üns gönükdirilýär. Bu işe etrabyň Tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň tejribeli mehanizatorlarynyň işjeň çekilmegi sürümiň ýaýbaňlandyrylan depginde dowam etmegine şert döredýär.

7 Ýanwar 2021

Bagbanlaryň gyş aladalary

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzyň beýleki pudaklary bilen bir hatarda oba hojalyk pudagynda uly ösüşler gazanylýar. Gahryman Arkadagymyz oba hojalygyny tehnika, tohum we dökün bilen üpjün etmek, önümleriň öndürilişini artdyrmak, daýhanlaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmak maksady bilen, möhüm çözgütleri we il-ýurt bähbitli taryhy ähmiýetli kararlary yzygiderli kabul edýär. Ýurdumyzyň toprak-howa şertleri miweli baglaryň dürli görnüşlerini ösdürip ýetişdirmäge amatlydyr. Diýarymyzyň güneşinden ganan miwelerimiz datlylygy, göze ýakymlylygy bilen tapawutlanýar. Miweli baglardan bol hasyl almak üçin olara wagtly-wagtynda agrotehniki talaplara laýyklykda ideg etmek zerurdyr. Gyş aýlary miweli baglaryň sütünlerini agartmak, daş-töwereklerini, hatararalaryny haşal otlardan arassalamak, sürüm, agaçlaryň aşaklaryny el güýji bilen agdarmak, agaçlary kesip timarlamak, gyş suwuny tutmak işleri geçirilýär.

6 Ýanwar 2021

Oba hojalygy: işler utgaşykly barýar

Hasyl ýygnalýar Gadamy batly, geljege ynamly barýan Türkmenistan döwletimizde ähli ugurlarda bolşy ýaly, oba hojalyk pudagynda hem belent sepgtlere ýetilýär. Ýurdumyzyň oba zähmetkeşleri hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda berilýän mümkinçiliklerden peýdalanyp, ýerden bol hasyl almaga çalyşýarlar.

6 Ýanwar 2021

Rowaçly tutumlar

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň oba hojalygy pudagynda döwrebap özgertmeler amala aşyrylýar. Oba hojalygyny ylmy esasda ösdürmek, ony düşewüntli pudaga öwürmek we häzirki zaman kämil tehnikalaryň hasabyna onuň tehniki binýadyny pugtalandyrmak ugrundaky tagallalar şol özgertmeleriň içinde möhüm orun eýeleýär. Pudagy döwrebap ösdürmek maksady bilen, seleksiýa işinde innowasion tehnologiýalaryň giňden peýdalanylmagyna, ýer-suw serişdeleriniň netijeli ulanylmagyna uly üns berilýär. Oba hojalyk pudagyny suw bilen doly üpjün etmek üçin, suw desgalary, akabalar gurulýar, suw göterijiler, şeýle-de suw tygşytlaýjy tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Oba hojalygynda sanly ulgamyň ornaşdyrylmagyna gönükdirilýän işler oňyn häsiýete eýe bolýar. Bu ugurdaky tagallalar tamamlanan şanly ýylda oba hojalygynyň ähli ugurlarynda belent sepgitlere ýetmäge şert döretdi. Hormatly Prezidentimiziň türkmen halkyna Täze ýyl Gutlagynda belleýşi ýaly, merdana daýhanlarymyz galla we pagta taýýarlamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny abraý bilen berjaý etdiler. Watan harmanyna 1 million 400 müň tonnadan hem köp guşgursak bugdaý, 1 million 250 müň tonnadan gowrak “ak altyn” tabşyrmagy başardylar.

5 Ýanwar 2021

Bäherden etrabyndan gowşan habarlar

Maldarlaryň gyş aladalary Etrabyň maldarlary gyşyň häzirki aýazly günlerinde jemgyýetçilik mallarynyň dok we ýyly gyşladylmagyny gazanýarlar. Möwsümiň öň ýanynda agyllaryň, kaşarlaryň, sygyr we düýe ýataklarynyň abatlaýyş-bejeriş işlerine jogapkärli çemeleşilmegi, ýeterlik mukdardaky ýorunja bedesiniň, ýandagyň, meýdan otlarynyň, samanyň, şireli otlaryň, şeýle-de arpa, kepek, sarun ýaly güýçli iýmleriň taýýarlanyp, mallaryň gyşladyljak ýerlerine daşalmagy bu babatda uly ähmiýete eýe boldy. Mallaryň doly derejede dok we ýyly gyşladylmagyny üpjün edýär.

5 Ýanwar 2021

OBA HOJALYGY: işler utgaşykly barýar

Halal işläp, haýyr tapan Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň ähli ugurlarynda bolşy ýaly, oba hojalyk pudagynda hem düýpli özgertmeler amala aşyrylýar, belent sepgitlere ýetilýär. Milli Liderimiziň saýasynda daýhanlaryň zähmeti, ýaşaýyş-durmuş şertleri üns-alada bilen yzygiderli gurşalýar, çeken zähmetine mynasyp baha berlip, Watan harmanyna tabşyran hasyly üçin hasaplaşyk işleri wagtynda geçirilýär. Özleri barada aladalanylýan her bir kärendeçi daýhanlara berilýän mümkinçiliklere jogap edip, jogapkärli zähmet çekip, bol hasyl ugrunda aladalanýar. Şeýle kärendeçileriň biri hem Çarymyrat Nurmämmedowdyr.

5 Ýanwar 2021

Hywaçyoýdaky bag

Ýurdumyzda oba hojalygynyň beýleki ugurlary bilen bir hatarda bagçylygy ösdürmäge uly ähmiýet berilýär. Etrabymyzda bagbançylyk işini kemsiz ele alyp, dürli miwe önümleriniň bereketli hasylyny ýetişdirýän bagbanlar näçe diýseň bar. Şular ýaly tejribeli bagbanlaryň hatarynda Akgala geňeşliginiň Hywaçyoý obasynda ýaşaýan Bazarbaý Kamalowy görkezmek bolar. Bazarbaý aga diňe bir daýhan birleşiginde däl, eýsem, etrapda tejribeli agronom, öňdebaryjy gallaçy kärendeçi, şeýle hem bagban hökmünde tanalýar. Bazarbaý aga birleşigiň 11-nji kärendeçiler toparyna degişli 3 gektar ýerde bagçylyk bilen meşgullanýar. Bu baga baryp synlanyňda, Bazarbaý aganyň bagyň şu derejä ýetmegi üçin köp zähmet siňdirendigine göz ýetirmek bolýar. 3 gektar kärende ýerinde erigiň 4, almanyň 3, saýaly agaçlaryň 4 görnüşini ösdürip ýetişdirmek bilen, bagdan bereketli hasyl alyp, halkymyzyň isleglerini kanagatlandyrmakda irginsiz zähmet çekýär. Ýaşy 60-dan geçen bagban bagbançylyk işiniň inçe tärlerini ogly Bagtyýar Kamalowa öwredýär. Bagtyýar kakasynyň ýakyn ýardamçysy. Her ýyl bahar, güýz aýlarynda bagda täze miweli agaçlaryň dürli görnüşleriniň ekilmegi netijesinde bag meýdanlarynyň çägi barha giňeýär.

4 Ýanwar 2021

Bolçulygyň mekany

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe türkmen daýhanlarynyň toprakdan bol hasyl almaklary üçin ähli şertler we mümkinçilikler döredilýär. Bir söz bilen aýdanyňda, türkmen topragy — keramatly, sahawatly, bereketli toprak. Her gysym gumy zere-düre deňelýän bu toprak daýhanyň yhlasyna görä berekedini eçilýär. Ata-babalarymyz öz rysgyny hemişe ene toprakdan tapypdyr. Pederlerimizden galan bu ýörelge häzirki wagtda-da oba zähmetkeşleriniň durmuş ýörelgesiniň baş ugrdyr. Ösüşlere beslenýän Diýarymyzda giň gerimli özgertmeleriň amala aşyrylmagy milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşi üçin kuwwatly binýady döretmäge mümkinçilik berdi. Şunda ýurdumyzyň halk hojalygynyň möhüm pudaklarynyň biri bolan oba hojalygyna hem uly orun berilýär. Oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmek we azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiziň pähim-paýhasy, yzygiderli goldawy bilen ýurdumyzda bugdaýyň, gowaçanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmekde, dünýäniň öňdebaryjy döwletlerinde öndürilen döwrebap oba hojalyk tehnikalary we gurallary, olar üçin ätiýaçlyk şaýlary hem-de beýleki zerur serişdeler yzygiderli satyn alynýar.

4 Ýanwar 2021

Işeňňirler işde belli

Murgap etrabyndaky pagta arassalaýjy kärhanasy welaýatdaky ugurdaş kärhanalaryň arasynda öz işini döwrüň talabyna laýyk ýola goýmagy başarmakda, öwgä mynasypdyr. Onuň bir ýylda jemi 90 müň tonna — 60 müň tonna orta süýümli, 30 müň tonna inçe süýümli pagtany gaýtadan işlemäge mümkinçiligi bar. Şonuň üçin häzir bu ýerde her günde 60 — 70 tonna pagta gaýtadan işlenilýär. Özara bäsleşikde kärhahanyň ussalary Azat Allakowyň, Güýç Akyýewiň ýolbaşçylyk edýän toparlary aýratyn tapawutlanýarlar.

3 Ýanwar 2021

‹
1
2
...
211
212
213
214
215
216
217
218
219
›