Türkmenmetbugat

"Edebiýat we sungat" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-17, 38-62-33, 38-62-01
Email: edebiyatwesungat@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Luw ýylynda doglan zenanlar barada

Luw ýylynda doglan zenanlar gujurly, hyjuwly, paýhasly we tutanýerlidirler. Şeýle berk häsiýetleriniň bardygyna garamazdan, beýleki bir tarapdan, olar islendik ýalňyşy bagyşlamak, geçirimlilik, dözmezçilik etmek ýaly ýumşak häsiýetlere hem eýedirler. Luw ýylynda doglan adamlar erkin dünýäsi, arkaýynlygy, döredijilikli ukyplary we özdiýenliligi bilen tapawutlanýarlar. Emma luw ýylynda doglan zenanlary bu ýylda doglan erkek kişilerden tapawutly häsiýetlendirmeli bolsa, onda aýdara zat örän köp.

28 Dekabr 2023

Berekediň ýyly

Mukaddes ýazgylarda «neýsan ýagşy» diýlip atlandyrylýan on iki ýyldan bir gezek ýagýan ýagyş hakynda aýdylýar. Ol aprel aýynda ujypsyzja damjalaryny seçip gidýär. Ýöne az wagtlyk ýagsa-da, halk arasynda ol balygyň rysgy üçin ýagýan ýagyş hasaplanýar.  Neýsan balygy şol ýagyş ýagmanka öňünden syzyp, kellesini suwdan çykaryp durýarmyş. Niçikmi, onuň agzyna ýagşyň birküç damjasy düşse-de, ol derýanyň düýbüne çümüp gidýärmiş. «Soňra kän ýyllaryň dowamynda neýsan balygynyň agzyna düşen damjalar düre öwrülýärler» diýip, köne ýazgylarda aýdylýar.

28 Dekabr 2023

Dünýä halklary Täze ýyly nähili garşylaýar?

Bu köpler üçin gyzykly bolsa gerek. Bereketli türkmen topragynda Täze ýyl uly şatlyk-şowhun bilen garşy alynýar. Aýratyn-da, bu baýram çagalar üçin örän gyzykly bolýar. Çünki bagtly çagalygyň ýurdunda körpe nesliň ähli arzuwlary wysal tapýar. Onuň üçin Aýazbaba hat ýazyp, Täze ýyl arçasynyň aşagynda goýaýmaly. Hatymyzy taýýarlaýançak, dünýä halklarynda Täze ýylyň garşy alnyşy bilen tanyş bolaýalyň. Ýagşy umyt-arzuwlara beslenip garşy almak bu baýramyň esasy aýratynlygy bolsa gerek. Bu dünýä halklarynda-da şeýle. Günüň dogýan ýurdy bolan Ýaponiýada bu baýram 25-nji dekabrda başlanyp, bir aýa çenli dowam edýär. Ýapon halky Täze ýylyň öňüsyrasynda ybadathana zyýarata baryp, öý-içerisine, ýakynlaryna bagt, saglyk, abadançylyk dileg edýär. Olar öýlerini bambuk, erik, arça agaçlarynyň şahalary bilen bezeýärler. Çünki bu agaçlaryň baýlyk, abadanlyk, rowaçlyk, söýgi getirýändigine ynanýarlar. Täze ýyl gijesinde tüwi unundan köke taýýarlap, biri-birlerine hödür edýärler. Ýapon halky «Ak we gülgüne reňkli kökeler şowlulyk getirýär» diýen ynanja uýýar.

28 Dekabr 2023

Ýylyň aşpez zenany

«Täze ýyl diýlende, ilki bilen, kim göz öňüňize gelýär?» diýlip berlen sowala her kimden her dürli jogap eşitse bolar. Bir çaga: «Aýazbaba» diýse, beýleki biri: «Enemler ýa mamamlar, sebäbi biz Täze ýylda maşgala bolup enemlere ýa mamamlara gidýäris» diýer. Uly adamlardan sorasak, belki-de köpüsi: «Sowgada garaşýan çagalar» diýip, jogap bermekleri mümkin. Meniň welin, Täze ýyl diýlende, aşhanada başagaý bolup ýören öý bikesi, has dogrusy, ejem göz öňüme gelýär. Aslynda-da, Täze ýyl diýlende, ilki bilen, zenan maşgala göz öňümize geläýjek ýaly. Sebäbi bu ajaýyp baýramçylyga çaga ýaly begenýänem, öýüň ähli ýerini — Täze ýyl arçasyndan başlap, saçagyna çenli bezeýänem, şol bir wagtda özünem bezemegi unutmaýan zenanlardyr. Şonuň üçin biz hem Täze ýylyň öňüsyrasynda okyjylary dünýäniň 50-ä golaý restoran eýeleriniň arasynda «2023-nji ýylyň iň ökde aşpez zenany» diýen hormatly ada we sylaga mynasyp bolan Ýelena Reýgadas bilen tanyş etmek isleýäris.

28 Dekabr 2023

Täze ýyl sowgatlaryny nädip owadan gaplamaly?

Gerekli zatlar: - gaplama üçin niýetlenen bezeg (dekor) kagyzy;

28 Dekabr 2023

Öý bikesi öwrense...

Towukly tagam Gerekli önümler: 600 g towuk döşi, 1 limon, 200 g peýnir, 2 diş sarymsak, 1 düýp sogan, 3 nahar çemçe maýonez, islegiňize görä duz we burç.

28 Dekabr 2023

Mandarin granaty ýa-da serkerdeleriň daşy

Spessartin ýa-da mandarin granaty seýrekligi üçin aýratyn gymmatly eksklýuziw şaý-sep bezegleriniň dizaýnynda ulanylýar. Spessartin daşyny dakynmak ýoňy XIX asyryň ortalarynda wandom zergärleri tarapyndan başlandy (bu Pariždäki şol bir meýdanyň töwereginde jemlenen meşhur fransuz zergärçilik öýlerine berlen at). Hemişe täzeçilligiň, üýtgeşikligiň gözlegindäki dizaýner zergärleri bu daşyň ajaýyp reňki, şol wagtda hem, meşhur ýakut daşyna meňzeşligi özüne çekýär. Daşyň özi öňden bäri bar bolsa-da, ol şu ady bilen 1820-nji ýyllarda belli bolýar. Daş XVIII asyryň ahyrynda Germaniýadaky Şpessart platosynda (Bawariýa) tapyldy. Ýeri gelende aýtsak, mineral spessartin ýa-da spessartit ady bilen tanalýar. Ýöne zergärler «mandarin granaty» diýip, bu mineralyň üçünji adyny tutýarlar.

28 Dekabr 2023

Maşgala baýramçylygynda durmuş toýy

Toý-baýramlara, şanly senelere, taryhy wakalara baý bolan Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly hem tamamlanyp barýar. Täze — 2024-nji ýylyň öň ýanynda Arkadag şäheriniň «Bagt köşgi» toý-dabaralar merkezinde ýaňlanan bagt toýunyň joşgunly aýdym-sazlary täze durmuşa gadam basýan ýaşlaryň köňül arzuwlarynyň wysaly bolup ýaňlandy. Arkadag şäheriniň 10-njy çagalar bagynyň hojalyk müdiri Kemalnazar Pirliýew öz göwün beren gözeli — Aşgabat şäheriniň ýöriteleşdirilen 97-nji orta mekdebiniň mugallymy Aýjahan Taňrygulyýewa bilen bagt nikasyndan geçip, durmuş toýuny tutdy. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň Pirliýewleriň maşgalasyna goşa şatlyk getirendigini bellemek ýakymly. Şäheriň «akylly» öýlerinden paýly bagtyýar maşgalanyň täze jaý toýuny toýlany ýaňy ýalydy. Bu gün bolsa täze öýe täze gelniň gadamy düşüp, agzybir maşgalanyň şatlygy goşalandy. Maşgala ojagynyň eýesi, Arkadag şäheriniň Bilim müdirliginiň mekdebe çenli bilim we terbiýe bölüminiň müdiri Amanjahan Pirliýewanyň şatlyk-begenjiniň çägi ýok:

28 Dekabr 2023

Arkadaga alkyşly maşgala

Maşgalada çaga terbiýeläp ýetişdirmek hemmäniň arzuwy. Onda-da il-ulsa ýaramly çaga kemala getirip bilseň, at-abraýyňa-da, il-gün üçinem gowy. Häzirki wagtda köp çagaly maşgalalary döwlet tarapyndan goldamak işi has rowaçlanýar. Şeýle ojaklaryň biri-de Arkadag şäheriniň ýaşaýjysy Begenç Gulajowyň maşgalasy. Begenç aga bilen Arzygül gelneje 2003-nji ýylda durmuş gurupdyrlar. Olar dört ogly, dört gyzy ösdürip kemala getiripdirler. Perzende ojagyň, maşgalanyň ýüzi hökmünde seredilýär. Tüweleme! Begenç aganyň çagalary edepliden gelen sypaýy, gepi sözi ýerbe-ýer. Bize öz çagalary barada Arzygül gelneje şeýle gürrüň berdi:

20 Dekabr 2023

Maşgalanyň agzybirligi jemgyýetiň baýlygydyr

Ata-babalarymyz maşgala aýratyn mukaddeslik hökmünde garap, onuň abadançylygyny ähli zatdan ileri tutupdyrlar. Maşgalanyň abatlygy, agzybirligi jemgyýetiň ösüşine uly täsir edýär. Agzybirligiň bar ýerinde birek-birege hormat-sarpa, düşünişmek we ynam bardyr. Il arasynda agzybir maşgalalary döwletli hasaplaýarlar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda her maşgalanyň abatlygy, sagdynlygy, ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagy ugrunda döwlet derejesinde uly alada edilýär. Maşgalany durmuş taýdan goramak babatda tutumly işler amala aşyrylýar. Maşgala binýadyna we çaga terbiýesine uly üns berilýär. Pederlerimizden miras bolup gelýän milli ýörelgelerimize, edep kadalarymyza, medeni gymmatlyklarymyza, maşgala mukaddesliklerimize uly hormat goýulýar. Şol asylly ýörelgelerimizi ýaş nesillerimiziň hem mynasyp dowam etdirmekleri üçin bimöçber tagallalar edilýär. Ilat arasynda maşgala abadançylygyny gorap saklamak, her bir maşgalanyň sagdyn we agzybir bolmagyny gazanmak, edepli, ulyny sylap, kiçä hormat goýýan ýaş nesli terbiýeläp ýetişdirmek maksady bilen, wagyz-nesihat çäreleri yzygiderli geçirilip durulýar.

20 Dekabr 2023

Zeliliniň çowlugynyň gürrüňi

Balkan welaýatynyň Magtymguly etrabynda ýaşaýan Maýagözel Annaberdiýewa Gurbandurdy Zeliliniň üçünji arkasy — çowlugy bolup, ol şahyryň ýalňyz ogly Mämmetdöwlet ahunyň dört oglunyň biri bolan Jumadöwletiň gyzy. Mämmetdöwlet ilki Mama atly gyza öýlenýär, ol aradan çykandan soň, Hallybibi atly gyz bilen durmuş gurýar. Hallybibi eje tegelek ýüz ýaşap (1864 — 1964 ýý.) dünýeden gaýdypdyr. Maýagözel gelneje öz enesiniň örän ýatkeş bolandygyny, nebereleri barada bilýän gürrüňleriniň köpüsini şondan eşidendigini, tä Aşgabada okuwa gaýdýança enesi bilen bir öýde ýaşap, onuň edep-terbiýesini alandygyny aýdýar. Mämmetdöwletiň Jumadöwletden başga-da, Gurbandurdy (Zeliliniň ady, onuň ady il içinde Ata diýlip tutulypdyr), Annadurdy, Baýramdurdy atly ogullary bolupdyr. Uly ogly Ata örän görmegeý hem berdaşly ýigit eken, ýöne onuň ömri gysga bolupdyr. Ol 30 ýaşynyň içinde agyr keselläp ýogalypdyr. Mämmetdöwletem öz döwrüniň sowatly adamlarynyň biri bolupdyr. Ol obalaryndaky medresede sowadyny çykandan soň, Hywa medresesinde okap, ahunlyk derejesini alýar. Dolanyp gelenden soň, köp ýyllaryň dowamynda oba medresesinde çagalara sapak beripdir. Ol obada iň sylanýan adamlaryň biri bolupdyr. Adamlar islendik meselede, ilki bilen, oba kethudasy bolan Mämmetdöwlet ahun bilen maslahatlaşypdyrlar.

20 Dekabr 2023

Arça jäjegi

Mähriban çagalar, Täze ýylyň öňüsyrasynda her bir öýde dürli jäjekler, çyrajyklar bilen bezelen arçalara duş gelmek bolýar. Täze ýyl arçalaryny ata-eneleridir ýakynlary bilen bilelikde bezemek çagajyklar üçin eýýäm adata öwrülen şatlykly wakalaryň biridir. Bu hem maşgala baýramy bolan Täze ýyl baýramynyň özboluşly, täsirli, ýatdagalyjy pursatlarynyň biri bolup, çagalaryň aňynda hemişelik orun alýar. Şeýle ajaýyp, şatlykly pursatlaryň kän bolmagyny arzuw edip, size owadan, köp öwüşginli arça jäjegini ýasamagy öwretmek isleýäris. Täze ýyl arçasyny öz ellerimiz bilen ýasan jäjejiklerimiz bilen bezesek has-da ýakymly bolar. Hany onda, esbaplarymyzy jemlemäge başlalyň! Gerekli esbaplar:

19 Dekabr 2023

«Arçajyklar» saçagyňyzy bezesin!

Täze ýyl baýramçylygy — maşgala baýramçylygy. Bu baýramçylygyň özboluşly taýýarlygyny diýseňizläň! Saçaklarymyzy dürli nygmatlar, naharlar, işdäaçarlar bilen owadan edip bezemegiň özi hem ýakymly pursat. Şonuň üçin biz hem size täze ýyl saçagyňyzy bezejek bir tagamyň taýýarlanylyşyny öwretmegi makul bildik. Gerekli önümler:

19 Dekabr 2023

El hünäri il gezer

Türkmen halky gadymy döwürlerden bäri çagalarynyň beden taýdan sagdyn bolmagyna, ruhubelent nesilleriň kemala gelmegine uly ähmiýet beripdir. Hormatly Prezidentimiz ýaş nesilleriň dünýä derejesinde ylym-bilim almagy, hünär öwrenmegi üçin yzygiderli alada edýär. Aýratyn hem, okuwçylaryň mekdep partasyndan başlap, eli hünärli çykmagy ugrunda uly tagallalar edilýär. Ýurdumyzyň orta mekdeplerinde hereket edýän zähmet we gurnak sapaklarynyň okuwçy gyzlaryň zähmetsöýer, eli çeper, asylly gylyk-häsiýetli, edepli-ekramly, ula hormat goýýan, kiçileri söýýän, enelerimizden miras galan däp-dessurlarymyza sarpa goýýan nesiller bolup ýetişmeginde uly ähmiýeti bar. Gurnak we zähmet sapaklarynda okuwçy gyzlary dürli hünärlere ugrukdyrmakda, olaryň işjeňligini ýokarlandyrmakda, maşgala mukaddesliklerine hormat goýmakda, jemgyýetçilik işlerine işjeň gatnaşmaklaryny gazanmakda, el işleriniň inçeligine, nepisligine, olaryň gadymylygyna, milliligine bolan ukybyny we zehinini, başarnygyny açyp görkezmekde, çeper elli gyzlary ýüze çykarmakda uly işler alnyp barylýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe gurlup ulanylmaga berilýän mekdeplerde ýörite zähmet otaglary ähli amatly şertler bilen üpjün edilen. Mekdeplerde dürli zähmet gurallary, stanoklar, tikin maşynlary bilen doly abzallaşdyrylan ýörite synp otaglarynyň bolmagy okuwçylary zähmetden belli bir ugra höweslendirmäge mümkinçili

19 Dekabr 2023

Kämilligiň berk binýady

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizde nesil terbiýesine aýratyn üns berilýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýaşlar hakyndaky alada döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Döwletimizde ýaş nesillerimizi terbiýeläp ýetişdirmekde, olara Watanymyzyň taryhy, şu günki ösüşleri barada bilim berip, hünär öwretmekde döredijilikli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzda ýaş nesiller we nesil terbiýesi, olaryň sazlaşykly ösüşi hem-de saglygy, mynasyp bilim-terbiýe almaklary, şeýle hem saýlap alan hünärine eýe bolmaklary, olaryň yzygiderli sport, bedenterbiýe bilen meşgullanmaklary üçin zerur şertler döredilýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň we jemgyýetimiziň ähli ugurlaryny öz içine alýan giň möçberli maksatnamalar yzygiderli durmuşa geçirildi. Netijeli özgertmeleriň we durmuşa geçirilýän maksatnamalaryň çäklerinde Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň geljegi bolan ýaş nesillere uly orun degişlidir.

17 Dekabr 2023

Nesil terbiýesi

Ata-babalarymyzyň milli däp-dessurlarynda çaga terbiýelemek, ula hormat goýmak, kiçä söýgi bilen garamak ýörelgelerine aýratyn üns berlipdir. Şundan ugur alyp, mugallymçylyk işimizde pederlerimizden galan nusgalyk ýörelgeden ugur alýarys. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow milli mirasda nesil terbiýesine aýratyn üns berip, ýaş nesliň peder ýörelgeleri esasynda terbiýelenmegini ündeýär. Gahryman Arkadagymyzyň paýhasly eserlerinde hem bu mukaddes wezipeler jikme-jik beýan edilýär.

15 Dekabr 2023

Maşgala goraglylygynyň kepillikleri

Türkmenabat şäher kazyýetinde «Maşgala goraglylygynyň kepillikleri» atly wagyz-nesihat çäresi geçirildi. Bu çärä şäheriň ýaşaýjylarynyň, şol sanda ýaşlaryň köpsanlysy gatnaşdy. Onda edilen çykyşlarda döwletimiziň we jemgyýetimiziň ösüşlerini hem-de jebisligini berkitmekde, ýaşlary watançylyk ruhunda terbiýelemekde we ahlak taýdan ösdürmekde maşgalanyň paýynyň uludygyna aýratyn üns berildi. Maşgalanyň jemgyýetiň aýrylmaz bölegi bolup durýandygy, hut maşgalada ruhy gymmatlyklaryň kemala gelýändigi, maşgala gatnaşyklarynda ahlaklylyk ýörelgeleriniň berkidilmeginiň jemgyýeti ösdürmäge hemmetaraplaýyn ýardam edýändigi baradaky esasy pikir çykyşlaryň mazmunyny düzdi. Maşgala hukuk gatnaşyklarynyň maşgala hukugynyň degişli subýektleriniň arasynda emele gelýändigi hem-de Türkmenistanyň maşgala kanunçylygy bilen düzgünleşdirilýändigi düşündirildi. Kazyýet işgärleri döwletimiziň durmuş syýasatynyň maşgalany we maşgala gymmatlyklaryny berkitmäge gönükdirilendigini nygtadylar. Wagyz-nesihat çäresinde maşgala gatnaşyklarynyň hukuk taýdan düzgünleşdirilmegi, maşgala agzalarynyň hukuklarynyň we bähbitleriniň goraglylygy, şahsy we emläk gatnaşyklary, özara kömek bermek hem-de çagalary terbiýelemek üçin maşgalada zerur bolan şertleri döretmek bilen baglanyşykly meselelere hukuk taýdan düşündirişler hem berildi. Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň tagallalary esasyn

15 Dekabr 2023

Maşgala mukaddesligi

Jemgyýetiñ, döwletiñ, milletiñ we her bir şahsyýetiñ ýaşamagy, işlemegi, döretmegi üçin iññän zerur bolan köp sanly wajyp hem-de gaýragoýulmasyz meseleleriñ içinde aýratyn orun maşgala baradaky meselä degişlidir. Çünki meseläniñ merkezinde ata-ene we perzent gatnaşygy, nesil dowamatynyň çeşmesi ýerleşýär. Maşgala — jemgyýet, jemgyýet — maşgala, jemgyýet — şahsyýet, şahsyýet — jemgyýet, şahsyýet — şahsyýet gatnaşyklarynyñ ynsanyñ ruhy-ahlak dünýäsine utgaşykly ornaşmagynyñ netijeliligi, durmuşa ukyplylygy subut edilen hakykatdyr.

14 Dekabr 2023

Bar, gyzym, eýwana sübse çalyp goýber...

Hemişe ir säher bilen obadan şähere işe diýip gidenimde birhili ýüregim giňäp-giňäp gidýär. Gijesini-gündiz edip, şäheriň arassalygyny esasy maksady hasaplaýan elleri sübseli gyz-gelinlerimizi göreňde müň keren sagbolsun aýdýarsyň. Ýollarda, çatryklarda-da, köçäniň gyralarynda-da bir hapa çöp-çalam, hatda kagyz böleginem görmersiň. Ýeke-ýekeden ýygnalyp, başlary bir bogdak boglan güle meňzäp oturan sübsäni agzybirligiň nyşany hasaplamagymyň sebäbi bar. Ol ýeke-ýekeden düzülip, bir däl-de, birnäçe işi bitirýär. Hapyr-hupury, gerekmejek zatlary aýryp, arassalaýar.

6 Dekabr 2023

Arzyly gün

Durmuşyň bize eçilýän şatlygy, buýsanjy, üstünligi bir ýa-da iki däl. Men munuň şeýledigine eje bolan günüm has aýdyň göz ýetirdim. Ilkinji perzendimiň jägildäp dünýä inmegi bilen ukudan oýanan ýaly boldum. Ençeme aýlap hut şu pursata garaşan hem bolsam, ýaňy dünýä inen balamyň näzijek sesiniň maňa beýle täsin duýgyny bagyş etjekdigini bilmändim. Ýogsa bala-çaganyň juda süýji bolýandygyny eşide-eşide gelýärdim. Adam her bir zady öz başyndan geçirmese, aýdylan-diýleni bilen oňa doly düşünip bilmez eken. Şol günden bäri süýji-süýji ukulardan, toý-tomgudan az-kem daşlaşan hem bolsam, dünýäde menden bagtly adam ýok. Körpejämiň sülük ýaly barmajyklary, aglanda kemşerip gidýän dodajyklary, öýde iki ýana ýöresem meni yzarlaýan garaja gözleri meni özüne bendi edip goýupdy. Bu enaýyja perişdejige şeýle bir imrinipdim welin, ol-a ukymy köýdürmek eken, hut öz ýüregim gerek bolsa-da pikirlenmän bermäge taýýar boldum.

5 Dekabr 2023

‹
1
2
...
11
12
13
14
15
16
17
...
54
55
›