"Nesil" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-57, 39-96-37, 39-96-49
Email: nesil-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Sanly ulgam

«7/24.tm», №47 (78), 22.11.2021. Sanly ulgam we bilim

«Qualcomm» -yň paý­na­ma­la­ry ýo­kar­lan­ýar

«Qualcomm» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň söw­da­la­ry ge­çen hep­de 7,89 gö­te­rim ýo­kar­la­nyp, oňyn gör­ke­zi­ji­le­re eýe bol­dy. Söw­da­la­ryň ýo­kar­lan­ma­gy­na «Qualcomm»-yň baş di­rek­to­ry Kris­tia­no Ei­mon ma­ýa go­ýum iş­le­rin­de kom­pa­ni­ýa­nyň aw­tou­lag biz­ne­si­niň gel­jek 10 ýyl­da ABŞ-nyň 1 mil­liard dol­la­ryn­dan ABŞ-nyň 10 mil­liard dol­la­ry­na çen­li art­jak­dy­gy hak­da­ky çak­la­ma­sy iter­gi ber­di. Şeý­le-de ol IoT biz­ne­si­niň 2025-nji ýy­la çen­li 75% ös­jek­di­gi­ni öňe sür­di. Mag­lu­mat üçin, ýol­baş­çy­lar in­di­ki ýyl «App­le»-iň «iP­ho­ne»-la­ry üçin mo­dem­le­re bo­lan is­le­giň di­ňe 20%-niň bu kom­pa­ni­ýa ta­ra­pyn­dan üp­jün edil­jek­di­gi­ni bel­le­di­ler.

Tä­ze ki­ber­howp­suz­lyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny hödürleýär

Ki­ber­howp­suz­lyk hyz­mat­la­ry­ny üp­jün edi­ji «Pa­lo Al­to» kom­pa­ni­ýa­sy uzak möh­let­li ösü­şe gö­nük­di­ri­len tä­ze çöz­güt­le­ri­ni işe gi­riz­di. Iň çalt ös­ýän mag­lu­mat üp­jün­çi­li­gi hyz­mat­la­ry­nyň ulgamynda iler­le­ýän kom­pa­ni­ýa te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa hem-de web hyz­mat­la­ry ba­za­ry­ny na­zar­la­ýar. Hut şu se­bäp­li-de, «Pa­lo Al­to» gel­jek­de gir­de­ji­si­niň dur­nuk­ly ösü­şi­ni üp­jün edip bil­jek uly pu­dak­lar­da öň­de­ba­ry­jy bol­ma­ga ym­tyl­ýar. Bu ba­bat­da kom­pa­ni­ýa­nyň her bir paý­na­ma­sy­nyň ba­ha­sy şu ýy­lyň ba­şyn­dan bä­ri 47,76% ýo­kar­lanandygyny bellemek gerek. Ge­çen hep­dä­niň bir­ža söw­da­la­ryn­da «Pa­lo Al­to»-nyň her bir paý­na­ma­sy ABŞ-nyň 525,14 dol­la­ry möç­be­rin­de ba­ha­lan­dy.

«Sier­ra Wi­re­less»-iň IoT çöz­güt­le­ri ýo­kar­lan­dy

Soň­ky aý­lar­da «Sier­ra Wi­re­less» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň gym­ma­ty­nyň ozal­ky­la­ryn­dan ep-es­li ýo­kar­lan­ýan­dy­gy bi­ler­men­le­riň ün­sü­ni çek­ýär. Ge­çen hep­de kom­pa­ni­ýa­nyň her bir paý­na­ma­dan alan gir­de­ji­si ABŞ-nyň 18,9 dol­la­ry­na ba­ra­bar bol­dy. Kom­pa­ni­ýa­nyň gir­de­ji­si şu ýy­lyň ba­şyn­dan bä­ri 30% ýo­kar­lan­dy. «Sier­ra Wi­re­less» do­wam ed­ýän 5G, yk­jam IoT we ýer­li hu­su­sy sim­siz ul­gam­la­ryň kö­me­gi bi­len, has uly sep­git­le­re ýet­me­gi me­ýil­leş­dir­ýär.

XDR to­ru­nyň dö­re­di­len­di­gi­ni ha­bar ber­di

Ki­ber­howp­suz­lyk çöz­güt­le­ri­ni üp­jün edi­ji «CrowdSt­ri­ke» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň paý­na­ma­la­ry­nyň ösüş gör­ke­zi­ji­si or­ta­ça ýag­daý­da ha­sa­ba alyn­dy. «CrowdSt­ri­ke» kom­pa­ni­ýa­sy in­ter­net saýt­la­ry­nyň mag­lu­mat­la­ry­ny go­ra­mak hyz­mat­la­ry­ny we beý­le­ki IT önüm­le­ri­ni üp­jün edi­ji­le­ri bi­rik­di­rip bol­jak XDR to­ru­nyň dö­re­di­len­di­gi­ni ha­bar ber­di. Ge­çen hep­de­dä­ki bir­ža söw­da­la­ryn­da kom­pa­ni­ýa­nyň her bir paý­na­ma­sy 3% ýo­kar­la­nyp, ABŞ-nyň 262,51 dol­la­ry möç­be­rin­de ba­ha­lan­dy.

«Blink Char­ging»-iň kuw­wat­lan­dy­ry­jy­la­ry­nyň ösü­şi 20% art­dy

Elekt­rik ulag­la­ry üçin kuw­wat­lan­dy­ry­jy stan­si­ýa­la­ry ön­dü­ri­ji «Blink Char­ging» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň paý­na­ma­la­ry ge­çen hep­de 20% ýo­kar­lan­dy. Hä­zir­ki wagt­da ulag-ara­gat­na­şyk hyz­mat­la­ry­na bo­lan is­le­giň ös­me­gi ne­ti­je­sin­de, kuw­wat­lan­dy­ry­jy stan­si­ýa­lar­dan peý­da­lan­ýan­la­ryň sa­ny git­di­gi­çe art­ýar. «Blink Char­ging» ABŞ-da we bü­tin dün­ýä­de ener­gi­ýa aky­my­ny, nyrh­la­ry we baş­ga­la­ry do­lan­dyr­mak üçin müş­de­ri­le­re bu­lut­dan bi­ri­gip bolýan kuw­wat­lan­dy­ry­jy stan­si­ýa­la­ry­nyň ul­ga­my­ny hö­dür­le­ýär. Ge­çen hep­de­dä­ki bir­ža söw­da­la­ryn­da kom­pa­ni­ýa­nyň her bir paý­na­ma­sy ABŞ-nyň 44,66 dol­la­ry möç­be­rin­de ba­ha­lan­dy.

Howp­suz­lyk en­jam­la­ry­nyň sar­gyt­la­ry­ny ha­sa­ba al­ýar

Hu­kuk go­raý­jy en­jam­lar we prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi ön­dü­ri­ji «Axon En­terp­ri­se» kom­pa­ni­ýa­sy 2021-nji ýy­lyň üçün­ji çär­ýe­gi­niň ne­ti­je­le­ri­ni çap et­di. Ha­sa­ba­ta la­ýyk­lyk­da, «Axon»-yň gir­de­ji­si 39% ar­typ, ABŞ-nyň 232 mil­li­on dol­la­ry­na ýet­di. Mag­lu­mat üçin, kom­pa­ni­ýa­nyň ABŞ-nyň 500 mil­lion dol­la­ry­na ba­ra­bar bo­lan re­kord sar­gyt­la­ry ha­sa­ba alyn­dy. Bu gör­ke­zi­ji ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­re­niň­de, 70% ýo­ka­ry­dyr.

«Rivian Au­to­mo­tive» köp­çü­lik­le­ýin ba­za­ra çyk­dy

Dün­ýä bel­li elekt­rik ulag kom­pa­ni­ýa­sy «Rivian Au­to­mo­tive» ge­çen hep­de köp­çü­lik­le­ýin ba­za­ra çyk­dy. «Rivian» ulag­la­ryn­da kom­pa­ni­ýa­nyň mö­hüm ba­zar pa­ýy­na bil bag­la­ma­gy üçin giň müm­kin­çi­li­gi bar. Hä­zir­ki wagt­da kom­pa­ni­ýa­nyň ma­ýa go­ýu­my ABŞ-nyň 120 mil­liard dol­la­ryn­dan geç­ýär. Bi­ler­men­le­riň çak­la­ma­la­ry­na gö­rä, «Rivian» «Ama­zon»-dan sar­gyt alyp, hat­da aý­ra­tyn üp­jün edi­ji bo­lup hem bi­ler.

«For­ti­net»-iň ki­ber­howp­suz­lyk hyz­mat­la­ry iş­jeň­leş­ýär

Ki­ber­howp­suz­lyk çöz­güt­le­ri­ni üp­jün edi­ji «For­ti­net» kom­pa­ni­ýa­sy ge­çen hep­de şu ýy­lyň üçün­ji çär­ýe­gi­niň ne­ti­je­le­ri­niň ha­sa­ba­ty­ny çap et­di. Ha­sa­ba­ta la­ýyk­lyk­da, «For­ti­net»-iň üçün­ji çär­ýek­dä­ki gir­de­ji­si 33% ar­typ, ABŞ-nyň 867 mil­lion dol­la­ry­na ýet­di. Kom­pa­ni­ýa­nyň ös­me­gi­ne mag­lu­mat mer­ke­zi­niň dolanyşygy iter­gi ber­di. Bu önüm­ler ge­çen çär­ýek­de kom­pa­ni­ýa­nyň gir­de­ji­si­niň, tak­my­nan, 40%-ini eme­le ge­tir­di. Ge­çen hep­de­dä­ki bir­ža söw­da­la­ryn­da kom­pa­ni­ýa­nyň her bir paý­na­ma­sy ABŞ-nyň 335,13 dol­la­ry möç­be­rin­de ba­ha­lan­dy.

«Walt Dis­ney» se­ýil­gäh­le­ri ýe­ne gir­de­ji­li

Güý­men­je mer­kez­le­ri­niň hyz­mat­la­ra gaý­dyp gel­me­gi ne­ti­je­sin­de, «Walt Dis­neý» üç aý bä­ri müş­de­ri­le­ri­ne hyz­mat edip, bu ul­gam­da tu­ruw­baş­dan gir­de­ji­si­ni art­dyr­dy. «Walt Dis­ney»-iň hü­när­men­le­ri ýa­kyn­da mow­zuk se­ýil­gäh­le­ri bö­lüm­le­rin­den ABŞ-nyň 22 mil­lion dol­la­ry möç­be­rin­de gir­de­ji ga­za­nan­dy­gy­ny ha­bar ber­di­ler. Ge­çen hep­de­dä­ki bir­ža söw­da­la­ryn­da kom­pa­ni­ýa­nyň her bir paý­na­ma­sy ABŞ-nyň 158,43 dol­la­ry möç­be­rin­de ba­ha­lan­dy.

«Sea­ga­te Ral­ly»: ha­sa­bat we tä­ze am­mar teh­no­lo­gi­ýa­sy

«Sea­ga­te» kom­pa­ni­ýa­sy ge­çen hep­de gir­de­ji­le­ri­niň ne­ti­je­le­ri­ni çap edip, gib­rid sak­la­ýyş in­no­wa­si­ýa teh­no­lo­gi­ýa­sy­ny ula­ny­jy­la­ra hö­dür­le­di. Ha­sa­ba­ta la­ýyk­lyk­da, «Sea­ga­te»-iň her bir paý­na­ma­dan alan gir­de­ji­si ABŞ-nyň 2,28 dol­la­ry­na, nagt we şo­ňa meň­zeş paý­na­ma­lar­dan alan gir­de­ji­si bol­sa ABŞ-nyň 991 mil­lion dol­la­ry­na ýet­di. Öňü­miz­dä­ki çär­ýek­de kom­pa­ni­ýa, tak­my­nan, ABŞ-nyň 3,1 mil­liard dol­la­ry möç­be­rin­de gir­de­ji ga­zan­ma­gy mak­sat edin­ýär. Ge­çen hep­de­dä­ki bir­ža söw­da­la­ryn­da kom­pa­ni­ýa­nyň her bir paý­na­ma­sy ABŞ-nyň 108,12 dol­la­ry möç­be­rin­de ba­ha­lan­dy.

«American Tower» «CoreSite»-i satyn alar

Ge­çen hep­de bag­la­şy­lan şer­na­ma la­ýyk­lyk­da, Ame­ri­ka­nyň sim­siz ara­gat­na­şyk ul­ga­my­nyň ope­ra­to­ry «Ame­rican To­wer» kom­pa­ni­ýa­sy goz­gal­ma­ýan em­lä­giň ma­ýa go­ýu­jy­sy­ «Core­Si­te Real­ty» kom­pa­ni­ýasy­ny ABŞ-nyň 10,1 mil­liard dol­la­ry­na sa­tyn alar. «Ame­rican To­wer» «Core­Si­te»-niň her paý­na­masy üçin ABŞ-nyň 170 dol­la­ry­ny nagt tö­lär. Yla­la­şy­gyň res­mi­na­ma iş­le­ri­niň şu ýy­lyň ahy­ry­na çen­li ta­mam­lan­ma­gy­na ga­ra­şyl­ýar. Hä­zir­ki wagt­da kom­pa­ni­ýa ABŞ-da, Mek­si­ka­da, Bra­zi­li­ýa­da we Hin­dis­tan­da, tak­my­nan, 30 000 öý­jük­li diň­le­re we beý­le­ki teh­ni­ki des­ga­la­ra eýe­çi­lik ed­ýär.

«Nvidia» üçün­ji çär­ýek­de re­kord gir­de­ji ga­zan­dy

«Nvidia» kom­pa­ni­ýa­sy 2021-nji ýylyň üçün­ji çär­ýegin­de ABŞ-nyň 2,464 mil­liard dol­la­ry möç­be­rin­de aras­sa gir­de­ji ga­zan­dy. Kom­pa­ni­ýa­nyň ösüş gör­ke­zi­ji­si 84% ýo­kar­lan­dy. Müşderileriň kompaniýanyň önümlerine bolan isleginiň barha artmagy bilen, girdejileriň has-da ýokarlanmagyna garaşylýar.

«Lu­sid Air» ýy­lyň aw­tou­la­gy baý­ra­gy­ny al­dy

Ame­ri­ka­nyň meş­hur «Mo­torT­rend» aw­tou­lag žur­na­ly ge­çen hep­de ABŞ-nyň elektro­mo­bil­le­ri ön­dür­ýän «Lu­sid» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň dö­re­den «Air» aw­tou­la­gy­nyň 2022-nji ýy­lyň «Mo­tor Trend Car of the Year» aw­tou­lag baý­ra­gy­na eýe bo­lan­dy­gy­ny ha­bar ber­di. «Mo­tor Trend»-iň mag­lu­ma­ty­na la­ýyk­lyk­da, «Lu­sid Air»-iň gör­ke­zi­ji­le­riň esa­sy al­ty­sy­nyň her bi­rin­de ýo­ka­ry neti­ji­le­ri gazanandygy ba­ra­da aý­dyl­ýar. Bu pu­dak­da aw­tou­lag ön­dü­ri­ji­le­ri­niň önüm­çi­li­ge goý­be­ren il­kin­ji aw­tou­la­gy­nyň baý­rak al­ma­gy il­kin­ji ge­zek­dir. «Mo­torT­rend» öz ha­ba­ryn­da «Lu­sid Air»-i elektrik ulag­la­ry­nyň tä­ze eta­lo­ny di­ýip at­lan­dyr­dy.

«App­le» öz­baş­dak be­jer­mek mak­sat­ly äti­ýaç­lyk şaý­la­ry sa­tar

Ame­ri­kan «App­le» kom­pa­ni­ýa­sy müş­de­ri­le­ri üçin «iP­ho­ne» we «Mac» elekt­ron en­jam­la­ry­nyň äti­ýaç­lyk şaý­la­ry­ny sa­tyn al­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­re­der. Bu ula­ny­jy­la­ra en­jam­la­ry­ny di­ňe bir ýö­ri­te­leş­di­ri­len hyz­mat mer­kez­le­rin­de däl, eý­sem, öz­baş­dak abat­la­ma­ga hem müm­kin­çi­lik be­rer. Mu­nuň üçin «App­le» tä­ze on­laýn-dü­ka­ny­ny açar, on­da 200-e go­laý äti­ýaç­lyk şaý­la­ry sa­ty­lar. Dü­kan­da il­kin­ji no­bat­da ek­ran­la­ry, ba­ta­re­ýa­la­ry we ka­me­ra­la­ry be­jer­mek üçin en­jam bö­lek­le­ri sa­tu­wa çy­ka­ry­lar. Ame­ri­ka­nyň Bir­le­şen Ştat­la­ryn­da öz­baş­dak be­jer­mek 2022-nji ýy­lyň ba­şyn­da, «App­le»-iň beý­le­ki ýurt­lar­da­ky müş­de­ri­le­ri­ne bol­sa şol ýy­lyň do­wa­myn­da el­ýe­ter bo­lar.

Abuna — 2022

«Watan» gazetiniň hormatly okyjylary! Size 2022-nji ýylyň birinji ýarym ýyllygy üçin «Watan» gazetine elektron görnüşde abuna ýazylyşygynyň başlanandygyny habar berýäris.

Sanly ulgam — üstünligiň açary

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde, ýurdumyz belent üstünliklere eýe bolýar. Halk hojalygyny sanly ykdysadyýete geçirmek üçin alnyp barylýan uly işler ýurdumyzda üstünlikli dowam etdirilýär. Durmuş ulgamynyň ösüşinde ählumumy ykrarnama eýe bolýan bu işlerde, ozaly bilen, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň, şol sanda ylym, bilim ulgamynyň işini kämilleşdirmäge, dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmaga giň mümkinçilikleriň döredilýändigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Sanlylaşdyrmagyň barşynda ýurdumyzy senagatlaşdyrmaga tarap ugur alynýandygy, halk hojalygynyň ähli pudaklary üçin ýokary bilimli, başarjaň hem-de öňdebaryjy tehnologiýalardan baş çykarýan hünärmenleriň taýýarlanylýandygy uly ähmiýete eýedir. Hormatly Prezidentimiziň ata Watanymyzyň gülläp ösmegine, ykdysady kuwwatynyň has-da berkemegine, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň mundan beýläk-de ýokarlanmagyna gönükdirilen beýik işleri Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe rowaçlyklara we üstünliklere beslenýär. Nebitgaz senagatynda, elektrik energetikasynda, himiýa we dokma senagatlarynda, agrosenagat toplumynda, gurluşyk, ulag, aragatnaşyk, durmuş infrastrukturasynda, hyzmatlar ulgamynda hem-de beýleki pudaklarda täze innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen zawod-fabrikler, inžener-aragatnaşyk ulgamlary işe girizilýär.

Döwrebap mümkinçilikler

Sanly ykdysadyýet — bu sanly tehnologiýalara esaslanan, elektron işewürlik, elektron söwda we olar bilen öndürilýän hem-de sarp edilýän elektron harytlaryň we hyzmatlaryň jemidir. Başgaça aýdylanda, sanly ykdysadyýet sanly kompýuter tehnologiýalaryň ösüşi bilen gönüden-göni baglanyşykly ulgamdyr. Bu gün Ýer ýüzüniň ýarysyndan gowragy internetden peýdalanýar. Barlaglaryň netijesi 100-den gowrak döwletlerde sanly ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny we ösüş potensialyny görkezdi. Türkmenistan döwletimiz hem sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegi üçin ýurtda uzak möhletleýin ykdysady ösüşi we ýokary öndürijiligi gazanmaga ýardam berýän netijeli ulgamlaryň ornaşdyrylmagyna, jemgyýetçilik hyzmatlarynyň hiliniň ýokarlanmagyna we kämil görnüşleriniň ýola goýulmagyna, halkyň durmuş şertleriniň özgerdilmeginde tehnologiýalar bilen bagly töwekgelçilikleriň peselmegini üpjün etmek bilen internet ulgamynyň mümkinçilikleriniň giňeldilmegine ýardam berýär.

Abuna — 2022

«Watan» gazetiniň hormatly okyjylary! Size 2022-nji ýylyň birinji ýarym ýyllygy üçin «Watan» gazetine elektron görnüşde abuna ýazylyşygynyň başlanandygyny habar berýäris.

Sanly ulgamyň mümkinçilikleri

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe eziz Diýarymyzda rowaçlanýan ykdysady, medeni ösüşler alnyp barylýan bilim-ylym syýasaty bilen berk baglanyşyklydyr. Sanly bilim ulgamynyň durmuşymyza çuňňur ornaşmagy bilen ýaşlaryň bilim almagy, ylym öwrenmegi, hünär edinmegi, ylmy çeşmelerden peýdalanmagy ýeňilleşdi. Häzirki döwürde milli telekommunikasiýa ulgamynda halkara ölçeglere laýyk gelýän täze innowasion, sanly tehnologiýalary we maglumat-aragatnaşyk enjamlaryny ornaşdyrmak işleri üstünlikli amala aşyrylýar. Bäsdeşlige ukyply häzirki zaman aragatnaşyk hyzmatlarynyň hil taýdan täze derejesiniň döredilmegi we halkymyzyň ondan peýdalanmagy üçin ýurdumyzda yzygiderli işler alnyp barylýar. Bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak wezipesine hem uly üns berilýär. Aragatnaşyk edara-kärhanalaryny döretmäge we döwrebaplaşdyrmaga düýpli maýa goýumlar gönükdirilýär. Türkmenistanyň özüniň ilkinji «TürkmenÄlem 52oE» emeli hemrasyny uçuryp, kosmosy özleşdirýän ýurtlaryň hataryna goşulmagy örän guwandyryjy wakadyr. Netijede, ol adaty hem-de ýokary mümkinçilikli teleýaýlymlaryň onlarçasyny alyp görkezmäge şert döredýär. Şeýle hem halkymyzyň ýurdumyzda gündelik çykýan gazet-žurnallar, täzelikler we wakalar bilen tanyşmaklaryna giň mümkinçilik döreýär. Gazet-žurnallaryň elektron görnüşlerine ýazylmak bilen, okyjylar ony öz el telefonlarynyň üsti bilen islendik ýerde, islendi