Amiş hal­ky: XVII asy­ra sy­ýa­hat

17 Maý 2024
407

Dün­ýä­de her bir hal­kyň özü­ne mah­sus me­de­ni­ýe­ti we ýa­şa­ýyş dur­mu­şy bar. Me­de­ni­ýet­le­riň we dur­muş şert­le­ri­niň kö­pü­si bi­ri-bi­ri­ne ga­bat gel­ýän hem bol­sa, kä­bi­ri gö­ren­le­ri haý­ra­na goý­ýar. Şeý­le halk­la­ryň bi­ri hem amiş­ler bo­lup, hä­zir­ki za­man dur­muş şert­le­ri­ni düý­bün­den ret ed­ýär­ler. De­mir­ga­zyk Ame­ri­ka­da ýa­şa­ýan bu halk teh­no­lo­gik se­riş­de­le­ri, hä­zir­ki za­man ulag­la­ry­ny ulan­maz­dan «XVII asyr­da ýa­şa­ýar­lar». Ta­ry­hy ýer­le­re we ga­dy­my­ýe­te ge­ze­lenç et­me­gi ha­la­ýan sy­ýa­hat­çy­la­ryň ün­sü­ni çek­ýän amiş hal­ky XVII asy­ryň egin-eşik­le­ri­ni ge­ýip, oba ho­ja­lyk iş­le­ri­ni zäh­met gu­ral­la­ry we iş ma­ly bi­len ýe­ri­ne ýe­tir­ýär­ler. Ulag se­riş­de­le­rin­den uzak­da ýa­şa­ýan bu halk bir ýe­re git­me­li bo­lan­la­ryn­da hem at ara­ba­sy­ny ulan­ýar­lar. Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da tä­sin dur­muş­da ýa­şa­ýan amiş hal­ky ba­ra­da ýa­kyn­dan ta­nyşdyrmagy makul bildik.

Amiş­ler hä­zir­ki za­man teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny we amat­lyk­la­ry­ny ulan­ma­gy ha­la­ma­ýar­lar we ter­si­ne ýö­ne­keý dur­muş ýö­rel­ge­sin­de ýa­şa­ma­ga üns ber­ýär­ler. Olar bu tak­wa ter­tip-düz­gü­ne berk eýe­rip, bir­nä­çe asyr­dan bä­ri do­wam et­di­rip gel­ýär­ler. Di­ni ynanç­la­ry­na gö­rä, bu halk ýö­ne­keý ru­hy dur­muş­da ýa­şa­mak yk­ba­ly­na ýa­zy­lan di­ýip dü­şün­ýär­. Amiş hal­ky Ame­ri­ka­nyň 30-a go­laý şta­ty­na ýaý­ran halk bo­lup, hem­me­sin­de bir­meň­zeş düz­gün­ler do­wam ed­ýär. Gep­le­şik di­lin­de bu halk ýa­şa­ýan se­bi­ti­ne gö­rä, iň­lis, ne­mes dil­le­rin­de gep­leş­ýär­ler. Amiş­ler Ame­ri­ka­nyň iň çalt kö­pel­ýän ilat to­pa­ry bo­lup, hä­zir­ki wagt­da 300 müň tö­we­re­gi amiş halky bar.