Türkmenmetbugat

Türkmeniň nusgalyk alabaýy

Esaslandyryjysy: Halkara "Türkmen alabaý itleri" assosiasiýasy
Salgysy: Aşgabat şäheri, Bitarap Türkmenistan şaýoly 553/2 jaýy.
Telefon belgileri: 39-00-72

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Zäherli ýylanlardan ägä boluň!

Bahar pasly tebigaty görküne getirýär. Sähra-çöllerimiz, dag-derelerimiz, deňiz-derýalarymyz gözel keşbe eýe bolýar. Şu ajaýyp günlerde tebigata gezelenje çykmak, onuň gözelliginden lezzet almak adamyň ruhuny göterip, ylham-şatlyk eçilýär. Tebigata seýle çykylanda, zäherli ýylanlardan ägä bolmagy ünsden düşürmeli däldir. Maglumatlara görä, Ýer ýüzünde ýylanlaryň 2500 görnüşi duş gelip, olaryň 410-sy zäherli ýylanlara degişlidir. Ýurdumyzda bolsa ýylanlaryň 28 görnüşi bolup, şolaryň 4-si, ýagny kepjebaş, göklors, alahöwren hem-de galkanburun zäherli ýylanlardyr. Olar özleriniň daşky görnüşleri, şol sanda reňk aýratynlyklary, häsiýetleri, uzynlygy, ýogynlygy, agram derejeleri, zäherleriniň täsiri babatda biri-birinden tapawutlanýarlar. Zäherli ýylanlar bilen zähersiz ýylanlaryň esasy tapawutlary barada aýdylanda, onda zäherli ýylanlar çakanda, iki sany kese nokat yz galýandygyny, zähersiz ýylanlar çakanda bolsa, dört kese nokadyň galýandygyny nygtasa bolar. Ýeri gelende aýtsak, halk lukmançylygynda hem giňden peýdalanylan ýylan zäheri häzirki zaman lukmançylygynda hem arzyly serişdeleriň biri bolmagynda galýar. Sebäbi ýylan zäheri dürli derman serişdeleri hem-de melhemler ýasalanda peýdalanylýar.

26 Aprel 2023

Gapgotan gowagy

Köýtendagyň tebigy ýadygärlikleriniň we täsin ýerleriniň biri Gapgotan gowagydyr. Köýtendagda şular ýaly karst gowaklarynyň 60-a golaýy bar. Bilşimiz ýaly, dünýä ýüzünde karst gowaklary speleoturizm (gowaklara ekologik syýahat) üçin üstünlikli peýdalanylýar. Köýtendagda adamlaryň baryp görmekleri üçin has oňaýlysy Gapgotan gowagydyr. Ol Aralyk atly gowak bilen birleşip, umumy uzynlygy 56 kilometr bolan gowaklar ulgamyny döredýär. Gowagyň häzirki ýagdaýy syýahatçylyk gatnawyny guramak üçin ykdysady tarapdan has oňaýlydyr. Sebäbi beýleki gowaklar bilen deňeşdirilende, bu gowaga barmak aňsat, şeýle-de işinde wagonetkalar üçin ýol gurmaga mümkinçilik bar. Bu gowakdaky stalaktitler, stalagmitler, geliktitler, antoditler we beýleki tebigy döremeler çyra şöhlesiniň ýagtysyna has-da owadan görünýär. Bu gowak goraghanamyz tarapyndan berk goralýar.

26 Aprel 2023

Bathyz gözelliginiň wekili

Gulan gylýallaryň maşgalasyna degişli bolup, güýçli, çydamly hem örän ýyndam haýwandyr. Häzirki döwürde “Bathyz” döwlet tebigy goraghanada gulanlaryň 700-e golaýy bar. Dünýäde gulanlaryň 7 görnüşi bolup, olar Onagra — eýran, türkmen, mongol, hindi, Kiýang (hytaý), türk, Siriýa gulanlarydyr. Häzirki döwürde gulan örän seýrek duş gelýän haýwan hökmünde tanalýar. Gulanyň daşky görnüşi goňur bolup, boýny bilen kellesiniň töwerekleri goýy sarymtyk çägesöw reňkli, ýagyrnysynyň uzaboýuna we guýrugyna çenli inçe garamtyk reňkli çyzyk uzalyp gidýär. Ýaly we gulaklarynyň uçlary gara-gyrmyzy reňkde bolýar. Ol diňe demirgazyk Afrikada, Eýranda, Owganystanda we biziň ýurdumyzyň çäginde saklanyp gelýär. Olaryň baş sanynyň azalmagy sebäpli, Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna girizilendir. “Bathyz” döwlet tebigy goraghanasynda gulanlary ýitip ýok bolmakdan gorap saklamak we baş sanlaryny köpeltmek üçin goraghananyň işgärleri yhlas bilen zähmet çekýärler Gulanlar ýylaşa köpelýärler hem-de bir sany godak getirýär. Godaklar 3-4 ýaşda uly gulan bolup ýetişýärler. Olaryň ömri 15-18 ýaşa çenli barýar. Gulanyň boýy 240 santimetre, agramy bolsa 200--350 kilograma çenli barýar. Olar gyrtyç, sümsüle, ýowşan, şora, sazak, syza, ýylak, pagtabaş ýaly çöl ösümlikleri bilen iýmitlenýärler. Geçiguş, garasar, mollatorgaý ýaly guşlar gulanlary sakyrtgalardan, mör-möjeklerden we siňekden goraýarlar. Garga bolsa gula

26 Aprel 2023

Ýandagyň peýdasy

Biziň döwletimizde ekologiýa we daşky gurşawy goramak, tebigatdan rejeli peýdalanmak, ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek boýunça ylmy wagyz-nesihat, aň-bilim, amaly işleri giň gerimde alyp barylýar. Watanymyzyň düzlüklerinde, daglarynda, çemenliklerinde,çöllerinde her dürli ösümlikler ösýär. Türkmenistanyň çöllerinde sazak, gandym, çerkez, selin ýaly ösümlikler, daglarynda arça, kerkaw agaçlary, tokaýlarynda toraňňy, ýylgyn, sähra ýerlerinde gyrtyç, dele, gyýak we beýleki ösümlikler ösýär. Bularyň hemmesi tebigy gögerýän ösümliklerdir. Şunuň ýaly ösümliklere ýabany ösümlikler diýilýär. Olaryň halk hojalygyna peýdalysy örän köpdür. Mysal üçin: gyrtyç, ýylak, ýandak we beýleki ösümlikler haýwanlara ot-iým bolýar, birnäçesi dokma we kagyz senagatynda çig mal bolup hyzmat edýär. Birnäçe ýabany ösümliklerden dermanlyk maddalar alynýar. Ýurdumyzdaky ýabany ösümlikleriň gurluşy, ösüşi hem-de hojalykdaky ähmiýeti alymlar tarapyndan öwrenilýär. Ýabany ösümlikleri öwrenmekde ylmy gözegçilikler geçirilýär. Çöl şertlerinde ýandagyň (düýe tikeni) ýaşaýjylar üçin möhüm ähmiýete eýe bolandygy bellidir. Adaty ýandak köpýyllyk tikenli ösümlikdir. Onuň kökleriniň uzynlygy 20-30 metre çenli ýetýär. Elbetde, ýandagyň dermanlyk aýratynlyklary hem bar. Gyzyl, gülgüne, gyrmyzy güllerini guradyp, dürli görnüşde dermanlyk melhemler alynýar. Dermanlyk maksat üçin diňe bir gülleri ulanylman, eýsem, kö

26 Aprel 2023

«Ýaşyl dünýäniň» täsinlikleri hakynda bilýärsiňizmi?

Braziliýada süýt agajy bar. Şol agaja tyg degirseň, ondan süýt syzylyp başlaýar. Ondan her gezekde 4 litre çenli süýt alyp bolýar. Ony suwa garyp, otda gaýnadyp içýärler. Polineziýada ysmanak agajy ösýär. Onuň ýapraklaryny iýmit üçin ulanýarlar.

25 Aprel 2023

Ýurdumyzyň biologiki köpdürliligi goramak ugrundaky tagallalary halkara derejesinde ykrar edilýär

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe daşky gurşawy goramak hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitlenildi. Ýurdumyzda ykdysady we durmuş ulgamlaryndaky giň möçberli milli özgertmeler maksatnamalarynyň ähli babatda adamlaryň abadançylygynyň aýrylmaz şerti bolan ekologiýa bilen ysnyşykly baglanyşykly bolmagyna aýratyn üns berilýär. Bu ugur Türkmenistanyň daşary syýasy ugrunyň hem esasy meseleleriniň biri hökmünde bellenilýär. Ýurdumyz bu wajyp ugurda halkara gatnaşyklara işjeň gatnaşmak bilen, gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlaryň ählisi, ilkinji nobatda bolsa, Birleşen Milletler Guramasy bilen netijeli hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak we giňeltmek ugrunda çykyş edýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu ulgamda üstünlikli amala aşyrylýan milli strategiýa Milletler Bileleşiginiň durnukly ösüşiniň maksatlary hem-de dünýäniň ekologiýa ulgamyny goramak boýunça gaýragoýulmasyz wezipeler bilen sazlaşykly utgaşýar. BMG-niň tebigaty goramak baradaky resminamalarynyň - biologik köpdürlülik baradaky, çölleşmäge garşy göreşmek baradaky, howanyň üýtgemegi hakyndaky, howanyň üýtgemegi hakyndaky, ozon gatlagyny goramak baradaky, serhetüsti suw akymlaryny we halkara kölleri goramak we ulanmak, UNESKO-nyň Bütindünýä medeni we tebigy mirasyny goramak hakyndaky resminamalar, Haza

25 Aprel 2023

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu hepdäniň dowamynda boljak howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty Balkan welaýatynda: üýtgäp durýan bulutly howa bolup, ýagyş ýagar. Demirgazyk-günbatardan demirgazyk-gündogara ugruny üýtgedýän, tizligi sekuntda 7 — 12 metrden 12 — 17 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijelerine +11... +16 gradusdan +18... +23 gradus aralygynda maýyl, gündizlerine +32... +37 gradus yssy, welaýatyň kenarýaka etraplarynda +24... +29 gradus maýyl bolar.

24 Aprel 2023

Tuwalga

Tuwalga agajy hakynda kän gürrüň edip bolar. Ilki aýdylmaly zat onuň keramatly agaç hasaplanýanlygydyr. Ýene bir aýdylmaly zat bolsa onuň seýrek, onda-da juda seýrek bitýänligidir. Ol — dag ýurdunyň agajy. Dag ýurdunyň adamlarynyň ynanjyna görä, agajyň ýanyna baranyňda, arassa, päk bolmaly. Tuwalga agajynyň reňki edil ýylgyn agajynyň reňki ýaly, gyzgylt bolýar. Adaty agaçlar döwlensoň gurap, agarmak bilen bolýarlar. Ýöne tuwalga döwläýse-de, gyzgylt reňkini üýtgetmän, hasam berk gyzarýar. Ir döwürler eneler ak öýüň täriminden sallançak guranlarynda, iki ýüpüň arasynda — çaganyň kellesini goýýan ýerinde sallançak agajy diýip, tuwalga agajyny ulanar ekenler. Munuň özi ýaşajyk çaganyň basyrganmazlygy, şonuň ýalam, rahat ýatyp, rahat turmagy, bela-beterlerden daşda bolmagy üçin edilýän yrymdyr.

21 Aprel 2023

Pirop — ýeňijileriň daşy

Pirop gadymy rimlileriň arasynda ýeňşiň nyşany bolan, özboluşly ýanyp duran, gyrmyzy reňkli, gaty we berk daşdyr. «Pirop» grek sözi bolup, «ot ýaly» diýmegi aňladýar. Bu at, esasan, mineralyň ýalyn ýaly ýalpyldawuk reňki bilen baglanyşyklydyr. Pirop daşy ilkinji gezek gadymy golýazmalarda ýatlanylýar, hatda dini kitaplaryň birinde hem rowaýata öwrülen bu daş hakda agzalýar. Ol häzirki ady bilen ilkinji gezek XIX asyryň ortalarynda Ýewropa edebiýatynda duş gelýär. Bu adalgany ilkinji bolup ulanan geolog A.Werner hasaplanýar. Şol döwür mineral düzümini himiki we fiziki taýdan seljermek üçin kämilleşdirilen tehnologiýanyň kömegi bilen granat daş toparynyň bir görnüşi «pirop» ady bilen ykrar edilýär. Resmi adyndan başga-da, ol «bogem granaty» diýen at bilen hem tanalýandyr.

21 Aprel 2023

BAÝSUN ASTRAGALY Астрагал байсунский

Häsiýeti. Dag derman ösümligi. Baýsun astragaly — kösükliler maşgalasynyň adybir urugynyň boýy 30 — 70 sm köpýyllyk otjumak wekili. Ösümligiň baldagy selçeň ak ýa-da gara tüýlüje. Ýan ýapragy esasyndan giň çyzykly, ýitileşen, kirpiklije, uzynlygy 7 — 10 mm. Ýapraklarynyň uzynlygy 5 — 8 sm, görnetin görünmeýän sapaklyja, onuň oky selçeň ak ýa-da gara we ak tüýlüje. Ýaprajyklary 7 — 11 jübüt, süýri ýa-da tegelenen we gysga, ýiti, uzynlygy (5) 8 — 13 mm, ýokarsy tüýsüz, aşagy selçeň gysylan tüýlüje.

21 Aprel 2023

Ýyldyzlar näme diýýär? Size gowulyk garaşýar! 2023-nji ýyl maý aýy

1. Hamal (Guzy 21.03 — 20.04) Maý aýynda hamallar pikirlerini durmuşa geçirip bilerler. Hamal zenanlary bu aýda öňde goýan maksatlarynyň köpüsine aňsatlyk bilen ýeterler. Jogapkärçiligi boýnuňyza almakdan we töwekgelçilik etmekden ýaýdanmaň. Serişdä gezek galanda, bu aýda tygşytlylygy saklamak maslahat berilýär. Ýakynlaryňyz bilen wagtyňyzy hoş geçirmek, olar bilen häli-şindi görşüp durmak töweregiňizdäki oňaýsyz zatlardan daşda durmaga ýardam eder. Siziň özüňizi alyp barşyňyz köplere ýarar. Şonuň üçinem bu aýda hamallardan göwün edenler az bolar.

21 Aprel 2023

Tebigatymyz milli gymmatlygymyzdyr

Ylmy-tehniki ösüşiň pajarlaýan zamanasynda adamzadyň tebigata ýetirýän täsirleri çürt-kesik artdy. Şu sebäpli adamlaryň tebigat bilen özara gatnaşygyny sazlamak zerurlygy duýlup başlandy. Ýurdumyzyň tokaý seýilgählerinde, daglarynda, öri-sähra meýdanlarynda ýangyn howpsuzlyk düzgünlerini üpjün etmek şu günki gün esasy wezipeleriň biri bolup durýar. Şu wezipeden  we howanyň gyzgynlygynyň  artýandygyndan ugur alyp, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň Döwlet ýangyn howpsuzlygy gullugy tokaý seýilgählerinde, daglarda, öri-sähra meýdanlarynda ýangyn howpsuzlygynyň kadalaryny berjaý etmek boýunça aşakdakylary ýatladýar. Tokaý seýilgählerinde, daglarda, öri-sähra meýdanlarynda zähmet çekýän işgärleriň arasynda jogapkär ýolbaşçylar tarapyndan ýangyn howpsuzlygynyň gaýragoýulmasyz çäreleri barada gözükdiriş gürrüňdeşlikleri geçirilmeli. Berkidilen çäklerde ýangyn howpsuzlyk düzgünlerini beýan ediji diwarlyklar, ilkinji ýangyn söndüriji enjamlary bilen üpjün edilen ýangyn germewleri oturdylmaly. Ösüp oturan baglaryň arasyndaky guran haşal otlary arassalap, hatar aralarynda sürüm işlerini geçirip, ýangyn howpsuzlyk zolagyny döretmeli. Ýangyn howpy döremezligi üçin uly baglaryň howa arkaly geçirilen elektrik geçirijilerine degýän şahalaryny kesip aýyrmaly.

20 Aprel 2023

Baglar — zeminiň görki

Häzirki wagtda ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek, gözel tebigatymyzy has-da gözelleşdirmek, daşky gurşawyň arassalygyny gorap saklamak ugrundaky aladalara uly üns berilýär. «Zeminiň görki — bag» diýen halk pähimine öwrülen dürdäne sözlerden çen tutsaň, munuň şeýledigine göz ýetirmek mümkin. Magtymguly atamyz: «Dünýäde müň tanap baglaryň bolsa» diýip arzuw eden bolsa, şahyr Gara Seýitliýew: «Kimde kim bir agaç ekse ýadygär, dünýäň kitabynda onuň ady bar» diýen gyzyla gaplaýmaly hakykaty biziň günlerimize miras galdyrypdyrlar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlarynyň hem-de hormatly Prezidentimiziň tagallalarynyň netijesinde bag ekmek eziz Diýarymyzda däbe öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň 2023-nji ýylda  bag ekmek  hakynda gol çeken Kararyna laýyklykda, şu ýyl welaýatymyz boýunça agaç nahallarynyň 300 müň düýbüni, şol sanda 200 müň düýbüni ýaz paslynda, 100 müň düýbüni bolsa güýz aýlarynda ekmek bellenildi.

19 Aprel 2023

Ömrümiziň örki — tebigat

Bagy-bossan Diýarym Hormatly Prezidentimiziň ekologiýa we daşky gurşawy goramak babatda öňe sürýän başlangyçlary, teklipleri diňe bir öz sebitimiz üçin däl, eýsem, dünýä ýurtlary üçin hem ähmiýetli bolup durýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ekologiýa ulgamyny ösdürmek, daşky gurşawy aýawly gorap saklamak boýunça ägirt uly özgertmeler durmuşa geçirilýär. Derde derman bolan howanyň arassalygyny mundan beýläk-de gorap saklamakda ýurdumyzyň ähli künjeklerinde zerur işler üstünlikli alnyp barylýar, köpçülikleýin bag ekmek dabaralary geçirilýär.

19 Aprel 2023

Owadan güller — owadan dünýä

Parasatly kişileriň şeýle bir sypaty bolýar: olar özlerine berlen mümkinçilikleri dolulygyna durmuşa geçirmäge ymtylýarlar, heniz edilmedik işleriň edilen işlerden köpdügine göz ýetirendikleri üçin wagtdan netijeli peýdalanmaga çalyşýarlar. Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň bedenterbiýe kafedrasynyň uly mugallymy, pedagogika ylymlarynyň kandidaty Sapar Rejebow hem şeýle adamlaryň hilinden. Ol Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek baradaky sargytlaryny ýerine ýetirmäge yhlas bilen ýapyşýar. Bagbançylyk onuň elli ýyla golaý wagt bäri meşgullanyp gelýän mugallymçylyk kesbinden daşary iň bir lezzetli güýmenjesi. Ony köpden bäri tanaýanlar bu güýmenjäni onuň işinden pes tutmaýandygyny aýdýarlar. Bag ýetişdirmek, olara ideg etmek onuň kalbyndan syzylyp çykýan yhlasyna ýugrulypdyr. Toprak-ekin bilen iş salşyşyny göreniňde, bu sypatyň oňa dogabitdi ornandygyna göz ýetirýärsiň. Köplenç onuň daragt ekip ýörendigine ýa-da timarlap durandygyna duş gelersiň welin, baga bolan yhlas-söýgüsini onuň sazlaşykly hereketlerinde görüp, haýran galyp synlarsyň. Institutyň talyplarynyň sport klubynyň deňinden geçýän ýoluň ugrunda gyzyl-elwan reň berip oturan gülli meýdanyň deňinden geçenler henizem bu sözleriň bärden gaýdýandygyna düşünerler. Bark urup, hoşboý ysyny seçip oturan gyzyl-elwan güller daş-töweregine diňe bir

19 Aprel 2023

Şekillerde jana gelýär gözellik

Daş-töweregimizi gurşap alýan tebigat bilen ynsan durmuşynyň arasynda sazlaşyk bar. Ynsan ogly tebigatdan ylhamlanyp, çeper döredijilige ýüzlenýär. Duýgularyny egismek bilen şol sazlaşyga goşant goşýar. Sungata sarpa, gözellige teşnelik bolsa, bizi biri-birimize ýakynlaşdyrýar. Şeýle gözelligi döredýän ildeşlerimiziň biri hem Türkmenistanyň Suratkeşler birleşiginiň agzasy Oral Temirowdyr. Ol Türkmen döwlet medeniýet institutyny üstünlikli tamamlap, Köýtendag etrabynyň medeniýet bölüminde işe başlaýar. Dogduk mekanynyň gözelliklerine bolan çuňňur söýgüsi ony kiçiliginden çeper döredijilige höweslendirýär. Bu söýgi soňabaka onuň ykbalyny sungat bilen baglamagyna sebäp bolýar. Mydama gözelligiň gözleginde gezýän suratkeş ösümlikleriň guran köklerini ýygnap, taraşlap, sünnäläp, dürli şekilleri ýasaýar. Onuň agaçlary ýonup, döredýän özboluşly sungat eserleri-de köpleriň göwnüni awlaýar. Oral Temirow öz döredijiligi arkaly adamlarda tebigata söýgi döredýär, onuň täsin gözelliklerini gorap saklamagy ündeýär. Onuň döredijiligi öz muşdaklaryny tebigatyň gujagyna seýrana alyp gidýär. Oral aganyň aýtmagyna görä, käbir heýkeltaraşlar guran ot-çöplerde tebigat gözelliklerine degişli bir keşbi görýär we ony taraşlaýar. Şeýle görnüşde döredilen eserlere tokaý tapyndylary diýilýär.

19 Aprel 2023

Abadançylygyň gözbaşy

Ylmy-tehniki ösüşiň pajarlaýan zamanasynda adamzadyň tebigata ýetirýän täsirleri has-da artyp, giň möçbere eýe boldy. Şu sebäpli adamlaryň tebigat bilen özara gatnaşygyny sazlamak zerurlygy ýiti duýulýar. Ýurdumyzyň tebigatynda ýangyn howpsuzlyk düzgünlerini üpjün etmek möhüm wezipeleriň hatarynda durýar. Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň Döwlet ýangyn howpsuzlygy gullugy tebigatyň gözel ýerlerinde ýangyn howpsuzlyk kadalaryny berjaý etmek barada öz maslahatlaryny ýatladýar. Tokaýlarda, seýilgäh zolaklarda, daglarda, öri-sähra meýdanlarda zähmet çekýän işgärleriň arasynda jogapkär ýolbaşçylar tarapyndan ýangyn howpsuzlyk kadalary barada gürrüňdeşlikler geçirip, berkidilen çäklerde ýangyn howpsuzlyk kadalaryny beýan edýän diwarlyklar, ilkinji ýangyn söndüriş enjamlary bilen üpjün edilen ýangyn germewleri oturdylmaly. Ösüp duran baglaryň arasyndaky guran haşal otlary arassalap, hatar hem zolak aralarynda sürüm işlerini geçirip, ýangyn howpsuzlyk zolagyny döretmeli. Uly baglaryň şahalarynyňdyr pürleriniň howa arkaly geçirilen elektrik tok geçirijileri bilen galtaşýan ýerlerinde ýangyn howpy döremezligi üçin şahalaryny kesip aýyrmaly. Çäklerde işledilýän tehnikalaryň tüsseçykarlaryny uçgun söndüriş enjamy bilen üpjün edip, tehniki ýagdaýynyň gurat bolmagyny gözegçilikde saklamaly.

19 Aprel 2023

Täsin Garagum sährasy – ajaýyplygyň mekany

Türkmen halkynyň asyrlarboýy ýaşaýyş-durmuşynyň dünýäde iň uly çölleriň biri bolan Garagum sährasy bilen baglanyşykly bolandygy hemmelere mälimdir. Parasatly pederlerimiz Garagum sährasynyň özboluşly tebigaty bilen iş salşyp gelipdirler. Olar akaba suwa zar bolan bu ümmülmez sähranyň içinde ýagyş suwundan bag-bakja ekinlerini, hatda miweli agaçlary ösdürip ýetişdirmegiň hötdesinden gelipdirler. Olar dermanlyk ösümliklerden giňden peýdalanypdyrlar, bulanyk kak suwlaryny durlamagyň, şor, duzly suwly guýularyň suwuny süýji suwa öwürmegiň usullaryny tapypdyrlar. Mukaddes türkmen topragy täsin tebigy gözellikleri bilen dünýäniň alymlarynyň hem jahankeşdeleriniň ünsüni hemişe özüne çekýär. Ol ilkinji nobatda täsin tebigatly ajaýyp Garagum sährasy, onuň özboluşly ösümlik dünýäsi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe behişdi türkmen tebigatyny, şol sanda Garagum sährasynyň hem iňňän täsin we ajaýyp tebigy gözelligini gorap saklamak, bu ümmülmez sähranyň tebigy baýlyklaryny rejeli peýdalanmak hem-de geljekki nesillere miras goýmak meselesine ägirt uly ähmiýet berilýär. Bu ugurda giň möçberli il-ýurt bähbitli işler durmuşa geçirilýär.

19 Aprel 2023

Höwür-höwür kömelek...

Tebigatyň ynsana beren iň naýbaşy nygmatlarynyň biri hem kömelekdir. Dünýäniň köp ýerlerinde bu nygmata bolan isleg uly. Ylaýta-da, bahar aýlarynda kömelekleriň onlarça görnüşi azyk harytlary bazarlarynyň tekjesini bezeýär. Hemmämize mälim bolşy ýaly, kömelekler iýilýän we iýilmeýän – zäherli kömeleklere bölünýärler. Iýilýän kömelekleriň arasynda ululygy, agramy boýunça dünýäniň iň uly, äpet kömelegi adyny alanlary hem bar.

18 Aprel 2023

Biler bolsaňyz!

Sebet agajy Ýer ýüzünde, tebigatda adamzadyň döreden täsinlikleri sanardan köpdür. Şolaryň biri hem «Sebet agajydyr». Bu agajyň awtory gelip çykyşy şwed bolan amerikan fermeri Aksel Erlandsondyr. Ol işinden daşary janly agaçlardan şekilleri ýasamak bilen meşgullanypdyr. Aksel 1947-nji ýylda «Bu ýerde dünýäniň iň üýtgeşik agaçlaryny görmek bolýar» diýen şygar bilen mahabatlandyrylan, «Agaçlaryň seýilgähi» diýlip atlandyrylan ajaýyp bagçylyk seýilgähini açypdyr. Aksel Erlandsonyň «Sebet agajy» we beýleki ajaýyp nusgalary ABŞ-nyň Kaliforniýa ştatynyň Gilroý şäherindäki «Gilroý baglary» seýilgähinde ýerleşýär.

18 Aprel 2023

‹
1
2
...
24
25
26
27
28
29
30
...
101
102
›