"Neutral Turkmenistan" newspaper

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-18, 39-95-82, 39-95-88
Email: neutralturkmenistan-gazeti@online.tm

Habarlar

Mähir doly dünýäm — enem

Perzentler üçin dünýäde eneden arzyly, eneden mähriban ynsan ýok. Ýyllaryň gözümiziň öňünde saçlaryna ak girizip, gül meňzine ýygyrtlary düşürenini görenimizde, bu mähriban ynsanlara bolan söýgimiz has-da artýar. Perzentleriniň bagty üçin ömrüni yhlas bilen irginsiz zähmete bagyşlaýan eneler mertligiň hem edebiň beýik nusgasydyr.  Mähriban Arkadagymyzyň «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly ajaýyp eserinde eziz enelere çuňňur söýgüsi, mähir mukamy bar. Çünki onda türkmen maşgalasynyň edep-ekramy, görüm-göreldesi jemlenýär. Gahryman Arkadagymyzyň öý-ojaklarymyzyň bezegi hem diregi bolan, barlygy bilen ynsan kalbynda ýylylyk döredýän, nurana geljege ruhlandyryp, baky bagta atarýan mähriban käbelerimiz baradaky ajaýyp eserini gaýta-gaýta okap, mährem eneň bilen bagly söhbetlere dolanýarsyň. Ynsan kalbyna güýç-kuwwat berýän ene kalby ýaz ýaly ýakymy bilen seni bagryna basar-da, ünjüleriňden halas eder. Gahryman Arkadagymyzyň mähir mähraby bolup oturan käbesi bilen bagly: «Ejem janyň hemişe gepleýşi örän mylakatly hem özüneçekiji bolandygy üçinmi, nämemi, biz ondan üýtgeşik mähribanlygy aňýardyk. Ýüregi bilen bizi ezizleýändigine, janyndan jan berýän mähribandygyna düşünýärdik. Ol: «Siz meniň guwanjym, ganatymsyňyz!» diýýärdi» diýen ajaýyp jümläni okanyňda eneleriň mährem mekdebine hormatyň has-da artýar.

Çagalygyma seýran etsem

(oýlanma) Ine, ýene-de şol ýakymly ses, maýyl ediji jaňjagazyň sesi gulagymda ýaňlanyp başlady. Ol sesi eşidenimde nähilidir bir ýakymly ýatlamalar ýadyma düşýär. Bu düýäniň boýnuna dakylan jaňjagazyň sesi. Düýe juda alyslara barýan kerwene goşulypdy. Kerwen bizden uzaklaşdygyça, jaňjagazyň sesi-de kesilip, daşlaşyp barýardy...

Lezzetli tagam

Gerekli önümler: 1 sany towuk, 50 g mesge, limon, 3—4 diş sarymsak, duz, gara burç.

Kelemli işlekli

Hurşy üçin gerekli önümler: 2 sany ýumurtga, 1 bulgur süýt, 60 g peýnir, 1 sany käşir, 1 sany sogan, 200 g kelem, 200 g üwelen et, şibitdir arpabadyýan oty, geregiçe duz, burç, ýag.

Myhmanyna güler ýüzli

Merdana halkymyzyň asyrlarboýy dowam edip gelen iň ajaýyp däpleriniň biri-de, öýüne gelen myhmany hormatlap, ony söwüş bilen garşylamak dessurydyr. Bu dessur örän irki döwürlerden bäri heňňamlaryň dowamynda öz ähmiýetini ýitirmän, has-da kämilleşdirilip gelnipdir. Ylaýta-da, türkmen toý tutmakçy bolanda, goluny çyzgap, dowar soýmagyň ugruna çykýar. Tagam taýýarlanlarynda goýnuň kellebaşaýagy hormat bilen ýaşulularyň öňünde goýulýar. Haýal otda mazaly gaýnadylyp, çorbasy goýalan kellebaşaýakdan dadan ýaşulular tagamyň hormatyna töwir galdyryp, ýagşy dilegler edýärler. Lukman Hekimiň: «Aýda bir gezek iýmeli» diýen tagamlarynyň hataryna girýän kellebaşaýagyň ynsan saglygyny, süňňüni berkitmekde ähmiýeti örän uludyr. Goýnuň böwregidir öýkeni körpe paýy hasap edilipdir. Goşa böwrek çagalara paýlanylyp, öýken öýkelek oglanlaryň öýkesinden ýazylmagy üçin berlipdir. Goýnuň döşi gudalar myhmançylyga gelende berlip, ol guda paýy hasap edilipdir. Ýaşulularyň gudalary myhmançylyga gelende: «Gudam — döşüm, oňurgam. Gudaçylygyň gadyry barmakda hem gelmekde» diýip garşy almagy-da sylag-hormaty aňladýar. Guda myhmanlar gaýdanlarynda hem olaryň saçaklaryna pişme, byzmyk, gatlama, çapady ýaly toý tagamlary salynýar. «Atadan gören söwüş soýar, eneden gören supra ýaýar» diýen paýhasly ýörelgä eýerýän ilimiz agzybir, döwletli ojagynda myhmanyň hormatyna soýulýan malyň etinden uly höwes bile

Ýyllar — ömrüň ak ýoly

Biziň bu gezekki söhbedimiz Aşgabat şäheriniň Büzmeýin etrabynyň Gökje ýaşaýyş toplumynyň ýaşaýjysy Oguldurdy Rahmanowa hakynda. Ol 1932-nji ýylda Aşgabat şäherinde dogulýar. Ejesi Ogsoltan daýza şol döwürde Aşgabatda ýerleşen aýna kombinatynda işleýär, kakasy Gurbangeldi aga demir ýol ulgamynda zähmet çekýär. Çagalygy uruş ýyllaryna gabat gelen ýaşajyk gyz Watanymyzyň azatlygy üçin fronta gidýän ildeşlerimiziň ýeňiş bilen dolanyp gelmeklerini çaga ýüreginden arzuw edýär. Urşuň agyr günleri kem-kemden yzda galyp, durmuş öňki akymyna dowam edýär.

Edep-ekramyň gözbaşy

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe halk hakydasynda müdimilik orun alan milli terbiýeçilik mekdebimiz ýaş nesli watançylyk ruhunda kemala getirmek üçin esasy ýörelgedir. Bu terbiýeçilik mekdebinde hoşniýetlilik we dostluk tuguny parladan ata-babalarymyzyň ajaýyp nusgalyk häsiýetleri orun alandyr. «Çagany — ýaşdan, edebi — başdan» diýen danalarymyzyň pähimlerinde nygtalyşy ýaly, biziň ene-mamalarymyz çagany dünýä inen ilkinji günlerinden başlap terbiýelemegi dogry hasap edipdirler. Asyrlaryň synagyndan geçen milli terbiýe mekdebinde ýaşlarda ahlak edep kadalarynyň kemala gelmegi bilen bir hatarda, olaryň ykbalyna täsir etjek zehinini açmaga-da üns beripdirler. Çünki has ir döwürlerde-de çaganyň basyrylgy tebigy zehinini oýunlaryň üsti bilen açmaklyk asylly ýörelgä öwrülipdir. Bäşdaş, bukuldym, topargaçdy, gurjakgoş ýaly oýunlar nesil terbiýesiniň jogapkärçilikli tarapyny açyp görkezýär.

Ýaşuly göreldesi

Halkymyzyň arasynda «Garryly öý — gazna» diýen pähim bar. Munuň özi ýaşuly nesle goýulýan çuňňur hormat-sarpanyň nyşany bolup, gadymy däplere ygrarly halkymyz häzirki wagtda bu milli ýörelgäni mynasyp dowam etdirýär. Magtymguly atamyz «Türkmeniň» diýen goşgusynda:

Ýaraşykly dünýä

Türkmen zenanlarynyň milli lybaslarynda toý öwüşginleri bar. Olar, edil, ýaz güllerinden dokalan ýaly owadan, nepis hem näzik. Olar waspynyň şygra, dessana laýykdygyny öz şowurdysy, öwüşgini bilen dünýä ýaýyp ýör. Ýüpek jemally öýme

Edep-terbiýe maşgaladan başlanýar

Türkmen halky gelin-gyzlary başynyň täji, maşgalasynyň mertebesi saýýar. Gyz maşgala enesidir mamasyndan, ejesinden öwüt-ündew alýar, olar çaga üçin görelde bolup durýar. Her bir maşgalada gyzlara kiçiliginden başlap, ýönekeýje edep kadalarynyň, tagam taýýarlamagyň, keşde çekmegiň öwredilmegi, arassaçylyk işlerine ugrukdyrylmagy gyz maşgalanyň geljekki durmuşynda köp peýda getirýär. Türkmen gyzlarynyň edep-ekramy, seýkin basyp ýöreýşi, üst-başyna, saçyna-gaşyna timar berşi özbaşyna bir edep-ekramdyr. Olaryň elinden çykýan ajaýyp keşdeler gözellige düşünmegiň nusgasydyr. Zenan maşgalalarymyzyň egin-eşigine türkmen tebigatynyň gaýtalanmajak älemgoşar öwüşgini siňipdir. Hormatly Prezidentimiz geljegimiz bolan ýaş nesil baradaky aladany döwletiň esasy aladasy hasaplaýar. Halkymyzyň durmuşyna degişli ähli meseleler bilen bir hatarda, ýaş nesli terbiýelemegi, oňa bilim bermegi, hak-hukuklaryny goramagy döwlet öz üstüne alýar. Mähriban Prezidentimiziň: «Çagalar — biziň geljegimiz, olar ýurdumyzyň ertirki eýeleri. Iň arzyly isleg-arzuwlaryň, beýik maksatlaryň hasyl bolýan Watanymyzda çagalar hakdaky alada hiç mahal ünsden düşürilmez» diýip, mähir we parasatlylyk bilen aýdan sözleri çagalarymyzyň bilim almaklary, hünär edinmekleri, döwrebap hem bagtyýar ýaşamaklary üçin ähli zerur şertleriň döredilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Asyra ulaşan ömür

YKBALYŇ PEŞGEŞI Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri öz durmuşlarynda täzeçe özgertmeleriň, belent ösüşleriň hözirini görüp ýaşaýan ýurdumyzyň her bir raýatyna bagt peşgeşini eçilýär. Daş-töweregimizi gurşap alan gowulyklaryň üsti düýpli täzeleniş bilen ýetirilýär. Munuň özi ynsan kalbynda şu günüňe şükranalyk, ertirki günüňe belent ynam duýgularyny has-da güýçlendirýär, ömürlere ömür goşýar. Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda bu gün ülkämiz sagdyn durmuşy başdan geçirýär. Adamlaryň saglygy, bagtyýar ýaşaýşy hakdaky alada döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde durmuşa geçirilýär. Bu bolsa ýurdumyzda ynsan ömrüniň dowamlylygyna uly täsirini ýetirýär.

Myhman öz rysgaly bilen gelýär

Bir ýigidiň obalaryndaky bir gyza göwni gidipdir. Ýöne onuň sözaýdyjylary gyzyň: «Bile ýaşamaga razy, ýöne yzyna adam tirkäp gelse halaman. Şoňa razy bolsa, toý şaýyny tutaýsyn» diýýändigini oňa jikme-jik aýdypdyrlar. Ýigidiň birbada gahary geljek bolupdyr. Garaz, ýaş maşgala, wagt geçse özgerer diýen pikir bilen onuň şertine razy bolup, oňa öýlenipdir. Bir günem daşarda böreňläp ýagyş ýagypdyr. Ýoldan barýan ötegçiniň biri ýagyşdan goranmak üçin, olaryň öýüniň yk tarapyna çekilip durupdyr. Oňa gözi düşen ýigit näme etjegini bilmändir. Ony yzyna tirkäp gelse, gelnine beren sözünde durmadygy boljak. Ol ahyry: — Ejize hossarlyk etmeýänden adam bolmaz. Meniň bir wagtky beren sözüm ýadymda. Ýöne tamymyzyň ygynda duran bendäni öýümize salmasak bolmaz. Sen garşy bolsaňam, men oňa: «Gel!» diýmän bilmerin — diýipdir.

Täze jaýlarda — Täze ýyl!

Täze öý, täze jaý düşünjesi durmuşymyzdaky iň gowy arzuwlary özünde jemleýär. Hut şonuň üçin hem täze jaýa göçüp gelmek, onda ilkinji Täze ýyl baýramyny ajaýyp arzuwlar bilen garşylamak ynsan kalbynda ýakymly duýgulary oýarýar. Täze ýyl baýramy ýurdumyzyň ähli künjeklerinde — her bir bagtyýar maşgalada uludan bellenildi. Täze taryhymyza köp sanly şanly seneler bilen ýazylan 2020-nji ýylda gözel paýtagtymyz Aşgabatda, şeýle-de ýurdumyzyň sebitlerinde ýaşamak üçin ähli amatlyklary özünde jemleýän döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň birnäçesi açylyp, ulanylmaga berildi. Şol jaýlardan paýly bolan watandaşlarymyz ilkinji gezek täze jaýlarynda süýji arzuwlar, ýagşy niýetler bilen täze ýyly garşyladylar. Biz hem ildeşimiz Jumakulyýewleriň maşgalasyny Täze ýyl baýramy bilen gutlamak üçin olara myhmançylyga bardyk. Baýramçylyk desterhany giňden ýazylypdyr. Bizi döwletli ojagyň ýaşulusy Bäşim aga güler ýüz bilen garşylady. Tüweleme, bu bagtyýar maşgala lukmanlar maşgalasy diýsek, hakykatdan daş düşmesek gerek. Döwletli ojagyň käbesi Ýazgül gelneje stomatolog, gyzy Ogulnar bolsa reanimatolog lukmany bolup zähmet çekýär.

Täze ýylyň eýjejik bagty

Çagakak ürç edip okaýan Täze ýyl goşgularymyzyň biri: «Täzeden täze bagtyAlyp gelen Täze ýyl...»