Uly çille – synag döwri
Dünýäniň iň gadymy halklarynyň biri hasaplanýan türkmen halky öz ýaşap gelýän bäş müňýyllyk döwrüniň içinde özboluşly milli ýörelgeleri, däp-dessurlary, edim-gylymlary, hasap-hesipleri bilen beýleki milletlerden we halkyýetlerden düýpli tapawutlanypdyr. Halkymyzyň Aý—Gün senenamasy bilen baglanyşykly ýöredýän hasap-hesibi munuň aýdyň subutnamasydyr. Köp ýyllaryň dowamynda özleriniň öte synçylygy netijesinde toplan tejribesine salgylanyp, ata-babalarymyz ýylyň möwsümlerini Nowruz, Ülker, Aralyk, Üçýyldyz, Ýaldyrak, Mizan, Akrap, Garagyş, Uly çille, Kiçi çille, Çarwa nowruzy diýen ýaly döwürlere bölüp atlandyrypdyrlar. Çünki bu döwürleriň her birinde tebigatda bolup geçýän üýtgeşmeler ekerançylaryň, maldarlaryň, bagbanlaryň, ýaşaýjylaryň, mahlasy, her bir adamyň häsiýetli aýratynlyklaryny nazara alyp, bolup biläýjek kynçylyklary belli bir derejede ýeňilleşdirmek bilen, ýüze çykaýmagy ähtimal säwlikleriň, nogsanlyklaryň öňüni almaga ýakyndan ýardam edipdir. Şonuň üçin Aý-Gün senenamasy (kähalatlarda Ýyldyz senenamasy) asyrdan asyra, nesilden nesle geçip, biziň günlerimize gelip ýetipdir. Şeýle bolansoň, häzirki döwürde hem ähmiýeti kiçi-girim bolmadyk bu senenamanyň dowam edip duran Uly çille döwri bilen baglanyşykly öz bilýänlerini gazetiň