Türkmenistanyň gaz senagaty Garaşsyzlyk ýyllarynda: «Galkynyş» gaz käni — dünýäniň iri gaz ýatagy

3 Sentýabr 2024
551

Tebigy gaz gorlarynyň möçberi boýunça ägirt uly hasaplanýan «Galkynyş» käninde gurlan gaz arassalaýjy we taýýarlaýjy baş desgalar toplumy 2013-nji ýylyň 4-nji sentýabrynda hormatly Prezidentimiziň we Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygynyň gatnaşmagynda dabaraly ýagdaýda açyldy. Dünýäde iri gaz ýataklarynyň biri bolan «Galkynyş» gaz käniniň senagat taýdan ulanmaga berilmegi ýurdumyzyň energetika strategiýasyny amala aşyrmagyň, eksport gaz geçirijileriniň çig mal binýadyny berkitmegiň ýolunda örän möhüm ädim boldy. Bu iri gaz käniniň gorlary Ýaşlar we Garaköl ýataklary bilen bilelikde alnanda, 27 trillion kub metre barabar möçberde kesgitlendi. Mary welaýatynyň günortasynda ýerleşýän bu gaz käni Garaşsyzlyk ýyllarynda biziň geologlarymyzyň iň uly açyşlarynyň biri boldy.

Günorta-Gündogar Türkmenistanyň ýerasty baýlyklarynyň hataryna girýän «Galkynyş» känini meýilnamalaýyn we toplumlaýyn öwrenmek 1956-njy ýylda başlanýar. Ilkinji tapgyrlarda grawimetriki, magnit barlag, aerogammasurat, 1:200 000 möçberdäki geologik we gidrogeologik surata düşürmeler bilen baglanyşykly sebitleýin barlaglaryň uly möçberi ýerine ýetirilýär. Bu barlaglaryň netijesinde çägiň çuňluk geologik gurluşy, neogen-dördülenji, paleogen we mel çökündileriniň litostratigrafik böleklere bölünişi boýunça çägiň nebitgazlylygynyň geljegine umumy häsiýetlerde baha bermäge we nebit we gaz ýataklaryny has jikme-jik öwrenmek, gözlemek üçin anyk obýektleri we meýdanlary kesgitlemäge ýardam etjek maglumatlar alynýar. Tolkunlaryň serpikme usulynyň (TSU) seýsmiki barlaglaryň ilkinji tapgyrynda geljegi bar bolan mel çökündilerini suratlandyrmakda TSU esasy usul bolup hyzmat edýär. Aýratyn-da, bu tapgyrda ýokarky mel we ýokarky ýura döwrüniň duzlarynyň üçegi boýunça kartalar düzülýär we 4 kilometre çenli çuňlugy has ynamly öwrenmäge mümkinçilik berýär.

Oraznazar HEŞDEKOW,
«Nebit-gaz».
Beýleki habarlar