Ekologiýa abadançylygy ugrunda

Tebigata aýawly garamak, onuň gözelligini we baýlyklaryny geljek nesillerimiz üçin gorap saklamak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar. Ykdysadyýetiň ösüş depginlerini üpjün etmek, durmuş ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça ähli giň gerimli özgertmeler adamlaryň abadan durmuşynyň aýrylmaz şerti hökmünde ekologiýa bilen berk baglydyr. Biziň ýurdumyz bu möhüm ugurda halkara gatnaşyklara işjeň goşulmak bilen, gyzyklanma bildirýän ähli hyzmatdaşlar, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy, beýleki abraýly halkara düzümler bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär. Türkmenistan häzire çenli daşky gurşawy goramak boýunça ekologiýa konwensiýalarynyň we halkara ylalaşyklarynyň 20-den gowragyny tassyklady.

«Ýaşyl dünýäniň» goragynda

Diýarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek, ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek, köpçülikleýin bag ekmek dabarasy her bir adamyň mukaddes raýatlyk borjy hasaplanylýar. Milli tokaý maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde tutuş ýurdumyz ýaşyl begrese bürenýär. Ýurdumyzyň gözel tebigaty adamzadyň sagdynlygy, ýaş nesilleriň berk bedenliligi üçin ähmiýetlidir. Bu ajaýyp gözellik ynsan saglygy üçin bahasyna ýetip bolmajak baýlykdyr. Köp ýyllaryň dowamynda tebigy taýdan emele gelen we adamlar tarapyndan döredilen tokaý zolaklaryny ýangyn sebäpli ýok bolup gitmekden goramak zerurdyr.

Eziz Watanymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine

Türkmenistanda Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni giňden bellenildi AŞGABAT, 5-nji iýun (TDH). Şu gün Oba hojalyk toplumynyň edara binasynyň mejlisler zalynda Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy hem-de Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni mynasybetli “Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýurdumyzda daşky gurşawy goramak we ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek boýunça döwlet syýasaty: ýetilen sepgitler we wezipeler” atly ylmy-amaly maslahat geçirildi.

Sazlaşykly ösüşiň möhüm ugry

Daşky gurşawy goramagyň hukuk binýady

Türkmenistanda ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek we daşky gurşawy goramak, ekologiýa ýagdaýyny sagdynlaşdyrmak, ata Watanymyzy bagy-bossanlyga öwürmek, onuň ösümlik we haýwanat dünýäsini has-da baýlaşdyrmak hem-de gözel tebigatymyzy aýawly saklamak ugrunda döwlet derejesinde maksatnamalaýyn we meýilnamalaýyn işler alnyp barylýar. Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 18-nji fewralynda kabul eden Karary bilen tassyklanan, «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2017 — 2023-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyna» laýyklykda, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly Ösüş Maksatlaryna (DÖM) ýetmek boýunça ählumumy strategiýasynyň möhüm bölegi hökmünde howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler boýunça giň gerimli hyzmatdaşlygy dowam etdirmegiň tarapdary bolup çykyş edýär. Eziz Diýarymyzda ekologiýa meseleleri boýunça öz esasy çemeleşmelerinde Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmegiň ählumumy, sebit we milli gurallarynyň utgaşdyrylmagy häzirki döwürde ileri tutulýan ugra öwrülýär.

Ekologik goraglylygyň ygtybarly hukuk binýady

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň alyp barýan toplumlaýyn, uzak möhletleýin, geljegi nazarlaýan parasatly ekologiýa syýasaty türkmen jemgyýetiniň ösüşini tebigy gurşawyň abadançylygy bilen sazlaşykly alyp barmaga gönükdirilendir. Diýarymyzyň tebigy baýlyklaryny gorap saklamak, aýawly we rejeli peýdalanmak, täze tehnologiýalary ornaşdyrmak, ýagny ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Dünýä derejesinde ýüze çykýan ekologiýa meseleleriniň belli bir çäginiň bolmaýşy ýaly, olaryň garşysyna göreşmek, öňüni almak üçin ähli döwletleriň birleşen tagallalary zerurdyr. Ramsar konwensiýasy 1971-nji ýylyň 2-nji fewralynda Hazar deňziniň günorta kenaryndaky Ramsar şäherinde geçirilen halkara duşuşykda 18 döwlet tarapyndan kabul edildi we 1975-nji ýylyň 21-nji dekabrynda güýje girdi. Oňa 2000-nji ýylda 119, 2020-nji ýylda bolsa, 171 ýurt gol çekdi.

Gözel tebigatyň goragynda

Ýurdumyzda ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda tebigaty goramak we tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak babatda ägirt uly işler durmuşa geçirilýär. Munuň özi gözel tebigaty we özboluşly ekologiýa şertleri bilen tapawutlanýan güneşli ülkämizi gorap saklamaga, Diýarymyzda arassa ekoulgamy kemala getirmäge ýardam berýär. Ýurdumyzda milli we ählumumy derejede daşky gurşawy gorap saklamaga aýratyn uly üns berilýär. Bu babatda Diýarymyzda dürli görnüşli bag nahallaryny ekmek arkaly ýaşyl baglara beslenen seýilgähler döredilýär, arassa ekoulgam hem-de giň tokaý zolaklary kemala getirilýär. Munuň şeýledigini ýurdumyzda geçen 2020-nji ýylyň dowamynda Garaşsyz Türkmenistanyň baky Bitaraplygynyň 25 ýyllyk senesi mynasybetli 25 million düýp bag nahallarynyň oturdylmagy-da doly subut edýär.

Ýurdumyzyň ekologiýa diplomatiýasy

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe «ýaşyl ykdysadyýete» geçmek boýunça çuňňur ylmy binýada esaslanýan işler amala aşyrylýar. Aýratyn hem milli ykdysadyýetimiziň senagat, oba hojalyk pudaklaryndaky işler barha giň gerime eýe bolýar. Häzirki döwürde oba hojalyk pudagy ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň möhüm ulgamlarynyň biri bolup durýar. Milli ykdysadyýetimiziň ýagdaýy köp derejede ekologiýa durnuklylygynyň ösüşine baglydyr. Bular bilen baglylykda ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagyny ugur edinýän döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişinde daşky gurşawy goramagyň, ony dolandyrmagyň hem-de ekoulgam hyzmatlarynyň döwrebaplaşdyrylmagyna, pudaga öňdebaryjy tehnologiýalaryň we hojalygy dolandyrmagyň düşewüntli usullarynyň ornaşdyrylmagyna, içerki we daşarky bazarda uly islegden peýdalanýan önümleriň möçberleriniň artdyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär.

Ýaşaýşymyzyň tämiz çeşmesi

Hormatly Prezidentimiziň daşky gurşawy goramak boýunça öňe sürýän ähli başlangyçlarynda we tekliplerinde adamzadyň ýaşaýşyny daş-töweregimizden aýry göz öňüne getirip bolmajakdygy baradaky esasy pikir örboýuna galýar. Ýaşyl öwüsýän daragtlar howanyň tämizligini, kislorod bilen baýlaşyp durmagyny, gysgaça aýdanyňda, ýaşaýşyň çeşmesini üpjün edýär. Adamzat — tebigatyň bir bölegi. Bu hakykat döwletimiziň ekologiýa syýasatynyň özenini düzýär. Ine, şeýle syýasat bilen Türkmenistan dünýä jemgyýetçiligine, jümle-jahana öz garaýyşlaryny bildirýär. Milli Liderimiz ykdysady we durmuş ulgamlaryndaky giň möçberli milli özgertmeler maksatnamalarynyň ähli babatda adamlaryň abadançylygynyň aýrylmaz şerti bolan ekologiýa bilen ysnyşykly baglanyşyklydygyna mydama üns çekip gelýär.

Şu gün — Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni

EKOLOGIÝA SYÝASATY — MÖHÜM UGUR Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň alyp barýan toplumlaýyn, geljegi nazarlaýan parasatly ekologiýa syýasaty türkmen jemgyýetiniň ösüşini tebigy gurşawyň ösüşi bilen sazlaşdyrmaga, ýaşaýşyň ekologiýa taýdan arassa gurşawyny döretmäge gönükdirilendir.

5-nji iýun — Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni

Ekologiýa syýasaty — durnukly ösüşe binýat Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda eziz Diýarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek, daşky gurşawy goramak babatdaky asylly işler barha rowaçlanýar. Ýurdumyzda bu ugurda edilýän tagallalar ekologiýa syýasatynyň özenini düzýär.

Eziz Diýarymyzyň gözel tebigaty

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda eziz Diýarymyzyň tebigatyny goramakda, has-da gözelleşdirmekde uly işler durmuşa geçirilýär. Türkmenistanda tebigaty goramak, onuň baýlyklaryny rejeli peýdalanmak, daşky gurşawy sagdynlaşdyrmak döwlet syýasatynyň möhüm wezipeleriniň biri bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça 2008-nji ýylda milli senenamamyza girizilen Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni ýurdumyzda aýratyn bellenilýän seneleriň biridir. Ýurdumyzda daşky gurşawy goramak, tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak meselelerine degişli halkara forumlar, maslahatlar, tejribe okuw sapaklary yzygiderli geçirilýär. Jemgyýetiň we ylmy-tehniki ösüşiň möhüm meseleleriniň biri bolan ýokary ekologik medeniýeti kemala getirmek üçin okuw mekdeplerinde, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde ýaş nesle daşky gurşaw barada üznüksiz nazary we amaly bilimdir terbiýe berilýär.

Bagtyýarlygyň berk binýady

Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni Birleşen Milletler Guramasynyň başlangyjy boýunça dünýäniň 100-den gowrak ýurdunda bellenilýär. Bu baýramçylyk 1972-nji ýylda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 27-nji mejlisinde döredildi. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen bu baýram Türkmenistanda 2008-nji ýyldan bäri bellenilip gelinýär. Geçen ýyllaryň içinde Türkmenistan ekosyýasaty dünýä nusgalyk derejede ýöredip, bu ugurda möhüm halkara başlangyçlarydyr teklipleri bilen çykyş edip gelýär. Döwletimiziň ekologiýa syýasatynda daşky gurşawy goramak, tebigy baýlyklary köpeltmek we olary ýurdumyzyň gülläp ösmegi üçin netijeli peýdalanmak esasy maksat bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda ýöredilýän ekologiýa syýasatynyň ähmiýetli tarapy bolsa onuň özeninde jemgyýet bilen daşky gurşawyň arasyndaky sazlaşygyň bolmagydyr. Milli Liderimiziň taýsyz tagallasy bilen ýurdumyzyň ekologiýa howpsuzlygynyň üpjün edilmegine uly üns berilýär. Ekologiýa abadançylygynyň ilatyň bagtyýar durmuşda ýaşamagy üçin zerur bolan şertleriň biridigi ykrar edilen ýagdaýdyr. Ýurtbaştutanymyzyň aýdyşy ýaly, türkmen halkynyň bütin taryhy onuň mähriban topragy, gözel tebigaty, uç-gyraksyz Garagum çöli, bereketli dag-düzleri, gojaman Hazar deňzi we onuň ajaýyp kenary bile

Ýaşaýşyň sazlaşygy

Daş-töweregimizi gurşap alan tebigat biziň ählumumy öýümizdir. Ýaşaýşyň çeşmesi hasaplanylýan tebigat bilen ysnyşykly we sazlaşykly durmuşy alyp barmak biziň her birimiziň mukaddes borjumyz. Hut şonuň üçinem daşky gurşawy arassa saklamak, ony goramak, tebigy baýlyklary aýawly we rejeli peýdalanmak meselesi halkymyzyň durmuş ýörelgesine çuňňur ornaşypdyr. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen bagtyýarlyk zamanamyzda tutuş adamzat bähbitli bu meseleler inçeden seljerilip, oňyn çözgütlere eýe bolýar. Ýurdumyzyň bu ugurdaky tagallalary we dünýä jemgyýetçiligindäki syýasy işjeňligi dogrusynda ýakynda Saýat etrabynyň Sakar şäher medeniýet öýünde geçirilen çärede täsirli gürrüňler edildi. Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň welaýat we Saýat etrap komitetleriniň, Türkmenistanyň Tebigaty goramak jemgyýetiniň welaýat bölüminiň bilelikde guramaklarynda geçirilen bu çärä jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, etrabyň edara-kärhanalarynyň işgärleri we ýaşlar gatnaşdylar. «Ekologiýa abadançylygy ― ömrümiziň rahatlygy» ady bilen geçirilen çäräniň dowamynda ene ýere aýawly çemeleşmek, tebigatyň ösümlik we haýwanat dünýäsini baýlaşdyrmak, howanyň hapalanmagynyň öňüni almak ýaly möhüm meseleler dogrusynda pikir alşyldy. Türkmenistanyň Tebigat

Tebigat — bahasyz baýlyk

Ýakynda Türkmenistanyň Tebigaty goramak jemgyýetiniň welaýat bölümi we «Köýtendag» döwlet tebigy goraghanasy tarapyndan bu goraghananyň çäklerinde okuw maslahaty geçirildi. Tejribe alyşmak maksady bilen geçirilen çärä jemgyýetiň işgärleri we goraghananyň wekilleri gatnaşdylar. Şu ýyl bu goraghananyň döredilenine 35 ýyl dolýar. Ýurdumyzyň iň beýik gerşini goýnunda saklap oturan we iňňän baý ösümlik, haýwanat dünýäsi bolan Köýtendagyň tebigy baýlyklaryny goramak maksady bilen döredilen goraghanada 2000-nji ýyldan bäri ýöriteleşdirilen muzeý işläp gelýär. Okuw maslahaty öz işine, ine, şol muzeýden başlady.

Daşky gurşawy goramak we milli kanunçylyk

Zeminde howanyň üýtgemegi, ösümlikleriň we haýwanlaryň biodürlüliginiň azalmagy, daşky gurşawyň hapalanmagy, ozon gatlagynyň ýukalmagy bilen bagly global meseleleriň oňyn çözgüdini işläp taýýarlamak, dünýäniň ähli döwletleri bilen daşky gurşawy goramakda hyzmatdaşlygy ýola goýmak möhüm wezipeleriň biridir. Bu meseleler boýunça dünýä möçberinde ägirt uly işler amala aşyrylýar. Ýarym asyra golaý mundan ozal, has takygy, 1972-nji ýylda Stokgolm şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň daşky gurşawy goramak boýunça geçirilen konferensiýasynda 5-nji iýuny Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni diýlip yglan edildi. Şondan bäri Zeminiň 100-den gowrak döwletinde her ýylyň 5-nji iýuny Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni diýlip bellenip geçilýär. Biziň ýurdumyzda hem Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä gününe bagyşlanyp ylmy-amaly maslahatlar we medeni çäreler geçirilýär.

Ussat bagbanlaryň bäsleşigi

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde Diýarymyzyň çar ýany bagy-bossanlyga öwrülýär. Bu ugurda alnyp barylýan işleri höweslendirmek maksady bilen, Garagum etrap häkimligi we Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Garagum etrap birleşmesi bilelikde dürli hünär bäsleşiklerini, wagyz-nesihat duşuşyklaryny yzygiderli geçirýär. Ýakynda Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň etrap birleşmesiniň we Garagum etrap häkimliginiň bilelikde guramaklarynda etrabyň bagban kärendeçileriniň gatnaşmaklarynda «Ussat bagban» ady bilen bäsleşik geçirildi. Ýylyň-ýylyna geçirilýän bagbanlaryň bäsleşigine etrabyň daýhan birleşikleri bilen şertnama baglaşyp, azyndan 2 gektar ýerde saýaly hem miweli baglary ösdürip ýetişdiren kärendeçiler gatnaşdylar.

Ýaşaýşyň we gözelligiň gözbaşy

Öňňin Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni mynasybetli Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň hem-de Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň bilelikde guramagynda «Tebigat — ýaşaýşyň we gözelligiň gözbaşydyr» ady bilen dabaraly maslahat geçirildi. Türkmenistanyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde geçirilen dabaraly maslahata Türkmenistanyň Agrosenagat işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň Geňeşiniň, Çöller, ösümlik we haýwanat dünýäsi milli institutynyň, «Bereketli Garagum» döwlet tebigy goraghanasynyň wekilleri gatnaşdylar. Maslahatda çykyş edenler hormatly Prezidentimiziň ekologiýa we daşky gurşawy goramak ulgamyndaky alyp barýan giň gerimli işleri hem-de tebigy baýlyklarymyzdan rejeli peýdalanmak we olary geljekki nesillere has gözel görnüşde ýetirmek barada giňişleýin gürrüň berdiler. Dabaraly maslahatyň ahyrynda tebigaty goramak ulgamynyň işjeň agzalaryna Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň adyndan Hormat hatlary we ýadygärlik sowgatlar gowşuryldy.

Tämiz tebigat — sagdyn durmuş

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda ekologiýanyň arassalygy bilen baglanyşykly Diýarymyzyň çar künjeginde alnyp barylýan işler göwünlere ganat berýär. Hormatly Prezidentimiziň uzaklary nazarlaýan syýasatynyň netijesinde gojaman Hazaryň kenarynda emele gelen köpugurly şypahana zolagy täze taryhy eýýamyň nyşanyna öwrüldi. Ekologiýa syýasatynyň esasy ugurlarynyň we ýörelgeleriniň Türkmenistanyň Konstitusiýasynda we bu ugurdaky degişli kanunçylyk namalarynda kesgitlenendigi tebigatyň arassa saklanylmagyna, onuň goraglylygynyň ähmiýetine ýurt möçberinde berilýän ünsüň näderejededigini açyk görkezýär. Munuň şeýledigine biz Gahryman Arkadagymyzyň şu ýylyň 25-nji maýynda BMG-niň gazylyp alynýan senagat boýunça ýokary derejeli ählumumy forumynda eden taryhy çykyşyny diňlänimizde hem göz ýetirdik. Milletiň Lideriniň şol taryhy çykyşynda jemi içerki önümiň birligine görä, energiýa sarp edilişiniň udel agramynyň peselmegi netijesinde ugleturşy gazyň zyňyndylarynyň möçberini 2025-nji ýylda 122 göterime çenli, 2030-njy ýylda bolsa 118,1 göterime çenli azaltmagyň göz öňünde tutulýandygy barada aýdanlary tebigatyň daşky gurşawyň goraglylygy bilen baglanyşykly işleriň hemişe döwletiň üns merkezinde boljakdygynyň sub

Ekologiýa diplomatiýasy dabaralanýar

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň 25-nji maýynda hormatly Prezidentimiziň BMG-niň gazylyp alynýan senagat boýunça ýokary derejeli ählumumy forumyna sanly wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly gatnaşmagy we halkara ähmiýetli teklipleri öňe sürmegi ýurdumyzyň bütin dünýäde ekologiýa abadançylygyny üpjün etmäge örän jogapkärli çemeleşýändigine we toplumlaýyn çäreleri durmuşa geçirýändigine aýdyň şaýatlyk edýär. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, dünýäde iri serişde öndüriji ýurtlaryň biri bolan we bu ugurda öz jogapkärçiligine doly düşünýän Türkmenistan önümçilik maksatlary bilen daşky gurşawy goramak boýunça wezipeleriň arasynda deňeçerligi saklamak ugrunda tagallalaryny gaýgyrmaýar. Uglewodorod serişdeleri özleşdirilende, täze kärhanalar gurlanda, daşky gurşawy goramak, tokaý zolaklaryny döretmek we ösdürmek, çölleşmek meýline garşy çäreleri geçirmek hökmany zerur şertleriň hatarynda durýar. Şeýle hereketler BMG tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň ýurdumyzda ýokary derejede ýerine ýetirilmegine ýardam edýär.