HABARLAR

Ruhubelentlige beslendi

Golaýda Magtymguly adyndaky milli sazly drama teatrynda Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň ýanyndaky Daňatar Öwezow adyndaky Türkmen döwlet ýörite sazçylyk mekdebiniň guramagynda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300  ýyllygy hem-de bu sazçylyk mekdebiniň döredilmeginiň 95 ýyllygy mynasybetli döredijilik konserti geçirildi. Konsertiň dowamynda talyplaryň ýerine ýetirmeginde «Arkadagly Gahryman Serdarymyz» atly aýdym belentden ýaňlandy. mekdebiň bagşylar topary bolsa «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» atly aýdymy ýerine ýetirdiler. Konsertde kompozitor Daňatar Öwezowyň «Şasenem we Garyp» operasyndan «Şawelediň ariýasy», «Aýna» operasyndan «Uwertýura», «Leýli we Mejnun» operasyndan «Leýli we Mejnunyň» aýdyşyk aýdymy ussatlyk bilen ýerine ýetirildi. Ussat kompozitor N.Muhadowyň akyldar şahyr Magtymguly Pyragynyň goşgularyna düzülen şirin sazlary konserte gatnaşyjylarda uly täsir galdyrdy. Şeýle hem, konsertde Jelly Roll Mortan, Iogan Ştraus, Ferens List, Georgiý Sweridow, Isaak Dunaýewskiý ýaly daşary ýurt kompozitorlarynyň döreden saz eserleri ussatlyk bilen ýerine ýetirildi. Konsertde Magtymguly Pyragynyň goşgularyndan ýerine ýetirilen çeper okaýyşlar, şeýle hem halk aýdymlary dabaranyň joşgunyny has-da artdyrdy.

8 Maý 2024

Medeniýet

Reňkden döreýän gözellik

Döredijilik, sungat adamsy her bir işe örän inçeden çemeleşýär. Tutuş dünýä hem-de durmuşa gözellik paýlamaga çalyşýar. Olaryň dünýägaraýşy, ýaşaýşa bolan söýgüsi, gözellikleri wasp edişi has-da başgaça bolýar. Ýurdumyzda belli nakgaş, welaýat ýörite sungat mekdebiniň mugallymy Alymjan Işankulyýew hem ömür örküni sungata baglan suratkeşleriň biri. Ussat suratkeşiň ýaňy 45 ýaşandygyna garamazdan, onuň eserleri bir ömrüň çygryndan aşdy diýsek, lap edip aýtdygymyz bolmaz. Ol çagalygyndan eline galam alyp, surat çekip başlaýar. Mekdep okuwçysy döwründe bolsa onuň ukyp-başarnygy bada-bat surat mugallymynyň gözüne ilýär. Nakgaşçylyk ýoluna ugrukdyran çagalyk halypasy oňa soňra çagalar çeperçilik mekdebinde okuwyny dowam etdirmegi maslahat berýär. Şeýdip, ýaş suratkeşiň batly, şowly gadamlary ädilip başlaýar. Bu ýerde oňa Tatýana Ostaşowa halypalyk edýär. 1988-nji ýylda bolsa welaýat çagalar sungat mekdebiniň nakgaşçylyk bölümini tamamlaýar. Ol welaýat ýörite sungat mekdebinde Türkmenistanyň at gazanan suratkeşi Myrat Baltaýewden, şeýle-de Rustam Rozyýew, Aganyýaz Gaparow, Sylap Hudaýberdiýew ýaly halypalardan tälim alýar. 2004-nji ýylda bolsa Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasyny tapawutlanan diplom bilen tamamlaýar. Ol ýe

8 Maý 2024

Medeniýet

Asyrlardan aşan ak arzuwlar

Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen Magtymguly Pyragynyň durmuş we döredijilik ýoluny öwrenmeklige, ylmy seljerme işlerini alyp barmaklyga giň ýol açyldy. Alym Arkadagymyzyň bu günki gün Magtymguly Pyragynyň Watanymyza, halkymyza, adamzada bolan söýgüsiniň nyşany bolan ajaýyp şygyrlarynyň, adalatly jemgyýet, bagtly ýaşaýyş hakyndaky dürdäne pikirleriniň, bitewi türkmen döwletini berkarar etmek hakyndaky çagyryşlarynyň belentden ýaňlanýandygy baradaky pähim-paýhasyndan dana şahyryň ömürboýy halkyň azatlygy, özygtyýarlylygy ugrunda göreşendigine, garaşsyz döwlet gurmagyň arzuwynda bolandygyna akyl ýetirýärsiň. Magtymguly Pyragynyň Watan azatlygy we erkinligi barada:

8 Maý 2024

Medeniýet

Öz ýoluny goýan ussat

Türkmen bagşyçylyk sungatynda yz goýan ägirtler Boldumsaz etrabynda-da az däl. Ajaýyp mukamlary bilen özüne ebedilik ýadygärlik diken bagşylaryň biri-de Kürt bagşydyr. Bagşynyň hakyky ady Mämmetjuma bolup, Kürt ady onuň ýaşan obasy bilen baglanyşyklydyr. Türkmenistanyň at gazanan bagşysy Kürt Garlyýew 1901-nji ýylda Boldumsaz etrabynda dünýä inýär. Ykbalyny aýdym-saz sungatyna bagyş eden Kürt bagşy «Şasenem-Garyp», «Saýatly-Hemra» dessanlaryny, «Görogly» şadessanynyň ençeme şahalaryny özboluşlylygy, öz aýdyş ýoly bilen ýerine ýetiripdir. Bagşy çowdur ýollarynyň birnäçesini özüçe işläpdir. Käbirlerine perde goşupdyr. Ol «Köne tam», «Bozatow», «Ak Eneş», «Ýandym», «Tizgä» (Allanur bagşynyň döreden ýoly) ýaly halk aýdymlaryny halk arasynda «Kürt bagşynyň aýdan ýollary» ýa-da «Kürt bagşynyň aýdymlary» diýer ýaly derejede özboluşly ýerine ýetirip, bagşyçylykda öz ýoluny döretmegi başarypdyr. Bagşy hyjuw bilen aýdan «Köne tam», «Hindidir, hindi» diýen aýdymlarynda ýerine ýetiren aýdylyş ýoluny özi bilen alyp gidipdir. Kürt bagşydan etrabyň bagşylaryna «Ak Eneş» atly aýdym miras galypdyr.

8 Maý 2024

Medeniýet

Ýagşyny ýatlap

Türkmenistanyň Gahrymany, meşhur opera aýdymçysy Maýa Kulyýewanyň mahmal owazyny kalbyna siňdirmedik ynsan az-az bolsa gerek. Men sungat maşgalasynda kemala gelenimden soň Maýa Kulyýewa, onuň ýanýoldaşy, Türkmenistanyň halk artisti Hojadurdy Annaýew bilen çagalygymdan tanyşdym. Olaryň adamkärçiligini, mähribanlygyny hemişe ýatlaýarys. Biz, köplenç, birek-biregiňkä myhmançylyga barardyk. Sebäbi türkmeniň milli opera sungatyny kämilleşdirmek barada olarda pikir köpdi. Biziň maşgalamyzda on bäş çaga dünýä inipdi. Halypanyň Batyr atly ogly, Mahym atly hem gyzy bardy. Gijelerine spektakllara gitmeli bolanlarynda, olar çagalaryny bizde goýup giderdi, biz olar bilen her dürli oýunlary oýnardyk. Käwagt çagalar bolup, tomaşa eden operalarymyz barada söhbet ederdik. Bir gezek Mahym:

8 Maý 2024

Medeniýet

Gözellik dünýäsine ykbalyny baglan

Sungatyň täsin dünýäsi bolan surat çekmek hakynda dünýä ussatlary dürli pikirleri beýan edipdirler. Ispan suratkeşi Pablo Pikasso: «Surat şol bir wagty, wakany saklamakdyr. Bu ýerde wagt waka tabyn bolýar» diýlen bolsa, meksikan suratkeşi Frida Kalo: «Suratkeşiň döreden işleri adamlary dürli täsinlikleriň dünýäsine ýollaýar» diýlipdir. Türkmenistanyň halk nakgaşy Bäşim Nuraly bolsa: «Sungat eseri sada, düşnükli bolmaly. Ony synlan her bir adam onda öz obasynyň keşbini — adamlary, işçileri, dürli pursatlary synlap bilmeli» diýipdir. Gülşirin heniz Mary etrabynyň Saparmyrat Türkmenbaşy şäherçesindäki 17-nji orta mekdepde okaýan döwürleri sungat älemine aralaşýar. Bu ugra höwesiniň uludygyny bilen kakasy Orazmuhammet agadyr ejesi Halnabat gelneje Gülşiriniň bilim almagyny arzuw edýär. Şeýlelikde, Gülşirin Nutyýewa Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynda ýokary bilim alyp, ussat suratkeşleriň gaşynda tejribesini artdyrýar.

8 Maý 2024

Medeniýet

Medeniýet — göwünleriň ganaty

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri halkymyzyň medeniýetiniň we sungatynyň täze many-mazmun bilen baýlaşyp, älem-jahana ýaýylýan zamanydyr. Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan medeniýet ulgamy hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda ösüşiň täze belentliklerine göterilýär. Ýurdumyzyň çar künjeginde bina edilýän, ähli amatlyklary bolan, döwrebap şertleri özünde jemleýän medeni ojaklarda dürli çäreler yzygiderli geçirilýär. Şeýle çäreler sungatyň dürli ugurlary bilen gyzyklanýan ýaş zehinleri ýüze çykarmakda, olary hünäre ugrukdyrmakda aýratyn ähmiýetlidir. Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzda medeniýetimiz, sungatymyz has-da baýlaşdyrylýar, kämilleşdirilýär, olara milli öwüşgin çaýylýar. Gözbaşyny gadymyýetden alyp gelýän medeni mirasymyzy ylmy jähetden öwrenmekde, medeniýetimizi we sungatymyzy dünýä ýaýmakda uly aladalar edilýär. Dünýäniň çar künjeginde ýurdumyzyň Medeniýet günleriniň, ýurdumyzda dünýä ýurtlarynyň Medeniýet günleriniň geçirilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.

8 Maý 2024

Medeniýet

Aýdym-saz dünýäsine ilkinji ädim

Dünýäniň ähli akyldarlarynyň ykrar edişi ýaly, tebigat çagalara iň bir täsin, özi-de dürli ukyplaryň çäksiz baýlygyny beripdir. Meşhur pedagog A.Makarenko çaganyň dünýä inen gününden başlap, kadaly berjaý edilýän terbiýeçilik işlerine mätäç bolýandygyny aýdypdyr. Irki çagalyk ýyllaryndan çagany gurşaýan aýdym-sazlar, ondaky aýdym-saz diňlemek ukyby sagdyn ösmegi üçin örän wajypdyr. Çagany Watana wepaly, ilhalar adam edip ýetişdirmekde aýdym-sazyň güýji örän uludyr. Onda biz dünýä inen ynsanyň aýdym-saz bilen ilkinji duşuşygy ene hüwdüsini diňlemekden başlanýar diýsek, ýalňyşmasak gerek. Eneler çylşyrymly bolmadyk, emma sadadan mähirli duýgy bilen ýaňlanýan, süýji arzuw-niýetlere bezelen hüwdüleri ussatlyk bilen aýtmagy başarýarlar.  Halk arasynda aýdyma halk ýüreginiň owazy diýip, megerem, ýöne ýerden aýdylýan däldir. Çünki aýdym ynsanyň ýüreginiň başga hiç zat bilen aralaşmasy mümkin bolmadyk gatlaklaryna-da aralaşmaga ukyply bolýar, ýürek urgularyny owazlandyrýan tarlara kakýar, haýsydyr bir göze ilmeýän sapak bilen diňleýjileriň ýüregini özüne örkleýär. Şonuň üçinem ýaş nesli terbiýelemekde, olary aýdym-saza ugrukdyrmakda, ilki bilen, ene hüwdüsiniň, soňra bolsa aýdym-sazyň ähmiýeti örän uly bolup durýar. Çagalara aýdy

8 Maý 2024

Medeniýet

Kino muşdaklarynyň söýgüli zenany

Owadan, näzik keşpli Neslihan 1992-nji ýylyň 20-nji awgustynda Türkiýäniň paýtagty Stambul şäherinde eneden bolýar. Asly çerkes bolan kakasy uzak ülkelere gatnaýan ulagy sürýäni üçin, köp ýurtlaryň üstünden geçýär. Ol Belarus Respublikasynda saparda bolanda gelip çykyşy belaruslardan bolan öý hojalykçy zenan bilen tanyşýar. Bular durmuş guranlaryndan soň Türkiýäniň Stambul şäherinde ýaşap başlaýarlar. Neslihan ene-atanyň ogullaryndan soň ikinji perzendi bolup kemala gelýär. Ýaşlygyna garamazdan, kino muşdaklarynyň söýgüli aktrisalarynyň birine öwrülen Neslihan Atagül «Gara söwda» atly türk filminiň baş gahrymany Nihanyň keşbi bilen türkmen tomaşaçylarynyň hem göwnüni awlap bildi. Bu filmde Neslihanyň döreden Nihany dogumly, söýgüsine wepaly, gabat gelýän kynçylyklary paýhasly çözüp bilýän zenan hökmünde tomaşaçynyň aňyna siňýär, oňa bolan hormat artýar. Asyl-a, türk kino dünýäsine öz tebigy zehini bilen gadam basan Neslihan Atagülüň döreden her bir keşbinde ýaş aktrisanyň ussatlygyny, sungata ýüregi bilen berlenligini duýmak bolýar.

8 Maý 2024

Medeniýet

Sungat mekdebindäki baýramçylyk joşguny

Ahal welaýat ýörite sungat mekdebinde Ýeňşiň 79 ýyllygy mynasybetli aýdym-sazly dabara geçirildi. Oňa mekdebiň mugallymlarydyr talyp ýaşlar toý joşguny bilen gatnaşdylar. Dabarada şanly sene mynasybetli gutlaglar aýdylyp, 1941—1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda ildeşlerimiziň görkezen nusgalyk edermenligi barada gürrüň edildi. Talyp ýaşlar tarapyndan taýýarlanan sungat çykyşlary dabaranyň ruhubelentligini we şowhunyny belende göterdi. Toý zalyna ýygnananlar mekdebimiziň üflenip we kakylyp çalynýan saz gurallar bölüminiň talyplarynyň çykyşlaryny hem gyzgyn garşyladylar. Belentden-belent ýaňlanan aýdymdyr sazlarda ata Watanymyzyň, eşretli döwrümiziň, asuda durmuşymyzyň, dost-doganlygyň joşgunly waspy öz beýanyny tapdy.

8 Maý 2024

Medeniýet