Bag ek­mek — geljek hakda alada

Şu gün ýur­du­myz­da äh­li­halk bag ek­mek da­ba­ra­sy ge­çi­ri­lip, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak, eko­lo­gik aba­dan­çy­ly­gy üp­jün et­mek ba­bat­da bu mö­hüm äh­mi­ýet­li çä­rä­niň güýz­ki möw­sü­mi­ne ba­dal­ga be­ril­ýär. Her ýy­lyň ýaz we güýz möw­süm­le­rin­de ýur­du­myz­da şeý­le giň ge­rim­li çä­re­le­riň ge­çi­ril­me­gi in­di asyl­ly dä­be öw­rül­di. Mu­nuň özi Türk­me­nis­ta­nyň äh­lu­mu­my eko­lo­gik aba­dan­çy­ly­ga my­na­syp go­şant goş­ýan­dy­gy­nyň, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bu ugur­da alyp bar­ýan iş­le­ri­niň uly üs­tün­lik­le­re bes­len­ýän­di­gi­niň aý­dyň gü­wä­si­dir. Bi­ziň ýur­du­myz gu­rak­lyk gu­şak­da ýer­le­şen­soň, to­mus­da ys­sy, gyş­da so­wuk, çyg­ly­lyk, köp­lenç, pes de­re­je­de bol­ýar. Şo­nuň üçin to­mus­da ys­sy­dan pe­na­lan­ma­ga, gyş pas­lyn­da so­wuk­dan ykyş­lan­ma­ga meý­dan­da da­ragt­dan mäh­rem zat ýok. Mil­li däp­le­ri­miz­de aga­jy ge­re­gin­den ar­tyk çap­mak, mi­we­li we gök aga­ja pal­ta ur­mak ma­kul­lan­man­dyr. Gu­rak­sy te­bi­gat­da ýa­şan ata-ba­ba­la­ry­myz su­wa, top­ra­ga, ösüm­lik we haý­wa­nat dün­ýä­si­ne, esa­san h

Hemmämiz agzybirlikde bag ekeliň! (Tebigat — umumy öýümiz)

Ýurdumyzda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda şu ýyl saýaly, pürli, miweli baglaryň we üzümiň 3 million düýbüni ekmek meýilleşdirildi. Ýazky köpçülikleýin bag ekişlik döwründe oturdylan ýaşajyk nahallaryň 1,5 milliony eýýäm ene topraga kök urup, joşgunly ýaşaýşa goşuldy. Şu gün hem hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda güýzki ählihalk bag ekmek dabarasyna badalga berilmegi diňe bir ýaýlalaryň däl, eýsem, tutuş ynsan ömürleriniň gül-pürçüge bürenjekdiginiň nyşanydyr. Mele toprak baglary bilen görkli. Bag-bakjaly, dal-daragtly, gül-gunçaly, çeşme-çaýly ýerler bize lezzet eçilip, ýadawlygymyzy aýyrýar, ruhumyzy ganatlandyrýar. Şoňa görä-de, atalarymyz perzentlerini zähmet atly uly şaýola salanlarynda, ilki bilen, olara bag ekmegi ündäpdirler. Bag nahalyny oturtmak, bakjalary gämikletmek sogap saýylypdyr. Ekerançy pederlerimiz miweleriň iň oňat görnüşlerini ýetişdiripdirler. Her biri ýumruk ýaly alýaňak almalar, agzyňda eräp barýan gyzyl şetdalylar jahankeşdeleri haýran galdyrypdyr. Taryha ser salanymyzda, Gaznaly türkmen döwletini dolandyran Mahmyt Gaznaly (962 — 1030) öz döwrüniň iri şäherlerinde baglary köpçülikleýin oturtdyrypdyr, uly

Bag — Zeminiň görki

Hormatly Prezidentimiziň aladalary netijesinde Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek, daşky gurşawy goramak babatda möhüm işler amala aşyrylýar. Ertir, 4-nji noýabrda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda Garaşsyz ýurdumyzyň ähli künjeklerinde, şol sanda biziň welaýatymyzda-da Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň güýzki bag ekmek möwsümine dabaraly bilen badalga berilýändigi muny aýdyň görkezýär. Welaýatymyzda ählihalk bag ekmek dabarasyny, şonuň ýaly-da badalga berilýän möwsümi ýokary derejede geçirmäge ykjam taýýarlyk görüldi. Täze bag nahallarynyň müňlerçe düýbüni, olaryň oturdyljak meýdanlaryny taýýarlamak boýunça degişli işler geçirildi.

Bag barsyz bolmaz

Her bir başlangyjyň üstünlige beslenmegi üçin, ilkinji nobatda, edilýän işe yhlas, söýgi gerek. Muny durmuşyň islendik ugruna nazar aýlanymyzda-da görüp bilýäris. Şu zatlar barada oýlananyňda: «Megerem, bagy-bossanlyk ynsanyň öz ýaşaýan topragyna söýgüsiniň, perzentlik yhlasynyň nyşanydyr» diýen pikir seriňe dolýar. Bu barada Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmen medeniýeti» atly kitabynyň «Neçjarçylygyň asly agaçdandyr» atly bölüminde şeýle diýilýär: «Häzirki wagta çenli ülkämiziň tebigat dünýäsini öwrenmek boýunça alnyp barlan ylmy-barlag işleriniň netijeleri güneşli Diýarymyzyň gymmatly agaç tokaýlarynyň mekanydygyny tassyklady. Agaçlaryň käbir görnüşleri bolsa Orta Aziýa döwletleriniň çäklerinde duş gelmeýän tebigy baýlykdyr. Munuň aňyrsynda türkmen halkynyň asyrlarboýy ylham çeşmesi hasaplanýan gözel tebigatymyzy gözüň göreji ýaly gorandygy we ösümlik dünýäsini özüniň medeniýetine, ruhy ýörelgelerine ornaşdyrandygy hakyndaky hakykat ýatandyr». Ata-babalarymyz bag ýetişdirmeklige uly ähmiýet berip, bu babatda: «Bag barsyz bolmaz, at — timarsyz», «Bag — ekeniňki, ýap — çekeniňki», «Bag aýdypdyr: «Bak maňa, bakaýyn saňa», «Bagy — bagban, sürini çopan iýer», «Bagym bar — barym bar» ýaly nakyllary hem döredipdirler. Çynar, Ser

Gözelligiň goragynda

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň  Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň ekologiýa abadançylygyna aýratyn ähmiýet berilýär. Bu babatda durmuşa geçirilýän giň gerimli işler özüniň oňyn netijelerini berýär. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, howanyň üýtgemeginiň öňüni almak, senagatyň daşky gurşawa we adam saglygyna ýaramaz täsirini peseltmegiň, daşky gurşawa zyňyndylaryň möçberini azaltmagyň üstünde işlemek Türkmenistanyň ekologiýa syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Her ýylyň güýz we ýaz aýlarynda ýurdumyz boýunça saýaly, pürli, miweli agaçlary hem-de üzüm nahallaryny ekmek, bar bolan baglara ideg etmek asylly däbe öwrüldi. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň 4-nji noýabrynda ähli halkymyzyň gatnaşmagynda Milli tokaý maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, ählihalk bag ekmek dabarasynyň güýzki möwsümine badalga berler.

Watana bolan söýginiň beýany

Şu ýylyň 4-nji noýabrynda mähriban Diýarymyzda ählihalk bag ekişliginiň güýzki möwsümine badalga berilýär. Biziň welaýatymyzyň ýaşaýjylary hem bu çärä işjeň gatnaşýarlar. Ildeşlerimiziň bag ekmek ýaly watançylyk hereketine her ýyl işjeň goşulmaklary olaryň Watana bolan söýgüleriniň guwandyryjy güwäsine öwrülýär. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen bag ekmek, ýurdumyzy bagy-bossanlyga büremek ajaýyp däplerimiziň birine öwrüldi. Sebäbi biz mähriban Watanymyza bolan söýgimiziň tebigat bilen baglanyşyklydygyna oňat düşünýäris. Bag ekýäniň kalby hem gözel, ruhy hem belent. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hem hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen bu ajaýyp däbimiz täze röwüşlerde ösdürilýär. Bag ekmek ýaly sogaply iş diňe bir oba-şäherlerimizde däl, eýsem, ýurdumyzyň tutuş çäginde ýaýbaňlandyrylýar. Gadymy Lebabyň ýaşaýşylary hem bag ekişligiň ýazky we güýzki möwsümlerine işjeň gatnaşýarlar.

Jümle-jahan habarlary

Gara suwly derýa Şweýsariýanyň Tehniki uniwersitetiniň alymlarynyň geçiren barlaglary Rukiniň dünýäniň iň gara suwly derýasydygyny subut etdi. Olar Afrikadaky iň bol suwly Konga derýasynyň çep goşandy bolan Rukiniň suwunyň reňkiniň gara bolmagyny ondaky organiki maddalaryň örän köpdügi bilen düşündirýärler. Alymlaryň tassyklamalaryna görä, derýanyň suwunyň şeýle reňkli bolmagyna onuň kenar ýakalarynda ýerleşýän torfly uly batgalyk öz täsirini ýetirýär. Ýagyş suwlarynyň şol batgalygyň üstünden akyp, derýa goşulmagy sebäpli Rukiniň suwy şeýle görnüşe eýe bolýar. Uzynlygy 1300 kilometre ýetýän derýanyň suwy 173,8 müň inedördül kilometr giňişligi eýeleýär.

Gaplaňgyr döwlet tebigy goraghanasy ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawynda

Suw üpjünçiliginiň hukuk we guramaçylyk esaslary

Suw ynsanyň durmuş abadançylygyny kesgitleýän tebigy baýlyk hasap edilýär. Ýurdumyzyň 80 göterimine golaý meýdanyny tutýan Garagum sährasynda janly tebigat üçin suwuň gadyr-gymmaty başgadyr. Şoňa görä-de, janly zat hökmünde garaýan türkmen halky suwa uly sarpa goýýar. Ata-babalarymyzyň «Suw damjasy — altyn dänesi» diýmegi hem halkymyzyň suwa bolan hormatynyň çäksizdiginiň aýdyň subutnamasydyr. Daşky gurşawy goramak we ekologiýany abat saklamak ählumumy mesele bolup, şeýle meseleleriň biri hem Aral deňziniň suwunyň çekilmegidir. Merkezi Aziýada ýaşaýan ilatyň sanynyň artmagy, bu sebitde senagatyň ösmegi we oba hojalygynda täze ýerleriň özleşdirilmegi hem suwa bolan talabyň barha ýokarlanmagyna getirdi. Aral deňziniň suwdan boşan böleginde duzlaryň emele gelmegi, ýelleriň, tupanlaryň netijesinde duz bölekleriniň ýokary göterilip, ekerançylyk we öri meýdanlarynyň şorlaşmagyna getirdi. Şonuň üçin Aral deňziniň suwunyň möçberini öňki kaddyna getirmek boýunça birnäçe taslamalar öňe sürüldi we ony halas etmek dogrusynda ýörite maksatnama işlenip taýýarlanyldy. Häzirki wagtda «Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral milli maksatnamasy» üstünlikli durmuşa ornaşdyrylýar.

Biz seniň dostlaryň, gözel tebigat!

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe daş-töweregimiziň abadanlygyny, arassalygyny we kadaly ösüşini berkitmek işine ýaş nesilleri işjeň çekmek, olarda ekologiýa medeniýetini kemala getirmek köpçülikleýin häsiýete eýe bolýar. Bu buýsandyryjy işler häzirki wagtda «Ýaş tebigatçy» jemgyýetçilik guramasy tarapyndan işjeň häsiýetde alnyp barylýar. Bu guramalaryň geçirýän köpçülikleýin çärelerine mekdep okuwçylary, talyp ýaşlar we ýaş nesliň beýleki wekilleri gatnaşýarlar. Tebigaty goramak ýörelgesini giňden wagyz edýän «Ýaş tebigatçy» jemgyýetçilik guramasynyň hünärmenleriniň alyp barýan işiniň oňyn netijelere eýe bolýandygyny nygtamak bolar. Geçen, 2022-nji ýylda döredilen guramanyň iş tejribesiniň heniz köp däldigine garamazdan, onuň ýaş nesli ekologiýa medeniýetini öwrenmäge çekmekde, daş-töweregi gorap saklamagy öwretmekde durmuşa geçirýän işleri az däl.