Tersaýaklylar

Balyklaryň, guşlaryň we beýleki suw jandarlarynyň dürli görnüşleriniň mesgen tutan ýeri bolan gojaman Hazar deňzi kesel bejeriş, dynç alyş-sagaldyş gorlary bilen tapawutlanýar. Hazar döwlet tebigy goraghanasynyň işgärleriniň gözegçilik edýän zolagynyň baý janly tebigaty bar. Onda ösümlikleriň, balyklaryň, guşlaryň, süýdemdirijileriň, süýrenijileriň we beýleki jandarlaryň dürli görnüşleri jemlenýär. Suwda ýüzýän we onuň töwereginde gezýän guşlar bu giňişligiň gözelligine görk goşýarlar. Olaryň bir topary ýerde ýaşamaga uýgunlaşan bolsa, beýlekisi suwda, üçünjisi batgalyk ýerlerde mesgen tutýarlar. Deňziň ýa-da beýleki bir suw ýatagynyň kenarlaryna baryp, gezelenç edip, suwy synlanymyzda, ilki bilen, tersaýaklylar toparyndan bolan guşlara gözümiz düşýär. Olar ýakyn aralykda synlap duran adamlara-da üns bermän, özleriniň iýmit aladalary bilen başagaý bolup, suwa çümüp-çykyp ýörýärler. Olaryň tiz-tizden suwa çümüp, ussatlyk bilen ýüzüşleri, suwuň jümmüşinden ownuk balyjaklardyr leňňeçjikleri agyzlaryna alyp, ýene-de suwuň ýüzüne çykyşlary ünsüňi özüne çekýär. Bu guşlar uly ýaşly adamlaryň-da, çagalaryň-da iň eý görýän guşlarynyň biridir.

Gözellige baý jülge

Sumbar jülgesiniň täsin tebigaty bar. Sumbar derýasynyň iki kenaryndaky Ýollydere, Aýdere, Pordere ýaly dereleriň gözellikleri, ösümlik we haýwanat dünýäsi bu ýere gelen adamlaryň kalbynda ýakymly täsirleri oýarýar. Özüniň gözbaşyny Daýna obasynyň gündogaryndan alyp gaýdýan Sumbar derýasy şu günler joşup akýar. Bu görnüşe babadaýhanyň göwün guşy al-asmana göterilýär. Çünki derýa bol suwly bolsa, daýhanyň hasylynyň oňat, saçagynyň bereketli boljakdygynyň kepilidir.

Derek agajy

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy bilen türkmeniň sahawata we berekede baý giň sähralary ýaýylyp ýatan bagybossanlyga we gülzarlyga öwrülýär. Milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda her ýyl ýurdumyzda bag ekmek boýunça ählihalk dabarasynyň geçirilmegi raýatlarymyzyň saglygyny goramagyň, durmuşy we dynç almagy üçin oňaýly şertleri döretmegiň ýurdumyzda döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyna şaýatlyk edýär. Türkmen tebigaty miwe, saýa, boýag, ýag berýän, dermanlyk häsiýetli ösümlikleriň görnüşlerine örän baýdyr. Mähriban Watanymyzda az çyglylykda, gurak howada we ýokary gyzgynlykda ösýän agaçlaryň köp görnüşleri duş gelýär. Şolaryň biri hem derek agajydyr.

Jümle-jahan habarlary

LG-den ýene bir smartfon Günorta Koreýanyň meşhur LG kompaniýasy «CES 2021» tehnologiýa sergisinde «LG Rollable» atly açylyp ýygnalýan ekranly smartfonyny hödürledi. Kompaniýa bu smartfony şu ýylyň dowamynda satuwa çykarjakdygyny mälim etdi. Kompaniýanyň hünärmenleriniň habar bermeklerine görä, smartfonyň ekrany üç derejeli bolup, eplenilende onuň ölçegi 2428x1080 piksele, açylanda bolsa 2428x1600 piksele deň bolar. Şonuň ýaly-da täze önümiň 2428x1366 piksel ölçegli wideo görmek üçin aralyk görnüşi hem bolar. Bu smartfonyň ekrany 6,8 dýuýma (1 dýuým 2,54 santimetr) deň bolup, açyk ýagdaýynda bolsa onuň ululygy 7,4 dýuýma çenli artar. Şeýle hem smartfon kuwwatly batareýa bilen üpjün ediler. LG geljek ýylda bükülýän ekranly smartfony öndürmegi hem maksat edinýär. Kompaniýanyň täze önümleri hünärmenlerde we alyjylarda gyzyklanma döredýär.

Howa maglumaty

Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa baradaky gullugynyň ýurdumyzda şu hepdäniň dowamynda boljak howanyň ýagdaýy barada berýän maglumaty: Balkan welaýatynda üýtgäp durýan bulutly howa bolup, hepdäniň ahyrynda ýagyş ýagar. Gündogardan demirgazyk-günbatara ugruny üýtgedýän, tizligi sekuntda 7 — 12 metrden 11 — 16 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijelerine 0... +5 gradusdan +6... +11 gradus aralygynda maýyl, gündizlerine +18... +23 gradus, welaýatyň kenarýaka etraplarynda +7... +12 gradus maýyl bolar.

Gowaklarda galan gözellikler

Daglar haýran galdyrýan täsinlikleri bilen ähli döwürlerde hem ynsan bilesigelijiligini özüne çekip gelipdir. Her bir jülgesi, gowagy, deresi durşuna syr bolup ýatan Köýtendag hem özünde syrlaryň ençemesini gizläp ýatyr. Ol syrlary öwrenmek we ylmy açyşlary etmek üçin bu ýere soňky wagtlarda alymlar köp gelýärler. Dogry, dünýäniň ähli ýerinde dag hem bar, syrly gowaklar-da, emma olarda Köýtendagdaky ýaly täsinlikler ýok bolsa gerek. Muny bu ýere gelýän daşary ýurtly alymlar hem tassyklaýarlar. Hut şonuň üçin-de, ýurdumyzyň bu täsin künjegi tebigatyň syrly täsinliklerini öwrenýän alymlaryň we hünärmenleriň üns merkezinde. 2012-nji ýylyň maý aýynda italiýaly paleontolog Federiko Fanti, amerikaly alym Martin Lokleý, russiýaly alym Wladimir Malsew dagy bu dagyň gowaklarynda birnäçe barlaglary geçirdiler.

Türkmen arçasy barada bilýärmisiňiz?!

Türkmen arçasy — türkmen tebigatynyň, ylaýta-da, daglarymyzyň bezegi diýsek ýalňyşmarys. Onuň boýy 2 — 10 metr aralygynda bolup, kähalatlarda 25 — 30 metrlik arçalara hem duşmak bolýar. Bu arça aprel-maý aýlarynda gülleýär. Türkmen arçasy deňiz derejesinden 1100 — 2800 metr belentlikde ösüp ýetişmek bilen, esasan, guraksy, daşly eňňitlerde boý alýar. Türkmen arçasy haýal ösüp ýetişýär, ýagny ol ygally ýyllarda 2-3 santimetr, gurak ýyllarda bolsa ýylda 1 santimetr ösýär. Oňa garamazdan, ol gurakçylyga çydamlydyr. Ol yssyny we ýagtylygy söýýär.

Köpetdag kyssalary

(Dowamy. Başlangyjy gazetiň 17, 18, 20, 22-nji sanlarynda). Tilki, guýrugyň galdy!

Bezeg berýän guşlar

Dünýäde köp görnüşliligi, üýtgeşik reňkliligi, beýleki guşlara görä aňynyň ösenligi bilen tapawutlanýan toty guşlaryň üç ýüz görnüşi bar. Käbir öýlerde şol guşlaryň dürli görnüşleri saklanýar. Paýtagtymyzyň «Aşgabat» seýilgähiniň otaglarynyň birinde bezeg berýän guşlaryň iki sanysy eldekileşdirilipdir. Soňra olar dört-bäş ýyllykda erkinlige seýilgähe goýberilen. Bagyň işgärleriniň aýtmagyna görä, olaryň sany şu wagt on bäş-on alta ýeten bolmaly. Hakyky toty guşlar maşgalasyna degişli bolan Aşgabatda mekan tutan ýaşyl öwüsýän guşlaryň köp görnüşleri yssy howaly ýurtlarda adamlara golaý ýerlerde, şol sanda uly şäherlerde hem ýaşaýarlar. Olar Krameriň monjukly toty guşy diýlip atlandyrylýar. Horazynyň boýnynda gülgüne-gyzyl halka barlygy üçin monjukly diýilýär. 1769-njy ýylda Italýanyň hem Awstriýanyň tebigaty öwrenijisi Jowanni Kopoli bu uzyn guýrukly guşy bir görnüş hökmünde anyklaýar. J.Kopoli zoolog Wilgelm Krameryň adyny ebedileşdirmek maksady bilen bu toty guşa alymyň adyny dakýar. Olaryň Türkmenistanda ýaşaýanlary hindi görnüşidir. Bu owadan guşuň eldekileri elli-altmyş sözi belläp, gaýtalamaga ukyplydyr. Olaryň horazy bilen mäkiýany jübüt bolup otuz ýyla golaý bile ýaşap bilýär. Esasy bölegi ýaşyl reňkli, çüňki g

Asmanyň ýedi reňkli ýaýy