HABARLAR

Balkanyň ak pagtasy

Öňňin, 11-nji noýabrda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň degişli orunbasarynyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda geçirilen iş maslahatynda Arkadagly Gahryman Serdarymyza Balkan welaýatynyň edermen daýhanlarynyň pagta tabşyrmak baradaky şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli berjaý edendikleri baradaky hoş habar ýetirildi. Hormatly Prezidentimiz pagta taýýarlamak baradaky şertnamalaýyn borçnamany ýurdumyzda ilkinji bolup ýerine ýetiren Balkan welaýatynyň daýhanlaryny zähmet ýeňşi bilen gutlady hem-de olara täze üstünlikleri arzuw etdi. Munuň özi bol hasyla goşandy bolan ähli daýhanlaryň buýsanjyna buýsanç goşup, göwün guşuny göge uçurdy. Balkan welaýatynyň pagtaçylarynyň «ak altyn» harmanyna goşan pagta hasyly 16 müň tonnadan hem geçdi. Welaýatda gazanylan ajaýyp zähmet ýeňşiniň şanyna düýn Gyzylarbat şäherindäki pagta arassalaýjy kärhanasynda giňden tutulan dabarada çykyş edenler hasyl ussatlaryny ajaýyp zähmet ýeňşi bilen gyzgyn gutlap, olara täze üstünlikleri arzuw etdiler. Şu ýerde sungat ussatlarynyň ýerine ýetirmeklerinde ýaňlanan aýdym-sazlar dabara ýygnananlara ruhy lezzet paýlady. Bu ýerde möwsümde has ýokary sepgitleri eýelemegi başaran pagtaçylara we mehanizatorlara hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgatlaryň gowşurylmagy

13 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Altyn güýzüň aladalary

Babadaýhan etrabynyň «Täze ýol» daýhan birleşiginiň ak ekin ussatlary geljek ýylyň hasyly üçin 3800 gektar meýdanda däne ekişini geçirip, oňat gögeriş gazandylar. Häzir daýhan birleşiginiň däneçilik toparlarynyň 23-sinde hem ýaşajyk maýsalaryň ideg işleri gyzgalaňly dowam edýär. — Täze ýylyň hasyly üçin daýhan birleşigimiz boýunça gallaçy kärendeçileriň 316-sy bilen özara şertnama baglaşdyk. Şu günler gallaçy kärendeçilerimiz ýaşajyk maýsalary altyn güýzüň aladalary bilen gurşaýarlar. Maýsalara ideg etmekde kärendeçilerden Öwez Agalykow, Arslan Nepesow, Bossan Nurlyýewa, Dörtguly Atalyýew, Amanjahan Jumaýewa, Annameret Atalyýew, Orazmämmet Baýramgeldiýew dagy has-da tapawutlanmagy başarýarlar. Ýeri gelende, daýhan birleşigimiziň guwanjy bolan bu kärendeçileriň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylyny uly zähmet üstünlikleri bilen jemländiklerini-de guwanç bilen belläsim gelýär — diýip, daýhan birleşiginiň başlygynyň däneçilik işleri boýunça orunbasary Jumamyrat Nurlyýew gürrüň berdi.

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Işi rowaç belent maksat tutanyň

Beýik döwrüň maksady hem belent bolýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe belent maksatly halkymyz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde uly üstünlikleri gazanýar. Arzyly maksada ýetmekde hormatly Prezidentimiziň hem-de Gahryman Arkadagymyzyň parasatly we öňdengörüjilikli baştutanlygynda «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 – 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň milli Maksatnamasynyň», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 – 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmegi, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda giň gerim bilen alnyp barylýan köptaraply işler möhüm ähmiýete eýedir. Muňa ýokarda atlandyrylan Maksatnamalarda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumyny ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilişiniň hem-de gazanylýan üstünlikleriň mysalynda aýdyň göz ýetirmek bolýar.

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Bagban hurma ýetişdirýär

Köýtendag etrabynyň Dostluk şäherçesiniň ýaşaýjysy Atajan Babanazarowyň mellegi goňşularynyňkydan has üýtgeşik. Çünki bu mellekde ýerli bolmadyk del miweli agaçlar hem ösdürilip ýetişdirilýär. Olaryň köpüsi subtropik howa şertlerine laýyk gelýän miweli baglar. Şeýle-de bolsa Atajan olary biziň ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine uýgunlaşdyryp, ösdürip ýetişdirýär. Hurma, beýleki miwelerden tapawutlylykda, güýzdür gyşyň önümi. Onuň saglyk üçin hem peýdasy köp. Şol sebäpli biz bagbanyň hurmany ýerli şertlerde haýsy usullary ulanyp ýetişdirýändigi bilen gyzyklandyk. Şu ýyl Atajan Babanazarowyň 0,20 gektarlyk melleginde hurma agaçlary bol hasyl getiripdir.

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Öňde möhüm wezipeler dur

Mary welaýat alyjylar jemgyýetleriniň birleşiginiň Murgap önümçilik birleşiginiň gök we miwe önümlerini gaýtadan işleýän önümhanasynyň agzybir işgärleri şu ýyly zähmet üstünlikleri bilen şöhratlandyrmak üçin joşgunly zähmet çekýärler. Işeňňir adamlaryň 14-sini özünde jemleýän önümhananyň işçi-hünärmenleri telekeçilerdir daýhanlardan, içerki bazarlardan amatly nyrhlardan satyn alynýan pomidor, hyýar ýaly gök önümleri, şeýle-de işgärleriň miweleri aýna gaplara gaplap, ilatyň gaplama önümlerine bolan ösen islegleriniň kanagatlandyrylmagyna mynasyp goşant goşýarlar. — Önümhanamyzyň işgärleriniň hemmesi öz işine ussat, işeňňir adamlar. Şolardan Begenç Saryýewiň, Güljeren Hotjyýewanyň atlaryny ilkinjileriň hatarynda agzasym gelýär. Ady agzalan bu işçiler diňe bir göreldeli zähmet çekmek bilen çäklenmän, eýsem birleşigimizde halypa-şägirtlik ýörelgesiniň nusga alarlyk derejede dowam etmegine-de netijeli täsirlerini ýetirýärler — diýip, birleşigiň önümçilik boýunça hünärmeni Begenç Pendigulyýew guwanç bilen gürrüň berýär.

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Gyşa taýýarlykly barýarlar

Ýurdumyzda ilaty özümizde öndürilýän gök-bakja, miwe önümleri bilen ýylyň ähli paslynda üpjün etmek ugrunda uly işler durmuşa geçirilýär. Munuň şeýledigini ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda döwrebap ýyladyşhanalaryň, gök-bakja önümlerini, miwedir ir-iýmişleri saklamak üçin ýöriteleşdirilen ammarlaryň gurlup, ulanylmaga berilmegi-de tassyklaýar. Şeýle desgalaryň biri-de, Daşoguz welaýatyndaky «Miwe» oba hojalyk senagat birleşiginiň gök-bakja, miwe önümlerini kabul etmek we saklamak üçin gurlup, ulanylmaga berlen ammarydyr. Bu ammaryň umumy göwrümi 3 müň tonna barabar bolup, onda gök we bakja, miwe önümleriniň ýylyň dowamynda ilata terligine ýetirilmegi üçin ähli şertler we mümkinçilikler bar. Bu ýerde daýhan hojalyklary, kärendeçiler bilen ýylyň başynda şertnama baglaşylyp, olardan dürli gök-bakja önümleri we miweler satyn alnyp, ammarda ýerleşdirilýär. Hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Bu bolsa ýerden bol hasyl alýan ýer eýeleriniň we kärendeçi daýhanlaryň bu iş bilen meşgullanmaga islegini artdyryp, işjeňligini ýokarlandyrýar. Häzirki döwrüň ösen kämil enjamlary bilen üpjün edilen bu ammarda önümi kabul etmek, saklamak we bellenilen ýerlere ugratmak üçin ähli mümkinçilikler döredilipdir. Kärhanada 10-a golaý ýük awtoulagy önümleri getirmäge

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Gant şugundyrynyň ýygymy güýçlenýär

Mary welaýatynyň ekerançylary şu ýyl bugdaý hasyly ýygnalandan soň, 17 müň 900 gektar meýdana gant şugundyryny ekip, onuň 224 müň tonnasyny öndürmegi meýilleşdirýärler. Turuwbaşdan alada bilen gurşalyp, talaba laýyk idegi ýetirilen bu ekin altyn güýzi berekede besledi. Ekin meýdanlarynda gant şugundyrynyň görseň gözüňi dokundyrýan hasyly kemala geldi. Şu günler bu aralyk ekininiň hasylyny çalt we ýitgisiz ýygnamak bilen baglanyşykly işler günsaýyn güýçlenmek arkaly dowam edýär. Bu işde welaýatyň Baýramaly, Murgap, Wekilbazar etraplarynyň gant şugundyrçylary işjeňlik görkezýärler.

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Damjalaýyn suwaryş usuly

Halk arasynda ulanylýan «Ekini bitirýänem suw, ýitirýänem» diýlen dana sözler ata-babalarymyzyň ir döwürlerden bäri suwa uly hormat goýup gelendiginden mysaldyr. Häzirki wagtda ýurdumyzda ýer-suw baýlyklarymyzy tygşytly peýdalanmak ugrunda uly işler alnyp barylýar. Ýurdumyzyň çäklerinde suwlary tygşytly ulanmagyň ugurlarynyň biri-de, suwaryş ulgamynyň işini sazlamakdyr. Häzirki döwürde ýerleri damjalaýyn usulynda suwarmaklyga uly üns berilýär. Hakykatdan hem damjalaýyn suwarmak oba hojalyk ekinlerini suw bilen yzygiderli üpjün etmäge mümkinçilik berýär. Oba hojalyk ekerançylygynda möwsümleýin däne ekilen ýerlere damjalaýyn suwarylýan enjamlaryň ornaşdyrylmagy ekinlerden bol hasyl almaga, ýer-suw serişdelerini netijeli peýdalanmaga itergi berýär. Damjalaýyn suwarmak usulynyň esasy artykmaçlygy suwuň örän tygşytly ulanylmagydyr. Ekinler ekiliş usulyna görä, damjalaýyn suwarylanda, suw beýleki suwaryş usullary bilen deňeşdirilende, 2 – 4 esse az sarp edilýär. Bu bolsa ýurdumyzyň ekin meýdanlaryny suw bilen üznüksiz ýagdaýda üpjün etmäge mümkinçilik döredýär. Ýurdumyzda önümçiligiň ähli ugurlaryny döwrebap tehnologiýalar bilen üpjün etmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Döwlet Baştutanymyzyň tagallasy bilen, ýurdumyzda oba hojalygyny ösdürme

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Ekin ýerleriniň gadymy atlary

Çagat — gadymy sözleýiş medeniýetimizde ekişe ýaramsyz, daşly, çagylly, çägeli, şor ýa-da tekiz däl diýen manyny aňladýar. Şeýle ýerlere çagat ýer, çagan ýer, käbir şiwelerde çagşak ýer hem diýilýär. Alymlaryň ylmy seljermelerine görä, çagan, çagat, çagşyk sözleri bir kökden döräpdir. Çagşak sözüni Mahmyt Kaşgarly «dagyň daşly, çagylly ýeri» manysynda ulanyp, oňa degişli «Çagşak üzre ot bolmaz» diýen nakyly mysal getiripdir. Dilçi alym Soltanşa Atanyýazowyň sözlüginde çagat sözüniň «çagşyldy» diýen ses meňzetmesine ýakynrak sözden emele gelendigi nygtalýar. Käbir şiwelerde «çagat» diýlip, geçmesi kyn, ot-çöp bitmeýän daglyk ýerlere hem aýdylýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde çagat sözi bilen bagly ýer-ýurt atlary döräpdir. Mysal üçin, Daşoguz welaýatynyň Akdepe etrabynda meýdany 10 gektara barabar bolan köl, kölden gözbaş alýan zeýkeş, Lebap welaýatynyň Köýtendag etrabynyň Hojapil obasyndaky ýaýla Çagat diýlip atlandyrylýar. Mundan başga-da, Daşoguzdaky Çagat kölüniň kenaryndaky oba Çagatsaka, Balkan welaýatynyň Magtymguly etrabynyň Gerkez obasyndaky jülge Çagatlydere jülgesi diýlip atlandyrylýar.

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk

Hasylly sütün

◊ Tejribeli türkmen daýhanlary şalynyň ýetişmegi üçin azyndan 120 günüň gerekdigini belleýärler. Olar ekiniň 90 gün suw içinde ýatyrylýandygyny, 30 gün galanda bolsa suwy kesilip, hasylynyň bişerine garaşylýandygyny aýdýarlar. Şeýle-de adaty wagtdakydan aralyk ekin hökmünde ekilýän şalynyň birneme köp tohum talap edýändigini nygtaýarlar. Onuň sebäbini gijräk ekilen şalynyň sowuk suwda ýatýandygy zerarly açylyp ýetişmeýändigi bilen düşündirýärler. ◊ Sogan düzüminde almadan we armytdan has köp tebigy şeker saklaýar. Onuň bir gatynda 6 göterim şeker bar. Ol gowrulanda ilki düzümindäki ajylyk bugarýar we süýji tagama eýe bolýar.

12 Noýabr 2024

Oba hojalyk