HABARLAR

Tehnikalar taýýarlyk hatarynda

Ýurt Garaşsyzlygy ýyllarynda ykdysadyýetiň beýleki pudaklary bilen birlikde oba hojalyk pudagynda hem düýpli özgerişlikler bolup geçdi. Pudaga ýolbaşçylyk edilişiniň kämilleşdirilmegi, daýhan birleşikleriniň giňden goldanylmagy, ýer eýeleriniň ýokary öndürijilikli zähmet çekmekleri üçin giň mümkinçilikleriň döredilmegi netijesinde ene toprakdan alynýan önümleriň möçberleri düýpli artdyryldy. Şonuň netijesinde ýurdumyzda ilaty zerur azyk önümleri bilen üpjün etmek wezipesi üstünlikli çözülýär. Hormatly Prezidentimiz pudagyň meselelerine uly döwlet syýasatynda ilkinji derejeli üns bermek bilen, möhüm çözgütleri kabul edýär. Oba hojalyk önümlerini öndürijilere tehnikalary we iş gurallaryny satyn almak üçin banklardan ýeňillikli, uzak möhletli karz serişdeleri uly möçberlerde berilýär. Şonuň netijesinde oba hojalygyna tehniki taýdan hyzmat edýän kärhanalaryň we daýhan birleşikleriniň tehnika parky düýpli täzelenýär. Bu bolsa kuwwatly tehnikalaryň daýhanlaryň hakyky daýanjyna öwrülmegini şertlendirdi. Hut biziň welaýatymyzyň ekerançylyk meýdanlarynda hem ABŞ-nyň, Germaniýanyň, Gollandiýanyň, Türkiýäniň we dünýäniň senagat taýdan ösen beýleki döwletleriniň meşhur kompaniýalarynda öndürilen ygtybarly we ýokary öndürijilikli tehnikalaryň güýjünd

Limonyň bereketli hasyly

Türkmen topragynda açyk asmanyň astynda, şeýle-de ýyladyşhana şertlerinde miweli baglaryň dürli görnüşleri yzygiderli ekilip, olardan bol hasylyň alynmagyna aýratyn üns gönükdirilýär. Bu ugurda welaýatymyzyň hojalyklarynda alnyp barylýan işler has-da guwandyrýar. Ak bugdaý etrabynyň Türkmenistanyň Gahrymany M.Sopyýew adyndaky oba hojalyk paýdarlar jemgyýetiniň zähmetsöýer bagbanlary hem saçagymyzyň bereket-bolçulygyna özleriniň saldamly goşantlaryny goşýarlar. Olar miweli baglaryň beýleki görnüşleri bilen bir hatarda, indi ençeme ýyllardan bäri ýyladyşhana şertlerinde limon baglaryny hem ýetişdirýärler.

Sahawatly topragyň nygmaty

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna barýan ýurdumyzda Gahryman Arkadagymyzyň oba hojalygyny düýpli özgertmek baradaky strategiýasy bilen baglylykda, Türkmenistanda oba senagat toplumyny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek we önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, pudagyň ähli ulgamlaryna iň döwrebap tehnikalary giňden ornaşdyrmak, gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, oba senagat toplumynyň tehniki binýadyny täzelemäge uly möçberde maliýe serişdeleri gönükdirilýär. Häzirki wagtda bu toplumyň üsti dünýäniň meşhur önüm öndürijileriniň döwrebap traktorlary, kombaýnlary, beýleki tehnikalary we enjamlary bilen ýetirilýär. Obasenagat toplumyny tehnika we tehnologiýa taýdan döwrebaplaşdyrmak pudagyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, azyk howpsuzlygyny berkitmäge, ýokary hilli önümleri çykarmaga gönükdirilen giň möçberli özgertmeleriň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Häzirki döwürde bu wezipeler Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy esasynda, hil taýdan täzeçil usulda ýerine ýetirilýär.

Üstünlik yhlasa bagly

Gyş paslynyň dowam edýän şu günlerinde Babadaýhan etrabynyň ekin meýdanlarynda hem gyşky meýdan işleri gyzgalaňly dowam edýär. Häzir etrabyň bugdaý meýdanlarynda ýaşajyk maýsalary mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleri giň gerimde alnyp barylýar. Bu işde etrapda öňdebaryjy hojalyklaryň biri bolan «Täze ýol» daýhan birleşiginiň zähmetsöýer gallaçy kärendeçileri has-da işjeňlik görkezýärler. Şu ýylyň galla hasyly üçin daýhan birleşigi boýunça jemi 4200 gektar meýdanda ekilen bugdaýyň ýaşajyk maýsaly atyzlaryna hojalyk boýunça däneçilik toparynyň 25-sinde ideg edilýär. Ideg işlerinde daýhan birleşiginiň Saparaly Annamyradow, Baýramsähet Narow, Orazmyrat Akorazow, Jeýhun Çaryýew, Orazmämmet Baýramgeldiýew, Daňatar Öwezow dagy tarapyndan ýolbaşçylyk edilýän toparlaryň zähmetsöýer gallaçy kärendeçileri has-da tapawutlanmagy başarýarlar. Üstünligiň yhlasa baglydygyna oňat düşünýän daýhan birleşiginiň zähmetsöýer gallaçy daýhanlary uly ösüşlere beslenip geçen 2020-nji ýyly hem zähmet üstünlikleri bilen jemlediler. Olar Watanymyzyň bereketli harmanyna guşgursak ak bugdaýyň 8565 tonnasyny tabşyryp, bu baradaky döwlet tabşyrygyny artygy bilen ýerine ýetirdiler. — Şu ýylyň hasyly üçin ak bugdaýyň «Batko», «Bagrat» we «Kalim» diýen görn

Mallar dok we ýyly gyşladylýar

Mälim bolşy ýaly, gyş pasly janypkeş maldarlar üçin jogapkärli synag döwri hasaplanýar. Munuň şeýledigine oňat düşünýän lebaply dowardarlar bu möhüm möwsüme hemmetaraplaýyn ykjam taýýarlykly geldiler. «Oty köpüň — maly dok» diýen pähimden ugur alyp, welaýatyň maldarçylyk hojalyklarynyň agzybir işgärleri, çopandyr çoluklary dowarlar üçin ot-iýmleri taýýarlamakda bar bolan kaşarlarda we agyllarda göwnejaý abatlamak işlerini ýerine ýetirdiler. Ýerlerdäki guramaçylykly amala aşyrylýan işleriň netijesinde şu güne çenli welaýat boýunça bar bolan 8 sany maldarçylyk hojalyklarynda dürli görnüşli otlaryň 14 müňden gowrak tonnasy taýýarlandy. Bu bolsa borçnamalaýyn tabşyrygyň artygy bilen ýerine ýetirilendigini aňladýar. Taýýarlanylan şonça otuň 105 tonnasy ýorunja bedesi, 3267 tonnasy meýdan otlaryň bedesi, 10101 tonnadan gowragy iri baldakly otlar, 1337 tonnadan gowragy bolsa samanlardyr. Mundan başga-da, mallar üçin möhüm iýmit bolan arpanyň 59 tonnasy taýýar edildi. Welaýat oba hojalyk önümçilik birleşmesiniň maldarçylyk boýunça hünärmenleriniň aýtmaklaryna görä, taýýarlanan ot-iým gory maldarçylyk hojalyklarynda ideg edilýän 222,5 müňden gowrak dowary dok we ýyly gyşlatmaga mümkinçilik berýär. Şeýle hem gyş döwründe mallary abat, ýitgisiz we ýyly

«Pendiniň» limony

Oba hojalygynyň girdejili pudaga öwrülmegi üçin işleri täzeçe gurap, diňe bir pagtaçylykdan, gallaçylykdan däl, eýsem, beýleki ekinlerden hem bol hasyl almagyň zerurdygyna Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllarynda ymykly göz ýetiren Tagtabazar etrabynyň «Pendi» daýhan birleşiginiň ýolbaşçylary 1996-njy ýylda öňki ekýän ekinleriniň ýany bilen ýyladyşhana şertlerinde limon ýetişdirmäge hem synanyşyp görmegi ileri tutýan ugurlarynyň hataryna goşdular. Bölünip berlen ýerde limon ýetişdirmäge bolsa, daýhan birleşiginde iň bir zähmetsöýerleriň biri hökmünde özüni tanadan Gurbangeldi Jumagylyjow we onuň maşgala agzalary döwtalap boldular. Limonyň iň hasylly, geçginli sortundan saýlanyp, seçilip alnan 110 düýp nahala gowy garaşyk edilensoň, gününi sanap ösdi. Basym hasyla durdy.

Şalyçylykda adygan

Ýurdumyzyň demirgazyk welaýaty bolan Daşoguz welaýatynyň Saparmyrat Türkmenbaşy etraby pagta, bugdaý, gök we bakja önümleri bilen bir hatarda şalynyň hem bol hasylyny ýetişdirýär. Şaly ösdürip ýetişdirmek boýunça etrabymyzyň «27-nji oktýabr», S.A.Nyýazow adyndaky daýhan birleşikleri has-da tapawutlanýarlar. Bu hojalyklar ýylyň-ýylyna şalynyň bol hasylyny öndürip, ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmäge özleriniň saldamly goşantlaryny goşýarlar. Şaly öndürmek boýunça baý tejribe toplan ussat kärendeçiler etrabymyzda barmak büküp sanardan kän. Olaryň hatarynda «27-nji oktýabr» daýhan birleşiginiň kärendeçisi Toýly Halmyradowy aýtmak bolar. Bu kärendeçi özüniň 26 gektar kärende ýerinde 16 ýyldan bäri şalyçylyk işi bilen meşgullanýar. Ol özüniň baý iş tejribesi bilen ýylyň-ýylyna şertnamalaýyn borçnamany artygy bilen berjaý edýär. Geçen ýyl ol özüniň kärende ýerinde şalynyň ýerli toprak-howa şertlerine uýgunlaşan «Elenga», «Müňbaş» sortlaryny agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ekip, ekilen şaly meýdanynda tekiz, oňat gögeriş gazanmagy başardy. Elbetde, şaly ösdürip ýetişdirmek, ýokary netijeleri gazanmak aňsat iş däl. Bu ugurda kärendeçiniň maşgala agzalary ýakyndan ýardam berýärler. Esasan hem, körpe ogly Ahmet hemişe kakasynyň ýanyn

Ýuwuş suwunyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň usullary

Şorlaşan toprakda ýuwuş suwuny ýeriň gowy tekizlenen ýagdaýynda geçirmek akar suwlary tygşytly ulanmagyň we ýuwuş suwunyň hiliniň ýokary bolmagynyň esasy şertleridir. Gowy tekizlenen ýerde ýuwuş suwy geçirilende, ekinler üçin zyýanly duzlaryň ýuwulmagy 1,5-2 esse çaltlanýar we berilmeli suwuň möçberi hem tygşytlanýar. Şonuň bilen birlikde ýerleri gurplandyrmak üçin organiki hem-de mineral dökünleri ýeterlik derejede bermeli. Organiki we fosfor, kaliý dökünleriniň bir bölegi ýuwuş suwunyň öňüsyrasynda sürümiň aşagyna berlende, gowy netije berýär. Sürümiň aşagyna özünde çig tebigy fosfory, kükürdi we köp mukdarda mikroelementleri saklaýan dökünleýji meliorantlar berlende, ýuwuş suwunyň hiline oňaýly täsir edýär.

Saryja goýnuň ýüňi

Biziň ýurdumyzda milli buýsanjymyz bolan el halylaryny dokamak üçin, esasan, saryja goýnuň ýüňi ulanylýar. Ýarym irimçik, ak reňkli, uzyn sütükli, ýumşak, çeýeligi ýeterlik bolan saryja goýunlaryň ýüňi haly dokamak üçin bahasyna ýetip bolmajak gymmatly çig mal bolup hyzmat edýär. Dünýä belli türkmen halylarynyň berkligi, reňk aýratynlyklary, nagyşlarynyň aýdyňlygy gös-göni saryja tohumly goýunlaryň ýüňüniň hiline baglydyr. Türkmen halylary saryja goýnuň ýazky ýüňünden dokalýar. Uzak ýyllaryň dowamynda halk seçgiçiliginiň netijesinde döredilen saryja tohumly goýunlar özünde gymmatly biologiki hem hojalyk ähmiýetli aýratynlyklary jemleýär.

Gök ekinleriň ýaprak köwüjisi

Ýokary hilli hasyl almak üçin ekinleri zyýanberijilerden gorap saklamak esasy wezipeleriň biri bolup durýar. Gök ekinleriň ýaprak köwüjisi hem zyýanberijileriň biri bolup, ol ösümlikleriň 50 görnüşine, esasan, ot-iýmlik ösümliklere, aýratyn hem ýorunja, gawuna zyýan ýetirýär. Siňegi ownuk garamtyl sary bolup, ol 1,3 – 2,3 millimetr uzynlykda bolýar. Bu zyýanberijiniň bir ýaşyndaky gurçugy ilkibaşda reňksiz bolup, soňra ol açyk sary reňkden mämişi reňke geçýär. Gundak döwründe gyşlaýar.