HABARLAR

Ýüwrük elli — ýygymda belli

Ekerançylykda gowaça, galla, gant şugundyry ýaly esasy ekinleri ösdürip ýetişdirmekde we olaryň hasyllaryny öz wagtynda ýygnap, döwlet tabşyrygyny möhletinden öň ýerine ýetirmekde ýylyň-ýylyna gowy netijeleri gazanýan Mary welaýatynyň Garagum etrabynda Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynda 20 müň 400 gektarda «ak altynyň» bol hasyly kemala getirildi. Şonuň üçin hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi we il sylagly ýaşulularyň «bismillasy» bilen sähetli gün köpçülikleýin girişilen pagta ýygymynyň depgini bu ýerde barha ýokarlanýar. 48 müň 900 tonna «ak altynyň» Watanymyzyň beýik harmanyna tabşyrylmagy üçin «Ýaryşly iş — ýeňişli iş», «Işeňňir ýaryşda belli» diýen ýaly şygarlary baýdak edinip, zähmet çekýän pagtaçylaryň iri jemgyýetçilik guramalary, aýratyn hem, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň etrap birleşmesi tarapyndan ýüwrük elli ýygymçylaryň, kombaýnçylaryň, hasyl daşaýjylaryň arasynda yglan edilen ýaryşlaryň ýygy-ýygydan jemlenilip, üstün çykyjylaryň gymmat bahaly ýadygärlik sowgatlary bilen sylaglanylmagy bolsa, ýakymly hakykat. Şol hakykata öz işleriniň mysalynda aýdyň göz ýetirip gelýän Kärdeşler arkalaşyklarynyň etrap birleşmesiniň wekilleri ýakynda Garagum etrabynyň «Baýramaly» daýhan birleşiginde bolup, p

... Güýzlük pugtanyňky

Ýakynda Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrliginiň Ylmy-barlag däneçilik institutynda güýzlük bugdaýyň täze görnüşleriniň döredilendigi, olaryň «Serdar», «Arkadag», «Pyragy» diýlip atlandyrylandygy hakyndaky habar göwnümizi göge uçurdy. Bugdaý türkmen topragynda ekilýän esasy dänelik ekindir. Türkmen daýhany bugdaýyň ýazlyk we güýzlük görnüşlerini ýetişdirmegiň baý tejribesini toplapdyr. «Ýazlyk ýaltanyňky, güýzlük pugtanyňky» diýen nakyl hem şol tejribeden döräpdir.

Topragy gurplandyrmagyň ähmiýeti

Topragyň gurplulygynyň möhüm görkezijileriniň biri-de, onuň düzümindäki gumusyň saklanyş mukdarydyr. Toprakdaky gumusyň esasy bölegini emele getirmekde ýagyş gurçuklary uly ähmiýete eýedirler. Ýagyş gurçuklarynyň uzynlygy 2–3 santimetrden 50 santimetre, ýogynlygy 1 millimetrden 20 millimetre çenli ýetýär. Ýagyş gurçuklarynyň esasy iýmiti – ölen kökler hem-de ösümlik galyndylarydyr. Şol sebäpli hem olar topragyň ýokarky gatlagynda giňişleýin ýaýrap, işjeň hereket edýärler. Hakyky ýagyş gurçuklary çygly şertlerde aýratyn hem ýagyş ýagandan soň, ummasyz mukdarda topragyň iň üstki gatlagynda emele gelýärler. Ýagyş gurçuklary toprak bilen birlikde ösümlik galyndylarynyň, mikroblaryň, kömelekleriň, suwotularyň, nematodlaryň uly mukdaryny özüne sorup alýarlar. Olary dargatmak bilen kesel dörediji floranyň ösmegine päsgelçilik döredýän fermentleriň we witaminleriň uly mukdaryny bölüp çykarýarlar. Ýagyş gurçugynyň bedeninden geçen toprak tozama, suw we ýel eroziýa hadysalaryna garşy durmaga ukyply bolýar. Emele gelen gumus maddalary toprakda ösümligiň ösmegi üçin zerur bolan iýmit elementleriniň ýitgisiniň azalmagyna ýardam berýär.

Ýer daýhany dabanyndan tanarmyş

Gaty gatlak, Garagaty – sürülýän gatlagyň astyndaky dykyz gaty gatlak. Bu gatlak ýeriň çuň sürülmezligi netijesinde emele gelýär. Däneli ekinleriň we pagtanyň 70 – 80 göterim çemesi gaty gatlagy deşip ösüp bilmeýär. Netijede, ösümlikler oňat ösüp bilmeýänligi üçin hasyllylygy-da pes bolýar. * * *

«Ak altyn» — berekediň çeşmesi

Keremli topragymyzyň baýlyklary türkmeniň Hakdan halatly halkdygyna güwä geçýär. Bereketli güýz paslynda eziz Diýarymyzyň çar ýanynda ýaýylyp ýatan gowaçaly meýdanlarda pagta ýygymy möwsüminiň gyzgalaňly dowam edýän döwründe gaýnap joşýan yhlasly zähmeti, pagta ammarlaryna tarap barýan tirkegleriň «ak kerwenini» synlanyňda, bu hakykata ýene bir gezek göz ýetirýärsiň. Güneşli ýurdumyzyň gowaça ösdürip ýetişdirmekde-de, ony gaýtadan işläp, ýokary hilli önümleri taýýarlamakda-da dünýäde öňdebaryjy orunlary eýeleýändigi buýsanjyňy artdyrýar. Ýurdumyzyň tebigy howa şertleri gowaçanyň orta we inçe süýümli görnüşlerini ösdürip ýetişdirmek üçin amatlydyr. Daýhanlarymyz gowaçanyň ýurdumyzyň şertlerinde üstünlikli synagdan geçen ýokary hilli sortlaryny ekýärler. Innowasion tehnologiýalara esaslanýan häzirki zaman enjamlar bilen üpjün edilen dokma senagat kärhanalarynda pagtany gaýtadan işlemek arkaly öndürilýän önümler dünýä bazarynda uly islegden peýdalanýar.

Kärendeçileriň zähmet üstünlikleri

Täze eýýamymyzda bereket-bolçulygyň egsilmez çeşmesi bolup, täze güýç, zähmet joşguny bilen nurlanýan güýz paslynyň häzirki günleri Daşoguz welaýatynda hem pagta ýygymynyň depgini barha ýokarlanýar. Günüň nuruna ap-ak öwşün atyp, şugla saçýan «ak altynly» meýdanlar ir ertirden yhlasly herekete, ýakymly aladalara gurşalýar. Hormatly Prezidentimiziň täze başlangyçlary esasynda ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynda amala aşyrylýan özgertmeler bilen ruhlanýan, täzeçe işlemegiň asylly nusgasyny görkezýän demirgazyk sebitiň pagtaçy kärendeçileri, ussat ýer eýeleri ýokary hasyly ýygnap alyp, döwletimiziň belent harmanyna goşant goşýarlar. Gyzgalaňly dowam edýän ýygym möwsüminde tutanýerli işläp, ilkinji zähmet ýeňişlerini gazanýan kärendeçileriň sany hem günsaýyn köpelýär.

Pagtaçy ýaşlaryň işjeňligi

“Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynda yhlas siňdirilip ýetişdirilen gowaça hasylyny çalt we ýitgisiz ýygnamak işi Bäherden etrabynda guramaçylykly alnyp barylýar. Şu ýyl 12 müň 500 gektarda gowaça ýetişdiren etrabymyzyň babadaýhanlary häzirki jogapkärli möwsümde wagtyň her bir pursatyndan netijeli peýdalanyp, tutanýerli zähmet çekýärler. Bu işe ýaş pagtaçylaryň hem işjeň gatnaşmagy has-da guwandyrýar. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň etrap Geňeşiniň wekilleri bolup, ýaş pagtaçy kärendeçiler we ýygymçylar bilen iş üstünde duşuşyp durýarys, häzirki jogapkärli möwsümiň ähmiýeti hakda gürrüň berýäris. Gysga wagtlyk günorta arakesme wagtynda meýdan düşelgelerinde bolýan duşuşyklar pagtaçylarda uly täsirleri döredýär. Şeýle duşuşyklaryň barşynda pagta ýygymy möwsümine gatnaşyjylaryň armalaryny ýetirip, tapawutlanyp zähmet çekýän ýygymçylary höweslendirýäris. Pagtaçylary zähmet üstünligine ruhlandyrmakda şeýle höweslendiriş çäreleriniň ähmiýeti uludyr.

Pagta ýygymyna goşant

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Ak bugdaý etrap Geňeşiniň işgärleri möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barylýan döwründe ýaş zähmetkeşleriň armasyny ýetirip, öňdebaryjylary höweslendirip durýarlar. Bu asylly ýörelgä häzirki pagta ýygymy möwsüminde hem berk eýerilýär. Etrabymyzyň pagtaçy kärendeçileri tarapyndan şu ýyl 21 müň 900 gektar meýdanda pagtanyň ýokary hasyly ýetişdirildi. Bol-bereketli hasylyň ýetişdirilmeginde ýaş daýhanlaryň mynasyp paýy bar. Häzirki jogapkärli günlerde olar bol hasylly atyzlardaky pagtany isripsiz ýygnap almakda tutanýerli zähmet çekýärler. Pagta ýygymynda köp sanly ýaş ýygymçylar hem daýhanlara ýardam edýärler. Olar ir-ertirden giç agşama çenli gowaça meýdanlaryndaky ak patrak kimin açylan hasyly ýygnamakda yhlasly zähmet çekýärler. Ýaşlar guramasynyň wekilleri bolup, pagtaçylar bilen iş üstünde duşuşyp, olaryň armasyny ýetirip durýarys, aýratyn tapawutlanýan pagtaçy ýaşlara ýadygärlik sowgatlaryny gowşurýarys. Bu bolsa, olary zähmet üstünligine ruhlandyryp, gymmatly baýlygymyz bolan ak pagtany soňky hanasyna çenli ýygnap almaga bolan hyjuwyny artdyrýar.

Jogapkärli möwsüm

Gökdepe etrabynyň ak ekin ussatlary galla ekişine jogapkärli çemeleşýärler. Olar güýzlük däne ekişini talabalaýyk derejede, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirmekde, bu işde oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň netijeli ulanylmagyny gazanmakda tagallalaryny gaýgyrmaýar. Şu günler etrabymyzyň ekerançylyk meýdanlarynda ekiji traktorlarynyň onlarçasy bökdençsiz işledilýär. Bu bolsa ekiş geçirilýän meýdanlaryň geriminiň günsaýyn giňemegine itergi bolýar.

Pagtaçy daýhanlaryň üstünligi

Köneürgenç etrabynyň pagtaçy kärendeçileri häzirki jogapkärli möwsümi ýokary depginlerde alyp barýarlar. Etrabyň pagta arassalaýjy kärhanasyna degişli bolan traktorlaryň 24 sanysy, tirkegleriň 48 sanysy taýýar hasyly pagta kabul ediş harmanhanalaryna daşamakda peýdalanylýar. Şeýle hem pagta kabul ediş harmanhanalaryň 7 sanysy daýhanlaryň ýetişdiren hasylyny bökdençsiz kabul edýär. Ähli işleriň utgaşykly alnyp barylmagy netijesinde «ak altyn» harmanlary barha beýgelýär. Bellenen ýyllyk meýilnamany berjaý eden kärendeçilerden etrabyň «Derýalyk» daýhan birleşiginden Altyn Kylyçowa, Nazokat Durdymyradowa, «Täzegüýç» daýhan birleşiginden Magsat Meredow, «Kyrkgyz» daýhan birleşiginden Oguljemal Musaýewa, «Watan» daýhan birleşiginden Bossan Sähedowa, Ýazgül Agabaýewa, «Akderýa» daýhan birleşiginden Üzümgül Mätgurbanowa, «Zaman» daýhan birleşiginden Göwher Gölbaýewa, Güljahan Baýramowa dagyny görkezmek bolar. Bu kärendeçileriň gazanan ýokary netijeleri mukaddes Garaşsyzlygymyzyň toýuna mynasyp zähmet sowgady boldy.