Sanly tehnologiýalara daýanyp

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ylmyň dürli ugurlaryny döwrebap ösdürmek üçin ähli şertler döredilýär. Hukuk ylymlary hem ylmyň özboluşly, wajyp ugry hökmünde yzygiderli ösüşlere beslenýär. Ýurdumyzda beýleki ulgamlarda bolşy ýaly, hukuk goraýjy edaralarda hem innowasion tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Innowasiýalar, ylym-bilim ulgamlaryndaky kämilleşmeleriň özenini düzýär. Döwlet Baştutanymyzyň Kararlary bilen «Türkmenistanda ylmy barlaglaryň we innowasiýa tehnologiýalarynyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň 2017 — 2021-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasynyň», «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» tassyklanmagy ähli ulgamlaryň ylma esaslanyp, innowasion çemeleşmelerden ugur alnyp ösdürilmegine mümkinçilikleri has-da artdyrdy. Innowasion ösüş kazyýet işlerini alyp barmakda hem giň gerime eýe bolýar.

Sanly ulgamyň hünärmenleri

«7/24.tm», №30 (61), 26.07.2021. Ähli döwletlerde dünýä ykdysadyýetiniň geljekki ösüşi sanly innowasiýalara daýanýan, ösen döwrebap tehnologiýalary ulanmagyň netijeliligine bagly bolýandygy sebäpli, sanlylaşdyrmagyň ösüşine we onuň durmuşa ornaşdyrylyşyna aýratyn uly ähmiýet berilýär.

Zenanlaryň täsin açyşlary

Durmuşymyzda giňden ornan enjamlaryň, esbaplaryň birnäçesi zenanlar tarapyndan oýlanyp tapylandyr. Olardan gap-gaç ýuwujy enjamy, awtoulag üçin niýetlenen aýna arassalaýjyny, bir sapar ulanylmaga niýetlenen çaga arlygyny mysal getirmek bolar. Gap-gaç ýuwýan enjam

11 mi­nut­da kos­mo­sa gi­dip gel­di

«Ama­zon» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň esas­lan­dy­ry­jy­sy Jeff Be­zo­syň eýe­çi­lik ed­ýän «Blue Ori­gin» kom­pa­ni­ýa­sy­na de­giş­li ra­ke­ta il­kin­ji adam­ly uçu­şy­ny ama­la aşyr­dy. Bu uçu­şa Be­zos bi­len bi­le­lik­de onuň ini­si Mark, kos­mo­sa çy­kan iň gar­ry adam ady­na eýe bo­lan 82 ýaş­ly Wal­li Fank, kos­mo­sa çy­kan iň ýaş adam bo­lan 18 ýaş­ly Oliw­ýer Dea­mon gat­naş­dy. Kos­mos sy­ýa­ha­ty­nyň tä­sin ta­ra­py kos­mos gä­mi­si­ni do­lan­dyr­ýan hiç hi­li eki­pa­žyň ýok bol­ma­gy. Ra­ke­ta­nyň ýo­kar­sy­na ýer­leş­di­ri­len gä­mi kos­mo­syň çä­gi­ne ýe­ten­den soň­ra ra­ke­ta­dan bö­lü­nip aý­ryl­ýar. Ra­ke­ta dik­li­gi­ne ýe­re gon­ýar we ony gaý­ta­dan ula­nyp bol­ýar. «New She­pard» at­ly kos­mos gä­mi­si bol­sa aw­to­mat usul­da pa­raş­ýut ar­ka­ly ýe­re düş­ýär. ABŞ-nyň Te­has şta­tyn­dan ho­wa gö­te­ri­len kos­mos gä­mi­si bi­len 107 ki­lo­metr be­len­de çy­kan adam­lar Ýe­riň dar­tyş güý­jü­niň bol­ma­dyk ýe­rin­de ba­ry-ýo­gy 1,5 mi­nut wagt ge­çir­di­ler. Tä­sin uçuş in­ter­net ar­ka­ly gö­ni ýaý­lym­da köp­çü­li­ge ýe­ti­ril­di. Bu uçuş adam­za­dyň Aýa il­kin­ji aýak ba­san gü­nü­ni

Zy­ňyn­dy­la­ryň tä­si­ri

Daş­ky gur­şa­wyň ha­pa­lan­ma­gy döw­rü­mi­ziň iň mö­hüm me­se­le­le­rin­den bi­ri­dir. Bü­tin dün­ýä­de ila­tyň kö­pel­me­gi­niň we se­na­gat­laş­ma­gyň tä­si­ri se­bäp­li uly ga­lyn­dy me­se­le­le­ri ýü­ze çyk­yp, te­bi­ga­ta zy­ýan­ly tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Plas­tik ga­lyn­dy­lar te­bi­ga­ta iň zy­ýan­ly önüm­ler ha­sap­la­nyl­ýar. Bu ga­lyn­dy­la­ryň ýe­tir­ýän zy­ýa­ny dün­ýä­de eko­lo­gi­ýa­nyň de­ňag­ram­ly­ly­gy­nyň bo­zul­ma­gy­na se­bäp bol­ýar. Ýa­şa­ýyş dün­ýä­si we eko­lo­gik de­ňag­ram­ly­ly­gy sak­la­mak üçin plast­mas­sa­nyň te­bi­gata taşlanmazlygy we gaý­ta­dan iş­len­me­gi örän mö­hüm­dir. Şol se­bäp­li dün­ýä­de ga­lyn­dy­la­ry gaý­ta­dan peý­da­lan­mak üçin dür­li tas­la­ma­lar dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Gaý­ta­dan iş­le­me­giň äh­mi­ýe­ti

Ys­sy­da ulagy do­lan­dyr­ma­gyň düz­gün­le­ri

Ulag sür­me­giň so­wuk ho­wa­da kä­bir kyn­çy­lyk­la­ry­nyň bol­şy ýa­ly, ys­sy gün­ler­de hem kä­bir oňaý­syz ta­rap­la­ry bol­ýar. Bu dö­wür­de ula­gy ys­sy­dan go­ra­mak ula­gy­ňyz­da ýü­ze çy­kyp bil­jek kä­bir teh­ni­ki bök­denç­lik­le­riň öňü­ni al­ma­ga ýar­dam eder. Ho­wa­nyň ys­sy gün­le­rin­de ula­gy­ňy­zyň ser­gin bol­ma­gy üçin kä­bir öňü­ni alyş çä­re­le­ri­ni ge­çir­me­li. Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da şeý­le usul­la­ryň bir­nä­çe­si bi­len ta­nyş bo­la­lyň: Kö­le­ge­li ýe­ri tap­ma­ga sy­na­ny­şyň!

«Land Crui­ser 300» -iň ta­nyş­dy­ry­ly­şy bol­dy

«Ga­ra­gum Ulag» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti Ýa­po­ni­ýa­nyň dün­ýä bel­li aw­tou­lag ön­dü­ri­ji­si «Тоyotа»-nyň «Land Crui­ser» mo­de­li­niň tä­ze nus­ga­sy­ny ta­nyş­dyr­dy. «Toyo­ta Land Crui­ser 300» at­ly tä­ze mo­de­liň ta­nyş­dy­ry­ly­şy Aş­ga­bat şä­he­ri­niň Oguz han kö­çe­si­niň ug­run­da ýer­leş­ýän ser­gi za­lyn­da ge­çi­ril­di. Ýo­ka­ry de­re­je­de gu­ra­lan ta­nyş­dy­ry­lyş da­ba­ra­syn­da «Ga­ra­gum Ulag» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň ýol­baş­çy­sy çy­kyş edip, ýur­du­myz­da te­le­ke­çi­le­riň zäh­met çek­me­gi üçin dö­re­dil­ýän müm­kin­çi­lik­ler üçin hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze ho­şal­lyk bil­dir­di. Da­ba­ra­nyň ahy­ryn­da ýa­pon bren­di­niň soň­ky ula­gy bo­lan, dün­ýä­de yg­ty­bar­ly­ly­gy ba­bat­da yk­rar edi­len «Toyo­ta Land Crui­ser 300» ula­gy köp­çü­li­ge gör­ke­zil­di. 2007-nji ýyl­dan bä­ri ön­dü­ril­ýän «Toyo­ta Land Crui­ser 200» ula­gy­nyň no­bat­da­ky nes­li bo­lan tä­ze ulag daş­ky di­zaý­ny we iç­ki mul­ti­me­di­ýa ul­ga­my bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. 70 ýyl­ly­gy­na ba­gyş­la­nan mo­del

Bäs­deş­le­riň hyz­mat­daş­ly­gy

Hy­taý­da iş alyp bar­ýan «Ali­ba­ba» we «Tencent» kom­pa­ni­ýa­la­ry hyz­mat­daş­lyk et­mek ka­ra­ry­na gel­di­ler. Bu iki kom­pa­ni­ýa teh­no­lo­gi­ýa, ara­gat­na­şyk, bö­lek söw­da, elekt­ron söw­da we beý­le­ki dür­li ugur­lar­da iş alyp bar­ýar­lar. Mun­dan ozal «Tencent»-iň tö­leg ul­gam­la­ry «Ali­ba­ba»-nyň plat­for­ma­la­ryn­da iş­le­me­ýär­di. In­di bol­sa iki kom­pa­ni­ýa­nyň mo­bil prog­ram­ma­la­ry we beý­le­ki ul­gam­la­ry bi­ri-bi­ri bi­len saz­la­şyk­ly iş­lär. Bu bol­sa müş­de­ri­le­riň işi­ni ýe­ňil­leş­di­rer. «Bloom­berg» ne­şi­ri­niň ha­ba­ry­na gö­rä, «Tencent» kom­pa­ni­ýa­sy «Ali­ba­ba»-nyň elekt­ron söw­da sa­naw­la­ry­na «WeChat» mo­bil go­şun­dy­sy ar­ka­ly bi­rig­ýän ul­ga­my iş­läp taý­ýar­la­ýar. Ab­dy­rah­ym Ho­ja­ýew,

Mars üçin has uly di­ku­çar ýa­sal­ýar

ABŞ-nyň ae­ro­kos­mos eda­ra­sy şu ýyl Mar­sa gon­du­ry­lan «In­ge­nui­ty» di­ku­ça­ryn­dan has ulu­sy­ny iş­läp taý­ýar­la­ýar. Bu mar­so­kop­ter uzak ara­ly­ga uç­ma­ga ukyp­ly bo­lar. «In­ge­nui­ty» at­ly ki­çi­jik di­ku­çar ge­çen ýy­lyň 30-njy iýu­lyn­da uçu­ry­lyp­dy. Bu di­ku­çar gys­ga ara­ly­ga uçup, gu­şu­çar be­lent­lik­den Gy­zyl pla­ne­ta­nyň ýü­zü­ni su­ra­ta al­ýar. Tas­la­ma­nyň şow­ly bol­ma­gy onuň has uly nus­ga­sy­nyň ön­dü­ril­me­gi­ne iter­gi be­rip­dir. In­že­ner­ler bir uçuş­da bir­nä­çe ki­lo­metr ýol ge­çip bil­jek di­ku­ça­ry ýa­sa­ma­gyň ala­da­sy­ny ed­ýär­ler. Tas­la­ma­nyň ýol­baş­çy­sy Teo­dor Tza­ne­tos ada­ty mar­so­hod bi­len ba­ryp bol­ma­jak dik uçut­la­ryň di­war­la­ry­nyň ýa-da be­ýik­li-pes­li ýer­le­riň, hat­da go­wak­la­ryň bu di­ku­çar ar­ka­ly ýa­kyn­dan öw­re­ni­lip bi­lin­jek­di­gi­ni aýt­dy. Ýe­ri ge­len­de bel­le­sek, Mars­da ma­hal-ma­hal öwüs­ýän güýç­li ýel ki­çi göw­rüm­li uça­ryň uç­ma­gy­ny kyn­laş­dyr­ýar. Gün şöh­le­sin­den zar­ýad al­mak ar­ka­ly iş­le­ýän «In­ge­nui­ty» at­ly di­ku­çar hä­zi­re çen­li do­kuz ge­zek uçu­ryl­dy we gym­mat­

Sanly ulgamyň giň mümkinçilikleri