"Habarlar" gazeti

Esaslandyryjysy: Hojalyk hasaplaşygyndaky redaksion birleşik
Salgysy: Aşgabat şäheri, 1995-nji köçe, 66
Telefon belgileri: 22-33-29, 22-33-06
Email: habarlar@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Dün­ýä­niň iň owa­dan oba­la­ry

Dün­ýä­de ekerançylygyň me­ka­ny bo­lan oba­la­ryň ge­og­ra­fik ýer­le­şi­şi, bi­na­gär­lik aý­ra­tyn­lyk­la­ry taý­dan gö­ren­le­ri haý­ran ed­ýän bir­nä­çe­si bar. 2021-nji ýyl­da­ky mag­lu­mat­la­ra gö­rä, dün­ýä ila­ty­nyň 3,42 mil­li­ar­dy oba­da ýa­şa­ýar. Biz hem ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da dün­ýä­niň iň owa­dan oba­la­ry ba­ra­da gy­zyk­ly mag­lu­mat­la­ry dykgatyňyza ýetirmegi ma­kul bil­dik. Bur­tan­ž, Ni­der­land­lar. Wes­ter­wald şä­he­ri­niň go­la­ýyn­da ýer­leş­ýän bu oba­da 430 adam ýa­şa­ýar. Ýyl­dy­za meň­zeş bu tä­sin oba 1593-nji ýyl­da har­by gul­luk­çy­la­ryň ýa­şa­ma­gy üçin esas­lan­dy­ry­lyp­dyr. Tut­ýan meý­da­ny 0,21 ine­dör­dül ki­lo­met­re ba­ra­bar bo­lan bu oba­da 133 sa­ny ýa­şa­ýyş ja­ýy bar. Ni­der­land­lar bi­len Ger­ma­ni­ýa­nyň ser­he­din­dä­ki ýyl­dy­za meň­zeş oba ni­der­land­la­ryň esa­sy sy­ýa­hat­çy­lyk mer­kez­le­ri­niň bi­ri­dir. Bu ki­çi­jik oba­da mer­ke­zi ba­zar meý­dan­ça­sy, köp san­ly dü­kan­lar, ka­fe­ler we res­to­ran­lar bar.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Hin­dis­tan öň­de­ba­ry­jy ýurt bo­lar

Bi­ler­men­ler Hin­dis­ta­nyň yk­dy­sa­dy ösü­şi baş­dan ge­çir­jek­di­gi­ni, ne­ti­je­de, ýur­duň je­mi içer­ki önü­mi­niň ösü­şi ba­bat­da 2030-njy ýy­la çen­li dün­ýä­de öň­de­ba­ry­jy ýurt bol­jak­dy­gy­ny öňe sür­ýär­ler. «S&P Glo­bal» gu­ra­ma­sy­nyň çak­la­ma­la­ry­na gö­rä, hin­di yk­dy­sa­dy­ýe­ti her ýyl 6,7 gö­te­rim ösüp, onuň möç­be­ri 2030-2031-nji ýy­la çen­li 7 tril­li­on dol­lar­dan ge­çer. Bu dep­gin bol­sa, ýur­da dün­ýä­de üçün­ji uly yk­dy­sa­dy­ýe­te öw­rül­mä­ge müm­kin­çi­lik be­rer.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Elekt­rou­lag ba­za­ry ös­ýär

Şu ýyl gib­rid­le­ri hem öz içi­ne al­ýan dün­ýä­niň elekt­rou­lag ba­za­ry, tak­my­nan, 22 gö­te­rim ýo­kar­la­nar. Gel­jek ýyl­da ýe­ne 23 gö­te­rim ösü­şe ga­ra­şyl­ýar. Bu ba­ra­da «EY Glo­bal Mo­bi­li­ty Con­su­mer In­dex» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň bar­lag­la­ryn­da bel­le­nil­ýär. Elektroulag bazary 2022-nji ýyl­da 37 gö­te­rim, 2023-nji ýyl­da 29,7 gö­te­rim ösüş ga­zan­dy. 2024-nji ýyl­da do­ly elekt­rou­lag­la­ryň (BEV) sa­tu­wy­nyň 11,2 mil­li­on bolma­gy­na ga­ra­şyl­ýar. 2022-nji ýyl­da­ bu gör­ke­zi­ji 7,4 mil­lio­n bo­lup­dy. Şeý­le-de, ge­çi­ri­len bar­lag­lar elektrou­lag sa­tyn al­ma­ga bo­lan gy­zyk­lan­ma­nyň ýo­ka­ry­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy. Ge­çen ýyl­ky 55 gö­te­rim bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, pi­ki­ri so­ra­lan­la­ryň 58 gö­te­ri­mi şu ýyl BEV ýa-da gib­rid sa­tyn al­ma­gy ma­kul bil­ýär­ler. Şo­nuň bi­len bir­lik­de, ge­çi­ri­len bar­lag­lar sarp edi­ji­le­riň is­le­gin­de üýt­geş­me­le­riň bo­lan­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy. ABŞ-da aw­tou­lag sa­tyn al­mak is­le­ýän­le­riň pa­ýy 60 gö­te­rim­den 50 gö­te­ri­me, şol san­da elekt­rou­lag sa­tyn al­mak is­le­ýän­le­riň pa­ýy 48 gö­te­rim­den 34 gö­te­ri­me çen­li azal­dy.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

«Er­kin­lik par­ti­ýa­sy» ýe­ňiş ga­zan­dy

29-njy sent­ýabr­da Awst­ri­ýa­da ge­çi­ri­len par­la­ment saý­law­la­ryn­da Gerbert Kikliň ýolbaşçylygyndaky «Awstrýa­nyň er­kin­lik par­ti­ýa­sy» (AEP) ses­le­riň 29,1 gö­te­ri­mi­ni alyp, ýe­ňiş ga­zan­dy. Şeý­le­lik­de, AEP ta­ry­hy re­kord ga­za­nyp, il­kin­ji ge­zek saý­law­lar­da öň­de­li­gi eýe­le­di. Ikin­ji orun­da ses­le­riň 26,2 gö­te­ri­mi bi­len hä­zir­ki Kans­ler Karl Ne­ham­me­riň ýol­baş­çy­ly­gyn­da­ky kon­ser­wa­tiw «Awst­ri­ýa­nyň halk par­ti­ýa­sy» gel­ýär. Üçün­ji orun­da 20,4 gö­te­rim ses bi­len «Awst­ri­ýa­nyň So­si­al-de­mok­ra­tik par­ti­ýa­sy», on­dan soň­ra 8,8 gö­te­rim bi­len «Tä­ze Awst­ri­ýa – Li­be­ral fo­rum» hem-de 8,6 gö­te­rim bi­len «Ýa­şyl­lar» gel­ýär.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Sy­ýa­hat­çy­lyk öň­ki de­re­je­si­ne gaý­dyp gel­di

BMG-niň sy­ýa­hat­çy­lyk gu­ra­ma­sy «UN Tou­rism»-iň soň­ky ha­sa­ba­ty­na gö­rä, dün­ýä­niň hal­ka­ra sy­ýa­hat­çy­ly­gy ko­ro­na­wi­rus pan­de­mi­ýa­syn­dan öň­ki de­re­je­si­ne gaý­dyp ge­lip, do­ly di­ýen ýa­ly di­kel­dil­di. 2024-nji ýy­lyň il­kin­ji 7 aýyn­da hal­ka­ra sy­ýa­hat­çy­ly­gy 2019-njy ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, ba­ry-ýo­gy 4 gö­te­rim yz­da. «UN Tou­rism»-iň 2024-nji ýy­lyň il­kin­ji 7 aýyn­da dün­ýä sy­ýa­hat­çy­ly­gy­nyň ösü­şi ba­ra­da­ky tä­ze ha­sa­ba­tyn­da, şu ýy­lyň ýan­war-iýul aý­la­ryn­da dün­ýä­de 790 mil­li­on­dan gow­rak sy­ýa­hat­çy­nyň da­şa­ry ýur­da sy­ýa­hat eden­di­gi bel­le­nil­ýär. Bu gör­ke­zi­ji 2023-nji ýyl­da­ky­dan 11 gö­te­rim köp we 2019-njy ýyl­da­ky­dan 4 gö­te­rim az. Hal­ka­ra sy­ýa­hat­çy­ly­gy­nyň ös­me­gi­niň esa­sy fak­tor­la­ry­nyň bi­ri hem da­şa­ry ýurt­la­ryň ho­wa ýol­la­ry­nyň ge­og­ra­fi­ýa­sy­nyň gi­ňel­dil­me­gi we wi­za ta­lap­la­ry­nyň ýö­ne­keý­leş­di­ril­me­gi bol­dy.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Tä­ze dün­ýä re­kor­dy go­ýul­dy

Hy­ta­ýyň Ýanb­ýan-Ko­re­ýa aw­to­nom ok­ru­gyn­da 7 müň 598 sa­ny dro­nyň gat­naş­ma­gyn­da tä­sin şü­we­leň ge­çi­ril­di. Ok­ru­gyň 72 ýyl­ly­gy­na ba­gyş­la­nan bu çä­re­de ho­wa­da şe­kil eme­le ge­tir­ýän dron­la­ryň sa­ny bo­ýun­ça dün­ýä re­kor­dy go­ýul­dy di­ýip, Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­by­nyň web saý­ty ha­bar ber­ýär. Bu şü­we­leň ýur­duň «Shenz­hen Da­mo­da In­tel­li­gent Cont­rol Techno­lo­gy Co., Ltd» kom­pa­ni­ýa­sy ta­ra­pyn­dan gur­al­dy. Dron­la­ryň sa­ny 2020-nji ýyl­da­ky öň­ki re­kor­da gat­naş­an dron­la­ryň sa­nyn­dan iki es­se köp bol­dy. Şol wagt Hy­ta­ýyň Çžu­haý şä­he­ri­niň üs­tün­de şe­kil eme­le ge­tir­mä­ge 3 müň 51 dron gat­na­şyp­dy.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Tu­ran gap­laň­la­ry kö­pel­di­ler

Amur gap­laň­la­ryn­dan iki­si Ni­der­land­lar­dan Ga­za­gys­tan­da­ky «Ile-Bal­haş» döw­let go­rag­ha­na­sy­na ge­ti­ril­di. Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Eko­lo­gi­ýa we te­bi­gy baý­lyk­lar mi­nistr­li­gi­niň ha­ba­ry­na gö­rä, bu wa­ka ekoul­ga­my we ýi­ti­ri­len bio­dür­lü­li­gi di­kelt­mek üçin mö­hüm ädim bol­dy. Alym­lar, şol san­da, Hal­ka­ra te­bi­ga­ty go­ra­mak bi­le­le­şi­gi amur we tu­ran gap­laň­la­ry­ny aý­ra­tyn gör­nüş­ler däl-de, eý­sem, şol bir gör­nü­şiň eko­lo­gik ýa-da ge­og­ra­fik taý­dan ta­pa­wut­ly ýer­de ýa­şa­ýan gör­nü­şi ha­sap­la­ýar­lar. Olar bu çäk­ler­de dur­nuk­ly ýag­daý­da kö­pe­len­den soň­ra, tu­ran gör­nü­şiň we­kil­le­ri ha­sap­la­nar.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Mol­do­wa­da 11 da­laş­gär ha­sa­ba alyn­dy

20-nji okt­ýabr­da Mol­do­wa­da ge­çi­ril­jek Pre­zi­dent saý­law­la­ry bi­len bag­la­ny­şyk­ly 11 da­laş­gär ha­sa­ba alyn­dy. Bu ba­ra­da Mol­do­wa­nyň Mer­ke­zi saý­law ko­mis­si­ýa­sy ha­bar ber­di. Pre­zi­dent­li­ge bel­li­ge al­nan da­laş­gär­le­riň dör­dü­si ze­nan. Bu­lar – Mol­do­wa­nyň hä­zir­ki Pre­zi­den­ti Maý­ýa San­du, Ga­gau­zi­ýa aw­to­nom ter­ri­to­ri­al bö­lü­mi­niň öň­ki baş­ly­gy Iri­na Wlah, žur­na­list Na­tal­ýa Mo­rar, öň­ki pro­ku­ror Wik­to­ri­ýa Fur­tu­ne. Pre­zi­dent­li­ge da­laş­gär­le­riň ara­syn­da 2019-2021-nji ýyl­lar­da ýur­duň pro­ku­ro­ry bo­lup iş­län Alek­sandr Sto­ýa­nog­lo, öň­ki hä­kim Re­na­to Usa­tyý, öň­ki Prem­ýer-mi­nistr Wa­si­liý Tar­lew, Ion Ki­ku we beý­le­ki­ler bar. Hä­zir­ki wagt­da pre­zi­dent­li­ge da­laş­gär­le­riň saý­law kam­pa­ni­ýa­sy do­wam ed­ýär. Hiç bir da­laş­gär ses­le­riň 50 gö­te­ri­min­den gow­ra­gy­ny al­ma­sa, saý­law­la­ryň ikin­ji tap­gy­ry ge­çi­ri­ler.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Ýaponiýanyň täze Premýer-ministri

Ýa­po­ni­ýa­nyň öň­ki go­ran­mak mi­nist­ri, 67 ýaş­ly Si­ge­ru Isi­ba do­lan­dy­ry­jy Li­be­ral-de­mok­ra­tik par­ti­ýa­nyň (LDP) baş­lyk­ly­gy­na saý­la­nan­dan soň 1-nji okt­ýabr­da ýur­duň par­la­men­tin­de Prem­ýer-mi­nist­r we­zi­pe­si­ne saý­lan­dy. De­pu­tat­la­ryň ag­la­ba köp­lü­gi oňa ses ber­di. Esa­sy aşa­ky pa­la­ta­da ge­çi­ri­len ses be­riş­lik­de Isi­ba 465 ses­den 291 ses al­dy. Kons­ti­tu­si­on-de­mok­ra­tik par­ti­ýa­nyň baş­ly­gy Ýo­si­hi­ko No­da 100 ses al­dy. Im­pe­ra­tor Na­ru­hi­to Isi­ba­ny hö­kü­met Baş­tu­ta­ny we­zi­pe­si­ne tas­syk­lan­dan soň, ol ýur­duň ta­ry­hyn­da 102-nji Prem­ýer-mi­nistr bo­lar.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Taryhda şu gün

To­zan de­ňiz jan­dar­la­ry üçin mö­hüm. Flo­ri­da şta­ty­nyň uni­wer­si­te­ti­niň (ABŞ) hü­när­men­le­ri Sa­ha­ra çö­lün­den ho­wa ar­ka­ly gel­ýän to­za­nyň um­man­lar üçin mö­hüm de­mir çeş­me­si­di­gi­ni su­but ed­ýän bar­lag ge­çir­di­ler. Bu mad­da fi­top­lank­ton we beý­le­ki de­ňiz jan­dar­la­ry üçin mö­hüm ha­sap­lan­ýar. Fo­to­bäs­le­şi­giň ne­ti­je­si yg­lan edil­di. «Ocea­nog­rap­hic Ma­ga­zi­ne» žur­na­ly ta­ra­pyn­dan gu­ra­lan ab­raý­ly «Ocean Pho­tog­rap­her 2024» fo­to­bäs­le­şi­gi­niň ýe­ňi­ji­le­ri yg­lan edil­di. Bäs­le­şi­giň baş baýragyna ki­tiň ba­lyk­la­ry aw­la­ýan wag­ty dü­şü­ri­len su­raty bi­len is­pa­ni­ýa­ly fo­to­su­rat­çy Ra­fa­el Ka­ba­le­ro mynasyp bol­dy.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Dünýä täzelikleri gys­ga se­tir­ler­de

To­zan de­ňiz jan­dar­la­ry üçin mö­hüm. Flo­ri­da şta­ty­nyň uni­wer­si­te­ti­niň (ABŞ) hü­när­men­le­ri Sa­ha­ra çö­lün­den ho­wa ar­ka­ly gel­ýän to­za­nyň um­man­lar üçin mö­hüm de­mir çeş­me­si­di­gi­ni su­but ed­ýän bar­lag ge­çir­di­ler. Bu mad­da fi­top­lank­ton we beý­le­ki de­ňiz jan­dar­la­ry üçin mö­hüm ha­sap­lan­ýar. Fo­to­bäs­le­şi­giň ne­ti­je­si yg­lan edil­di. «Ocea­nog­rap­hic Ma­ga­zi­ne» žur­na­ly ta­ra­pyn­dan gu­ra­lan ab­raý­ly «Ocean Pho­tog­rap­her 2024» fo­to­bäs­le­şi­gi­niň ýe­ňi­ji­le­ri yg­lan edil­di. Bäs­le­şi­giň baş baýragyna ki­tiň ba­lyk­la­ry aw­la­ýan wag­ty dü­şü­ri­len su­raty bi­len is­pa­ni­ýa­ly fo­to­su­rat­çy Ra­fa­el Ka­ba­le­ro mynasyp bol­dy.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Sport tä­ze ösüş eý­ýa­myn­da

Ýur­du­myz­da giň ge­ri­me eýe bo­lan köp­çü­lik­le­ýin be­den­ter­bi­ýe-sa­gal­dyş we sport he­re­ke­ti­ni ös­dür­mek, sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­ni ber­ka­rar et­mek, jem­gy­ýe­ti­miz­de be­den­ter­bi­ýe hem-de sport bi­len yzy­gi­der­li meş­gul­lan­ma­gy wa­gyz et­mek bo­ýun­ça giň ge­rim­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Ýe­ri ge­len­de bel­le­sek, şu ýy­lyň 6-njy sent­ýab­ryn­da mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň 33 ýyl­lyk baý­ra­my­nyň öňü­sy­ra­syn­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy ýur­du­my­zyň baş­lan­gy­jy esa­syn­da «Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň oýun­la­ry» at­ly Ka­rar­na­ma­ny bi­ra­gyz­dan ka­bul et­di. Bu res­mi­na­ma dün­ýä­niň 87 döw­le­ti­niň aw­tor­daş bo­lup çy­kyş et­me­gi onuň tu­tuş adam­zat üçin mö­hüm­di­gi­niň we ägirt uly äh­mi­ýe­te eýe­di­gi­niň aý­dyň be­ýa­ny­dyr.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Bi­lim – be­ýik gel­je­giň bin­ýa­dy

Ga­raş­syz Wa­ta­ny­myz ok­gun­ly ös­ýär we bar­ha öz­ger­ýär. Döw­let­li tu­tum­lar, asyl­ly baş­lan­gyç­lar we aý­dyň mak­sat­lar ro­waç­ly­ga bes­len­ýär. Ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty ar­typ, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si ýo­kar­lan­ýar. Bu zat­lar ba­ky bag­ty­ýar­ly­gyň gü­wä­si­dir. Wa­ta­ny­myz bu gün toý keş­bin­de. Be­ýik döw­rüň dö­re­di­ji­lik we gu­ru­jy­lyk ru­hy, toý öwüş­gin­le­ri gö­zel Di­ýa­ry­my­zyň äh­li kün­je­gin­de me­se-mä­lim duý­lup, wa­tan­çy­lyk ru­hu­my­zy be­len­de gö­ter­ýär. Mu­kad­des ýurt Ga­raş­syz­ly­gy­nyň 33 ýyl­lyk şan­ly ýylynda ýe­ten de­re­je­si­ne na­zar aý­lap, be­ýik ösüş-öz­gert­me­le­re buý­san­jy­myz go­şa­lan­ýar.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Oba ho­ja­ly­gy yl­my esas­da ös­dü­ril­ýär

Ýur­du­myz­da oba ho­ja­ly­gy­ny top­lum­la­ýyn ös­dür­mek, oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň ha­syl­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak we ola­ryň to­hum­çy­ly­gy­ny yl­my esas­da ul­gam­la­ýyn alyp bar­mak bo­ýun­ça iş­ler yzygiderli kä­mil­leş­di­ril­ýär. Türk­me­nis­tan azyk bol­çu­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de be­lent sep­git­le­re ýet­ýär. Ýur­du­myz di­ňe bir azyk­lyk däl, eý­sem, to­hum­lyk bug­daý ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek­de hem uly üs­tün­lik­le­ri ga­zan­ýar. Bu ugur­da­ky iş­ler hal­ka­ra de­re­je­de yk­rar­na­ma eýe bo­lup, Türk­me­nis­tan 2015-nji ýyl­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Azyk we oba ho­ja­lyk gu­ra­ma­sy­nyň (FAO) ýö­ri­te sy­la­gy­na my­na­syp bol­dy. Mu­kad­des Ga­raş­syz­lyk baý­ra­my­my­zyň 33 ýyl­lyk şan­ly to­ýu­nyň öňü­sy­ra­syn­da paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat oba ho­ja­ly­gy bo­ýun­ça mö­hüm fo­rum­la­ryň ge­çi­ri­len mer­ke­zi­ne öw­rül­di. Paý­tag­ty­myz­da «Oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň to­hum­çy­ly­gyn­da ýe­ti­len sep­git­ler we öň­de dur­ýan we­zi­pe­ler» at­ly hal­ka­ra yl­my mas­la­ha­ty ge­çi­ril­di.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Wa­ta­ny­my­zyň Ga­raş­syz­ly­gy – gül­läp ösüş­le­riň ke­pi­li

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döwründe dö­red­ýän, gur­ýan, be­dew bat­ly ösüş­ler bi­len ok­gun­ly öňe bar­ýan mäh­ri­ban hal­ky­myz mu­kad­des ýurt Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly to­ýu­ny uly da­ba­ra­la­ra bes­läp, my­na­syp gar­şy al­dy. Döw­let Ga­raş­syz­ly­gy­myz in­di 33 ýyl bä­ri ösüş­dir öz­ge­riş­ler­den do­ly röw­şen ýol­la­ry­my­za, bag­ty­ýar gel­je­gi­mi­ze nur­ly şug­la­sy­ny saç­ýar. Ýurdumyz­da hal­ky­my­zyň ga­dy­my şöh­ra­ty­na my­na­syp iş­ler bi­ti­ri­lip, Ga­raş­syz Wa­ta­ny­my­zyň ta­ry­hy­na aja­ýyp sa­hy­pa­lar ýa­zyl­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz il-ýurt bäh­bit­li, hal­ka­ra äh­mi­ýet­li, dost-do­gan­ly­ga, pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­li­ge, hoş­ni­ýet­li hyz­mat­daş­ly­ga ýug­ru­lan aja­ýyp mak­sat­la­ry­ny be­ýan edip, gel­jek­de ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­li tu­tum­ly iş­le­ri kes­git­le­ýär. Gü­neş­li Di­ýa­ry­my­zyň se­na­ga­tyn­da, oba ho­ja­ly­gyn­da we beý­le­ki ul­gam­la­ryn­da ýe­til­ýän be­lent sep­git­ler, we­la­ýat­la­ry­myz­da gu­rul­ýan, dün­ýä­niň ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ry bi­len en­jam­laş­dy­ry­lan kuw­wat­ly önüm­çi­lik des­ga­la­ry, oba­la­ry­my­zy, şä­her­çe­le­ri­mi­zi, et­rap­da­ky şä­her­le­ri we et­rap mer­kez­le­ri­ni aba­dan­laş­dyr­mak, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler mu­nuň aý­dyň my­sal­la­ry­dyr.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Gün be­ket­le­ri­niň sa­ny art­ýar

Ang­li­ýa­nyň «Em­ber» mas­la­hat be­riş kom­pa­ni­ýa­sy­nyň taý­ýar­lan tä­ze mag­lu­mat­na­ma­syn­da şu ýy­lyň do­wa­myn­da gu­rul­jak tä­ze Gün be­ket­le­ri­niň umu­my önüm­çi­lik kuw­wa­ty­nyň 593 GW bol­jak­dy­gy bel­le­nil­ýär. Bu gör­ke­zi­ji ge­çen ýyl­da­ky­dan 29 gö­te­rim köp diý­me­gi aň­lad­ýar. Mag­lu­mat­da, Gün be­ket­le­ri­ne ma­ýa go­ýum goý­ýan ýurt­la­ryň yk­dy­sa­dy­ýet­le­ri­niň hem dur­nuk­ly ös­ýän­di­gi bel­le­nil­ýär. Hy­taý, ABŞ, Hin­dis­tan, Ger­ma­ni­ýa we Bra­zi­li­ýa Gün ener­gi­ýa­sy pu­da­gy­na has köp ma­ýa gö­nük­dir­ýär. Tä­ze gu­rul­jak Gün be­ket­le­ri­niň 75 gö­te­ri­mi bu bäş ýur­da de­giş­li bo­lar. Hy­ta­ýyň şu ýy­lyň do­wa­myn­da işe gi­riz­jek Gün pa­nel­le­ri ener­gi­ýa­nyň bu aras­sa çeş­me­si­niň önüm­çi­li­gi­ni 28 gö­te­rim art­dyr­ma­ga müm­kin­çi­lik be­rer. Ýy­lyň ahy­ry­na çen­li dün­ýä­de tä­ze önüm­çi­li­ge goý­be­ril­jek Gün be­ket­le­ri­niň 56 gö­te­ri­mi Hy­ta­ýa de­giş­li bo­lar. Bu bol­sa, ýur­duň Gün be­ket­le­rin­den al­ýan elekt­rik ener­gi­ýa­sy­nyň 334 GW art­jak­dy­gy­ny aň­lad­ýar. Gün pa­nel­le­ri­niň hal­ka­ra söw­da­sy hem art­ýar. Pa­kis­tan we Sa­ud Ara­bys­ta­ny ýy­lyň ba­şyn­dan bä­ri her aý­da önüm­çi­lik kuw­wa­ty 1 GW-dan köp bo­lan pa­nel­le­ri im­port et­di. Ýy­lyň il­kin­ji ýe­di aýyn­da Pa­kis­tan 12,5 GW Gün pa­nel­le­ri­ni sa­tyn al­dy. Bu gör­ke­zi­ji Sa­ud Ara­bys­ta­nyn­da 9,7 GW bol­dy. Pa­n

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Türkmen taryhynyň giňden wagyz edilmeginde muzeýleriň orny

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda muzeý işini, muzeýleriň işiniň ösdürilmegini goldamak boýunça kabul edilen «Medeniýet hakynda» we «Muzeýler we muzeý işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary uly ähmiýete eýedir. Häzirki däwürde arheologik tapyndylary öwrenmekde, rejelemekde we muzeýleşdirmekde, taryhy-medeni mirasymyzy gorap saklamakda, ylmy taýdan öwrenmekde we wagyz etmekde alnyp barylýan işler, daşary ýurtly hünärmenler bilen bilelikde ýerine ýetirilýän taslamalar uly üstünliklere beslenýär. Türk­me­nis­tan­da mu­zeý işi­ni ös­dür­mek we mu­zeý­le­riň hal­ky­my­zyň me­de­ni dur­mu­şyn­da­ky äh­mi­ýe­ti­ni ýo­kar­lan­dyr­mak hem-de ýur­du­myz­da mu­zeý işi­niň kä­mil­leş­di­ril­me­gi­ne aý­ra­tyn üns ber­mek mak­sa­dy bi­len, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Türk­me­nis­ta­nyň mu­zeý­le­ri­niň ta­ry­hy­ny öw­ren­me­gi we mu­zeý işi­ni kä­mil usul­lar­da gu­ra­ma­gy we­zi­pe edip goý­dy. Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň Ka­ra­ry­na la­ýyk­lyk­da, 2009-njy ýy­lyň 14-nji ma­ýyn­dan Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li mu­ze­ýi Türk­me­nis­ta­nyň Baş mil­li mu­ze­ýi ady bi­len he­re­ket edip baş­la­ýar.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

132 ýyl­dan soň­ra ta­pyl­dy

Ba­lyk­çy­la­ryň to­ru­na içi hat­ly çüý­şä­niň il­ýän ýag­da­ýy di­ňe hy­ýa­ly ki­no­lar­da däl, eý­sem, kä­ha­lat­lar­da ha­ky­ky dur­muş­da hem ga­bat gel­ýär. Adam­lar dür­li dö­wür­ler­de dür­li mak­sat­lar bi­len içi­ne hat sal­nan çüý­şe­le­ri deň­ze taş­lap­dyr­lar. 2018-nji ýyl­da awst­ra­li­ýa­ly Ton­ýa Ill­man de­ňiz ke­na­ryn­da ge­ze­lenç ed­ýän wag­ty bir çüý­şä­ni tap­ýar. Ill­man ony ga­dy­my çüý­şä meň­ze­ýän­di­gi se­bäp­li ki­tap tek­je­sin­de goý­mak üçin alýar. Onuň için­dä­ki gu­my dök­mek üçin açan­la­ryn­da için­den sa­ra­lan ka­gyz bö­le­gi çy­kyp­dyr. Öýü­ne el­tip ka­gy­zy gu­ra­dan­la­ryn­da öçüg­si ne­mes­çe ýaz­gy­nyň bar­dy­gy bel­li bo­lup­dyr. Ill­man ýan­ýol­da­şy bi­len in­ter­net­de göz­leg eden­le­rin­de bu ka­gy­zyň Ne­mes de­ňiz ob­ser­wa­to­ri­ýa­sy­na de­giş­li­di­gi­ni anyk­lap­dyr­lar. Ka­gy­zyň ýü­zün­dä­ki ýaz­gy­da onuň deň­ze taş­la­nan wag­ty, ýe­ri, gä­mi­niň ady, gid­ýän ug­ry ýa­zy­lyp­dyr. Şeý­le hem çüý­şä­ni ta­pan adam­dan ony Ne­mes de­ňiz ob­ser­wa­to­ri­ýa­sy­na ýa-da Ger­ma­ni­ýa­nyň kon­sul­luk eda­ra­sy­na ug­rat­mak­la­ry ha­ýyş edi­lip­dir. Gün­ba­tar Awst­ra­li­ýa mu­ze­ýi­niň hem-de Ne­mes de­ňiz ob­ser­wa­to­ri­ýa­sy­nyň hä­zir­ki şa­ham­ça­la­ry­nyň hü­när­men­le­ri çüý­şä­niň 1886-njy ýyl­da Uel­siň Kar­diff şä­he­rin­den In­do­ne­zi­ýa­nyň Ma­kas­sar şä­he­ri­ne bar­ýan gä­mi­den deň­ze taş­la­nan­dy­gy­ny any

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Türkmenistan – ata mekan Garaşsyz

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň halkymyzyň ykbalynyň özgermegine eden täsiri uludyr. 1991-nji ýylyň sahawatly güýzünde türkmen halky döwletliligiň, erkinligiň, galkynyşyň aýdyň ýoluna düşüp, ata-babalarymyzyň arzuwlan berkarar döwletine eýe boldy.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet

Has köp syýahatçy kabul eder

Hy­taý has köp sy­ýa­hat­çy­ny çek­mek üçin kä­bir ýurt­lar bi­len wi­za­syz sy­ýa­hat düz­gü­ni­ni ýo­la goý­dy. Şu ýy­lyň sent­ýab­ryn­da Nor­we­gi­ýa­nyň ra­ýat­la­ry üçin wi­za­syz düz­gü­ni ýola go­ýan Hy­taý ýe­ne-de 4 ýur­dy ola­ryň ha­ta­ry­na goş­dy. In­di­den beý­läk Kipriň, Da­ni­ýa­nyň, Gre­si­ýa­nyň we Slo­we­ni­ýa­nyň ra­ýat­la­ry Hy­ta­ýa wi­za al­maz­dan gi­dip bi­ler­ler. Şeý­le­lik­de, Ýew­ro­pa­dan Hy­ta­ýa wi­za­syz ba­ryp bil­ýän ýurt­la­ryň sa­ny 17-ä ýet­di. Hy­taý şu ýy­lyň iýu­lyn­da Awst­ra­li­ýa we Tä­ze Ze­lan­di­ýa­nyň ra­ýat­la­ry­na hem wi­za­syz gel­mek­le­ri­ne müm­kin­çi­lik dö­re­dip­di. Ýy­lyň ba­şyn­da bol­sa Ma­laý­zi­ýa­nyň ra­ýat­lary üçin wi­za düz­gü­ni ýa­ty­ry­lyp­dy. Wi­za­syz gi­riş di­ňe ge­ze­lenç mak­sa­dy bi­len bar­ýan­la­ra de­giş­li bo­lup, 15 gün bi­len çäk­len­di­ri­len­dir. Bu düz­gün gel­jek ýy­lyň ahy­ry­na çen­li do­wam eder. Bu ýe­ňil­li­giň dö­re­dil­me­gi­ Ýew­ro­pa­dan Hy­ta­ýa sy­ýa­hata barýanlaryň sa­ny­nyň art­ma­gy­na ge­ti­rip­dir.

4 Oktýabr 2024

Jemgyýet