"Zenan kalby" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-10, 38-61-74, 38-62-05
Email: zenankalby@sanly.tm

Habarlar

Şygryýet bossany

MYNAJAT Arym — boýum, haýam — görküm,Ynamyma girip, gör, kim,Arzan alyp elden erkim,Her kimlere satar meni.

Ylham joşguny

OŇUŞMALY BOR Nätjek, bar zat bilen oňuşmaly bor,Aýralykdan gaýry gidere ýer ýok.Kem-kem bir-birekden sowaşmaly bor,Indi saňa men ýok, maňa-da sen ýok.

Zamça

Andreý NOWIKOW,Russiýa Federasiýasynyň Ýazyjylar birleşiginiň Lipesk oblast jemgyýetiniň başlygy. Gyzgyn sähraň gursagyndan öwsen ýel,Rahatlanýar çygly tep-ter bakjada.Onça zamça bişýär — sen iýunda gel,Ol bir altyn şöhle söýüp bakjaga.

Gündogaryň nusgawy şahyrlary

24-nji oktýabrda Türkmenistanyň Pakistan Yslam Respublikasyndaky ilçihanasynyň, Pakistanyň Parahatçylygy öwreniş we diplomatiýa institutynyň bilelikde guramagynda Pakistanyň Allama Ykbal adyndaky uniwersitetinde «Gündogaryň nusgawy şahyrlary Magtymguly Pyragynyň we Allama Ykbalyň döredijilik mirasy» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi. Maslahatda Pakistanyň Parahatçylygy öwreniş we diplomatiýa institutynyň prezidenti, Türkmenistanyň «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna» ýubileý medalynyň eýesi Farhat Azif Nur, Pakistanyň Milli miras we medeniýet boýunça Federal sekretary Hasan Nasir Jamy, Türkmenistanyň Pakistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Atajan Möwlamow we iki döwletiň ýokary okuw mekdeplerinden alymlar, döwlet, jemgyýetçilik wekilleri Magtymguly Pyragynyň hem-de Allama Ykbalyň döredijiliginiň umumylygy barada täsirli gürrüň etdiler. Çykyş edenler «Hemmämiz baharyň adamlarydyrys...» diýip, ynsanperwerligi öňe süren Allama Ykbalyň «Özüniň görkezmeleri» (Asrare Khudi»), «Özüniň syrlary», «Ýetimiň aglamasy», «Şem we perwana» ýaly edebi mirasy, onuň dünýäniň gurluşy baradaky pelsepewi pikirleriniň, jemgyýetçilik-syýasy garaýyşlarynyň Magtymgulynyň pikirleri bilen gabat gelýändigine, şeýle-de bu iki ägirdiň döredijiligine Gündogaryň beýik söz ussatlary Omar Haýýamyň, Nyzamy Genjewiniň, Hoja Ahmet Ýasawynyň, Nagyşbendiniň, Jelaleddin Rumynyň we beýlekileriň e

Şygryýet

Watan söýgüsi Sözüm ýetmez tarypyny söýläre,Gül görkünden doýa bilmez gözlerim.Pederleriň mähri siňen mekan deý,Mähriban ýer, mähri bar ýer görmedim.

Mähir siňen ýagyşlar (Oýlanma)

Aslynda daş-töweregimizde görýän zatlarymyzyň bizde nähili duýgy döredýänligi özümize bagly. Şahyr aýtmaýarmy: «Gözellik biziň kalbymyzda döreýär» diýip. Nämedir bir zada göwnüň göterilip, şähdiň açyk wagty, hatda töweregiň tutuk görnüşlerem seniň gözüňe ýakymly görnüp biler. Tersine, keýpsiz çagyň töweregiň gözelligini duýmanam bilersiň. Mende-hä şeýle bolýar. Köplenç, tebigatdaky özgerişlikler maňa kalbymdaky ýatlamalara görä täsir edýär. Mysal üçin, ýagyş. «Nähili ýagyşlar bolýar?» diýip soraýsam, siz: «güýz ýagşy» diýersiniz, «ýaz ýagşy» diýersiniz. Emma başga hiç bir ýagyşlara meňzemeýän, juda üýtgeşik ýagyşlaryň bardygyny aýtsam ynanmarsyňyz. Ýöne mende şeýle ýagyşlaryň telim görnüşi bar. Çagalygymyň ýagşy, ýaşlygymyň ýagşy... Olar, hakykatdanam, başga ýagyşlara meňzänok. Olaryň ýagşy-da üýtgeşik. Gowusy men size çagalygymyň ýagşy barada gürrüň bereýin...

Kerim şahyryň dosty

Ilçilik-dä. Durmuşda her hili täsin adamlar bolýar. Garaja aga hem şeýle adamlaryň hilindendi. Süňkbaşy iri, pälwansypat adamdy. Oturanda-turanda juda ýeňil gopýardy. Garaja aga ulaga münmäni halanokdy. Ol minneti iki aýagyndan çekýänlerdendi. Haçan görseň pyýadadyr, ýörände yzyna eýerip bilmersiň. Garaja aga aýdym-saza-da uly sarpa goýýan adamdy. Käwagt eline dutar alyp, aýdyma-da hiňlenäýmesi bardy. Ol atly bagşy-sazandalar bilenem ýakyn aragatnaşykdady. Türkmenistanyň halk artisti Han Akyýew, Türkmenistanyň at gazanan artisti Gurbannazar Nurymow dagy aram-aram onuňka myhmançylyga gelýärdiler.

Artist. dramaturg. režissýor

Her bir adamyň, aýratyn-da uly zehinleriň ýürekde beslän, emma hasyl bolmadyk bir arzuwy bolýar. Alty aga soňky gürrüňdeşliklerimiziň birinde «Görogly» atly çeper filmi surata düşürmek isleýändigini aýdypdy. Ýöne ykbal Alty agany şol arzuwyna ýetirmedi. Baba ANNANOW, Türkmenistanyň halk artisti.

Alymyň abraýly ýoly

Ajaýyp zamanamyzda milli gymmatlyklarymyza, olary dünýä ýaýan ussatlarymyzyň bitiren işlerine mynasyp baha berilýär. Şeýle buýsançly sözleri biz milli žurnalistikamyzyň geçen ýoly barada hem aýdyp bileris. Sebäbi žurnalistiň işi dürli ugurlar bilen baglanyşykly bolup durýar. Türkmen žurnalistikasynyň, edebiýatynyň, terjimeçilik sungatynyň ösmeginde uly tagallalar eden halypalaryň biri-de Mämmetdurdy Annagurdowdyr. Ilkinji türkmen terjimeçileriniň biri, milli metbugatyň, pedagogikanyň, ylmyň taryhyndan ýazylan ençeme kitaplaryň awtory M.Annagurdow 1913-nji ýylda Tejen etrabynda dünýä inýär. Başlangyç bilimi Mary etrabynyň Begli perreň obasynda, Marydaky Utamyş internatynda alýar. Marydaky Mugallymçylyk orta hünär mekdebini tamamlansoň, Ýolöten etrabynda mugallym bolup işleýär. 1931-nji ýylda şol wagtky Aşgabat pedagogik institutynyň fizika-matematika bölümine okuwa girýär. Instituty tamamlap, ilki Maryda mugallymçylyk edýär. 1937-nji ýylda Aşgabada — Türkmen döwlet neşirýatyna bölüm redaktory bolup işe gelýär. Şondan iki ýyl soň ony neşirýatyň baş redaktory wezipesine belleýärler. 1940-njy ýylda ony «Türkmenokuwpedneşire», soňra Türkmenistanyň Halk Komissarlar Sowetiniň medeniýet bölümine ýolbaşçy belleýärler. Uzak ýyllaryň dowamynda dürli jogapkärli wezipelerde işlän halypa alym 1967-nji ýyldan tä hormatly dynç alşa çykýança, Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersit

Dogry sütün (Özbek tymsaly)

Ir döwürlerde bir patyşa üýtgeşik bina saldyrmaklygy maksat edinip, ýurdunyň iň ökde binagär ussalaryny ýygnap, gurluşyga başlapdyr. Şanyň buýrugyna görä, binanyň ortasyndaky sütünlik agaç ýogyn hem-de göni bolmaly ekeni. Onsoň gurluşykçylar şol sütüne laýyk gelýän agajyň gözlegine çykypdyrlar. Gözläp-gözläp, ahyr ýurduň iň çetki künjegindäki obada ýeke özi ýaşaýan bir kempiriň howlusynda ussalar şeýle agajyň ösüp oturandygyny görüpdirler. Kempire näme maksat bilen gelendiklerini düşündirip, bu agajy özlerine satmagy sorapdyrlar. Emma kempir razy bolmandyr. Bu agajy özüniň ekendigini, köp ýyldan bäri ideg edip gelýändigini, ýeke-täk guwanjydygyny aýdypdyr. Şanyň ilçileri kempire köp mukdarda pul tölejekdiklerini aýdypdyrlar. Onda-da razy bolmandyr. Iň soňunda agajyň agramyna barabar tylla töläp, ony zordan razy edipdirler. Kempir ol tyllalary alyp, obadaky garyp-pukaralara paýlapdyr. Agaç getirilensoň, ony ýonup-taraşlap, dürli oýma nagyşlar salypdyrlar. Owadan nagyşlary gözüň ýagyny iýip gelýän sütüne altyn suwy çaýylansoň, binanyň içine ýalkym saçyp, görenleriň gözüni gamaşdyrypdyr. Şeýle ajaýyp binany, owadan nagyşly sütüni görmäge gelýänleriň yzy üzülmändir. Onuň tarypy dilden-dile geçip, agajy ýetişdiren kempiriň gulagyna baryp ýetipdir. Aradan birki ýyl geçensoň, kempiriň ýoly şol binanyň üstünden düşýär. Ol waspy ýetirilýän sütüni synlap, öz mähriban daragtyny gujaklap a

Şägirt (Hytaý tymsaly)

Ýaýdan ok atmak boýunça meşhur mergenleriň biriniň ýanyna alys ülkelerden üç ýigit gelip: «Bizi özüňize okuwçy edip alyň» diýip haýyş edipdirler. — Men size mergenligiň başlangyç tilsimlerini öwredip bilerin. Özüme şägirtlige welin, araňyzdan diňe biriňizi almaly bolaryn — diýip, ussat jogap beripdir. Ol üçüsinden birini saýlamak üçin, gysgajyk synag geçirjekdigini aýdypdyr. Oglanlar razylaşypdyrlar.

Köňülleriň hossary

Ruhy dergähiň bosagasynda...            Dostuň öýi köňüldedir,            Köňüller ýapmaga geldim. 

Watan waspyn sözlän şahyr

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýaş nesli terbiýelemekde Magtymguly Pyragynyň watançylyk, mertlik, gahrymanlyk, ynsanperwerlik, belent ahlaklylyk, halallyk, ruhubelentlik bilen bagly paýhaslar içinden eriş-argaç bolup geçen şygyrlarynyň ähmiýeti örän uludyr. Ol goşgular biziň üçin ýaş nesillerimizi watançylyk ruhunda terbiýelemekde gymmatly çeşmedir. Şahyr watançylyk temasyndaky «Türkmeniň», «Türkmen binasy», «Döker bolduk ýaşymyz», «Ýeli Gürgeniň», «Başy gerekdir» ýaly ençeme goşgulary döredipdir.

Şygryýet bossany

Baky Bitaraplyk Baky Bitaraplyk — belent dereje,Baky Bitaraplyk bagtyýarlykdyr.Çawundan günsaýyn nurlanýar geljek,Bitaraplyk berlen ygtyýarlykdyr.

Güler ýüz

Süýji dilli, güler ýüzli bir ýigit bal satýarmyş. Ol şeýlebir nurana, özüne çekiji ýigitmiş welin, mähirli ýylgyryşy bilen köňüllerde ýer edip, halka ýaranmyş. Ol şeýle özüne çekiji mylaýym ýigitmiş welin, örän pes hilli bal satsa-da, alyjylar onuň elinden baly şerbet hökmünde kabul etjekmişler. Günleriň birinde bir adam bu ýigidiň söwdasyny görýär we onuň gazanjyna göriplik edýär. Ertesi gün ol adam başynda baly, ýüzünde «sirkesi» bilen şähere aýlanyp başlaýar. Gykylyklap, köçe-köçe aýlanyp, balyny satjak bolýar. Emma näme üçindir balyna müşderi-hä aňyrda dursun, siňekdir, mör-möjeklerem gonmaýar. Ol adam uzakly gün surnugyp, agşam gaty gamgyn we gahar-gazaply, eli gazançsyz öýüne gaýdýar. Gahardan ýaňa ýüzi-gözi gamaşyp duran adamsyny gören aýaly degişme äheňinde: «Ýüzi turşy bolanyň, baly ajy bolar, güler ýüz ynsanlary özüne çekýär» diýýär.

DÖREDIJILIK DÜNÝÄSI

TALYPLARYŇ AÝDYMY Talyplyk ýyllary –

IŇ BAÝ ADAMYŇ IŇ GADYMY SYRY: NÄDIP BAÝAMALY?

ÜÇÜNJI MELHEM Altynyňyzy köpelmäge mejbur ediň

HALYL KULYÝEWIŇ TÄZE KITABYNYŇ ÝAZYLYŞ TARYHY...

Halyl Kulyýewiň döredijiligi hakda biri-birinden gowy makalalar ýazyldy. Şahyryň şygryýet dünýäsine ymykly aralaşmagy arzuwlap ýörşüme, şol makalalaryň baryny diýen ýaly okap çykdym. Bir makalanyň ady welin aňymdan aýrylmady. Ol “Halal saňa, Halyl şahyr!” diýlen makala bolmaly. Makalanyň awtoryndan gaýybana ötünç sorap, şol makalanyň adynyň aňymda müdimilik orun alandygyny aýtmak isleýän. Halyl Kulyýewiň öz eserleri bilen “Halal saňa” diýdirip bilendigi bolsa, onuň “Daň agarýar” (1967), “Säher salamy” (1977), “Güneş” (1983) atly kitaplarynyň üsti bilen okyjylara mälimdir. Halyl şahyryň okyjylara ýat bolan eserlerini aýratyn bir kitaba jemlemek höwesimi köpler goldadylar. Halyl Kulyýewiň täze tapylan eserlerini kitaplaryna girizmän saklandygynyň sebäbi welin, diňe çaklamanyň çygryndan çykyp bilmedi. Şahyr, belki, bu eserlerini soňky bir kitabyna niýetländir, belki-de, ol bu eserleri heniz hamrak görendir. Bularyň ikisiniňem bolup bilmegi mümkin, ýöne okyja hödürlenýän käbir eserler “Halyl bu eserlerini “demine” goýandyr. Täzedenem bir gezek ýugrumyny ýetirmäge ýetişen däldir” diýen çaklamany has berdaşly görkezýär. Ýetişip-ýetişmezlik bolsa, bize bagly zat däl. Bize bagly bolmadyk zat bizi-de Halyl Kulyýewiň kitaplaryna girizilmedik eserlerini şahyrdan birugsat okyja hödürlemeklige mejbur edýär. Mahlasy, eserleri okap, käte-käte “Häk, şahyryň özi bolan bolsady” diýmegiňiz mümkin

Pyraga bagyşlanan duşuşyk

4-nji noýabrda Gündogaryň beýik akyldary, türkmen nusgawy edebiýatynyň görnükli wekili Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň Metbugat öýi toplumynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Aýowa uniwersitetiniň Halkara ýazyjylar maksatnamasynyň ýolbaşçysy Kristofer Meril we şahyr, terjimeçi, aýdymçy hem kompozitor Hala Laýza Gafori bilen döredijilik duşuşygyny geçirildi. Ýurdumyzda neşir edilýän «Edebiýat we sungat», «Nesil» gazetleriniň, «Dünýä edebiýaty», «Garagum» žurnallarynyň döredijilik işgärleriniň gatnaşmagynda geçirilen duşuşykda Kristofer Meril öz işleýän ýokary okuw mekdebinde alnyp barylýan işler barada gürrüň berdi. Asly eýranly Hala Laýza Gafori Gündogar edebiýatynyň nusgawy şahyrlary hakynda gürrüň bermek bilen, Jelaleddin Rumynyň döredijiligine ünsi çekdi. Onuň goşgularyny iňlis diline terjime edişi hakynda aýratyn durup geçdi we Rumynyň goşgularyny pars dilinde aýdyp berdi. Duşuşykda amerikaly ýazyjy-şahyrlar geljekde türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň edebi mirasyny Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda giňden wagyz etmek hem-de beýik söz ussadymyzyň asyrlar aşyp gelen goşgularyny iňlis dilinde neşir etmek barada alnyp baryljak işler hakynda öz türkmen kärdeşleri bilen pikir alyşdylar.

Uly maksatly ýol

Ol 80 ýaşady hem-de öz döwrüniň ýokary at-derejeleriniňdir sylaglarynyň ählisine diýen ýaly mynasyp boldy: halk ýazyjysy, owalky Türkmenistan SSR-niň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, Zähmet Gahrymany, birgiden ordenleriňdir baýraklaryň eýesi. Ýöne olaryň ählisinden-de ýokary mertebe bilen tutulan Berdi Kerbabaýew diýen adyň şuglasy has röwşen bolup görünýär. Dokuz ýaşyna çenli «mekdep» diýen sözi eşidip hem görmedik ýaşajyk Berdini kakasy, daýhan Kerbaba aga uzakdaky obalaryň birine, garyndaşynyňka äkidip, molla okuwa berýär. «Diwarlary heňläp giden, üç sany tagtany birleşdirip edilen lagşan gapyly çygly ýerküme. Ýerkümäniň ortasynda ala-mula donly we ak selleli semiz adam otyr. Ol — molla, mugallym, edil ýaňyja agaçdan döwlüp alnan çybyklar keçäniň üstünde, onuň elýeter ýerinde ýatyr, şol ýerde-de okuw esbaplary bar» diýip, ýazyjy öz ýazgylarynda ýatlap geçýär. Tal çybyklaryň eglip okap oturan oglanyň ýagyrnysyna şuwlap degmesi astynda birmeňzeş sözleri ýat tutdurmak bilen berilýän «bilim» ýoly soňlugy bilen Tejeniň, Kakanyň, Gökdepäniň we Buharanyň medreselerinde geçilýän hakyky okuw bilen ornuny çalşypdy. Şol okuwlar bolsa ýaş Berdä geçmişiň beýik şahyrlarynyň söz dünýäsine tarap ýol açypdy.