3 Çem­pio­nat — 5 yk­lym­da we 12 döw­let­de

«7/24. tm» № 46 (181) 06.11.2023 2034-nji ýyl­da Fut­bol bo­ýun­ça dün­ýä çem­pio­na­ty Sa­ud Ara­bys­ta­ny Pa­ty­şa­ly­gyn­da ge­çi­ri­ler.

Türk­me­nis­ta­nyň fut­bol çem­pio­na­ty­nyň 20-nji tap­gy­ry

«7/24. tm» № 46 (181) 06.11.2023 Türk­me­nis­ta­nyň fut­bol çem­pio­na­ty­nyň Ýo­ka­ry li­ga­syn­da oý­na­ýan to­par­lar 20-nji tap­gy­ryň du­şu­şyk­la­ry­ny ge­çir­di­ler. Bu tap­gyr­da çem­pio­na­tyň ker­wen­ba­şy­sy «Ar­ka­dag» öz meý­dan­ça­syn­da «Şa­ga­dam­dan» üs­tün çyk­dy-3:2.

Aziýada futbol möwsümi jemlenildi

«7/24. tm» № 46 (181) 06.11.2023 Ka­ta­ryň paý­tag­ty Do­ha­da ge­çi­ri­len da­ba­ra­da Azi­ýa 2022-nji ýy­lyň iň ök­de oýunçylary mä­lim edil­di. 2 ýyl­lyk ara­kes­me­den soň 27-nji ge­zek ge­çi­ri­len da­ba­ra­da ge­çen ýy­lyň ta­pa­wut­la­nan­la­ry sy­lag­lan­dy.

Dünýä çempionatyna taýýarlyk tamamlaýjy tapgyrlarda alnyp barylýar

23 — 28-nji noýabr aralygynda paýtagtymyz Aşgabadyň Olimpiýa şäherçesiniň Başa-baş söweş sungaty sport toplumynda geçiriljek Kuraş boýunça dünýä çempionaty barha ýakynlaşýar. Häzirki günlerde bu sport baýramçylygynda ýurdumyzyň abraýyny gorajak Türkmenistanyň milli ýygyndy toparynyň türgenleri Arkadag şäheriniň köpugurly sport toplumynda ýokary derejede taýýarlyk görýärler. Türkmenistanyň zenanlar ýygyndysynyň pälwanlary ähli amatlyklary bolan sport toplumynda tejribeli hünärmen Şirin Kubaýewanyň tälimçiliginde türgenleşýärler.

Er-Riýad oýunlarynyň medallary

Er-Riýad şäherinde (Saud Arabystany Patyşalygy) geçirilen Bütindünýä söweş sungaty oýunlary türkmen pälwanlaryna uly üstünlikleri getirdi. Oýunlarda Türkmenistanyň 7 türgenden ybarat bolan guşakly göreş boýunça milli ýygyndy topary çykyş etdi. Olar bu ýaryşa 2 tälimçiniň ýolbaşçylygynda gatnaşdylar. Türkmen wekiliýetine Türkmenistanyň at gazanan tälimçisi, Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň mugallymy Şöhrat Mämmedow ýolbaşçylyk etdi.

Dabaraly maslahat

Häzirki günlerde paýtagtymyzda Kuraş boýunça dünýä çempionatyna taýýarlyk işleri jemleýji tapgyrlarda alnyp barylýar. 1-nji noýabrda Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň mejlisler zalynda geçirilen dabaraly maslahat hem iri sport baýramçylygyna görülýän taýýarlyga bagyşlandy. Oňa Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň wekilleri, Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň professor-mugallymlarydyr talyplary gatnaşdylar. Maslahatyň dowamynda edilen çykyşlarda ak mermerli paýtagtymyza nobatdaky iri halkara ýaryşyň geçirilmeginiň ynanylmagynyň hormatly Prezidentimiziň hem-de Milli Liderimiziň tagallalary bilen täze derejä çykan türkmen sportunyň ýeten belent derejesiniň bütindünýä ykrarnamasydygy bellenildi. Şeýle hem Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň şol dünýä çempionatynda bäsleşjek hem-de meýletinçi hökmünde gatnaşjak talyplarynyň paýyna jogapkärli wezipäniň düşýändigi nygtalyp, olara uly üstünlikler arzuw edildi.

Şowly çykyşlar

Ýakynda 2006 – 2008-nji hem-de 2009 – 2011-nji ýyllarda doglan oglanlardyr gyzlaryň arasynda gandbol boýunça Lebap welaýatynyň açyk birinjiligi geçirildi. Çekeleşikli geçen bäsleşikde Aşgabat şäheriniň bedenterbiýe we sport baradaky Baş müdirliginiň 9-njy sport mekdebiniň türgenleri üstünlikli çykyş etdiler. Netijede 2006 – 2008-nji ýyllarda doglan gyzlaryň arasynda Aşgabat şäheriniň topary birinji orny eýeledi. Dänew etrabynyň topary ikinji boldy. 2009 – 2011-nji ýyllarda doglan gyzlaryň arasynda hem paýtagtyň toparyna taý tapylmady. Bu ýaş aýratynlykda ikinji orny Seýdi şäheriniň topary eýeledi. Oglanlaryň arasynda geçirilen ýaryşlar hem gyzgalaňly dowam etdi. Netijede 2006 – 2008-nji ýyllarda doglan oglanlaryň arasynda Türkmenabat şäheriniň topary öňdeligi eýeledi. Paýtagtyň topary ikinji orna mynasyp boldy. 2009 – 2011-nji ýyllarda doglan oglanlaryň arasynda Dänew etrabynyň topary birinji, Aşgabat şäheriniň topary ikinji orunlary eýelediler.

Ýaş tennisçilerimiziň ajaýyp netijesi

Ýaş tennisçilerimiz Özbegistanyň Karşi şäherinde jemlenen 14 ýaşa çenli ýetginjekleriň arasyndaky halkara ýaryşda diýseň netijeli çykyş etdiler. Bäsleşikde Merkezi Aziýa döwletlerinden bolan 37 oglan hem-de 33 gyz ýeňiş üçin ýiti göreş alyp bardy. Biziň tennisçilerimiz halkara ýaryşyň 3 medalyny gazandylar. Imran Ahundow oglanlaryň ýekelikdäki ýaryşynda ýeňiji boldy. Gyzlaryň ýekelikdäki bäsleşiginde bolsa Ilima Guseýnowa hormat münberiniň iň ýokarky basgançagyna çykmagy başardy. Türkmen toparynyň üçünji medaly bolsa oglanlaryň jübütleýin ýaryşyna degişlidir. Imran Ahundow bilen Selim Çagylow jübüti ýurdumyzyň baýrak gaznasyna altyn medallaryň ýene birini getirdiler. Şeýlelikde, ildeşlerimiz halkara ýaryşyň 3 altyn medalyny gazanmagyň hötdesinden geldiler.

Buharada gazanylan üstünlikler

Ýakynda Özbegistanyň Buhara şäherinde ýetginjekleriň arasynda futbol boýunça halkara ýaryş geçirildi. 2012-nji ýylda doglan ýetginjekleriň arasyndaky bäsleşik toparlaryň 16-synyň gatnaşmagynda guraldy. Geçirilen bäsleşigiň netijesinde şowly çykyş eden GOÝÇÝSM- niň «Kuwwat-A» topary birinji orna mynasyp boldy. Özbegistanda ýerleşýän futbol akademiýanyň «Jizzah» toparynyň çykyşy ikinji orun bilen tamamlandy. GOÝÇÝSM-niň «Diýar-A» (tälimçisi Pirguly Orazow) we Aşgabat şäheriniň bedenterbiýe we sport baradaky Baş müdirliginiň futbol mekdebiniň «Batly-A» toparlary üçünji orna mynasyp boldular. «Kuwwat-A» toparynyň ýeňiş gazanmagyna saldamly goşant goşan Şamyrat Sähedow, Abdyrahman Mämmedow hem-de Perman Annaorazow bu bäsleşigiň iň ökde oýunçylary diýlip yglan edildi.

Uly synaglaryň öňüsyrasynda

Şu günler agyr atletika boýunça milli ýygyndy toparymyz Gazagystanyň Şimkent şäherinde okuw-türgenleşik ýygnanyşygyny geçýär. Şol ýerde möhüm ýaryşlara taýýarlanýan ýygyndy toparymyza biziň ýokary okuw mekdebimiziň talyplarynyň hem dördüsi wekilçilik edýär. Bektimur Reýimow, Döwranbek Hasanow, Gaýgysyz Töräýew hem-de Şahzatbek Matýakubow ýaly zehinli agyr atletikaçylarymyz bu düzümde ykjam taýýarlyk işlerini geçýärler. Bu okuw-türgenleşik ýygnanyşygy 25-nji oktýabrda başlandy. Köptaraply türgenleşikleri — fiziki we tehniki taýýarlygy öz içine alýan ýygnanyşyk 14-nji noýabrda jemlener.

Futbol täzelikleri

Ýakynda ýurdumyzyň futbol çempionatynyň 19-njy tapgyrynyň duşuşyklary geçirildi. Bu tapgyryň birinji duşuşygynda ýaryş tertibiniň öňbaşçysy «Arkadag» topary Mary şäheriniň «Merwiniň» derwezesinden jogapsyz toplaryň 6-syny geçirmegi başardy. Bu tapgyrda ýaryş tertibiniň ikinji topary «Altyn Asyr» hem ýeňiş gazandy. Paýtagtymyzyň topary Mary şäherinde geçirilen duşuşykda ýerli «Energetikden» 2:1 hasabynda üstün çykdy. Tapgyryň beýleki duşuşyklarynda «Ahal» «Aşgabady» 2:1 hasabynda ýeňen bolsa, «Köpetdag» bilen «Nebitçi» toparlarynyň arasynda geçirilen oýun 2:2 hasabynda tamamlandy. Şeýlelikde, geçirilen oýunlardan soň 48 utuk toplan «Arkadag» topary birinji orny eýelemegini dowam edýär. Ikinji, üçünji orunlary degişlilikde «Altyn Asyr» (38 utuk) bilen «Nebitçi» (29 utuk) toparlary eýeleýärler.

Gyzykly bäsleşikler

Ýakynda paýtagtymyzda dürli ýaşdaky ýetginjek futbolçylaryň gatnaşmagynda futbol bäsleşikleri geçirildi. Aşgabat şäheriniň bedenterbiýe we sport baradaky Baş müdirliginiň 11-nji sport mekdebiniň açyk birinjiliginde 2008-2009-njy ýyllarda doglan ýetginjekler toparlarynyň 8-si bäsleşdi. Gökje ýaşaýyş toplumynyň köpugurly sport desgasynda geçirilen ýaryş 11-nji sport mekdebiniň tälimçisi Oraz Orazowyň türgenleşdirýän toparynyň ýeňşi bilen tamamlandy. Daşoguz welaýatynyň «Köpetdag» topary ikinji, Lebap welaýatynyň «Galkynyş» topary üçünji orunlary eýelediler.

Talyp sportunyň taryhyndan

Diýarymyzda talyplaryň sport baýramçylygynyň dowam edýän günlerinde Uniwersiadalaryň taryhy bilen baglanyşykly gyzykly maglumatlar bilen tanyşmak aýratyn gyzyklydyr. Talyp sportunyň taryhy 1905-nji ýyldan gözbaş alýar. Şol ýyl ABŞ-da talyplaryň arasynda ilkinji halkara ýaryşlar geçirilýär.

Ussatlyga tarap ädim

Talyp ýaşlaryň sport baýramçylygynyň – «Türkmenistan – ruhubelentligiň we sagdynlygyň ýurdy» atly XIII Uniwersiadanyň çäklerinde geçirilýän woleýbol bäsleşikleri hem çekeleşikli häsiýete eýedir. Ýakynda sportuň bu görnüşi boýunça zenanlaryň arasyndaky ýaryşyň jemi jemlenildi. Bu ýaryşda Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň topary ýokary netijeleri görkezip, üstünlikli çykyş etmegi başardy. Toparçada Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň hem-de Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň toparlaryny ynamly ýeňen talyplarymyza ýarymfinalda Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň toparyndan üstün çykmak başartdy.

Düzzüm tagtasynyň başynda

«Türkmenistan ― ruhubelentligiň we sagdynlygyň ýurdy» şygary astynda dowam edýän XIII Uniwersiadanyň çäklerinde düzzüm boýunça bäsleşikler hem gyzgalaňly häsiýetde geçdi. Aşgabat şäheriniň bedenterbiýe we sport baradaky Baş müdirliginiň Ýöriteleşdirilen küşt we şaşka mekdebinde guralan aň-paýhas oýny boýunça bäsleşiklere ýurdumyzyň ähli ýokary okuw mekdeplerinden diýen ýaly talyplar gatnaşdy. Oglanlaryň arasynda geçirilen bäsleşigiň toparlaýyn hasabynda Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň topary birinji orna mynasyp boldy. Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk instituty ikinji, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersiteti bolsa üçünji orunlary eýelediler.

Millionlaryň oýnunyň taryhyndan

Küşt barada kelam

Paýhas oýny hasaplanylýan küştüň döreýiş taryhy baradaky maglumatlar köpdürlüligi bilen tapawutlanýar. Şeýle-de bolsa, şejeresi türkmen topragyndan gözbaş alýan Muhammet As-Sulynyň küşt boýunça ilkinji resmi däl dünýä çempionydygy baradaky maglumaty hiç kimiň inkär edip bilmeýändigini bellemek gerek. Bu oýnuň döreýiş we ösüş taryhy 15 asyrdan gowrak döwri özünde jemleýär. Küştüň mazmunynyň, gurluşynyň goşunlaryň bir-birini ýeňmek üçin guraýan söweş meýillerini, harby hilelerini ýadyňa salýandygyna ony oýnap bilýänleriň her biri göz ýetirýändir.

Sagdynlygyň binýady

Irginsiz tagallalar netijesinde geçen ýyllaryň içinde paýtagtymyz Aşgabatda, Arkadag şäherinde hem-de ýurdumyzyň sebitlerinde dünýä ölçeglerine laýyk gelýän iri sport toplumlary, stadionlar, sport mekdepleri guruldy, döwrebap sport düzümleri kemala getirildi. Ak mermerli paýtagtymyzyň gözel künjekleriniň birinde gurlan Olimpiýa şäherçesi, Aşgabat we Arkadag şäherlerinde hereket edýän häzirki zaman köpugurly sport toplumlary, welaýatlardaky atçylyk-sport toplumlary we köp sanly sport desgalary bu hakykatyň aýdyň subutnamasy bolup durýar. Şeýle ajaýyp desgalar ýurdumyzda köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketiniň, sportuň barha ösmegi, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň dabaralanmagy, beden taýdan berk we ruhy taýdan sagdyn nesilleriň kemala gelmegi babatynda möhüm ähmiýete eýedir.

Taryhda şu gün

Russiýaly küştçüleriň arasynda geçirilen duşuşyklar 16 tapgyrdan ybarat boldy. Kramnige ýeňiş gazanmagy üçin 8,5 utuk toplamak gerekdi, Kasparowyň bolsa 8 utuk toplan ýagdaýynda hem küşt täjini özünde saklamaga mümkinçiligi bardy. 8-nji oktýabrda badalga berlen duşuşyklaryň netijesinde Kramnik garşydaşyndan 8,5 – 6,5 hasabynda üstün çykyp, 14-nji dünýä çempiony diýen ada eýe boldy.

Bedenterbiýe we sport

Türkmen halkynyň ahalteke bedew atlary, ajaýyp halylary bilen birlikde, alabaý itleri hem dünýäde meşhurdyr. Alabaýlar uzak geçmişiň dowamynda pederlerimiziň ýaşaýyş-durmuşynda mynasyp orun aldy. Gözbaşyny gadymyýetden alyp gaýdýan milli gymmatlyklarymyz türkmen halkynyň asyrlaryň dowamynda döreden we kämilleşdiren mirasydyr. Şolardan türkmen alabaý itleri dünýäde iň meşhur tohumlaryň biri bolup, oňa bolan gyzyklanma barha artýar. Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmen alabaýy» atly kitabynda alabaý itleriniň türkmen halkynyň durmuşynda eýeleýän orny barada gürrüň berilýär. Bu kitapda dünýäde giň meşhurlyga eýe bolan alabaý tohumynyň gelip çykyşy barada köp ýyllaryň dowamynda geçirilen barlaglar, taryhy we edebi maglumatlar beýan edilýär.