''Demokratiýa we hukuk'' žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty
Salgysy: Aşgabat şäheri, A. Nowaýy köçe 2022 jaý 86
Telefon belgileri: 38-06-00

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Mynasyp goşandymyzy goşarys

Ajaýyp döwrümizde halkymyz, aýratynam ýaş nesil barada edilýän aladalar hil taýdan täze derejelere göterilýär. Gahryman Arkadagymyzyň bagtyýar ýaşlaryň eşretli döwrümiziň ösen talaplaryna laýyk okap, bilim-terbiýe almagy, berk bedenli, sagdyn ruhly, ata Watanymyzy jany-teni bilen söýýän şahsyýetler bolup ýetişmegi üçin durmuşa geçirýän işleri bimöçberdir. Ösüp gelýän ýaş nesillere döwrebap bilim-terbiýe bermekde biz — mugallymlaryň üstüne uly jogapkärçilik düşýär. Belent wezipä hötde gelmekde hemme şertler döredilýär. Ýurdumyzyň ähli ýerlerinde dünýä ülňülerine laýyk gelýän täze mekdepleriň, çagalar baglarynyň we beýleki maksatly desgalaryň gurlup, ulanylmaga berilýändigi hem munuň aýdyň mysalydyr. Döwlet Baştutanymyzyň ylym-bilim ulgamynda durmuşa geçirýän beýik işleri bizi mundan beýlägem döredijilikli, öndürijilikli zähmete ruhlandyrýar. Gahryman Arkadagymyzyň ýaş nesillerimiziň bagtyýar geljeginiň hatyrasyna alyp barýan işlerine mynasyp goşant goşmak üçin mundan beýlägem yhlas-başarnygymyzy gaýgyrman zähmet çekeris.

4 Ýanwar 2021

Bilim

Durmuşymyzyň aýnasy

Hormatly Prezidentimiz kitap barada: «Kitap ähli döwürlerde islendik ýaşdaky adamy ruhubelentlige, ýüregini buýsanja, kalbyny ýaşaýşa bolan söýgä besleýär. Ol biziň geçmişimiz hem geljegimizdir» diýip belleýär. Döwlet Baştutanymyzyň ynsanperwer syýasatyny, il-ýurt bähbitli işlerini wagyz-ündew etmekde, ýaşlary belent ruhly, watansöýüji nesiller edip terbiýeläp ýetişdirmekde maksada okgunly işleri alyp barýarys. Çeper eserleriň üsti bilen ýaşlarda milliligi, ýokary ahlaklylygy, medeniýetliligi terbiýelemek biziň esasy maksadymyz hem borjumyz bolup durýar. Şonuň üçin biz — kitaphanaçylar okyjylaryň arasynda medeni-köpçülik çärelerini yzygiderli geçirip durýarys, edebiýat agşamlaryny, kitap sergilerini guraýarys. Arkadag Prezidentimiziň ýiti zehininden çykan eserleri ösüp gelýän ýaş nesli watançylyk ruhunda terbiýelemekde möhüm ähmiýete eýedir. Milli Liderimiziň ýurt Garaşsyzlygymyzy, baky Bitaraplygymyzy wasp edýän eserlerini okyjylar köpçüligine tanyşdyrmakda we wagyz-ündew etmekde yhlasymyzy aýamarys. Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe halkymyzyň bagtyýar durmuşy ugrunda taýsyz tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleriniň hemişe rowaç bolmagyny arzuw edýäris.

4 Ýanwar 2021

Bilim

Sanly bilim — täzelenişi we döredijilikli ösüşi işjeňleşdiriji güýç

Ýagşy arzuw-umytlar bilen gadam goýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ilkinji günlerinde hormatly Prezidentimiziň üstünlikli durmuşa geçirýän bilim diplomatiýasynyň dabaralanýandygyna çäksiz buýsanjymy watandaşlarymyz bilen paýlaşasym gelip, elime galam aldym. Şonda ilkinji bolup serime dolan pikir döwlet Baştutanymyzyň ýaşlara ösen dünýäniň derejesinde kämil bilim bermek üçin edýän köpugurly tagallasy boldy. Şol tagallanyň netijesinde milli bilim ulgamymyzda durmuşa geçirilýän düýpli özgertmeler mugallymlaryň döredijilikli işlemekleri, ýaş nesillerimiziň kämil bilim almaklary üçin giň mümkinçilikleri açýar. Bilim ulgamyna aýratyn üns berýän döwlet Baştutanymyzyň ýardamlaryndan hem-de sargytlarydyr öňde goýýan wezipelerinden ruhlanyp işleýän mugallymlar ýokary bilimli, giň dünýägaraýyşly ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmek, olaryň bilim derejesini häzirki zamanyň ylmy gazananlaryna laýyk ösdürmek maksady bilen, zehin-ukyplaryny orta goýup işleýärler. Elbetde, munuň üçin dünýä bilim ulgamynda peýdalanylýan bilim bermegiň häzirki zaman usulyýetlerinden we okatmagyň iň täze tehnologiýalaryndan peýdalanmak zerurdyr. Hormatly Prezidentimiz bu babatda: «Başarjaň, ählitaraplaýyn bilimli hünärmenleri taýýarlamagy ýaşlykd

3 Ýanwar 2021

Bilim

Sagdyn hem-de bilimli ýaşlary ýetişdirmek

Ýakynda jemgyýetçilik-syýasy guramalarynyň wezipeleri boýunça geçirilen maslahatda «Ýaşlary maşgala durmuşyna taýýarlap, millilik, maşgala mukaddesligi, sagdyn durmuş, arassa ahlaklylyk barada wagyz-nesihat häsiýetli duşuşyklary köpräk geçirmeli» diýip, milli Liderimiz öňde durýan işleriň esasy ugurlaryny görkezdi. Munuň özi bilim-terbiýeçilik, medeni-jemgyýetçilik ojaklarynda geçirilýän wagyz-nesihat çäreleriniň has-da işjeňleşdirilmegine, guramaçylyk we usulyýet babatda kämilleşdirilmegine, netijeliliginiň artdyrylmagyna oňyn täsirini ýetirýär. Milli ýörelgelerimize laýyklykda, ýaşlara türkmençiligiň asyl nusgasynda terbiýe bermek wagyz-nesihat işi bilen berk baglanyşyklydyr. Şu nukdaýnazardan, milli jemgyýetçilik-köpçülik işlerinde ýaşlaryň terbiýesine we sagdyn ösüp kemala gelmeklerine bagyşlanan çärelere aýratyn orun berilýär. Bu asylly wezipeler Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe has-da kämilleşdirilýär we döwrüň ruhuna görä wagyz-nesihat çäreleri, medeni-jemgyýetçilik işleri işjeň amala aşyrylýar.

3 Ýanwar 2021

Bilim

Öňdebaryjylaryň iş tejribeleri öwrenilýär

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýaş nesliň döwrüň talaplary esasynda bilim almagy, hünär we ylym öwrenmegi üçin bilim ulgamyna täzeçe usullar ornaşdyrylýar. Milli bilim ulgamynda ýaş nesle halkara ölçeglerine laýyk derejede ýokary hilli bilim bermek, edep-terbiýeli nesilleri ýetişdirmegiň öňdebaryjy tejribelerini mugallymçylyk işine giňden ornaşdyrmak, öz hünär ussatlygyny yzygiderli kämilleşdirmek bilim işgärleriniň esasy borjy bolup durýar. Her ýyl geçirilmegi däbe öwrülen usuly-amaly okuwlara bilim işgärleri uly höwes bilen gatnaşýarlar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda «Halkymyzyň eşretli, bagtyýar durmuşynyň gözbaşy ylym we bilim ulgamlaryny kämilleşdirmekdedir» diýen şygar bilen geçen usuly-amaly okuwa Balkanabat şäheriniň bilim işgärleri taýýarlykly geldiler. Iki gün dowam etjek usuly-amaly okuwlar şäheriň ýöriteleşdirilen 3-nji, 21-nji we 22-nji orta mekdeplerinde guraldy. Onda okuw maksatnamalaryny özleşdirmegiň netijeli usullary, okatmagyň innowasion tehnologiýalaryny, sanly serişdeleri sapaklarda giňden peýdalanmak bilen bilim bermegiň usullaryny has-da kämilleşdirmekde öňdebaryjy iş tejribeleri bolan hünärmenler diňlenildi. Şeýle-de, bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmak, okuw dersleri çuňlaşdyrylyp okadylýan

3 Ýanwar 2021

Bilim

Iş­jeň mas­la­hat — kä­mil­li­ge ba­dal­ga

Döwlet Baştutanymyzyň bilim işgärleriniň öňünde goýan wezipelerini üstünlikli durmuşa geçirmekde, geçen okuw ýylynyň jemine seljerme bermekde, täze okuw ýylynda öňde durýan wezipeleri ara alyp maslahatlaşmakda bilim işgärleriniň ýanwar usuly-amaly okuwlarynyň ähmiýeti uludyr. Orta mekdeplerde, mekdebe çenli we mekdepden daşary bilim edaralarynda okuw-terbiýeçilik işlerini talabalaýyk guramak, okuw maksatnamalarynyň özleşdirilişini, okuwçylara netijeli bilim-terbiýe bermegiň hilini ýokarlandyrmak, öňdebaryjy iş tejribäni ýüze çykarmak, öwrenmek, umumylaşdyrmak möwsümleýin geçirilýän usuly-amaly okuwlaryň esasy maksadydyr.

3 Ýanwar 2021

Bilim

Körpelerde zähmet endiklerini terbiýelemek

Ýurdumyzda mekdebe çenli çagalar edaralarynda berilýän bilimiň hili yzygiderli kämilleşdirilýär. Körpelere bilim we terbiýe bermegiň hilini ýokarlandyrmak, olaryň irki ýaşdan başlap hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşini we mekdebe taýýarlygyny üpjün etmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşini we mekdebe taýýarlygyny ösdürmek babatda 2020 — 2025-nji ýyllarda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasyny» hem-de bu maksatnamadan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasyny tassyklamagy bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmakda möhüm bir ädim boldy. Mekdebe çenli bilim milli bilim ulgamynyň ilkinji basgançagydyr. Bu ýerde körpe nesle bilim-terbiýe berlip, çagalar mekdebe taýýarlanylýar, olar bilimler dünýäsine aralaşyp, dürli sapaklar boýunça düşünje alýarlar, bilimleriň ilkinji esaslaryny öwrenýärler.

3 Ýanwar 2021

Bilim

Tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli sapaklary kämilleşdirmek

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda ýaşlara bilim-terbiýe bermekde bilim işgärleriniň öňünde uly wezipeler durýar. Bu asylly işi durmuşa geçirmekde hormatly Prezidentimiz ähli mümkinçilikleri we şertleri döredýär. Hormatly Prezidentimiz ýaş nesle bilim we terbiýe bermek, bilim ulgamyny halkara derejesine çykarmak hem-de sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden işjeň peýdalanmak babatda öňde goýlan möhüm wezipelerden ugur alnyp taýýarlanylan «Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasyny» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasyny tassyklady. Häzirki wagtda bu Konsepsiýanyň many-mazmunyny öwrenmek, özleşdirmek we öwretmek bilim işgärleriniň öňünde duran esasy wezipeleriniň biridir.

3 Ýanwar 2021

Bilim

Bilimler dünýäsine giň ýol

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýaş nesliň ylym-bilim almagy, sagdyn ruhly, berk bedenli, giň gözýetimli hünärmenler bolup ýetişmegi üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Ýurdumyzda kabul edilen «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, ylym-bilim ulgamynda döwrebap maglumat tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy bilen baglanyşykly alnyp barylýan işler munuň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyzyň orta, orta hünär we ýokary okuw mekdeplerinde kompýuterler, multimedia enjamlary, lingafon otaglar, internet ulgamy ýaşlaryň hyzmatynda goýulýar. Bu bolsa olaryň bilim almakda ukyp-başarnyklaryny görkezmegine giň ýol açýar. Internet tory arkaly döredilen elektron kitaphanalardan, maglumat portallaryndan peýdalanmak, okuw sapaklarynyň interaktiw usulynda alnyp barylmagy, dünýäniň ösen döwletleri bilen teleköpri arkaly okuw sapaklaryna, halkara ylmy-amaly maslahatlara gatnaşmak ýaş nesilleriň başarnygyny has-da kämilleşdirýär.

3 Ýanwar 2021

Bilim

Terjime işi

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ähli pudaklarynda, şol sanda bilim ulgamynda hem giň gerimli özgertmeler amala aşyrylýar. Döwlet Baştutanymyz: «Bilim ulgamy jemgyýetimiziň, ýurdumyzyň, onuň ykdysadyýetiniň, medeniýetiniň we beýleki ugurlarynyň ösüşini üpjün edýär» diýip belleýär. Ýurdumyzyň bilim ulgamynda türkmen-rus dilleriniň hyzmatdaşlygyna aýratyn ähmiýet berilýär we uly işler amala aşyrylýar. Dil bilimine degişli bolan käbir meseleler diňe bir diliň mysalynda däl-de, ähli dilleriň mysalynda düşündirilse oňat netije berýär. Talyplara diller hakyndaky maglumatlary nazary taýdan umumylaşdyryp, diliň düýp manysy, häsiýetli alamatlary, onuň ösüş kanunlary öwredilse netijesi gowy bolýar.

3 Ýanwar 2021

Bilim