''Demokratiýa we hukuk'' žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty
Salgysy: Aşgabat şäheri, A. Nowaýy köçe 2022 jaý 86
Telefon belgileri: 38-06-00

Makalalar

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinden soňky oýlanmalar

Milli kanunçylygymyza buýsanç Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş kanunlarynyň esasy özeni, ýol-ýörelgesi halallyk, adalatlylyk düşünjeleridir. Hormatly Prezidentimiziň Garaşsyz, Bitarap Watanymyzda asudalygy, agzybirligi üpjün etmek, ýurdumyzyň ykdysady we syýasy durnuklylygyny gazanmak hakyndaky aladalary eziz Diýarymyzy ygtybarly özgertmeler arkaly öňe gitmegini üpjün edýär.

Öňdebaryjy ulgamyň uly geljegi

Islendik döwletiň ösüşli ýoluny ykdysadyýetiň depginli we durnukly ösdürilmegi kesgitleýär. Döwlet Baştutanymyzyň oýlanyşykly ykdysady syýasaty Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanymyzyň dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna goşulmagyna kuwwatly itergi berýär. Milli Liderimiziň badalga beren düýpli özgertmeleri öňdebaryjy tehnologiýalaryň, innowasiýalaryň uly orna eýe bolmagy bilen sazlaşykly utgaşýar. Aýratynam, bu babatda sanly ykdysadyýetiň jemgyýetimizde durmuşa ornaşdyrylmagy uly ähmiýete eýedir. Arkadag Prezidentimiziň 2019 — 2025- -nji ýyllarda Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny tassyklamak hakynda Karara gol çekmegi bilen gürrüňi edilýän meselede giň möçberli işler amala aşyrylyp başlandy. Halk hojalygynyň ähli pudaklarynda kämil tehnologiýalar, innowasiýalar, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ornaşdyrylýar. Milli ykdysadyýetimize, beýleki ulgamlara sanly ykdysadyýetiň barha işjeň ornaşdyrylmagy wagtyň tygşytlanmagyna, bäsleşige ukyply önümleriň, harytlaryň öndürilişini artdyrmaga giň ýol açýar.

Möhüm meselä bagyşlanyldy

Täze ýyl baýramynyň yzysüre TKA-nyň welaýat birleşmesiniň ýygnaklar zalynda okuw-maslahat geçirildi. Bu okuw-maslahat TKA-nyň welaýat birleşmesi tarapyndan guralyp, oňa kärdeşler arkalaşyklarynyň welaýat, etrap, şäher birleşmeleriniň, pudaklaýyn geňeşleriniň ýolbaşçylary we jogapkär işgärleri, KA-nyň ilkinji guramalarynyň başlyklary hem-de işjeň agzalary gatnaşdylar. Okuw-maslahatda hormatly Prezidentimiziň geçen ýylyň 16-njy dekabrynda Ministrler Kabinetiniň sanly wideoaragatnaşyk arkaly ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy guramalarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmaklarynda geçiren giňişleýin mejlisinde öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. “Döwlet bilen halkyň jebisligi eziz Diýarymyzyň rowaçlygydyr” at bilen geçirilen okuw--maslahatda milli Liderimiziň beren tabşyryklaryny durmuşa geçirmekde jemgyýetçilik-syýasy guramalarynyň öňünde durýan möhüm wezipeleri amala aşyrmakda, olary ilkinji guramalaryň başlyklaryna, işjeň agzalaryna ýetirmekde, wagyz etmekde, olaryň işjeňligini has-da artdyrmakda çözülmeli möhüm meseleler barada pikir alşyldy.

Söýgüsi ― il, serpaýy ― alkyş

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen Halaç etrabynyň Zelili adyndaky geňeşliginiň çäginde gurlan Berkarar zaman obasy diňe bir döwrebap keşbi bilen däl, eýsem, biri-birine barha ysnyşýan ýaşaýjylarynyň agzybirligi, ýürekdeşligi bilen hem göwnüňi göterýär. Ýaşaýjylaryň hersi bir ýerden göçüp gelen hem bolsalar, olar gysga wagtyň içinde ýürekdeş goňşulara, mähirli obadaşlara öwrülip gitdiler. Bu gün biri-biriniň toý-märekesinde hemmeleriň bilek çyzgap, hyzmat edip ýörenini göreniňde, göwnüň guş bolup uçýar. Men — eýýäm birnäçe ýyldan bäri bu döwrebap obanyň ýaşaýjysy. Oba ilatynyň arasynda agzybirligi, jebisligi, ýaşlaryň arasynda edep-terbiýäni wagyz etmekde oba geňeşliginiň wekilleriniň hem uly paýy bar diýip düşünýärin. Ýaşulular bilen her gezek Geňeşligiň jaýyna baranymyzda, onuň hünärmenleriniň il-günüň aladasyna gurşalanlygyny görüp has guwanýarsyň. Gysga wagtyň içinde il-günüň ýüreginde ýer edip bilen hünärmenleriň biri-de Maýa Akyýewadyr.

Gül Watanyň goýnunda

Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylynyň ilkinji günleriniň joşguny bagtyýar çagalaryň kalbyna ýatdan çykmajak duýgulary bagyş etdi. Çagalaryň şadyýan gülkülerine şaýat bolanyňda olaryň bagtyýar döwrüň bagtly balalarydygyna göz ýetirýäris. Gahryman Arkadagymyzyň aladalary bilen eziz Watanymyz bagtyýar çagalygyň ýurduna öwrüldi. Ady dünýä dolan ýurdumyzda ýaş nesiller üns-alada bilen gurşalýar. Zehinli ýaşlary ýüze çykarmak, olaryň sporta, sungata bolan höwesini artdyrmak, ukyp-başarnygyny kämilleşdirmek üçin dürli döredijilik bäsleşikleriniň geçirilmegi-de uly ähmiýete eýedir. Düýn Türkmenabat şäherindäki medeniýet öýünde Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşi tarapyndan okuwda, döredijilikde, sportda we beýleki ugurlarda tapawutlanan ýaşlaryň birnäçesine Gulbaba adyndaky çagalar baýragy gowşuryldy. Olaryň ählisi hem mekdepde göreldeli okamak bilen birlikde jemgyýetçilik işlerine işjeň gatnaşyp, dürli bäsleşiklerde ýeňiji bolup, milli aýdym-saz sungatymyzy kämilleşdirmäge, ata Watanymyzyň abraýyny belende götermäge mynasyp goşant goşýan zehinli çagalardyr. Biziň welaýatymyzdan hem bagtyýar çagalaryň ýedisi bu baýraga mynasyp boldy. Olaryň eziz Arkadagymyzyň adyna aýdýan alkyş sözleri bolsa b

Ýylymyzyň ady — ýolumyza çyrag

Ata Watanymyz parahatçylyk ýoly bilen ösüşleriň belentliklerine, şanly üstünliklere barýar. Ýaňy-ýakynda bolsa hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylyny päk niýetler, ýagşy arzuwlar bilen garşy aldyk. Adyndan belli bolşy ýaly, bu ýylymyz diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, dünýäde parahatçylygyň, asudalygyň ýyly bolar. Welaýat Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýinde welaýat ýörite sungat mekdebi bilen bilelikde «Parahatçylyk we ynanyşmak adamzadyň baş gymmatlygydyr, baýlygydyr» atly wagtlaýyn sergi açyldy. Adyndan hem belli bolşy ýaly, sergi 2021-nji ýylyň «Türkmenistan ― parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylmagyna bagyşlandy. Welaýat ýörite sungat mekdebiniň talyplarydyr halypa mugallymlarynyň gatnaşmaklarynda ýylyň nyşany, hormatly Prezidentimiziň atalyk kitaplary, haly önümleri, dutar, gyjak, deprek ýaly milli saz gurallarymyz ýerleşdirilipdir. Şeýle-de keramika, mis küýzeleri we arheologiýa tapyndylar sergä özboluşly gözellik berip, bu ýere gelenleriň ünsüni çekdi.

“Türkmen arhiwi” žurnalynyň nobatdaky sany

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Baş arhiw müdirligi tarapyndan neşir edilýän «Türkmen arhiwi» taryhy-resminama, ylmy-usulyýet žurnalynyň 21-nji sany çapdan çykdy. Neşiriň nobatdaky sany 2019-njy ýylda kabul edilen resminamalar bilen açylýar. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ylym-bilim ulgamyna degişli Permanlary we Kararlary, ýurdumyzyň Mejlisiniň hem-de Halk Maslahatynyň Kararlary bar.

Zehin zehinden zyýada

Düýn paýtagtymyzdaky Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde hem-de welaýatlarda Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşi tarapyndan Gulbaba adyndaky çagalar baýragynyň gowşurylyş dabaralary geçirildi. Bu baýrak 1992-nji ýyldan bäri zehinli çagalara gowşurylyp gelinýär. Şu ýyl bu baýraga çagalaryň 64-si, çagalar döredijilik toparlarynyň 2-si mynasyp boldy. Baýraga mynasyp bolanlaryň arasynda döredijilikde, aýdym-sazda, sportda, ylymda, bilimde tapawutlanan çagalaryň has köp bolmagy ýurdumyzyň ösüşlerine öz mynasyp goşandyny goşjak bagtyýar nesilleriň kemala gelýändigine şaýatlyk edýär.

Abadan durmuşyň binýady

Hormatly Prezidentimiziň halkymyza Täze ýyl Gutlagynda bellenilişi ýaly, «Ýurdumyz döredijiligiň we üstünlikleriň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Ähli ugurlarda gazanylýan üstünlikler halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanmagyna oňaýly täsirini ýetirip, geljege ynamyny has-da berkidýär». Eziz Diýarymyzy gurşap alan ösüşlerdir özgertmeler Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen çuň manyly ýörelgesiniň barha rowaçlanýandygyny dabaralandyrýar. Bu gün obalarymyz, şäherçelerimiz, şäherlerimiz täze, döwrebap keşbe girýär, ýurdumyzyň sebitlerinde gurlup, ulanylmaga berilýän häzirki zaman önümçilik kärhanalarynyň — iri zawoddyr fabrikleriň hatary giňeýär, ilatyň ýokary amatlykly şertlerde zähmet çekmegine şert döredýän täze iş orunlary emele gelýär, milli ykdysadyýetimiziň dürli ugurlarynda ýokary görkezijiler gazanylyp, belent sepgitlere ýetilýär. Munuň özi ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagyny we ildeşlerimiziň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň düýpgöter ýokarlanmagyny üpjün edýär. Tamamlanan ýylda ýurdumyzyň çar künjeginde ajaýyp desgalaryň ençemesiniň gurlup, ilatyň hyzmatyna berlendigini nygtamak has-da ýakymlydyr. Ildeşlerimiziň sagdynlygyna, bagtyýarlygyna, ýokary derejeli dynç alşyna gönükdirilen şeýle de

Halal zähmet — baky döwlet

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen demokratik, hukuk, dünýewi döwletimizde ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny has-da pugtalandyrmak, halkymyzyň kanun taýdan goraglylygyny üpjün etmek bilen baglanyşykly uly işler durmuşa geçirilýär. Döwlet gullukçylarynyň halallygyny berkitmäge gönükdirilen kämil kanunlaryň biri-de, «Korrupsiýa garşy hereket etmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunydyr. Täze taryhy eýýamda bu Kanun korrupsiýa garşy hereket etmegiň esasy ýörelgelerini, korrupsiýa garşy göreşiň, korrupsiýany duýdurmagyň, korrupsiýa bilen bagly hukuk bozulmalaryna ýardam eden sebäpleri we şertleri aradan aýyrmagyň we olaryň netijelerini ýok etmegiň hukuk we guramaçylyk esaslaryny kesgitleýär. Kanunyň 1-nji maddasynyň 1-nji bölüminde bellenilişi ýaly, korrupsiýa garşy göreş korrupsiýa bilen bagly hukuk bozulmalary duýdurmak, ýüze çykarmak, olaryň öňüni almak we üstüni açmak, olaryň netijelerini aradan aýyrmak we günäkär adamlary jogapkärçilige çekmek maksady bilen alnyp barylýar. Şeýle hem ol korrupsiýanyň ýüze çykmalaryndan gelip çykýan howplardan raýatlaryň hukuklaryny goramaga Türkmenistanyň milli howpsuzlygy, döwlet edaralarynyň, şonuň ýaly-da döwlet gullugynyň wezipelerini ýerine ýetirýän adamlaryň hem

Adam hakdaky aladanyň aýdyň beýany

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy guramalarynyň ornuna uly ähmiýet berýär. Munuň şeýledigini geçen ýylyň 16-njy dekabrynda hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygynyň, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň we ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy guramalarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatyndan hem görmek bolýar. Bilşimiz ýaly, islendik ulgamda ösüş gazanmak üçin ýaş, öz işinden gowy baş çykarýan, döwrebap hünärmenler gerek. Ýaşlary zähmete höweslendirmek barada aýdyp, Gahryman Arkadagymyz şunuň bilen bagly Kärdeşler arkalaşyklarynyň öňünde hem möhüm wezipeleri goýdy. Şol wezipeleriň hatarynda halypa-şägirtlik gatnaşyklaryny dowam etdirmek işiň netijeli bolmagyna öz oňyn täsirini ýetirýär. Çünki halypa diňe bir iş öwrediji däldir, ol gerek bolsa ýaş hünärmene özüniň paýhasly öwüt-ündewlerini hem ýetirip durmalydyr, bökdençlik bolan ýerinde ony goldamalydyr.

2020-nji ýyl: taryhyň röwşen sahypasy

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW:— Biz geljekki ösüşlerimizi aýdyň görýäris, döwletimizi we jemgyýetimizi ösdürmegiň meýilnamalaryny ynamly düzýäris. Giň, köpugurly halkara hyzmatdaşlyga gönükdirilen oýlanyşykly syýasatymyz geljege ynam bilen garamaga mümkinçilik berýär. Bagtyýar halkymyz 2021-nji ýyly — «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny uly ynam, aýdyň maksatlar bilen garşylady. Bu ýyl, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, il-ýurt bähbitli uly üstünlikleriň, parahatçylygyň hem-de ynanyşmagyň ýyly bolar. Biz ata Watanymyza belent buýsanjymyz, geljege berk ynamymyz, aýdyň maksatlarymyz bilen has uly sepgitlere ýeteris.

Maşgala mukaddesligi

Halkymyzda maşgalaly bolmak, maşgala mukaddesligini sarpalamak wajyp saýylýar. Her bir ene-ata perzendiniň watansöýüji, ile-güne haýyrly adamlar bolup ýetişmegi üçin, çaga heniz dünýä inen gününden aladalanýar, jemgyýetde ornuny tapmagyny, saýlap alan hünäriniň hakyky eýesi bolmagyny üns merkezinde saklaýar. Bu göräýmäge adaty mesele ýaly bolsa-da, halkyň, tutuş jemgyýetiň ykbalyna täsir edýän meseledir. Hormatly Prezidentimiz jemgyýetimiziň arassa, ösüp gelýän ýaş nesliň terbiýeli bolmagy barada taýsyz tagallalary edýär. Milli Liderimiz ýaş nesliň bagtyýar geljegine gönükdirilen işleri durmuşa geçirýär. Çaga doglandan üç ýaşyna ýetýänçä döwlet kömek pulunyň berilmegi, on bäş ýaşy dolýança saglygy goraýyş hyzmatlarynyň mugt bolmagy, döwrebap çagalar baglarydyr orta mekdepleriň, sport we sagaldyş toplumlarynyň ulanylmaga berilmegi, bilim almaga we hünär öwrenmäge ähli şert-mümkinçilikleriň döredilmegi nesil terbiýesinde ene-ata uly kömek-goldawdyr. Halkymyzda perzendiň dogulmagy iň uly bagta, döwletlilige deňelýär. Şonuň üçinem her bir çaganyň kemala gelmegi, jemgyýete gerekli adam bolup ýetişmegi hakyndaky alada esasy orunda durýar. Maşgalany goramagyň, çaga terbiýelemegiň tejribesi ýyllaryň dowamynda toplanylýar. Şonuň üçin hem her bir çaga irgö

Iň çuň howuz

Polşanyň paýtagty Warşawadan uzak bolmadyk ýerde dünýäde iň çuň hem uly howuz ýerleşýär. Onuň çuňlugy 45,7 metre ýetýär, 8 müň kub metr suw sygýar. Gurluşygy iki ýyla çeken howuz suwda ýüzmegi öwrenýänler we suwa çümüjiler üçin niýetlenen bolsa-da, ajaýyplyklary özünde jemleýär. Onuň içinde dürli güýmenjeler hem göz öňünde tutulandyr. Suw astynda, 5 metr çuňlukda daş-töweregiň gözelligine syn etmek mümkinçiligi bolan dury ötelge, ähli amatlyklary özünde jemleýän myhmanhana otaglary we her hili şekilli hek ösüntgileri bolan gowak bar. Suwuň düýbündäki gark bolan gäminiň, gadymy maýýalaryň ybadathanasynyň görnüşindäki maketler hem täsindir. Öň dünýäde iň çuň howuz Italiýada ýerleşýärdi. Onuň çuňlugy 40 metrdir.

Merjen däneleri gözläp il söken...

Meniň bilen köp ýyl bäri gadyrly gatnaşyp ýören okumyş ýaşuly golaýda öz şahsy kitaphanasyndan birnäçe kitap sowgat berdi. Olaryň arasynda halk hazynasyny toplaýjy Ümür Eseniň 1994-nji ýylda çap edilen «Türkmen aganyň edebi» diýen kitaby-da bar eken. Elimi ilki şoňa uzadanymy duýman galdym. Kitabyň «Sözbaşysynda» meşhur mirasgär barada: «... dür dänelerini eşrepi ýaly görüp, uzak ýyllaryň dowamynda oňa güýç-kuwwatyny, duýgy-düşünjesini, akyl-paýhasyny sarp edip, «etek alty, ýeň ýedi» bolup, abyrsyz hazynany toplap, il-güne lükgeligi bilen gaýdyp bermegiň aladasy bilen ýaşaýan adama Ümür Esen diýýärler. Ol şol ady bilen Garaşsyz Diýarymyzyň her bir künjeginde tanalýar, hormatlanýar. Onuň irginsiz gözlegleriniň, hysyrdyly zähmetiniň netijesinde dörän, «Bäý-bä, türkmenem daş ýarýan akyl-paýhasly, inçeden yzarlaýan duýgy-düşünjeli halk eken-ow!» diýdirýän gazet-žurnal makalalaryny okamadyk, gürrüňlerini diňlemedik türkmen seýrek bolsa gerek» diýilýär.

Habarlar

Möhüm meýdan işleriKöneürgenç etrabynyň «Kyrkgyz» daýhan birleşiginiň kärendeçileri şu ýylyň hasylynyň düýbüni tutmaga irgözinden girişdiler. Şu günler hojalygyň 16 sany kärendeçiler toparynyň babadaýhanlary ýerleri ýaz ekişine taýýarlaýarlar. Meýdan işlerini geçirmekde daýhan birleşiginiň kärendeçileri, mehanizatorlary, hünärmenleri tutanýerli zähmet çekýärler. Mehanizatorlardan Saparmät Aranow, Begençgeldi Pirjanow dagy gündelik tabşyryklary abraý bilen berjaý edýärler. Daýhan birleşiginde ýerlere gyş suwuny tutmaga hem taýýarlyk görülýär. Hojalygyň çägindäki 12 sany suw çykaryjy enjamlar abatlanyp, taýýar edildi. Şeýle-de gowaça meýdanlarynda çil çekmek, kölçelere bölmek işlerine girişildi. Häzirki möhüm meýdan işlerinde Aýnur Meredowa, Nurgözel Narlyýewa, Uzukjemal Italmazowa, Tagan Durdyýew, Gurbanmyrat Orazbaýew ýaly öňdebaryjy kärendeçiler oňat görelde görkezýärler. Gurbannepes TÄÇMEDOW,TDP-niň Köneürgenç şäher komitetiniň partiýa guramaçysy.

Gülki — göwün güli

Akylly hem akyldar Birinden:

Terbiýäniň endik usuly

Pederlerimiz ynsana baha berende, ilki bilen onuň edep-terbiýesini göz öňünde tutupdyrlar. Magtymguly Pyragy «Otur-turuşyn görüň» diýen goşgusynda bu barada şeýle diýýär: Her ýigidiň aslyn bileý diýseňiz,Märekede otur-turuşyn görüň.Birew bilen aşna bolaý diýseňiz,Owal ykrarynda duruşyn görüň.

Dabaraly maslahatlar geçirildi

Täze, 2021-nji ýylyň ilkinji günlerinde, Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Harby institutynda çagyryş boýunça harby gullugy geçýän ýaş esgerleriň gatnaşmaklarynda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýen at bilen terbiýeçilik agşamy geçirildi. Ýaş esgerleriň syýasy sowatlylygyny artdyrmak, olara hormatly Prezidentimiziň oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine we parahatsöýüjilige esaslanýan daşary syýasy ugruny giňişleýin düşündirmek maksady bilen geçirilen terbiýeçilik agşamynda serkerdelerdir göreldeli esgerler çykyş etdiler. Olar hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň amala aşyrýan hoşniýetli daşary syýasatynyň diňe bir ýurdumyzda hem-de sebitde däl, eýsem, bütin dünýäde parahatçylygy pugtalandyrmagy maksat edinýändigini, şunuň bilen baglylykda milli Liderimiziň öňe sürýän möhüm halkara başlangyçlarynyň iri halkara guramalarynda, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynda giň goldawa eýe bolýandygyny buýsanç bilen aýtdylar. Çykyşlarda eziz Arkadagymyzyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmegi dogrusynda hem nygtaldy. Terbiýeçilik agşamynyň dowamynda döredijilik bilen meşgullanýan ýaş esgerler ata Watanymyzy, hormatly Prez

Harby etiket we onuň terbiýeçilik işindäki ähmiýeti