''Demokratiýa we hukuk'' žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty
Salgysy: Aşgabat şäheri, A. Nowaýy köçe 2022 jaý 86
Telefon belgileri: 38-06-00

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Agzybir maşgala ― bagtyýarlykdan nyşan

Maşgala diýmek, uç-gyraksyz deňizde ýüzüp barýan gaýygyňyzy iki bolup küreklemek diýmekdir. Deňizde bolsa duýman durkaň gaý-tupanam, harasadam gopuberýär. Ýürekler bir bolanda, arzyly kenar daşda däl. Maşgalada döreýän ownuk-uşak düşünişmezliklere ýüz berip, olary ulaltmak iň uly ýalňyşlyklaryň biridir. Ýakynlaryňy alada goýman, her bir meseleden özüň baş alyp çykyp bilseň, gatnaşyklar hem uzagyndan bolar, maşgala gymmatlygy hem goralar. Ýaşaýşyň dowamatyny esaslandyrýan hem maşgaladyr. Şonuň üçin-de döwletiňem, jemgyýetiňem esasy birligi bolan maşgalanyň abatlygyny gorap saklamak biziň ählimiziň borjumyzdyr. Her birimiz ata-baba dowam edip gelýän ýörelgelere ygrarly bolmak bilen, Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmekde elimizde baryny gaýgyrmaly däldiris. Biz näçe ösen jemgyýetde ýaşasak-da, deňli-derejeli toý tutsak-da, bagty, onda-da maşgala bagtyny öz elimiz, ýürek mährimiz, soňsuz yhlasymyz bilen gazanmalydyrys. Bu bolsa kämil jemgyýeti kemala getirmäge ýardam eder.

23 Mart 2021

Maşgala

Bagtly maşgalanyň goşa şatlygy

Men bu bagtyýar maşgalanyň Milli bahar baýramynda dünýä inen ekiz gyzlarynyň bardygyny bilemokdym. Üsti naz-u-nygmatlar, dürli görnüşli tagamlar bilen bezelen toý saçagynyň başyna ýygnanan agzybir maşgala agzalary bilen birlikde maňa hem-ä ekizleriň doglan gününiň, hem-de baýramçylygyň arzyly myhmany bolmak miýesser etdi. Ine, şonda Leýla gelneje ullakan toý döwresini ýatladyp duran jaýyň içine göz aýlap, şeýle diýdi: ― 2007-nji ýylyň 22-nji marty — Milli bahar baýramynyň ikinji gününde maşgalamyza baýramçylyk şatlygy goşadan geldi. Şepagat uýalarynyň: «Buşluk! Gyz perzentleriňiz boldy!» diýen şatlykly habary ene ýüregime ýakymly duýgulary paýlady. Bu hoş habar ählimize baýramçylyk şatlygyny paýlan bolsa, ekizlerimiz Gül we Gunçanyň dünýä inmegi bize ullakan bagt bilen birlikde hormatly ady hem getirdi. Mundan on bir ýyl öň maňa hormatly Prezidentimiziň Permanyna laýyklykda köp çagaly ene hökmünde «Ene mähri» diýen hormatly at dakyldy. Bu sylagdan soň on birinji perzendimiz Gülnäz dünýä indi. Häzirki wagtda uly gyzlarym Güneş, Güljan maşgalaly. Gülşen, Güller, Gudrat we Guwanç bolsa dürli wezipelerde zähmet çekýärler. Şeýda we Bilbil 8-nji, Gül we Gunça 7-nji, Gülnäz bolsa 4-nji synp okuwçylary. Gyzlaryma ýaşlygyndan öý işlerine kömekl

20 Mart 2021

Maşgala

Hormatly Prezidentimiziň «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly kitabyndan dürdäne jümleler

Ene hakyndaky müdimi sena çalymdaş şygyr setirlerinde aýdylyşy ýaly, «Dünýäniň bar görki enedir, ene!». Dünýäniň görki, örki, durky — bularyň barysy — ENE! ***

20 Mart 2021

Maşgala

Käbäm

Seni küýsäp geldi ýazlar,Sen — dünýämiň ýazy, käbäm!Daşyňdadyr ogul-gyzlaň,Gül göwnümiň çagy, käbäm! Jan diýsem, janymdan eziz,Sen dünýe barymdan eziz!Sowgadyňdyr işbu Zemin,Sen — durmuşyň duzy, käbäm!

20 Mart 2021

Maşgala

Top (Körpeler üçin sahna)

Gatnaşýarlar: Adyl — 6-njy synpyň okuwçysy.Janmyrat — onuň jigisi, 4-nji synpyň okuwçysy.Emin — Adylyň dosty, synpdaşy.Enesi.

19 Mart 2021

Maşgala

Ene — dünýäniň bagty

Mähriban çagalar, Gahryman Arkadagymyz «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly ajaýyp kitabynda: «Enä minnetdar bolmak özüňe, şu dünýä, tutuş barlyga dahyllydygyňa soňsuz hoşallygyňdyr» diýip nygtaýar. Çuňňur manyly bu jümle her bir perzendiň durmuşynda eziz enäniň eýeleýän belent hem mertebeli ornuny öňe çykarýar. Bu dürdäne jümläniň aňyrsynda uly many, eziz eneleriň çaga terbiýesine siňdirýän ummasyz uly yhlas-zähmeti, mähir-muhabbeti bar. «Çaga terbiýesi sallançakdan başlanýar» diýýärler. Perzent terbiýesiniň tohumlary hem şol söýgä eýlenip, şineläp, durkuna gelip başlaýar. Şu jähetden-de, perzendiň ilkinji terbiýesiniň ejeden gaýdýandygy jedelsiz hakykatdyr. Ene öz hüwdüsi bilen bäbejigiň akylyna aň, kalbyna terbiýe siňdirýär. Terbiýäni maksadalaýyk guramak örän çylşyrymly zähmetiň netijesidir. Mähriban hem merdana enelerimiz bu işiň başyny çekýärler. Diýmek, adamzat dünýäsini kemala getirýärler. Şular hakda pikir edeniňde, eneleriň tutuş dünýäniň durkudygyna, bagtydygyna tüýs ýürekden ynanýarsyň. Eziz balalar, eneler mertlik, merdanalyk, adalatlylyk, watansöýüjilik terbiýesini bermek bilen bir hatarda, siziň gözellige, çeper sungata bolan garaýşyňyzy, olara guwanmak, sarpa goýmak häsiýetleriňizi hem ösdürmäge çalyşýarlar. Şonu

19 Mart 2021

Maşgala

Sagdyn ene — sagdyn nesil

Milli Liderimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda «Ene saglygy — nesil saglygy» diýen ýörelge maşgala saglygynyň binýadynyň berk bolmagyna gönükdirilendir. Öz perzentleriniň ilhalar, bilimli, halal adamlar bolup ýetişmekleri bolsa, eneleriň baş arzuwydyr. Döwletimiz tarapyndan maşgala we eneligi goramak meselelerine aýratyn üns berilýär, nesil saglygyny üpjün etmek, maşgalada köp çagalygy goldamak, halkyň durmuş ýagdaýyny gowulandyrmak babatynda ähli şertler döredilýär. Paýtagtymyz Aşgabatda hem-de ýurdumyzyň ähli sebitlerinde “Ene mähri” we anyklaýyş hem-de keselleriň öňüni alyş merkezleri, şypahanalar, derman kärhanalary we lukmançylyga degişli beýleki desgalar gurlup, ulanylmaga berildi.

16 Mart 2021

Maşgala

Parahatçylyk salamdan başlanýar

Türkmenistanyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnama kabul edildi. Şonuň esasynda 2021-nji ýyl ýurdumyzda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly diýlip yglan edildi. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli syýasaty alyp barýandygyny, onuň hem halkara gatnaşyklarda oňyn netijeleri berýändigini nygtaýar. Bu şygaryň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe türkmen halkynyň watançylyk ruhuny belende götermekde, ýaş nesli gözel Diýarymyza buýsanç, çäksiz söýgi we wepadarlyk ruhunda terbiýelemekde ähmiýeti uludyr.

16 Mart 2021

Maşgala

Ýaş nesliň terbiýesi

Çaga maşgalanyň, jemgyýetiň we döwletiň iň gymmatly baýlygydyr. Şonuň üçin türkmen halky nesil terbiýesine aýratyn üns bilen çemeleşýär. Maşgalanyň abraýy onda kemala gelen hem-de terbiýelenen çagalaryň edep-terbiýe kadalaryny berjaý edişi, ene-atasyna we başgalara edepli gatnaşygy bilen ölçelýär. Çagalaryň özüni alyp barşy maşgalada olara berilýän terbiýä baglydyr. Maşgalada ýaş nesle zähmet terbiýesini bermek möhüm işleriň biridir. Gyz çaganyň zähmet terbiýesini guramaga ejesiniň terbiýeçilik täsiri güýçli bolsa, oglanjygyň zähmete höwesjeň bolmagynda kakanyň we özünden uly erkek doganlarynyň täsiri uludyr. Pederlerimiz bu täsiri «Atadan nesihat alan ogul kethuda bolar, eneden nesihat alan gyz — keýwany» diýen ýaly dana sözleriň üsti bilen beýan edipdirler. Ata-babalarymyzdan gelýän ýaşaýyş-durmuş kadalary haýsy maşgalada göwnejaý berjaý edilse, şol öýde hemmetaraplaýyn sagdyn, halal, päkize nesil ýetişýär. Maşgalada uly ýaşlylar tarapyndan çaga kiçiliginden, özünde zähmet çekmäge höwes döränden oňa ýeňiljek işler tabşyrylyp başlanýar. Gyzjagazlar gap-gaçlary saçaga äbermek we iýlip-içilip bolandan soň, ýygnamak ýaly işlere kömekleşýärler. Biraz ulalandan soň, olary öý işlerine kömekleşdirmek, gyzjagazlara kir ýuwmak

15 Mart 2021

Maşgala

Öý şatlygy — toý şatlygy

Halkara zenanlar gününiň dabaralarynyň belende göterilen ajap çagynda welaýatyň köp çagaly bagtyýar eneleriniň 30-dan gowragyna «Ene mähri» diýen hormatly adyň dakylmagy, birnäçesine döwrebap ýaşaýyş jaýlaryndan öýleriň açarlarynyň gowşurylmagy ildeşlerimiziň şatlygyny artdyran wakalar boldy. Ak bugdaý etrabyndan öý hojalykçy Aýgül Haýidowa, Gökdepe etrabyndan öý hojalykçy Gunça Allanazarowa we olaryň bagtyýar maşgala agzalaryna welaýat merkezindäki 4 gatly, 48 öýli täze, döwrebap ýaşaýyş jaýyndan 4 otagly öýüň açarynyň gowşurylyş dabarasy tolgundyryjy pursatlara beslendi. Täze ýaşaýyş jaýynyň öňündäki, döwrümiziň döredijilik ruhunda, toý öwüşgininde birkemsiz bezelen giň meýdançada şatlyk-şowhun höküm sürdi. Ol ýere bagtyýar enelerdir olaryň maşgala agzalaryndan başga-da, welaýatyň, Ak bugdaý we Gökdepe etraplarynyň häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary, ýaşuly nesliň wekilleridir beýleki myhmanlar ýygnandy.

12 Mart 2021

Maşgala

Bagt ojakdan başlanýar

Ynsan mertebesi, saglygy, abraýy baradaky alada hormatly Prezidentimiziň döwlet derejesinde has ileri tutýan möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgä esaslanýan bu syýasat Garaşsyz Diýarymyzyň, milli Liderimiziň abraý-mertebesini has-da belende göterýär. Gahryman Arkadagymyzyň amala aşyrýan her bir özgertmeleri, ilkinji nobatda, eziz Watanymyzyň berkararlygyny pugtalandyrmaga, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini günsaýyn ýokarlandyrmaga, il-ulsumyzyň bagtyýarlygyny ygtybarly üpjün etmäge gönükdirilendir. Bu ynsanperwer syýasatda türkmen zenanyna — enelere, gelin-gyzlara bolan hormat-sarpanyň dünýä nusgalyk derejä göterilendigi biziň buýsançly başymyzy has-da belende göterýär.

12 Mart 2021

Maşgala

Döwletliligiň gözbaşy

Gahryman Arkadagymyz dünýä okyjylar jemgyýetine «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly ajaýyp eseri sowgat etmek bilen, zenanlara sarpa goýmagyň belent nusgasyny görkezdi. Çünki hormatly Prezidentimiziň gyz-gelinlere goýýan sarpasy, bimöçber tagallasy netijesinde mähremligiň, gözelligiň, eli çeperligiň, päkizeligiň, edep-ekramyň ajaýyp nusgasy bolan türkmen eneleri, zenanlary eşretli zamanamyzyň hözirini görüp ýaşaýarlar. Maşgala — her ynsanyň dünýäde iň eziz görüp, mukaddes hasaplaýan öý-ojagy. Maşgalada agzybir bolup, asudalykda, bilelikde ýaşamak her bir adamyň esasy arzuwy bolup, şeýle maşgalalar halk içinde «Döwletli, sylanýan maşgala», «Bagtly maşgala» diýlip atlandyrylýar. Maşgala agzalarynyň ulyny uly hökmünde hormatlap, kiçini kiçi ýerinde sylamagy — maşgalanyň iň gymmatly baýlygy. Maşgalalaryň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowy bolmagy, ýurduň ösüş depginine oňaýly täsir edýär.

11 Mart 2021

Maşgala

Ene mähri

Perzendi dünýä inen enede ylahy güýç emele gelýär. Hiç haçan egsilmeýän şol güýç irginsiz yhlas bilen sazlaşyp, enäniň ýürek arzuwlaryny beýan edýän mylaýym hüwdüleriň üsti bilen çaganyň süňňüne ornaýar. Şeýlelik bilen enäniň çagasyna hamraklygy ýaly, çagada-da enesine bolan hamraklyk döreýär. Iki ýüregiň deň urmagynda dünýä inen perzent gün sanap ösüp başlaýar. Daşyndan seredeniňde adaty ýagdaý bolup görünýän bu ene bilen balanyň arasyndaky arabaglanyşyk baradaky gyzykly, dürdäne pikirler Gahryman Arkadagymyzyň«Enä tagzym-mukaddeslige tagzym» atly kitabynda hem öz beýanyny tapýar. Döwlet Baştutanymyz bu ajaýyp kitabyny mährem käbesi Ogulabat ejä bagyşlamak bilen, onda ene kalbynyň gözelligi hakynda pikirler gozgalýar. Ynsan — gözelligiň aşygy, bu duýgy onuň gözüni açyp, göreninden –— dünýe gözellikleriniň iň beýigi bolan eziz eneň gözel görkünden gözbaş alýar. Mähriban eneň seniň nury-didäň, durmuş ýolundaky öçmez çyragyň, görüm-göreldäň, ol seniň dünýädäki bar zadyň, onuň ornuny tutup biljek özge bir adam bolmaýar. Pygamberimizden: «Jennet nirede?» diýip soranlarynda, ol hiç pikirlenmezden: «Jennet — enäniň dabanynyň astynda» diýip, jogap beripdir. Eneler diňe bir perzentlerine däl, eýsem, Asman-Zemine-de öz mähirlerini

11 Mart 2021

Maşgala

Dilleri senaly eneler

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Permany bilen Türkmenistanyň «Ene mähri» diýen hormatly ada eýe bolan zenanlaryň arasynda mugallymlaryň hem bolmagy örän buýsandyrýar. Bu hormatly ada mynasyp bolan mugallymlaryň käbiri bilen söhbetdeş bolup, olaryň ýürek buýsanjyny okyjylara ýetirmegi makul bildik: Ýazjemal MUHAMMETGULYÝEWA, Bäherden etrabyndaky 28-nji orta mekdebiň mugallymy:

11 Mart 2021

Maşgala

Eneler keremdir, keramatdyrlar

...Ene üçin perzendinden mähriban, eziz ynsan ýok, perzent üçin hem iň eziz ynsan — ony dünýä getiren, janyndan jan beren käbesi. Şonuň üçin enäniň huzurynda, onuň mähribanlygynyň öňünde hemmeler, bütin barlyk, ynanç-ygtykadyna, jynsyna, milletine garamazdan, ähli ynsan kowumy baş egýär. Hormatly Prezidentimiziň «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» diýen kitabynda: «Dünýäniň akyldarlary, weliler, ýagşyzadalar hakyndaky tymsallarda hem gowy adam bolmagyň ýoly enä goýulýan hormatdan ýagtylanýar. Ene ýaradylyşda dowamatyň dowam etmeginiň başlangyjydyr. Ene ähli ýaradylyşa dahylly beýik düşünjedir. Enä minnetdar bolmak özüňe, şu dünýä, tutuş barlyga dahyllydygyňa soňsuz hoşallygyňdyr» diýen çuňňur pelsepä ýugrulan sözler bar.

9 Mart 2021

Maşgala

Çagaly öý — döwletli öý

8-nji mart — Halkara zenanlar güni biziň köp çagaly enelerimiz üçin goşa baýram, goşa toý bolup geldi. Sekiz we şondan hem köp çagany dünýä inderen, terbiýeläp ýetişdiren enelerimize hormatly Prezidentimiziň Permanyna laýyklykda, Türkmenistanyň «Ene mähri» diýen hormatly ady berildi. Olaryň ençemesine täze, döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň açarlaryny almak bagty hem miýesser etdi. Mary welaýatynda hem sekiz we şondan hem köp çagany dünýä inderen, terbiýeläp ýetişdiren mähriban eneleriň ikisine welaýatyň Oguz han etrabynyň Döwletli zaman şäherçesinden içinde ähli amatlyklary bolan täze ýaşaýyş jaýlary berildi. Jaý toýlary mynasybetli, bu ýerde baýramçylyk dabaralary geçirildi. Dabara gatnaşanlar täze jaýa eýe bolan köp çagaly maşgalalary tüýs ýürekden gutlap, iň süýji arzuwlaryny hem-de hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş sözlerini aýtdylar.

9 Mart 2021

Maşgala

Bagtdan paýly ykbal

Ahal welaýatynyň Änew şäheriniň ýaşaýjysy Ogulşirin Muhammetgulyýewa eşretli döwrümiziň bagtyýar eneleriniň biridir. 10 çagany dünýä inderip, terbiýeläp ýetişdiren mährem ene bu gün perzentlerine, 24 agtygyna, 7 çowlugyna guwanyp, Arkadagly ajaýyp zamanamyza buýsanyp ýaşaýar hem-de eziz Watanymyzy ýürekden söýýän, ýokary ahlak häsiýetli, watansöýüji, asylly däp-dessurlarymyza ygrarly ogul-gyzlaryň terbiýelenmegine özüniň saldamly goşandyny goşýar. Ogulşirin daýzanyň çagalyk döwri oba ýerinde geçýär. Ol dürli oba hojalyk işlerinde işlemeli bolýar. Şol döwrüň kyn şertlerinde işläp, zähmetde birkemsiz taplanan bu mährem ene päk zähmetinden bereket tapýar, döwletli öý-ojagyň, uly sylag-hormatyň eýesi bolýar. Ol çagalarynyň hem ilhalar adamlar bolup ýetişmegi ugrunda yhlas edýär. Olaryň edep-terbiýesine aýratyn üns bermek bilen, kär-hünär saýlamak boýunça yzygiderli öwüt-ündew edýär. Gyzlaryna ene-mamalarymyzdan gelýän nepis el işleriniň inçe syrlaryny, ogullaryna daýhançylyk tejribesini hem öwredýär. Mährem enäniň yhlasy ýerine düşýär. Onuň 4 oglunyň, 6 gyzynyň her biri bu gün asylly käriň eýesi.

9 Mart 2021

Maşgala

Bagtdan paýly maşgalalar

Düýn Diýarymyzda Halkara zenanlar güni giňden bellenilip geçildi. Şu mynasybetli ýurdumyzda giň gerimli baýramçylyk dabaralary guraldy. Bu toý dabaralary eziz Watanymyzda mährem enelerimize, gelin-gyzlarymyza uly hormat-sarpa goýulýandygynyň aýdyň mysalyna öwrüldi. Müňlerçe ýyllyk taryhyň dowamynda bolşy ýaly, halkymyz her bir nesilde ýokary ruhy-ahlak başlangyçlaryny, dogruçyllygy, hoşniýetliligi, zähmetsöýerligi, enelere we ýaşululara bolan hormaty kemala getirýän mukaddes maşgala gymmatlyklaryny saklap gelýär. Mährem eneler jemgyýetimizde ähli döwürlerde esasy orun eýeleýär. Olar maşgala ojagynyň mähremligini, ahlak esaslaryny, halkymyzyň ruhy-ynsanperwer ýörelgelerini goraýarlar.

8 Mart 2021

Maşgala

Hormatly Prezidentimiziň «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly kitabyndan

Men mähriban käbämiň öňünde özümiň perzentlik borjumyň has uludygyny duýýaryn. Çünki öz il-halkymyň ykbalyna nur çaýýan işleri durmuşa geçirmäge güýçli ymtylyşymyň we yhlasymyň özeninde käbämiň ynamynyň ilkinji orny eýeleýändigine ynanýaryn. Biz eneleriň arzuwynyň geljegiň abadanlygydygy barada hemişe aýdýarys. Eneleriň arzuwy abatlyk hem-de saglykdyr diýilýär: Watany üçin edermenligi hem-de gaýratlylygy özüne ýörelge edinen perzendini enäniň yhlasy bişowlukdan hem ýakymsyz täsirlerden goraýar. Ene — dünýäniň sazlaşygy hem-de ebediligi. Taryhyň müňläp çylşyrymlylyklaryna we külpetlerine ýan bermedik ykbalyň eýeleri — beýik şahsyýetler hem hemişe özleriniň ulalyp, kemala gelmeklerinde özüni dünýä inderen ynsanyň ornuna ýokary baha berýärler. Bu heňňamlar aýlanyp, ýaradylyşa mahsus üýtgewsiz kada diýilse, dogrudyr. Her bir asylly ýörelgäniň dowam etdirilmegi eneleriň görüm-göreldesiniň, öwüt-ündewiniň, ynamynyň netijesinde amala aşýar. Adam ogly nähili güýçli, paýhasly, edermen bolaýsyn, ol özüni dünýä inderen, jigerinden jan beren ynsanyň öňünde indi kemala gelmeli, hemişe goralmaly çaga mysalydyr. Çünki enäniň perzendine bolan söýgüsiniň ornuny tutup biljek gudrat heniz jahana inen däldir.

8 Mart 2021

Maşgala

Mertebe mukaddesliginiň beýik baýramy

Welaýatymyzda Halkara zenanlar güni dabaralara  beslendi Hormatly Prezidentimiziň sahawatly Permany bilen, welaýatymyzdan sekiz we şondan köp çagany dünýä inderen hem-de terbiýeläp ýetişdiren eneleriň 102-sine Türkmenistanyň «Ene mähri» diýen hormatly ady dakyldy. Şu mynasybetli welaýat häkimliginiň mejlisler zalynda dabara geçirildi. Dabarany welaýatymyzyň häkimi Nazarmyrat Nazarmyradow açdy we hormatly Prezidentimiziň Permanyny okady.

8 Mart 2021

Maşgala