Kakageldi Gul pälwan

Meşhur Maşa pälwanyň nesli we göreş meýdanyndaky ykbaly hakynda gyzyklanyp kän gözleg-ideg etdim. Ahyrsoňy Garagum sährasynyň Bükriöleň obasynda dünýä inip, häzirki wagtda bolsa Artyk obasynda ýaşaýan pälwan Baýsähet Kelowyň kömegi arkaly, Aşgabat şäheriniň Herrikgala ýaşaýyş toplumynda ýaşaýan, ençeme toýlary baglan Gul ogly Momma pälwanyň (halk arasynda tutulýan ady Kakageldi Gul pälwan) salgysyny anyklamak başartdy. ...1954-nji ýylyň 15-nji noýabrynda Garagum sährasynyň Göbekli obasynda çarwa Gul Mommaýewiň maşgalasynda saryýagyzja oglan bäbek dünýä inýär. Gul aga türkmeniň milli ýörelgesine eýerip, syrgynyndaky oba mollasyny çagyryp, nowbahar çaganyň gulaklaryna azan-kamat aýtdyrýar. Dogluş hakyndaky şahadatnamada Momma diýlip ýazylsa-da, ene-atasynyň we dogan-garyndaşlarynyň Kakageldi diýip tutmaklary bilen, bu at ýörgünli bolupdyr.

Gadymyýetiň öçmez çyragy

Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitaby taryh ylmynda täze ylmy garaýyşlaryň döremegine itergi berdi. Pähim-paýhasa ýugrulan bu eserde gadymy kerwen ýolunyň ugrunda ýerleşen şäherler, olaryň döreýşi hakynda gymmatly maglumatlar ýerleşdirilen. Hususan-da, kitapda gadymy Amul şäheri barada giňişleýin söhbet edilýär. Geçmişde Gündogardan Günbatara barýan ýollaryň esasy ygtybarly bölegi, şeýle-de Buharadan Merwe barýan iň gysga ýol Amulyň üstünden geçipdir. X asyrda arap syýahatçysy Abul Faraj Kudama al-Basry taryh üçin örän gymmatly bolan Amul bilen Buharanyň arasyndaky ýoluň beýanyny ýazypdyr. Orta asyr alymy Istahriniň belleýşi ýaly, Mawerannahrdan Amula gelýän ýoluň Jeýhunyň sag kenaryndaky iň soňky menzili uly Juma metjidi bolan Farap şäheridir. Köne şäheriň çägindäki Bitikgala Amulyň göni garşysynda ýerleşip, onuň ýumrulan harabalarynyň täsin galyndylaryny biziň günlerimizde hem synlap bolýar. Amul şäheri Beýik Ýüpek ýolunyň Türkmenistana gelýän ugrunda ýerleşýän uly şäher we kerwen ýollarynyň çarýana rowana bolýan merkezi bolupdyr. Alym M.Ý.Massonyň «Merwden Horezme we Mawerannahra çenli orta asyr söwda ýollary» atly ylmy makalasynda Amulyň satraplyk (welaýat) hökmünde Ahemeniler nesilşaly

Türkmenistanyň gaz senagaty: geçmişden şu güne

Gaz senagatynyň kemala gelşi Gaz senagaty milli ykdysadyýetimiziň iň iri pudaklarynyň biri bolmak bilen, mähriban halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmekde we eziz Watanymyzyň gülläp ösüşini gazanmakda möhüm orny eýeleýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlaryny mynasyp dowam etdirýän hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda kuwwatly pudagy mundan beýläk-de ösdürmäge, uglewodorod çig mallarynyň täze ýataklaryny açmaga, olary senagat taýdan özleşdirmäge, pudaga ekologiýa taýdan arassa, innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmaga uly maýa goýumlary gönükdirilýär. Tebigy gazyň ummasyz gorlary hem-de nebitgaz senagatynyň köpýyllyk tejribesi öňde goýlan maksatlara üstünlikli ýetmäge mümkinçilik berýär. Biz ýurdumyzyň gaz senagatynyň ýarym asyrdan gowrak döwri öz içine alýan ösüş ýoluna bagyşlanan makalalar toplumyny okyjylara hödürlemegi makul bildik. Olarda ýurdumyzyň gaz senagatynda uly işleri bitiren alymlaryň we hünärmenleriň, hususan-da, şu makalada Gurbanguly Ýazyýewiň maglumatlaryndan peýdalanyldy.

ÇAGRY BEG

Çagry begiň baştutanlygynda başlanan seljuklaryň Günbatara ýörişleri olja edinmek däl-de, eýsem, wizantiýalylary Anadolydan çykaryp, araplaryň asla başarmadyk işini edip, bu ýerleri özlerine watan-ýurt tutunmakdy (Danişmendli- Büyük Selçuklu ilişkileri // Niksar’ın fethi ve Danişmendliler Döneminde Niksar bilgi Şöleni Tebliğleri. – Niksar, 1996. – 44 s.). Ýeri gelende bellesek, seljuklar oljany Alla tarapyndan özüne berlen peşgeş hasaplap, onuň aglaba bölegini haýyr-sahawat üçin harçlapdyrlar. Entek Seljuk döwleti esaslandyrylmanka, 1037-nji ýylda Horezm Çagry begiň mirasdüşer mülki edilip berlipdir (Агаджанов С.Г. Сельджукиды и Туркмения в XI–XII вв. – Ашх., 1973. – С.9.). Ýeri gelende bellesek, Çagry beg horezmşalardan bir hatyna öýlenipdir. Mälik Süleýman onuň şol aýaldan bolan ogludyr. Çagry beg ýogalansoň, bu hatyn Togrul bege dakylypdyr (Öztuna Y. İslam devletleri. Devletler ve Hanedanlar. Cilt I. – Ankara, 1989. – 478 s.).

Mertligiň mekdebi

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda ýurdumyzyň ähli künjeklerinde 1941—1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda gazanylan ýeňşiň 79 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk dabaralary giň gerimde guraldy. Merdana pederlerimizden miras galan asylly ýörelgelerimiziň biri bolan Watan gahrymanlaryny hatyralamak däplerine eýerip, Türkmenistanyň Döwlet migrasiýa gullugynyň harby gullukçylary hem 1941—1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda gazanylan ýeňşiň hatyrasyna geçirilýän dabaralara gatnaşyp, gadymy türkmen topragynda parahat durmuşy berkarar etmekde edermenlik görkezen gaýduwsyz gahrymanlaryň şanyna «Baky şöhrat» ýadygärligine gül çemenlerini goýdular. Olaryň ruhuna tagzym etdiler we uruş weteranlarymyza, urşuň yzynda galan kümüş saçly enelerimize ýadygärlik sowgatlaryny, ter gül desselerini gowşurdylar. Bu bolsa Watan goragyny özlerine mukaddes borç hasaplaýan merdana Watan goragçylarymyzyň harby gulluga bolan jogapkärçiligini we buýsanjyny has-da artdyrdy.

Ýurdy goran doganlar

(Myrat we Tirkiş Rejepowlar hakynda kyssa) Geçen asyryň 1941 — 1945-nji ýyllaryndaky uruş adamzat üçin iň bir aýylganç, ýowuz nägehanlaryň biri bolup, goja taryhyň gatlaryna girdi. Ol ynsanlaryň ýüregini lerzana getirip, kalplaryna müdimilik tagmasyny basdy.

Eli melhem edermen

Görnükli lukman zenan Saçly Dursunowa 1918-nji ýylda Büzmeýinde dünýä inýär. Ol dogany Çeper bilen çagalykdan ene-atadan jyda düşýär we Aşgabadyň Ene Kuliýewa adyndaky çagalar öýünde terbiýelenýär. Çagalykdan derslerine göreldeli ýetişýän, adamlara mydam kömek bermäge ymtylýan şol gulpajykly gyzjagaz 1932-nji ýylda lukmançylyk tehnikumyna okuwa girýär. Okuwyna höwesli, erjel ýapyşyp, ony 1936-njy ýylda tapawutlanan diplom bilen tamamlaýar. Şol ýyl hem saýlap alan kärini has-da çuňlaşdyryp öwrenmek maksady bilen şol wagtky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk institutyna okuwa girýär. Saçly Dursunowa talyplyk döwründe gündizine okuwlaryny okap, gijelerine hassahanalarda işläp, iş tejribesini artdyrypdyr we 1941-nji ýylda okuwyny üstünlikli tamamlaýar. Emma durmuş hemişe ynsanyň isleýşi ýaly bolmaýar. 1941-nji ýylda nägehan urşuň başlanmagy bilen, Saçly hem fronta meýletinlik bilen gidýär. Ol 62-nji atyjylyk diwiziýasynyň 534-nji lukmançylyk sanitar batalýonynda ordinator-lukman bolup, harby gulluga başlaýar. Saçly Dursunowa Beýik Ýeňşiň gazanylmagyna uly goşandyny goşan türkmen lukman gyzydyr.

Ebedi sarpa

Gözel KEKILOWA, Myrat Garryýew adyndaky TDLU-nyň mugallymy, lukmançylyk ylymlarynyň kandidaty: — Biz maşgalada üç gyz dogandyk: Jeren, Gülnar we men. Gynansagam, iň ulymyz Jeren häzir aramyzda ýok. Ýogsa hut şol kakamyň kesbini dowam edipdi, ol hünäri boýunça-da, zandy babatda hem filologdy.

«Esgeriň ýoly» ýa-da depderdäki ýatlamalar

Daşynda «Esgeriň ýoly» ýazgyly dört sany depderi mähriban käbämiň okaýan kitaplarynyň arasynda aýratyn aýawly saklanmagy olaryň ýokary gymmatynyň bardygyny mälim edýär. Ejem bu depderleri tekjäniň iň görnükli ýerinde goýup, olar barada gyzyklanan adamlara: «Bu depderlerde kakam Annadurdy Annaýewiň uruş ýyllary baradaky ýatlamalarynyň ýazgysy bar» diýip, uly buýsanç bilen gürrüň berýär. Näçe aýawly saklansa-da, depderleriň könelişendigini, olaryň ir wagtlara degişlidigini bilip bolýar. Depderleriň mazmunynda şeýle ýatlamalar bar: «1939-njy ýyl. Men şol döwür mekdepde mugallym bolup işläp, obamyzdaky çagalara bilim we terbiýe berýärdim. Günde işden gelenimden soň, gazet-žurnallardaky täzeliklere göz aýlap, jaýymyzyň penjiresinden köçede gaýgy-gamsyz oýnap ýören çagalary, agaçlaryň şahalarynda jürküldeşýän guşlary, şahalaryny aşak egip, miwelerini güjeňleýän baglary synlap, durmuşyň gözelligine guwanýardym. Ine, birden urşuň başlanandygy baradaky habar halkymyzyň rahatlygyny sogrup alan ýaly etdi. Erkek adamlar her gün diýen ýaly fronta ugradylýardy. Tejribeli mugallymlaryň käbiri fronta ugradylman, 7 — 10-njy synpda okaýan gyzlara başlangyç synpda okaýan okuwçylary okatmagy öwretmek tabşyrylypdy. Şeýle-de oba hojalygynda, zawod-fabriklerde erkekleri

Muhammet al-Horezmi — gündogaryň danasy

Asyrlaryň jümmüşine ser salyp, Ýewropa bilen Aziýanyň, Günbatar bilen Gündogaryň söwda gatnaşyklarynyň ençeme müňýyllyklaryň dowamynda Beýik Ýüpek ýolunyň üsti bilen amala aşyrylandygyna Gündogar halklarynyň akyldarlarynyň ylmy açyşlary, pikir-garaýyşlary şaýatlyk edýär. Ähli döwürlerde hem halky yzyna düşürmegi, ynandyrmagy, dogry ýola gönükdirmegi başaran şahsyýetler bolupdyr. Gadym döwürlerde-de beýleki ylymlar bilen bir hatarda, matematika ylmy hem ösüpdir. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz «Muhammet Horezminiň, Abu Nasr Farabynyň, Abu Reýhan Biruniniň, Ibn Sinanyň, Mahmyt Kaşgarlynyň ynsan nesliniň beýik geçmişinden söhbet açýan taryhy, ylmy kitaplary dünýä medeniýetiniň altyn hazynasynda mynasyp orun eýeleýär. Olaryň saldamly işleri türkmen ylmyny belent derejelere göterdi» diýip belleýär. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň, Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary esasynda Gündogar ylmynyň taryhda öçmejek yz goýan, döredip ýaşan şahsyýetleriniň giňişleýin öwrenilmegi aýratyn buýsandyryjydyr.

Geçmişiň ýaňy — geljege şamçyrag

Halypa geolog

Ömrüni ylma bagyşlan, ýurdumyzda tanymal geologlaryň biri, geomorfolog, geografiýa ylymlarynyň kandidaty Hommat Durdyýew şu ýyl 90 ýaşyny toýlaýar. Ol 1934-nji ýylyň 5-nji maýynda Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde eneden dogulýar. 1947-nji ýylda Aşgabat şäheriniň 1-nji Pedagogiki uçilişesine okuwa girýär. 1948-nji ýylda Aşgabat ýertitremesi netijesinde ol beýleki talyplar bilen birlikde Türkmenbaşy şäheriniň 6-njy Pedagogiki uçilişesine geçirilýär we bu uçilişäni 1951-nji ýylda tamamlaýar. 1953-nji ýyla çenli Gökdepe şäherçesiniň 1-nji orta mekdebinde mugallym bolup işleýär. Bilim almaklyga bolan höwesi 1953-nji ýylda Türkmen döwlet uniwersitetiniň geologiýa-geografiýa fakultetine okuwa girmegine sebäp bolýar. 1958-nji ýylda uniwersiteti tamamlap, ýaş hünärmen Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Geologiýa institutynda öz ylmy ýoluna başlaýar. Ylym ýolunda görkezen başarnyklary ony 1961—1964-nji ýyllarda aspiranturada okamagyna iterýär. 1970-nji ýylda halypa geolog ylymlaryň kandidaty alymlyk derejesini almak üçin dissertasiýa goraýar.

Çagry beg

Seljuklar Horasanyň halkyny bir ýyllap salgytlardan boşadypdyrlar (Yasemin Akyol. Büyük Selçuklu devleti’nin Doğu politikasi. Yüksek lisans tezi. – Konya, 2013. – 25 s.). Çagry we Togrul begiň ady bilen yslam dünýäsinde Seljuk döwri başlandy (S.Koca. Sir Derya (Ceyhun) boylarından Anadolu’ya: Oğuzlar (Türkmenler) // Genel Türk tarihi. – Ankara, 2002, 3 cilt, – 79 s.). Gurultaýda Çagry begiň goşuny bilen Balh we Toharystan etraplaryny hem-de elden giderilen beýleki etraplary eýelemelidigi karar alnypdyr. Seljuklaryň gurultaýda alan kararlary olaryň indi gaznalylardan çekinmeýändiklerini, syýasy güýç hökmünde dessine täze ýerleri eýelemäge girişendiklerini aňladýar (Piyadeoğlu Cihan. Selçukluların Kuruluş Hikâyesi. Çağrı Bey, Timaş yay., – İstanbul. 2014. – 89-90 s.). Daňdanakan söweşinden, takmynan, bir aý geçensoň (Yasemin Akyol. Büyük Selçuklu devleti’nin Doğu politikasi. Yüksek lisans tezi. – Konya, 2013. – 1, 25 s.) seljuk begleri Merwde uly gurultaýa ýygnanypdyrlar. Taryhçy Faruk Sümeriň nygtaýşy ýaly: «Seljuklaryň geçiren gurultaýlarynda edilen gürrüňler öz akylly pikirleri, batyrgaýlygy, güýç-kuwwaty bilen seljuklary kimiň ugrukdyrandygyny, jahana häkim bolmak maksadynyň döremeginde kimiň baş roly oýnajak

Amul galasy ylmy jemgyýetçiligiň nazarynda

Müňýyllyklaryň syrlaryny saklaýan taryhy-medeni ýadygärliklere baý bolan türkmen topragy bütindünýä ylmy jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredýär. 26-njy aprelde «Beýik Ýüpek ýoly: Zerewşan — Garagum geçelgesiniň» çägindäki Amul galasynyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilmegi mynasybetli geçirilen «Gadymy Amul galasy: geçmişiň syrlarynyň goragçysy» atly halkara ylmy-amaly maslahat hem munuň nobatdaky subutnamasy boldy. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň, ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň hem-de Lebap welaýat häkimliginiň bilelikde guramagynda geçirilen ylmy-amaly maslahat hormatly Prezidentimiziň foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynyň okalmagy bilen açyldy. Forumda çykyş edenler Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalarynyň netijesinde taryhy ýadygärliklerimizi aýawly saklamak, milli mirasymyzy, däp-dessurlarymyzy ylmy taýdan öwrenmek ony asyl durkunda we geljekki nesillere ýetirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hem giňişleýin söhbet etdiler.

Watansöýüjilige ýugrulan eser

Hormatly Prezidentimiziň «Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet» atly kitabyndaky «Bilýäniňi paýlaşdygyňça, bilelikde baýlaşýarsyň» diýen sözleri okyjylaryň kalbyna täsir edýär. Munuň şeýledigine ýaşlarymyz bu ajaýyp kitap mynasybetli guran söhbetdeşligimizde has-da anyk göz ýetirdiler. Söhbetdeşlige gatnaşanlar kitabyň mazmuny barada örän täsirli gürrüň etdiler. Çykyşlarda aýdylyşy ýaly, gadymy Änew adamzat taryhyndaky möhüm merkezleriň biridir. Änew şäheri diňe bir taryhy bilen däl, eýsem, şu günki ajaýyplygy we uzak geljege gönügen ösüşli beýik maksatlary bilenem dünýäniň ünsüni özüne çekýär. Döwlet Baştutanymyzyň bu eseri gadymy Änew şäheriniň 2024-nji ýylda «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegine bagyşlanýar. TÜRKSOÝ-yň hemişelik geňeşiniň mejlisinde kabul edilen bu çözgüt Watanymyzyň belent halkara abraýa eýediginiň, türkmen halkynyň umumadamzat medeniýetiniň ösüşine goşan uly goşandynyň bütin dünýäde ykrar edilýändiginiň aýdyň güwäsidir.

Änewli ägirtler

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW:— Magtymguly Pyragynyň şahyrana dünýäsinden täsirlenip, çuň manyly şygyrlary döreden birnäçe arkaçly şahyrlar meşhurdyr. Durdy bagşy, Zahydy, Ysmaýyl ýaly şahyrlaryň şygyrlary il içinde dilden-dile geçipdir. XIX asyryň başlarynda Änewde dünýä inen Dostmämmet şahyryň goşgulary halk içinde aýdym edilip aýdylypdyr. Taryhy maglumatlardan belli bolşy ýaly, XIX asyrdaky Änew halkynyň ýaşaýyş-durmuşy, edil XVIII asyr ýaly, çylşyrymly, galagoply we gapma-garşylykly döwür bolupdyr.

«Güneşde» işler sazlaşykly barýar

«Güneş» daýhan birleşigi Halaç etrabynda öňdebaryjy hojalyklaryň hatarynda tanalýar. Hojalygyň babadaýhanlary ekinden-toprakdan bol hasyl ýygnamagy başarýarlar. Olar ýurdumyzyň dänä bolan islegini üpjün etmäge her ýyl saldamly goşant goşýarlar. Şu ýyl hem daýhanlar bugdaýdan bol hasyl ýygnajakdyklaryny ynam bilen aýdýarlar. — Hormatly Prezidentimiziň azyk bolçulygyny üpjün etmeklige gönükdirilen döwlet maksatnamalaryny üstünlikli berjaý etmek ugrunda babadaýhanlarymyz yhlas bilen zähmet çekýärler. Döwlet Baştutanymyzyň bugdaý, pagta hasylynyň döwlet satyn alyş bahalaryny ýokarlandyrmak hakyndaky we oba hojalyk pudagyny özgertmäge degişli kabul eden Kararlary daýhanlary has-da yhlasly zähmet çekmäge ruhlandyrdy — diýip, daýhan birleşiginde hasabat işleri bilen meşgullanýan Ýolbars Jumanazarow aýdýar. Ýolbars ozal birnäçe ýylyň dowamynda şu daýhan birleşigine ýolbaşçylyk edipdir. Şol ýyllarda ol hojalygyň gazanýan ýokary netijeleri bilen baglanyşykly welaýat häkimliginiň sylaglaryna hem mynasyp bolupdyr. Ol bu hojalygyň işlerine belet. Ýaşlaryň birnäçesine öz iş tejribelerini hem öwredipdir. Häzirki wagtda hem olara işe dahylly gymmatly maslahatlaryny berip durýar.

Gadymy şähere täze ömür bagyşlanýar

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň we peder ýoluny mynasyp dowam edýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde ata Watanymyz, şol sanda biziň welaýatymyz halkara derejesindäki maslahatlaryň, sammitleriň, dabaralaryň geçirilýän mekanyna öwrüldi. Ynha, geçen hepdede Türkmenabat şäherinde geçirilen «Gadymy Amul galasy: geçmişiň syrlarynyň goragçysy» atly halkara ylmy-amaly maslahat hem dünýä ähmiýetli çäreleriň biri boldy. ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň Milli toparynyň, ýurdumyzyň Ylymlar akademiýasynyň, welaýat häkimliginiň bilelikde guran maslahatyna Russiýa Federasiýasyndan, Beýik Britaniýadan, Merkezi Aziýa döwletlerinden alym-arheologlar, mirasy öwrenijiler gatnaşdylar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyjy esasynda Lebap topragynda geçirilen maslahata halkara derejesinde şeýle uly ähmiýet berilmegi ýöne ýere däl. Çünki häzirki wagtda tutuş dünýäde, şol sanda biziň ýurdumyzda müňýyllyklardan gözbaş alýan maddy we ruhy mirasy çuňňur öwrenmäge, gorap saklamaga uly üns berilýär. Gadymy Amul şäheri hem geçmişde diňe sebitiň däl, eýsem, umumadamzat medeniýetiniň pajarlap ösmegine saldamly goşant goşan mekandyr.

Albert BURHANOW, Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Dünýä medeniýeti institutynyň professory:

— Türkmenistan ýüregimde ýaşaýar Bu taryhy şöhratly, şu güni şanly toprakda ýene bir ýola myhman bolmak meniň üçin belent mertebe. Men Türkmenistana her gezek uly höwes bilen gelýärin. Çünki ykbalym, ylym ýolum bu toprak we onuň şanly taryhy bilen aýrylmaz bagly. Şonuň üçin hem gadymy Amul galasy bilen bagly halkara ylmy-amaly maslahata gatnaşmaga çakylyk alan günümden bäri begenjim gursagyma syganok.

Halkara maslahatyna gatnaşyjylara söz berýäris

25-26-njy aprelde Türkmenabat şäherinde geçirilen halkara ylmy-amaly maslahata türkmenistanly we daşary ýurtly alym-arheologlar, mirasy öwrenijiler, bilermenler gatnaşdylar. Olar şu taryhy forumyň özlerinde galdyran täsirleri, geljekde meýilleşdirýän işleri barada şeýle gürrüň berýärler. Jumanazar HOJABERDIÝEW,