"Maliýe we Ykdysadyýet" žurnaly

Esaslandyryjysy: Ministriligi Türkmenistanyň Maliye we ykdysadyyet ministriligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Arçabil şayoly 156 jaýy Telefon belgileri: 39-46-93

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Kitaby labyzly okatmak

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen neşir edilen “Paýhas çeşmesi” atly kitapda “Ýüz okasaň ýat bolar, müň okasaň binýat bolar” diýen nakyl getirilýär. Bu, aslynda, ylym-bilim bermegiň milli tejribesi bilen bagly nakyl ekeni. Ýaş nesle durnukly bilim bermegiň milli tejribesinde bar bolan, biziň döwrümizde täze mazmunda dowam etdirilýän ençeme usullar barada köp sanly maglumatlar duşýar. Ýokarky nakylyň mazmuny hem milli bilimde sapak berlişiniň bir usuly bilen baglanyşyklydyr.

31 Ýanwar 2021

Miras

Milli ýörelgelerimiziň waspy

Bereket etrabynyň medeniýet merkezinde Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň etrap birleşmesiniň hem-de Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň etrap geňeşiniň bilelikde guramagynda «Gahryman Arkadagyň kitaby umumadamzat gymmatlygydyr» ady bilen bäsleşik geçirildi. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitaby esasynda geçirilen bäsleşigiň şertlerine laýyklykda, oňa gatnaşyjylar Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň gazanan beýik ösüşlerini, ýeten belent sepgitlerini çeper sözlerde buýsanç bilen wasp etdiler. «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitapdan bir parçany labyzly okadylar hem-de kitapda beýan edilýän rowaýatdyr wakalardan sahnalaşdyryp görkezdiler. ªeýle-de, döwlet Baştutanymyzyň jöwher paýhasyndan kemal tapan kitabyň özlerinde galdyran täsirlerini gazallaryň, aýdymlaryň we goşgularyň üsti bilen beýan etdiler. Täsirli geçen bäsleşigiň jemi jemlenende, etrap medeniýet merkeziniň halk teatrynyň režissýory Altyn Tagandurdyýewa birinji, Isgender oba medeniýet öýüniň tans goýujysy ªeker Amanowa ikinji, etrap çagalar sungat mekdebiniň mugallymy Annabibi Baýjanowa üçünji orunlara mynasyp boldular. Baýrakly birinji orny eýelän bäsleşigiň welaýat tapgyryna gatnaşmaga hukuk gazandy.

29 Ýanwar 2021

Miras

Watandyr gursakda şirin janymyz

Her bir adam durmuşyny Watany bilen göz öňüne getirýär. Watan duzy, Watan topragy, Watan howasy — bularyň bary biziň ömrümiziň berkidir. Watana gulluk etmegi özüne maksat edinen hormatly Prezidentimiz bu babatda biziň ählimize görelde mekdebidir. Milli Liderimiziň her bir işinde, eserlerinde Watana bolan çäksiz söýgini, buýsanjy we guwanjy görmek bolýar. Watanymyzyň berk goraglylygy, serhetlerimiziň synmazlygy, ýurdumyzyň içerki asudalygy — döwletiň abadançylygynyň girewi bolup durýar. Milli Liderimiz özüniň «Mert ýigitler gaýrat üçin dogulýar» atly kitabynda şeýle belleýär: «Biziň üçin esasy baýlyk ýurt asudalygymyzdyr. Ertirki gün Zeminiň geljeginiň eýeleri bolan ýaş nesillere tüsse-tozandan arassa parahat ýurdy, mal-mülki üpjün bolan asuda durmuşy, kalbymyza entek çaga wagtlarymyzdan bäri ornaşyp galan ýakymly hüwdüleri, aýdymlary, dessanlary, ertekileri, asylly edim-gylymlary, milli medeniýetimiziň nusgasy bolan däp-dessurlarymyzy miras galdyrmaly».

28 Ýanwar 2021

Miras

Asmandan arkaly türkmen

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly pelsepewi eseriniň birinji bölüminiň «Asmandan arkaly, Zeminde zynatly» diýlip atlandyrylýar. Munuň filosofik nukdaýnazardan nähili çuňňur manyly düşünjä eýedigini bilmek has-da gyzyklydyr. Şol sebäpli hem, ilki bilen, bu jümläniň «Asmandan arkaly» diýen birinji düzüm bölegini alyp göreliň. Bu söz düzümini filosofik nukdaýnazardan şeýle beýan etmek bolar: «Asmandan arkaly — Oguz han eýýamyndan gözbaş alyp gaýdýan gadymy taryhyna daýanýan, milliligiň çeşmesi hasaplanýan ruhy mirasa beslenen däp-dessury, ýol-ýörelgesi bolan, Taňrynyň ýalkany». Şeýlelikde, jümläniň «Zeminde zynatly» diýen ikinji düzüm bölegini alyp göreliň. Bu söz düzüminiň pelsepewi manysyna bolsa, şeýleräk tertipde düşündiriş berip bolar: «Zeminde zynatly — ýerasty we ýerüsti tebigy baýlyklara eýe bolan, dagdyr derýalary, sähradyr kölleri, baý haýwanat hem ösümlik dünýäsi bilen sebitde geografik taýdan amatly ýerleşen». Umuman, bu setirlerde dünýäniň dört künjünde uly hormat-sarpa eýe bolan, at-abraýy arşa göterilen ata Watanymyzyň ajaýyp keşbi ussatlyk bilen teswirlenýär. Indi bolsa bu jümläniň manysyna syýasy-jemgyýetçilik nukdaýnazardan seredip geçeliň. Çünki bu babatda alanymyzda, arassa asman — parahat

28 Ýanwar 2021

Miras

Mahmyt Kaşgarlynyň sözlügi — dilimiziň ajaýyp gymmatlygy

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ylym-bilim ösdürilýär, gadymdan gelýän milli gymmatlyklarymyz ylmy esasda öwrenilýär. Muňa mysal hökmünde, orta asyr türkmen edebiýatynyň wekilleri bolan Mahmyt Kaşgarlynyň, Mäne babanyň, Mahmyt Zamahşarynyň, Muhammet Gazalynyň, Mähri Hatynyň, Garajaoglanyň, Reşideddin Watwatyň we beýleki nusgawy şahyrlarymyzyň döredijiliginiň öwrenilişini beýan etmek bolar. Dünýä belli alym Mahmyt Kaşgarly türkmen dilini ylmy esasda öwrenmekde gymmatly miras goýan şahsyýetdir. Ol dünýä derejesinde ykrar edilen şahsyýetleriň biri bolmak bilen, ylym äleminde nur saçýan ýyldyz hasaplanýar. Biziň günlerimize onuň ýekeje kitaby, şol kitabyňam bary-ýogy ýekeje nusgasy gelip ýetipdir. Gözelligi, şirinligi bilen şöhratlanan dilçi alymyň «Diwany lugat at-türk» (Türki dilleriň diwany) atly meşhur eseri häzirki döwürde içgin öwrenilýär.

28 Ýanwar 2021

Miras

Asylly terbiýe — milli ýörelge

Çaga terbiýesi köp ýagdaýlary öz içine alýar. Ösüp barýan çagany wagtly-wagtynda naharlamak, uky wagtyny saýhallamak, eşiklerini arassa saklamak, dogry gundamak, arassa howa, tebigata gezelenje çykarmak, dürli kesellerden goramak enäniň esasy borjy bolup durýar. Şeýle talaplary dogry berjaý etmek çaganyň ösüşiniň ähli tapgyrlarynda hem wajypdyr. «Çaga eziz, edebi ondanam eziz» diýilýär. Ýaş nesliň geljekde edep-ekramly, ynsanperwer, zähmetsöýer, ilhalar adamlar bolup ýetişmegi ata Watanymyzyň ýagty geljegi bilen berk baglanyşykly bolup durýar. Çaga ekabyrlanandan soňra, onuň ýaşyna, ukybyna görä dürli ýumuşlary tabşyrmak, medeniýete, sungata, döredijilige çekmek talabalaýykdyr. Çaganyň dünýägaraýşyny, düşünjesini artdyrmakda ýörite çeper hekaýalaryň, matallaryň, rowaýatlaryň, terbiýeçilik ähmiýetli ertekileriň orny örän uludyr.

28 Ýanwar 2021

Miras

Biz taryhymyzy düýpli öwrenmelidiris

Mähriban Arkadagymyz Türkmenistanyň medeniýetine we mirasyna bagyşlanan kitaplarynda Ýewraziýanyň köp ýurtlarynyň we halklarynyň jemgyýetçilik durmuşynyň ilkinji aýdyň beýanyna öwrülen dünýä taryhynyň özboluşlylygynyň many-mazmunyny açyp görkezýär. Şol halklar yklymara kerwen söwdasy arkaly medeniýetleriň gatnaşyklarynyň başyny başladylar. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan – Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabynda belleýşi ýaly, bu gadymy ulag ýolunyň kemala gelmeginde we işjeň hereket etmeginde türkmen halkyna esasy orunlaryň biri degişlidir. Gadymy Aşgabadyň galalary, goralýan oturymly ýerleri we köşkleri ýarym aýlaw görnüşinde ýerleşip, gündogardan günbatara tarap uzalyp gidipdir. Olar Beýik Ýüpek ýolunyň möhüm ugurlarynyň ählisini öz içine almak bilen çäklenmän, eýsem, Parfiýanyň özüni we onuň baş şäherini – Parfiýa imperiýasynyň paýtagty bolan Nusaýy özüne birleşdiripdir. Taryhçylar häzirki Aşgabadyň merkezi bölegindäki oturymly ýeriň eýýäm şol döwürde uly şäher görnüşinde bolandygyny çaklaýarlar. Ol kärizler ulgamy bilen gurşalypdyr hem-de suw geçiriji ulgama eýe bolupdur.

28 Ýanwar 2021

Miras

Ýeriň görki galladyr...

Uzak asyrlaryň dowamynda «uly iliň soltany» hasaplanan galla ekinleri bilen baglanyşykly dürli nakyllar, atalar sözleri we şahyrana setirler döredilipdir. Ol setirlerde galla ekinleriniň dürli aýratynlygy beýan edilipdir. «MENI PALÇYGA GARSAŇ...»

28 Ýanwar 2021

Miras

Tir

Öz döwründe gündelik ulanylýan iş guraly, daýhançylyk esbaby bolan tirler soňky döwürde ulanylyş ähmiýetini doly diýen ýaly ýitirdi. Gallanyň kämil tehnologiýa bilen ýygnalyp, arassalanmagy, şalyny, bugdaýy üweýän häzirki zaman degirmenleriň ulanylmagy tirleri ulanmak zerurlygyny doly aradan aýyrdy. Tirler okaradan, çanakdan tapawutlylykda, düýbi edil elekler ýaly dik gelen, ýöne elekden tapawutly tarapy, aşagy gözeneksiz, bitewi hojalyk esbabydyr. Öňki döwürlerde elekleriň aşagy hem gowy işlenip, endigan deşilen gönden edilipdir. Tirleriň aşagyna hem bitewi deri tutulypdyr. Şeýle edilende elek hem tir üçin şol bir çarçuwany ulanmak mümkin bolupdyr.

28 Ýanwar 2021

Miras

Medeni miras — müdimi miras

Atahyr Atlara ýörite ot bermek üçin niýetlenen ahyrlara ýönekeý gepleşik dilinde ahyr ýa-da atahyr diýilýär. Hünär bilen baglanyşykly bolan bu leksika atşynaslara, seýislere, şu ugur bilen iş salyşýanlara, gyzyklanýanlara has tanyşdyr.

28 Ýanwar 2021

Miras

Bukjasy bar daraýy

Ata-enesiniň ak patasy bilen bu gün-ertir «Bagt öýüne» tarap ugrajak bolýan gyzyň seplerine gözümiz düşende, gülälekli meýdana seýle geldikmikäk diýipdiris. Läle-reýhan ýaly, gyzylly-ýaşylly owadan lybaslar, ýuka bolsa-da gelinligiň süýjüligini ýaýmakdan saklaýan, tawusyň ýelegi ýaly owadan öýmeler, gonjy uzynly-gysgaly örme joraplar, kitap ýaly gat-gat edilip çatylan, gyzlaryň «iň soňky gül» diýip öwýän gaty we zerli ýaglyklarynyň onlarçasy leýs bolup durdy. Ah, bu seçekleri şabramanyňky ýaly seçelenip duran, älemgoşar öwüşginli, dürli nagyşly düýpli gyňaçlary diýsene! Ony başyndaky topbusynyň üstünden orap, alkymynyň aşagyndan aýlap alyp, pisse dodaklaryny gizläp, yzyna atanda, türkmen gözelleri hüýr-melekleri ýadyňa salýar ahbetin. Keteni, ýüpek, panbarhat, atlaz, parça ýaly milli önümlerden tikilen köýnekleriň ýakasyna we ýeňine nepislik bilen sünnälenen keşdeleri göreniňde welin, hormatly Prezidentimiziň gyz maşgalany ýaşlygyndan milli keşdeçilik, oglan perzentleri bolsa ussaçylyk hünärine ugrukdyrmak baradaky gyzyldan gymmatly sözleri biygtyýar ýadyňa düşýär. Geçen ýylyň tomus aýlarynda Gahryman Arkadagymyz welaýatlarymyzda bolup, oba zähmetkeşleri bilen duşuşanda, ýaş nesillere zähmet terbiýesini bermek hakynda aýratyn nygtapdy. Şonda

27 Ýanwar 2021

Miras

Pederleriň ýoly ýaşaýyş-durmuşda bize baky şamçyrag

Islendik ynsanyň durmuş ýoly onuň saýlap-seçen käri bilen kesgitlenilýär. Watan goragy deýin mukaddes käri ömrüne hemra edinen, eziz Diýarymyza, hormatly Belent Serkerdebaşymyza ak ýürekden gulluk edip, harby borjy birkemsiz berjaý edýän harby gullukçylaryň durmuş ýollary bolsa, nesillere ýörelge bolup, baky ýaşaýar. Olaryň mynasyp berjaý eden harby borçlary, göreldeli gulluklary, görkezen edermenlikleri Watan goragçylarynyň täze neslini kemala getirmekde diýseň möhüm ähmiýete eýedir. Çünki hemmämize mälimdir, pedagogikada terbiýe bermegiň tärleriniň, usullarynyň arasynda iň täsirlisi hem ýörgünlisi — görelde görkezmek. Sebäbi adam, köplenç, özgäniň hereketini gaýtalaýar, onuň oňat häsiýetlerini özünde ornaşdyrmagyň hyýalynda bolýar. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň şahsy düzüminiň arasynda harby gullugyň weteranlary, merdana Watan goragçylary bilen duşuşyklary, olary sarpalamak bilen bagly çäreler yzygiderli guralýar. Öz ömrüni ata Watanymyzyň mukaddes goragyna bagyşlan halypa harby gullukçylar bolsa sanardan juda kän. Olaryň arasyndan harby gullugyň ätiýaçdaky polkownigi Myrat Hüseýinowyň, harby gullugyň ätiýaçdaky podpolkownigi Meretgeldi Kakajykowyň atlaryny aýratyn bellemelidiris.

27 Ýanwar 2021

Miras

Mil­li gym­mat­lyk­la­ry­my­za sar­pa

Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň baş­tutanly­gyn­da «Türk­me­nis­tan — pa­ra­hat­çy­ly­gyň we yna­nyş­ma­gyň Wa­ta­ny» diý­lip yg­lan edi­len bu ýyl­da mu­zeý işi­niň bar­ha ro­waç­lan­ma­gy­na we kä­mil­leş­me­gi­ne tä­ze ba­dal­ga be­ril­di. Hal­ky­my­zyň baý ta­ry­hy­ny, me­de­ni mi­ra­sy­ny di­kelt­mek, aýaw­ly sak­la­mak, ne­sil­le­re ýe­tir­mek we şol gym­mat­lyk­la­ryň üs­ti bi­len Wa­ta­na, hormatly Prezidentimize hal­ka söý­gi dö­ret­mek bo­ýun­ça ýur­du­my­zyň mu­zeý­le­ri uly iş­le­ri alyp bar­ýar­lar. Bu ugur­da Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let me­de­ni­ýet mer­ke­zi­niň Döw­let mu­ze­ýi 2021-nji — «Türk­me­nis­tan — pa­ra­hat­çy­ly­gyň we yna­nyş­ma­gyň Wa­ta­ny» ýy­lyn­da hem bir­nä­çe iş­le­ri ama­la aşyr­ma­gy mak­sat edin­ýär.

27 Ýanwar 2021

Miras

Ojagy otly eder, guýyny süýtli

Halkymyzyň arasynda: «Sözen odum söýgüli, gandym odum gaýgyly» diýen nakyl bar. Sebäbi sözen odunyň tüssesi bolmaýar. Gandym agajy bolsa tüsseläp ýanýar. Irki zamanlarda kerwenli uzak ýoly söken täjirler dynç almak üçin düşlänlerinde hem sözen oduny ýakmagy makul bilipdirler. Sebäbi tüssesiz sözen ody olary del gözlerden hem gorapdyr. Ot başynda gyzykly saz-söhbetler edilipdir. Şeýdibem halkymyzyň dil hazynasy, ruhy mirasy baýlaşypdyr. Sözen odunyna tüňçede gaýnadylan gök çaý ýolagçylaryň nepesini durlapdyr.

27 Ýanwar 2021

Miras

Buýsançly başlaryň bezegi

Heniz mekdepde okaýarkak, mugallymymyz türkmen telpekleriniň Orhan-Ýeniseý daş ýazgylarynda şekillendirilen çapyksuwarlaryň başlarynda hem bardygy hakynda gürrüň beripdi. Halkymyzyň buýsanjy we mertebesi, milli medeniýetimiziň aýrylmaz bölegi bolan telpekler birnäçe asyrdan bäri meşhurlygyny ýitirmän gelýär. Telpek jöwzaly yssydan, ýagyşdan-gardan, ýelden goraýar. Olaryň görnüşleri we reňkleri adamlaryň ýaşyna, jemgyýetdäki eýeleýän ornuna we belli taryhy döwre görä kesgitlenilýär. Çagalaryň telpegi agymtyl-çalymtyl baganadan bolýar. Ýetginjeklere we ýaş ýigitlere tokly derisinden açyk reňkli telpekler tikilýär. Orta ýaşly adamlar çal hem-de goňrumtyl reňkli, sütügi o diýen ösgün bolmadyk gaba telpekleri, ýaşulular ak, garamtyl-goňur ýa-da şar gara, tüýüniň buýralary seçelenip duran telpekleri geýýärler.

27 Ýanwar 2021

Miras

Ik başynda işli gelin

Türkmen gelin-gyzlarynyň elinden çykan dünýä belli halylarymyzyň nepis bolmagy üçin inçeden sünnälenilip egrilen ýüň ýüplükler gerek. Halkymyzyň arasynda «Ik aýlanar her ýana, ýumak dolar bir ýana» diýen nakyl bar. Hojambaz etrabynyň Gultak geňeşliginiň ýaşaýjysy, çeper elli gelin Gülşen Jumaýewanyň ýüň saýmak, ik egirmek bilen baglanyşykly şu söhbedini size ýetirmegi makul bildik: — Ýaşlygymda ulular bir iş etse, meniňem şony öwrenesim gelerdi. Şonuň üçin gulpagymy tasadyp ýören döwrümde maňa kiçiräk ik ýasap beripdiler. Mamam Şeker Babaýewanyň ik okuna ikbaşyň dakylyşy, pişge ýüňüniň ik gözüne berkidilişi barada öwredenleri maňa häzirki günlerde uly goltgy bolýar.

27 Ýanwar 2021

Miras

Dokapdyrlar mahmal, zerbap, ýüpegi...

Dünýäde iň oňat matalaryň Merwde, Nusaýda dokalandygy barada taryhçylar hem ýazypdyrlar. Halkymyz ýüňden, kenepden, ýüpekden we pagta süýüminden dokalan matalary giňden ulanypdyr. Ýunan taryhçysy Menandr türkmenlerde ýüpekden edilen çadyrlaryň bardygyny we olaryň her hili reňkli ýüpek matalary öndürýändiklerini belläpdir. V-VI asyrlarda Merwde «tiraž» atly öz döwrüniň iň gymmat bahaly matasy dokalypdyr. Dürli görnüşli matalardan gyrmyzy don, çäkmen we zerli don taýýarlanylypdyr. Irki döwürlerde şeýle matalary nah, zygyr, ýüň we zer ýüplükler garyşdyryp ulanmak arkaly dokapdyrlar. Araplar Horasanyň ähli syk dokalan matalaryna «merw», şol ýerde öndürilýän lybaslara «şahyjany» diýipdirler.

27 Ýanwar 2021

Miras

Nagyşlary çuň manyly keçeler

Talyp döwürlerimden bäri keçelere salynýan nagyşlaryň taryhyny öwrenýärin. Keçeler özleriniň döreýiş taryhy boýunça halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerine laýyklykda has irki döwürlerde ýüze çykypdyr. Olar özboluşlylygy, göwrümi, nagyşlary boýunça tapawutlanyp, öý-ojagyň mukaddesligini, maşgala gymmatlyklaryny, tebigatyň kada-kanunlaryny we gözelliklerini aňladýar. Keçä salynýan «jamy» nagşy — öýüň mukaddesliginiň, rysgal-döwletliligiň nyşany. Bu nagyş salnanda, tärim görnüşli öýjüklere dürli reňkdäki ýüňler salnyp güllenilýär. Şeýle nagyş türkmeniň hatar gurap oturan ak öýlerini, maşgala binýadynyň berkligini aňladýar. Şonuň üçin türkmen zenanlary köpelip, küren-küren oba, il bolmak baradaky arzuwlaryny keçe nagyşlarynda şöhlelendiripdirler.

27 Ýanwar 2021

Miras

Akylly iş — ganatly guş

Ata-babalarymyz rowaýatdyr hekaýatlaryň, tymsallaryň üsti bilen perzentlerine edep öwredipdirler. Suwy bir demde däl-de, bölüp-bölüp içmek bilen baglanyşykly ýörgünli rowaýat hem il arasynda nesilden-nesle geçip gelýär. Rowaýatda aýdylyşyna görä, gadym zamanlarda emeldarlaryň biri dost-ýarlary bilen awa-şikara çykanmyş. Olar ýadap, örän suwsapdyrlar. Bir çopanyň goşuna baryp, suw sorapdyrlar. Çopanyň paýhasly aýaly bar eken. Ol buz ýaly çaldan doly jamy emeldara uzadypdyr. Ýöne çalyň içine sypal böleklerini taşlapdyr. Emeldar çaly içip duran wagty sypal bölekleri agzyna golaý gelende üfleýär ekeni. Emeldar şeýdip ýuwaş-ýuwaşdan üfläp içip, suwsuzlygyny gandyrýar. Beýleki dostlary hem şeýle edýärler. Soň emeldar çopanyň aýalyndan: «Näme üçin çala sypal atdyň?» diýip soraýar. Onda ol akylly aýal: «Siz örän suwsap geldiňiz, eger men içine sypal atmadyk bolsam, onda siz çaly çalt-çalt içerdiňiz, onsoň çişerdiňiz, men sypal atdym weli, siz üfläp-üfläp haýallyk bilen içdiňiz, saglygyňyza zyýan ýetirmediňiz. Suwsanyňda çal içseňem, suw içseňem, bölüp-bölüp içmelidir» diýýär. Emeldar çopanyň aýalynyň ýiti pähimine haýran galypdyr.

27 Ýanwar 2021

Miras

Köken

«Köken», «Kökenli ýüzük» sözleriniň asyl manysy köpleri gyzyklandyrýan bolsa gerek. Onuň birnäçe bölegi bir ulgama birleşdirilýän bezeg şaýdygyny aňýarys we köp halatda şol manyda ulanýarys. Aslynda, köken çarwaçylyk bilen bagly adalga bolup durýar. Özi-de ýazlagda goýun-geçileriň köpçülikleýin sagylýan döwri ulanylýan esbaby aňladýar.

27 Ýanwar 2021

Miras