"Maliýe we Ykdysadyýet" žurnaly

Esaslandyryjysy: Ministriligi Türkmenistanyň Maliye we ykdysadyyet ministriligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Arçabil şayoly 156 jaýy Telefon belgileri: 39-46-93

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Uzak we sagdyn ýaşamagyň syry

Uzak ýaşamagyň syryny garrylyga çenli berk jan saglygyny, aýdyň pikirini we gujurlylygyny saklan ýaşulular bilýär. Şu aşakdakylar hem sagdyn durmuş ýörelgelerine eýerip, uzak ýaşanlaryň maslahatlary: Günde bir gezek berjaý edilmeli kadalar:

20 Mart 2024

Saglyk

Bagtyň sakasy

Ýurdumyzy ähli ugurlarda gülläp ösýän döwlete öwürmek maksadyna gönükdirilen giň gerimli özgertmeleriň netijesinde, berkarar Diýarymyzyň berk binýatly milli saglygy goraýyş ulgamy kemala geldi. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň oýlanyşykly başlangyçlarynyň miwesi bolan şeýle döwletli tutumlaryň täze taryhy eýýamda hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilmegi buýsanjymyzy artdyrýan döwletli tutumlaryň biridir. Ulgamyň geljekki hünärmenleri hökmünde bizi — talyp ýaşlary aýratyn begendirýän ýagdaýlaryň biri ynsan saglygyny goramakda üstünliklere beslenýän giň gerimli özgertmelerde halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, giňeltmek hem-de özara tejribe alyşmak meselesiniň hemişe öň hatarda durýandygydyr. Munuň özi milli saglygy goraýyş ulgamyna dünýä ylmynyň öňdebaryjy gazananlaryny hem-de tejribelerini işjeň ornaşdyrmakda möhüm ähmiýetlidir. Üstünliklere beslenýän şunuň ýaly oňyn tutumlar ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň işini yzygiderli kämilleşdirmek bilen birlikde, saglygy goraýyş hyzmatlarynyň hil derejesini hem-de netijeliligini ýokarlandyrmaga düýpli itergi berýär.

20 Mart 2024

Saglyk

Maşgala bäbege garaşýar

Perzent dünýä inen gününden enäniň durmuşynda iň jogapkärli hem aladaly pursatlar başlanýar. Ene doguljak bäbege taýýarlykly bolup, oňa mähirden we söygüden doly duýgulary bagyş edýär. Bütin maşgalanyň, ilki bilen, ata-enäniň ähli ünsi bäbek hakdaky alada gönükdirilýär. Çaga garaşýan zenanyň ýakyn hossary dogum wagtynda oňa höwür bolýar we uly goldaw berýär. Bu bolsa dogumyň kadaly geçmegine we sagdyn bäbegiň dogulmagyna oňaýly täsir edýär. Bäbek doglan dessine, enesi bilen ten-tene gatnaşygyň geçirilmegi bäbegiň beden ýylylygynyň gerekli derejede saklanmagyna, ene-bäbek arasyndaky ysnyşykly gatnaşyklaryň döremegine getirýär.

20 Mart 2024

Saglyk

BÜDÜR-SÜDÜR TENIATERUM / Лентоостник шероховатый

Häsiýeti. Dag derman ösümligi. Büdür-südür teniaterum — däneliler maşgalasynyň adybir urugynyň boýy 15 — 40 sm birýyllyk otjumak wekili. Baldagy kökýanyndaky ýapraklaryndan uzyn. Umumy gül çogdamy —  hakyky baş.

20 Mart 2024

Saglyk

Bal we saglyk

Ary baly — bu tebigy taýdan arassa önüm bolup, düzümi witaminlere, fermentlere, mikroelementlere, şeýle-de adam bedeni üçin gerek bolan maddalara örän baýdyr. Balyň ýakymly ysy düzümindäki organiki maddalara we haýsy ösümlikleriň gülünden ýygnalandygyna bagly bolýar. Bu maddalar ary balynyň saklanyş ýagdaýy bozulanda hiliniň we tagamynyň üýtgemegine getirýär. Ary balyny dogry saklamagy başarmaly. Onuň süýjüligini we tagamyny köp ýyllaryň dowamynda saklamak isleseňiz, onda keramika, farfor we çüýşe gaplarda agzy berk ýapylan we ýiti Gün şöhleleriň düşmeýän ýerinde goýmaly hem-de çygly ýerlerden goramaly. Demir we plastik gaplarda saklanan balyň düzümi üýtgemek bilen bolýar.

20 Mart 2024

Saglyk

Saglyk — beglik

Gyş argynlygyndan çykylyp, bahar paslynyň maýyl ediji howasynyň täsirine berilýärsiň. Ýöne pasyllaryň çalşygynda howanyň üýtgäp durýanlygy sebäpli, bedende käbir gowuşgynsyzlygyň emele gelmeginiň ahmallygy ýüze çykýar. Günüň dowamynda howanyň üýtgäp, ýagny säher çigrekligi, günorta wagty gyzmagy, agşamlaryna bolsa howanyň sowamagy hroniki nähoşlugy bolan adamlarda birahatlyk döredýär. Pasyllaryň çalşygy döwründe howa durumyna uýgunlaşma adamlaryň hersinde dürli ýagdaýda geçýär. Çünki howa şertleriniň üýtgäp durmagy ynsanyň immun ulgamynyň goragyny pese düşürýär. Pasyldan-pasla geçiş günlerinde dümew, sowuklama, ysgynsyzlyk ýaly nähoşluklara, irden köplenç ukynyň basmarlamagynyň duýulmagynyň köp duş gelmegi hem howanyň şol ýagdaýlary sebäplidir.

19 Mart 2024

Saglyk

Bahar paslynda keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar

Sepgit döwründe döräp biläýjek möwsümleýin kesellere duçar bolmazlyk üçin her bir adam öz saglygyny goramaga örän jogapkärli çemeleşip, bellenilen kadalary berjaý etmeli, lukmanlaryň berýän maslahatlaryna eýermeli. Sagdyn durmuş ýörelgesini alyp barmaly.

17 Mart 2024

Saglyk

Ýurdumyzyň sagdynlyk ýörelgesi

«7/24. tm» №12 (199), 18.03.2024 Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­myz­da ýaş­la­ryň sag­dyn be­den­li, kä­mil şah­sy­ýet­ler bo­lup ýe­tiş­me­gi ug­run­da giň ge­rim­li iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Türk­me­nis­tan­da spor­tuň dür­li gör­nüş­le­ri bi­len meş­gul­lan­ýan­la­ryň sa­ny bar­ha art­ýar. Ra­ýat­la­ryň äh­li­si jem­gy­ýet­de sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­niň, sport bi­len meş­gul­lan­ma­gyň mö­hüm­di­gi­ne oňat dü­şün­ýär­ler. Sport we be­den­ter­bi­ýe bi­len meş­gul­lan­ma­ga dö­re­dil­ýän müm­kin­çi­lik­ler tür­gen­le­riň sa­ny­ny art­dyr­ýar.

17 Mart 2024

Saglyk

Ýa­şyl der­man­ha­na

«7/24. tm» №12 (199), 18.03.2024 Hä­zir­ki za­ma­nyň hi­mi­ki bar­lag­ha­na­la­ryn­da ge­çi­ril­ýän tej­ri­be­ler te­bi­ga­tyň dö­re­den ösüm­lik­le­ri­niň dü­züm bö­le­gi­niň sag­lyk üçin peý­da­ly ele­ment­le­re baý­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­ýar. «Ýa­şyl» bar­lag­ha­na­lar­da ge­çi­ril­ýän sy­nag iş­le­ri özü­niň oňyn ne­ti­je­si­ni ber­ýär. Der­man­lyk ösüm­lik­ler­inden taý­ýar­la­nyl­ýan se­riş­de­ler yn­san sag­ly­gy­ny di­kelt­mä­ge, onuň ke­se­le gar­şy du­rup bi­li­ji­lik uky­by­ny ber­kit­mä­ge we köpsan­ly ke­sel­le­ri ýe­ňip geç­mä­ge ýar­dam ber­ýär. Mu­nuň özi halk luk­man­çy­ly­gy­na esas­lan­ýan fi­to­te­ra­pi­ýa ugur­la­ry­nyň ösü­şi bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň şu ug­ra de­giş­li bo­lan «Türk­me­nis­ta­nyň der­man­lyk ösüm­lik­le­ri» at­ly düýp­li yl­my işi luk­man­çy­lyk ba­bat­da tu­tuş adam­zat me­de­ni­ýe­ti­niň yl­my ha­zy­na­sy­na my­na­syp go­şant­dyr.

17 Mart 2024

Saglyk

Sag­dyn dur­mu­şyň hem­ra­sy

«7/24. tm» №12 (199), 18.03.2024 Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ni, köp­çü­lik­le­ýin be­den­ter­bi­ýä­ni we spor­ty ös­dür­mek ba­bat­da dur­mu­şa ge­çir­ýän ta­gal­la­la­ry ne­ti­je­sin­de, we­lo­si­ped spor­ty bi­len meş­gul­lan­ýan ra­ýat­la­ryň sa­ny ýyl­sa­ýyn art­ýar.

17 Mart 2024

Saglyk

Allergiýadan goranyň!

Allergiki ýagdaýlaryň ýüze çykmazlygy üçin allergiýany döredip biljek maddalardan, serişdelerden daşda durmaly, kesellere garşy durnuklylygyňy ýokarlandyrmaly. Allergiýa garşy durnuklylygyňy ýokarlandyrmak üçin:

14 Mart 2024

Saglyk

Suwda ýüzmegiň peýdasy

Suwda ýüzmek bedenterbiýe bilen meşgullanmagyň özboluşly görnüşidir. Suwda ýüzmegiň aýratynlyklary suw gurşawynda fiziki işjeňlik bilen baglanyşyklydyr. Bu ýagdaýda adam bedenine, bir tarapdan, fiziki maşklar, beýleki tarapdan, suw gurşawy oňaýly täsir edýär. Suwda ýüzülýän wagty suwuň dykyzlygynyň howanyň dykyzlygyndan 769 esse ýokarydygy sebäpli, bu ýagdaý adama rahat halda  bolmaga mümkinçilik berýär. Suwuň ýokary ýylylyk geçirijiligi bar, hatda ýeňil fiziki işjeňlikde ýerine ýetirilende, bedenden energiýa sarp edilmegini talap edýär.

14 Mart 2024

Saglyk

Haýyr-sahawatly işler

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda ýurdumyzda geljegimiz bolan ýaş nesilleriň beden we ruhy taýdan sagdyn bolup ýetişmekleri üçin birnäçe işler durmuşa geçirilýär. 24-nji fewralda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäherine amala aşyran iş saparynyň çäginde Arkadag şäheriniň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezine baryp, ýurdumyzyň welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde ýaşaýan saglygyny dikeltmek üçin kömege mätäç çagalaryň bu merkezde saglygyny dikeltmek boýunça geçirilmeli işleriniň meýilnamasyny tassyklady.

14 Mart 2024

Saglyk

«Saglygyň gadryny bilgil...»

— Ir säher we agşamara arassa howada ýarym sagat pyýada ýöremeli. — Elleri elmydama arassa ýagdaýda saklamaly we ýygy-ýygydan sabyn bilen ýuwmaly.

14 Mart 2024

Saglyk

Saglyk başa tylla täçdir

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli saglygy goraýyş ulgamy ösüşiň ýokary derejelerini nazarlaýar. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda işlenilip taýýarlanylan «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň çäklerinde ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýady nusgalyk derejede berkidildi. Dünýä derejesinde enjamlaşdyrylyp, işe girizilen döwrebap hassahanalaryň, saglyk öýleriniň, sagaldyş-dynç alyş merkezleriniň, sport desgalarynyň, şypahanalaryň, anyklaýyş-bejeriş edaralarynyň sany barmak büküp sanardan has köpdür. Ýurdumyzda ilatyň saglygyny goramak işleri köpugurly häsiýete eýedir. Döwletimiz raýatlaryň saglygyny goramakda durmuş ugurly syýasatyna, lukmançylyk hyzmatlarynyň maddy-enjamlaýyn we kanunçylyk binýadynyň üpjün edilmegine hem-de kämilleşdirilmegine, ekologiýa abadançylygyna, şol sanda jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine möhüm ähmiýet berýär. Şunuň ýaly tutumlar ata Watanymyzy sözüň doly manysynda sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurduna öwürdi.

13 Mart 2024

Saglyk

Saglyk — başymyzyň täji

Paslyň çalyşmagy, howanyň üýtgemegi bilen çagalarda duş gelýän möwsümleýin kesellerden ägä bolmaly. Bu döwürde olaryň töwekgelçiligi artyp, ýiti respirator ýokanç keseller köpelýär. Ýiti respirator ýokanjy çagalarda iň köp duş gelýän keseldir. Bu keselde, esasan hem, ýokarky dem alyş ýollary zeperlenýär. Kesel howa, damja arkaly we galtaşma üsti bilen geçip biler. Ýiti respirator ýokanjy kliniki alamatlarynyň örän basym ýüze çykýanlygy bilen häsiýetlidir. Ilkinji 24 — 36 sagatda bedeniň gyzgyny ýokarlanýar. Bokurdagyň gijäp, agyrmagy, dem almagyň kynlaşmasy, sesiň gyrylmasy, ýürek bulanma we gaýtarma, işdäsizlik, ukusyzlyk, biynjalyk, keýpsizlik, yzygiderli aglamaklyk ýaly alamatlar bolup biler. Gury üsgürme, burnuň dykylmasy keselländen birnäçe sagat geçenden soň ýüze çykyp biler.

13 Mart 2024

Saglyk

Sagdyn bolaýyn diýseňiz...

♦Ýaz paslynyň talaplaryna laýyklykda geýniň. ♦Sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý ediň.

13 Mart 2024

Saglyk

Oraza tutmagyň saglyga peýdasy

Türkmen halky päklige beslenip gelen Oraza aýyny ruhubelentlik bilen garşylaýar. Mukaddes aýyň gelmegine köpler sabyrsyzlyk bilen garaşýar. Halkymyz täze dogan Aýy ýüzüne sylyp, ýagşy dilegler edýär. Oraza aýynda edilýän dilegler ynsany päklige, sagdynlyga, ynsanperwerlige ruhlandyrýar. Mukaddes Remezan aýy agzybirligiň, jebisligiň, asudalygyň, hoşniýetliligiň, ýagşy gylyk-häsiýetli, arassa ahlakly, göreldeli bolmak hakyndaky ýagşy doga-dilegleriň kabul bolýan aýydyr. Mukaddes Remezan aýynda Oraza tutmak bolsa adam bedeniniň ähli ulgamyny sagdynlaşdyrýar. Adatça, yzygider işleýän iýmit siňdiriş ulgamy agyz beklän adamda birneme dynçlykda bolýar. Şeýlelikde, beden agzalarynyň zeperlenen ýeri bar bolsa, azda-kände bitişmäge mümkinçilik bolýar. Oraza adamyň ýürek-gan aýlanyş, iýmit siňdiriş ulgamyna özüniň oňaýly täsirini ýetirýär. Adam bedeniniň degna ulgamyna has köp agram düşýär. Beýnidäki dokumalar we öýjükler endamyň iň näzik, şol bir wagtyň özünde-de gurluş taýdan has ösen bölegidir. Bu dokumalar we öýjükler tutuş bedeniň nerwleri bilen baglanyşyklydyr. Her bir öýjük aýratyn wezipäni ýerine ýetirýär. Köp işleýän merkezi degna ulgamy gany köp talap edýär. Iýmit siňdiriş agzalary nahardan doly bolanda, ganyň aglaba bölegi şol tarapa gönügýär

13 Mart 2024

Saglyk

«Saglygyň gadryny bilgil...»

Ýaz paslynyň gelmegi bilen, paslyň talaplaryna laýyklykda geýniň! * * *

13 Mart 2024

Saglyk

Çagalaryň sagdynlygy — maşgalanyň abatlygy

Enterobioz keseli dünýäde giňden ýaýran parazitar keselleriň biridir, ol, esasan hem, çagalaryň arasynda ýygy duşýar. Bu kesele «hapa elleriň keseli» diýilse hem dogry bolar. Enterobiozyň döredijisi ostrisalar, mikroblardyr. Ostrisalar diri jandarlar bolmak bilen, adamdan-adama galtaşma ýoly arkaly umumy zatlaryň — oýnawaçlaryň, mekdep enjamlarynyň (ruçka, galam we beýlekiler), şeýle hem arassalanmadyk iýmitleriň, gök önümleriň, miweleriň üsti bilen ýokuşýar. Ýokuşma howpy çagalaryň arasynda has ýokary bolýar, ýagny enterobiozly çagadan beýlekilere geçýär. Ostrisalar adam bedenine düşenden soňra, şobada alamatlar ýüze çykmaýar. Esasy ilkinji alamatlarynyň biri artbujakda gijeme alamatlarynyň ýüze çykmagydyr. Ostrisalar nerw ulgamyna, esasan-da, çagalaryň özüni alyp barşyna ýaramaz täsir edýär, ukusynyň bozulmagyna getirýär, kellagyry peýda bolýar, okuwa-işe ukyplylygy peselýär, ýatkeşligi, ünsi bozulýar, gaharjaňlyk we beýleki alamatlar ýüze çykýar.

13 Mart 2024

Saglyk