"Türkmenistanyň daşary syýasaty we diplomatiýasy" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Arçabil şaýoly 108-nji jaýy
Telefon belgileri: 44-56-34

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

D witamininiň ähmiýeti

Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda D witamini bilen bagly öňüni alyş çärelerini ýokarlandyrmak boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Strategiýa» esasynda köp işler durmuşa geçirilýär. Ilatyň arasynda sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek we giňden ornaşdyrmak, D witamini bilen bagly öňüni alyş çärelerini durmuşa geçirmek wezipelerini öňde goýýan bu resminama döwletimiz tarapyndan ynsan saglygy barada giň gerimli aladalaryň edilýändiginiň aýdyň beýanydyr. D witamini bedende birnäçe funksiýany ýerine ýetirip, süňkleri we dişleri sagdyn saklamaga, immun ulgamyny, nerw ulgamyny işjeňleşdirmäge, öýken, ýürek-damar ulgamynyň işini kadalaşdyrmaga kömek edýär.

5 Aprel 2024

Saglyk

Şypaly «Farap»

Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen 2010-njy ýylyň 21-nji iýulynda täze binasy gurlup ulanylmaga berlen «Farap» şypahanasy Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinden 20 kilometr uzaklykda, Amyderýanyň sag kenarynda, Goýgala obasynda ýerleşýär. Bu ajaýyp şypahana 250 orunlyk bolup, 3 gatly binadan ybarat. Şypahananyň otaglarynda raýatlaryň rahat dynç almagyny üpjün etmäge degişli ähli amatly şertler döredilen. Bu ýere gelýänler üçin arassa howada dynç alyp saglygyny berkider ýaly, tomsuna suwa düşülýän howuzlar, basketbol we woleýbol meýdançalary, sport maşklaryny ýerine ýetirmek üçin dürli görnüşli trenažýorlar bar. «Farabyň» mineral suwunyň düzüminde D.I.Mendeleýewiň periodik tablisasyndaky 32-den gowrak mikroelementleriň bardygy anyklanyldy. «Farap» şypahanasy anyklaýyş, bejeriş we mineral suw bilen bejeriş bölümlerini öz içine alýar. Şypahanada gastroenterolog, newropatolog, urolog, ginekolog, iç keseller, göz, stomatolog lukmanlary raýatlara öz ugurlary boýunça degişli maslahatlary we bejergileri berýärler.

5 Aprel 2024

Saglyk

Immuniteti ýokarlandyrmak üçin näme etmeli?

Elmydama çaganyň kesellere garşy bolan immun ulgamynyň işjeňligini güýçlendirmek we berkitmek jogapkärli wezipeleriň biridir. Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň hünärmenleri çaganyň immunitetini ýokarlandyrmak üçin oňa köptaraplaýyn çemeleşmelidigini belläp geçýärler. Immun ulgamyny berkitmek üçin, esasan-da, şu aşakdaky maslahatlardan peýdalanmaly. ◊ Çagalaryň ýaşaýan, oýnaýan otaglarynda, üýşen ýerlerinde yzygiderli arassaçylyk işlerini geçirmeli. Çygly süpürgiç bilen otaglary we çagalaryň oýnaýan oýnawaçlaryny, olaryň peýdalanýan enjamlaryny süpürmeli. Wagtal-wagtal penjireleri açyp otaglary ýelejiredip durmaly.

5 Aprel 2024

Saglyk

Sagdyn bolaýyn diýseňiz...

Ýurdumyzda 2024-nji ýylyň 22-28-nji apreli aralygynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Ýewropa sebitiniň immunizasiýa hepdeliginiň çäginde keselleriň öňüni alyş sanjymlarynyň ähmiýeti barada wagyz-nesihat çäreleri geçirilýär. Öňüni alyş sanjymlary immuniteti pugtalandyryp, bedeni kesellere garşy göreşmäge, olaryň öňüni almaga ýardam edýär. Bu çäre ähli dünýä ýurtlarynda saglygy goraýyş ulgamyna ornaşdyrylandyr. ýurdumyzda Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan tassyklanan Keselleriň öňüni alyş sanjymlarynyň milli tertibine laýyklykda geçirilýär. Öňüni alyş sanjymlary sagdyn çagalarda geçirilýär. Sowuklap asgyrýan, üsgürýän, gyzdyrýan çagalarda ilki sowuklama garşy bejeriş geçirmek hökmany şert bolup durýar. Dowamly keseli anyklanan çagalar hem degişli hünärmenleriň gözegçiliginde bolup, olaryň bellän barlaglaryndan geçýärler. Zerur bolan ýagdaýlarda olar bejeriş alýarlar. Waksinanyň haýsydyr bir görnüşi ilkinji gezek ulanylanda onuň düzüm bölegine allergiýa dörän çagalarda şol waksinanyň nobatdaky tapgyryny geçirmezden öň ýörite derman serişdeleri bilen bejeriş geçirilýär.

5 Aprel 2024

Saglyk

«Saglygyň gadryny bilgil...»

Saglyk ähli döwürlerde-de jemgyýetçilik gymmatlygy bolupdyr. Şonuň üçinem ata-babalarymyz «Saglyk bolsa, beglik bolar» diýipdir. Häzirki wagtda adamlaryň saglygy hakyndaky alada döwletimizde esasy orunda goýulýar. Şonuň netijesinde-de adamlaryň ömür dowamlylygy uzalýar. Ýurdumyzda her ýyl saglyk bilen bagly bir aýlyk öňüni alyş işleri geçirilýär. Bu öz netijesini hem berýär. Şuňa laýyklykda Türkmenistan «Temmäki tüssesinden azat ýurt» diýlip yglan edildi. Zyýanly endiklerden daşda durmak barada akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy hem «Çilim», «Çilimkeş» ýaly goşgularyny döredipdir. Şahyr «Gülen barmy?» diýen goşgusynda: «Hasta bolmaýyn, saglygyň // Ganymatyn bilen barmy?» diýmek bilen, derde ulaşman, saglygy birsydyrgyn saklamak barada alada etmegi ündeýär.

4 Aprel 2024

Saglyk

Peýdalydyr balary, söýüň mydam olary!

Dünýäde arylaryň 20 müňe golaý görnüşi bar. Bir ary bir gezekde iňňäniň ujy ýaly bal toplaýar. Muňa garamazdan, käbir ary sürüsi her günde bir kilograma barabar bal ýygnap bilýär. Balarylar öň gonan gülüni ýadynda saklap, ikinji gezek oňa gonmaýar. Olar adamlaryň ýüz keşbini-de ýadynda saklaýarlar. Her ýylyň 20-nji maýynda Bütindünýä arylar güni bellenilip geçilýär. Gadymy döwürden bäri ary baly kesel bejermekde giňden ulanylyp gelinýär. Ary balyny gyzgyn çaýa garyp içseň, balyň peýdaly häsiýetleri azalýar. Şonuň üçinem ony mylaýym çaýa garyp içmeli. Bal çyglylyk ýokary bolan şertlerde 30 göterime çenli çyg çekip bilýär. Şonuň üçinem baly 5-10 dereje salkyn ýerde, şemal çekýän gurak howaly jaýda saklamaly.

4 Aprel 2024

Saglyk

Türkmenistan — bagtyýarlygyň diýary

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen raýatlarymyzyň sapaly durmuşda eşretli ýaşamaklary üçin döredilýän giň mümkinçilikler ýurdumyzy sagdyn we bagtyýar adamlaryň ýaşaýan mekanyna öwürdi. Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda Lukman Arkadagymyzyň uzak geljegi nazarlaýan çuň paýhasy, yhlasy siňen «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň kabul edilmegi netijesinde ýurdumyzda ynsan saglygyny goramak, bu ugurda başarjaň hünärmenleri taýýarlamak babatda amala aşyrylan işler dünýä nusgalykdyr.

4 Aprel 2024

Saglyk

Bütindünýä saglyk gününe bagyşlanyldy

Golaýda Mary şäherindäki 6-njy sport mekdebinde TDP-niň Mary şäher komitetiniň, Mary şäherindäki Jemagat hojalygy orta hünär okuw mekdebiniň bilelikde guramagynda “Jan saglygyň bolmaz hiç deňi-taýy” atly sport çäresi geçirildi. Çärä Mary şäherindäki Jemagat hojalygy orta hünär okuw mekdebiniň talyplary gatnaşdylar. Baýramçylyk çäresinde talyp ýaşlar sportuň kiçi futbol, woleýbol, küşt, stoluň üstünde oýnalýan tennis görnüşleri boýunça özara bäsleşdiler. Çekeleşikli we gyzgalaňly geçen bäsleşikde talyp ýaşlar öz ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmegi başardylar. Öňdäki orunlary eýelän hem-de tapawutlanan talyp ýaşlara TDP-niň Mary şäher komiteti tarapyndan ýadygärlik sowgatlary gowşuryldy.

4 Aprel 2024

Saglyk

Baş baýlygyň şanyna

Türkmenabadyň lukmançylyk orta okuw mekdebinde Bütindünýä saglyk güni mynasybetli «Sagdyn jemgyýeti gurýarys» ady bilen sport çäresi geçirildi. Oňa mekdebiň talyplary işjeň gatnaşdylar. Çäre baş baýlyk hasaplanylýan saglyk baradaky çykyşlardyr, ajaýyp goşgular bilen başlandy. Soňra bäsdeşler sportuň dürli ugurlary boýunça toparlaýyn ýaryşyp, öz ezberligini, çalasynlygyny görkezdiler.

4 Aprel 2024

Saglyk

«Saglygyň gadryny bilgil...»

Demir we aýna gaplara gaplanan iýmit önümlerini paslyň yssy günlerinde ürç edip kabul etmeklikden saklanmaly. Kabul etmekçi bolsaňyz, olary söwda merkezlerinden satyn almaly. Öý şertlerinde olary talabalaýyk we belgileniş nyşanynda görkezilen möhletine laýyklykda saklamaly we ulanmaly! ***

4 Aprel 2024

Saglyk

Saglygy goraýyş ulgamyndaky ýetilen sepgitler

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe saglygy goraýyş ulgamynda halk bähbitli işler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzda «Il saglygy — ýurt baýlygy» diýen pähime eýerilip, döwletimiziň we jemgyýetimiziň iň gymmatly baýlygy bolan adamyň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak hem-de olary ýok etmek boýunça saglygy goraýyş we derman senagaty pudagynda uly işler alnyp barylýar. Şeýle netijeli işleriň durmuşa geçirilmegi, ýurdumyzda lukmançylyk ulgamynyň hyzmatynyň hilini ýokarlandyrýar we onuň elýeterliligini üpjün edýär. Ýurdumyzda alnyp barylýan «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň netijesinde, Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamy dünýä ülňülerine çykaryldy. Şeýlelikde, saglygy goraýyş ulgamyna halkara ölçeglerine we talabyna laýyk gelýän lukmançylyk enjamlary ornaşdyrylyp, türkmen lukmanlarynyň hünär derejeleri ýokarlandyrylýar. Şeýle hem dünýä lukmançylygynyň gazananlaryndan ugur alnyp, täze bejeriş usullary kämilleşdirilýär. Şol esasda dünýäniň ençeme döwletiniň lukmançylyk merkezleri bilen yzygiderli hyzmatdaşlyk saklanýar. Sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden peýdalanyp, göni wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly daşary ýurtly hünärmenler bilen keselleri anyklamak, bejermek we öňüni almak boýunça tejribe alşylýar.

3 Aprel 2024

Saglyk

Bagtyýar geljegiň gaýym binýady

«Halkyň saglygy diňe bir ýurduň baş baýlygy bolman, eýsem, türkmenistanlylaryň geljek nesilleriniň bagtyýar durmuşynyň hem berk binýadydyr!» diýip belleýän Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň ýagty geljegi ugrunda dünýä nusgalyk işleri durmuş hakykatyna öwürýär. Howandarlyga mätäç çagalaryň arkasynda dag ýaly durýan, hossarlyk aladalary bilen olaryň maşgalasyny Gün ýaly çoýýan lukman Arkadagymyz körpe nesliň saglygy bilen ýygy-ýygydan gyzyklanyp, degişli işleri geljekde-de dowam etdirmek üçin Türkmenistanyň hem-de Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýeterlik serişdeleriniň bardygyny belleýär. Bu ynsanperwer ýörelgeler Gahryman Arkadagymyzyň döwletli tutumlaryndan badalga alyp, ýurdumyzyň ähli welaýatlaryna hem özüniň nurly şöhlesini saçýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyzyň ynsanperwer ýörelgeleri we ruhy gymmatlyklary Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň döwlet syýasatynda öz beýanyny tapýar. Hormatly Prezidentimize haýyr-sahawat işini ösdürmekde, ýurdumyzda ynsanperwerlik, adalatlylyk, özara kömek bermek ýörelgelerini durmuşa geçirmekde bitiren aýratyn hyzmatlary, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işine berýän hemişe

3 Aprel 2024

Saglyk

Ösüşleriň belent sepgidi

Bu ýyl doglan gününiň 300 ýyllygy halkara derejesinde giňden bellenilýän Magtymguly Pyragynyň şanyna tutulýan toý dabaralary, biz — saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň kalplaryny hem buýsançly duýgulara gaplaýar. Ýurt derejesinde amal edilýän şeýle işler barada söhbet edilende, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň, hemişelik Bitaraplygymyzyň halkymyza eçilen datly miweleri, bitirilen işler, hususan-da, saglygy goraýyş ulgamyndaky möhüm wezipeleriň amal edilişi dogrusynda söhbet etmek has-da ýakymly. Sebäbi dürli pudaklardaky döredilen döwrebap şertleriň arasynda saglygy goraýyş ulgamynda hem gazanylan ägirt uly ösüşleriň aýdyň netijelerini halkymyzyň sagdyn durmuş ýörelgesine uýmak bilen, Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň beýik başlangyçlary we üns-aladalary netijesinde abadan durmuşda ýaşaýandygyndan hem görmek bolýar. Eziz Diýarymyzda saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýady berk goýlup, bu ugurdaky işler täze ylmy gözlegler bilen dowam etdirilýär. Ylmy-barlaglaryň, tejribeleriň derejesi ýokarlanýar we hünär kämilligi yzygiderli ösdürilýär. Şunuň esasynda, hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy bilen milli saglygy goraýyş ulgamynda ýurdumyzyň raýatlarynyň saglygyny goramakda möhüm işler bitirildi we öňde goýlan wezipeleriň hem-de mak

3 Aprel 2024

Saglyk

Sagdyn jemgyýet — sagdyn döwlet

Adamyň baş baýlygy hasaplanylýan saglyga bagyşlanyp, bütin dünýäde uly çäreler, baýramçylyklar geçirilýär. 1950-nji ýyldan bäri her ýylyň 7-nji aprelinde Bütindünýä saglyk güni bellenilýär. Bu şanly sene ynsan saglygyna, bedenterbiýä we sporta aýratyn ähmiýet berilýän hem-de ynsanperwerligiň belent däplerini dabaralandyrýan halkara baýramdyr. Eziz Diýarymyzda-da bu şanly sene jemgyýetimiziň sagdynlygyny, agzybirligini özünde jemleýän baýram hökmünde giňden bellenilýär. Şu günler hem Bütindünýä saglyk güni mynasybetli ähli ýerde sport-sagaldyş çäreleri, wagyz-ündew işleri giňden ýaýbaňlandyrylýar.

3 Aprel 2024

Saglyk

Ýaşaýşyň synmaz sütüni

Biri-birinden aýryp bolmaýan käbir düşünjeler bolýar. «Sport» we «saglyk» düşünjelerini hem şolaryň hatarynda görkezip bileris. Şonuň üçin hem ýene üç günden belleniljek Bütindünýä saglyk güni, şol bir wagtyň özünde, sportuň hem uly baýramydyr. Saglyk ― bejergiden ozal goralmaly gymmatlyk. Saglygy goramagyň esasy sütünleriniň biri bolsa sportdur. Sportuň ýaryş, ýeňiş ruhy hem gönüden-göni ynsan saglygyna oňyn täsir edýän aýratynlyklar. Hususan-da, ähli zadyň elimiziň aýasyna gelen sanly döwürde sport bilen meşgullanmagyň ähmiýeti has öňe çykýar. Döwletli Diýarymyzda sport bilen meşgullanmaga döredilen we döredilýän mümkinçilikler sporty ýaran edinýän ildeşlerimiziň sanyny hem yzygiderli artdyrýar. Olaryň agramly bölegi bolsa geljegimiziň eýeleri bolan ýaşlardyr.

3 Aprel 2024

Saglyk

Saglygyň we gözelligiň miwesi

Sitruslar maşgalasyna degişli bolan limon halk lukmançylygynda öňden bäri birnäçe keseli bejermekde giňden ulanylýar. Limonyň düzüminde pektin maddalary, kaliý, mis, fitonsidler, С, B we P toparlaryna degişli ýokumlar we kartin köpdür. Şol sebäpden limon sarygetirme keselinde, beden boşluklaryna suw ýygnananda, böwrekde daş emele gelende, inçekeselde, aşgazan, bogun, bil, guragyrylarda peýdalanylýar. Suw garylan limon şiresi agyz boşlugynyň, damagyň nemli bardalarynyň çişme kesellerinde çaýkamak arkaly peýdalanylýar. Şeýle-de limon we ondan taýýarlanylan demlemeler bedeniň kesellere garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmakda örän haýyrlydyr. Ol, esasan hem, sowuklama keselinde peýdalydyr. Limon kosmetiki serişdeleriň önümçiliginde hem peýdalanylýar. Ondan taýýarlanylan önümler ýüzde döreýän menekleri we tegmilleri aýyrmaga kömek edýär. Şu maksat bilen limondan ýörite melhemlikler, ýapgylar taýýarlanylýar.

3 Aprel 2024

Saglyk

Bagtyýarlygyň bagt bagynda

Adamlaryň saglygyny berkitmäge, sagdyn durmuş ýörelgelerini durmuşa geçirmäge dünýä derejesinde örän uly üns berilýär. Bu biziň ýurdumyz babatda hem şeýledir. Saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmekde ýurdumyzda maksatnamalaýyn işler yzygiderli durmuşa geçirilýär. Halkymyzyň saglygyny goramak hem-de ilatymyzy ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary bilen üpjün etmek ugrunda amala aşyrylýan işler «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň subutnamasy bolup durýar. Sagdyn bolmak üçin sport bilen meşgullanmagyň ähmiýeti örän uludyr. Ýurdumyzda sporty ösdürmegiň esasy maksady sport hem-de bedenterbiýe bilen meşgullanýan adamlaryň sanyny artdyrmakdan ybaratdyr. Hut şu maksat bilen ýurdumyzda sport desgalarynyň uly toplumy gurlup ulanylmaga berildi.

3 Aprel 2024

Saglyk

Geliň, maşk edeliň!

Hereketjeňlik we işjeň dynç alyş sagdynlygyň gözbaşydyr. Yzygiderli ýerine ýetirilýän beden maşklary keseliň öňüni almaga ýardam edýär, ömrüňi uzaldýar. Irden ýerine ýetirilýän maşklar bejerijilik häsiýetine eýedir. Bedenterbiýe maşklary gan aýlanyşygyny güýçlendirýär, dem alşy çuňlaşdyrýar we madda alyş-çalşygyny ýokarlandyrýar. Netijede adam günüň dowamynda özüni şähdaçyk duýýar. Hereketjeňlik ganyň düzümindäki holesteriniň azalmagyna gan damarlarynyň giňelmegine we gan basyşynyň kadalaşmagyna oňyn täsir edýär. Şeýle-de sagaldyş maşklary ýygy duş gelýän keselleriň — ýasydabanlygyň, içgatamanyň, bognagyrynyň, ukusyzlygyň, aşa ýadawlygyň, semizligiň, gan basyşynyň ýokarlanmagynyň öňüni alýar. Dem alyş ýollarynyň işleýşini kadalaşdyrýar, myşsalary pugtalandyrýar. Öýkende ýerleşýän howa haltajyklarynyň — alweolalaryň göwrümini artdyrýar. Alweolalar bolsa adam dem alanda, öýkeniň dem alyş ýollaryna düşýän kislorodyň özleşdirilmegini, gana siňdirilmegini üpjün edýärler.

3 Aprel 2024

Saglyk

Gözler bedeniň aýnasydyr

«Göz — kalbyň aýnasy» diýilýär. Aslynda welin, göz ynsanyň tutuş bedeniniň saglyk ýagdaýyny äşgär edýär. Çünki görüş agzalarynyň ýagdaýyna görä, bedeniň içki agzalarynyň işleýşini anyklamak mümkindir. Gözler, ilkinji nobatda, bedendäki holesteriniň derejesini mälim edýär. Gözleriň saralmagy bilen bagyr näsazlyklarynyň, ýagny, gepatit keseliniň ilkinji alamatlaryny anyklamak mümkin. Gözleriň guramagy bolsa A ýokumynyň we arassa howanyň ýetmezçiliginden habar berýär. Şeýle-de dartgynlylyk ýagdaýy hem gözleriň bu hala düşmegine getirýär. Şu hili ýagdaýlar ýüze çykan dessine lukmana görünmek maslahat berilýär. Şeýle-de göz lukmany gündelik iýmitimiziň düzümine käşiri goşmagyň hökmanydygyny nygtaýar. Munuň ýaşaýşymyzyň diregi bolan görer gözümiziň sagdyn bolmagyna haýry degýär.

3 Aprel 2024

Saglyk

Sagdynlygyň we ruhubelentligiň baýramy

7-nji aprel — Bütindünýä saglyk güni Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bereketli ýaz paslynda her ýyl Bütindünýä saglyk güni uly dabara bilen bellenilýär.

3 Aprel 2024

Saglyk