"Zenan kalby" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-10, 38-61-74, 38-62-05
Email: zenankalby@sanly.tm

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Ýurdumyzda şanly sene giň gerimde dabaralandyrylar

Bütindünýä saglyk güni ynsan saglygyna, bedenterbiýä we sporta aýratyn ähmiýet berilýän hem-de ynsanperwerligiň belent däplerini dabaralandyrýan halkara baýramdyr. Milli senenamamyza girizilen bu baýram jemgyýetimiziň sagdynlygyny, agzybirligini, jebisligini, ägirt uly döredijilik mümkinçiliklerini özünde jemleýän baýram hökmünde Garaşsyz ýurdumyzda döwlet derejesinde giňden bellenilýär. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan 1992-nji ýylyň 2-nji iýulynda BSGG-niň agzasy boldy. Geçen ýyllaryň dowamynda ýurdumyz Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň ilatyň saglygyny goramak we oňa howp salýan faktorlary aradan aýyrmak, dünýäde ýaýran howply ýokanç we ýokanç däl kesellere garşy göreşi güýçli depginde dowam etdirmek, saglygy goraýyş ulgamyny halkara derejesinde ösdürmek bilen onuň maddy-tehniki binýadyny pugtalandyrmak boýunça maksatnamalary ýerine ýetirmäge işjeň gatnaşyp gelýär. Türkmenistan bu meseleleri çözmek boýunça halkara derejede goldanan başlangyçlaryň birnäçesi bilen çykyş etdi. Ýurdumyza halkara güwänamalarynyň ençemesiniň gowşurylmagy Türkmenistanyň üstünliklerine uly baha berilýändigine güwä geçýär.

1 Aprel 2024

Saglyk

Oraza we ynsan saglygy

Mübärek Remezan aýynda oraza tutmak adam bedeniniň ähli ulgamlaryna täsir edip, saglyk beriji aýratyn häsiýete eýedir. Ol adamyň nerw ulgamyndan başlap, gan aýlanyş, iýmit siňdiriş, ýürekdir bagra, öýkene çenli öz täsirini ýetirýär. Oraza tutýan adamlarda iýmit siňdiriş agzasy belli bir wagt aralygynda dynçlyk ýagdaýynda bolýar. Onuň saglyga edýän iň gowy täsiri bagyr bilen baglanyşyklydyr. Bagyr bedende birnäçe wezipäni ýerine ýetirýär. Eger bagra artykmaç agram düşse, ol üstüne ýüklenen wezipeleriň bir bölegini ýerine ýetirip bilmez. Oraza tutmak bolsa oňa her günde 4-5 sagat dynç bermek bilen, bagryň wezipelerini peseldýär, netijede, ol ýitiren birnäçe wezipelerini dikeldýär, şeýle-de kesellere garşy göreşmek ukyby güýçlenýär.

1 Aprel 2024

Saglyk

Saglygym — baýlygym

Saglygy berkitmek üçin ýylyň ähli möwsüminde bedene zerur bolan şertleri döretmek hökmanydyr. Şahsy arassaçylyk şolaryň ilkinjileriniň biridir. Şahsy arassaçylyk düzgünleriniň pugta berjaý edilmegi ýüze çykýan dürli ýokanç keselleriň öňüni almaga ýardam berýär. Ýokanç keselleri döredijiler göwnejaý ýuwulmadyk elleriň, doly arassalanmadyk iýmit önümleriniň üsti bilen we talabalaýyk bişirilmedik tagamlardan geçip bilýär. Şeýle keseller, köplenç, nähoşlardan howa-damja ýoly bilen sag gezip ýören adamlara ýokuşýar. Näsag adamlar üsgürende, asgyranda köp adamly ýerlerde kesel örän çalt ýaýraýar. Şunuň ýaly ýagdaýlaryň öňüni almak üçin öýleriň, iş otaglarynyň howasyny çalşyp, ýelejiredip durmaly. Zyýansyzlandyryjy serişdeler bilen häli-şindi arassaçylyk işlerini geçirmeli. Arassa howadan dem almagyň özi saglyk üçin peýdaly bolup, bedene gurplandyryjy täsir edýär. Daşardan öýe gelnende, eller hökman sabynlanyp gowy ýuwulmalydyr. Bilşimiz ýaly, häzirki wagtda bahar aýlary dowam edýär. Şu döwürde gündizlerine howanyň üýtgäp durmagy saglyga täsir edip biler. Mümkin boldugyndan, nähoşluga eltýän sebäplerden gaça durmaga çalyşmalydyr.

1 Aprel 2024

Saglyk

Sag­dyn jem­gy­ýet — kuw­wat­ly döw­let

«7/24. tm» №14 (201), 01.04.2024 Sag­dyn jem­gy­ýet — yk­dy­sa­dy ösüş­le­riň ke­pi­li. Sag­dyn­lyk ru­hu­be­lent­li­gi üp­jün ed­ýär, iş­jeň­li­gi art­dyr­ýar. Her bir yk­dy­sa­dy taý­dan kuw­wat­ly döw­let öz ra­ýat­la­ry­nyň sag­dyn bol­ma­gy ug­run­da ta­gal­la ed­ýär. Çün­ki äh­li pu­dak­la­ryň ösü­şi jem­gy­ýe­tiň sag­dyn­ly­gy­na gö­nü­den-gö­ni bag­ly­dyr.

1 Aprel 2024

Saglyk

Halkymyz hakynda asylly alada

«7/24. tm» №14 (201), 01.04.2024 Her ýy­lyň 7-nji ap­re­li Bü­tin­dün­ýä sag­lyk gü­ni hök­mün­de giň­den bel­len­ilip ge­çil­ýär. Dün­ýä ýurt­la­ryn­da 1950-nji ýyl­dan bä­ri bel­li bo­lan bu baý­ram­çy­lyk Garaş­syz­lyk ýyllarynda Türk­me­nistan­da hem dür­li sag­lyk we me­de­ni-köp­çü­lik­le­ýin çä­re­le­ri­ne bes­le­ni­lýär.

1 Aprel 2024

Saglyk

Sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si da­ba­ra­lan­ýar

«7/24. tm» №14 (201), 01.04.2024 Her bir döw­le­tiň öňün­dä­ki we­zi­pe­le­riň bi­ri ra­ýat­la­ryň sag­ly­gy­ny go­ra­mak­dan, ola­ryň sport, köp­çü­lik­le­ýin be­den­ter­bi­ýe, sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­niň ka­da­la­ry bi­len yzy­gi­der­li meş­gul­lan­mak­la­ry­ny üp­jün et­mek­den, şeý­le­lik bi­le­nem, sag­dyn jem­gy­ýe­ti ke­ma­la ge­tir­mek­den yba­rat­dyr. Se­bä­bi di­ňe sag­dyn jem­gy­ýet bi­len uly ösüş­le­ri ga­za­nyp, ta­ry­hy öz­gert­me­le­ri dur­mu­şa ge­çi­rip bol­ýar. Ar­ka­dagly Ser­da­ry­my­zyň pa­ra­sat­ly döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ne­ti­je­sin­de Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ýur­du­myz­da bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler dün­ýä nus­ga­lyk­dyr.

1 Aprel 2024

Saglyk

Bahar nygmaty

Kömelekden taýýarlanylýan tagamlar ganazlykda we sowuklamada peýdalydyr. Ýöne iýmit siňdiriş ýollarynda, böwrekde, ýürek-damar ulgamynda gowşaklyk bolanda, maddalaryň alyş-çalyş bozulmasynda näsaglara kömelekden bişirilen naharlardan saklanmak maslahat berilýär. Kömelekler ýaramlylygy boýunça birnäçe topara bölünip, olar iýilýän, şertli iýilýän, zäherli kömeleklerdir. Esasy zat ony saýlamakda ýalňyşmazlykdyr. Kömelek peýdaly maddalara, ylaýta-da, B witaminler toplumyna, D witaminine, şeýle-de demir, sink, kükürt, fosfor, kaliý, kalsiý ýaly mikroelementlere baýdyr. Bular saglygy berkidip, myşsalary belok bilen baýlaşdyrýar, beýnidäki näsazlyklaryň, ganazlygyň öňüni alýar.

1 Aprel 2024

Saglyk

Sportuň ynsan saglygyna täsiri

Ynsan saglygy üçin sportuň ähmiýeti örän uludyr. Hereketiň az bolmagy adamyň işleýiş ukybynyň peselmegine, süňkleriň, myşsalaryň gowşamagyna, hatda içki organlaryň işleýşiniň üýtgemegine sebäp bolýar. Durmuşda ýeterlik işjeňligiň bolmazlygy bedeniň ähli ulgamynyň işiniň bozulmagyna sebäp bolýar. Netijede, dürli keseller döräp başlaýar. Şonuň üçin adam saglygy we sport biri-biri bilen baglanyşykly düşünjelerdir. Fiziki zähmet myşsalary güýçlendirýär, süňk dokumalaryny gowulaşdyrýar. Mundan başga-da, sport bilen meşgullanýan adamyň diňe bir fiziki däl, eýsem, psihologik çydamlylygy hem artýar, sebäbi sport häsiýeti, ruhy güýji taplaýar. Sport bilen meşgullanmak gan damarlaryny sagdynlaşdyrýar, ýürek-damar ulgamynyň ýagdaýyny gowulaşdyrýar, bu bolsa dürli ýaşdaky adamlarda ýüze çykýan kellagyrynyň, howa garaşlylygynyň alamatlarynyň öňüni alýar.

31 Mart 2024

Saglyk

Ruhubelentlik we sagdynlyk

«7/24. tm» №14 (201), 01.04.2024 Hor­mat­ly Be­lent Ser­ker­de­ba­şy­myz ýur­du­my­zyň har­by we hu­kuk go­raý­jy eda­ra­la­ry­nyň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny pug­ta­lan­dyr­mak we har­by gul­luk­çy­la­ryň hem-de ola­ryň maş­ga­la ag­za­la­ry­nyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni has-da go­wu­lan­dyr­mak ug­run­da taý­syz ta­gal­lala­ry ed­ýär. Mu­nuň ne­ti­je­sin­de ýur­du­my­zyň har­by we hu­kuk go­raý­jy eda­ra­la­ry­nyň hem mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy yzy­gi­der­li go­wu­lan­dy­ry­lyp, iş üp­jün­çi­li­gi, ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri has-da kä­mil­leş­di­ril­ýär.

31 Mart 2024

Saglyk

Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri

«Türkmenistan Sport», № 1 (21), 2024 Sag­lyk yn­san üçin ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak gym­mat­ly baý­lyk ha­sap­lan­ýar. Edil şo­nuň ýa­ly sag­lyk ul­ga­my­na de­giş­li när­se­ler hem gym­mat­ly­dyr, has dog­ru­sy sag­lyk ha­kyn­da­ky ki­tap­la­ram. Çün­ki olar yn­sa­na sag­ly­gy­ny go­rap sak­la­mak­da, ber­kit­mek­de we di­kelt­mek­de dog­ry ýol­la­ry sal­gy ber­ýän çel­gi bo­lup hyz­mat ed­ýär. Türk­men we dün­ýä luk­man­çy­lyk ul­ga­my­nyň we­kil­le­ri­niň ýan­ki­ta­by­na öw­rü­len şeý­le gym­mat­ly eser­le­riň bi­ri hem Gahry­man Arkadagy­my­zyň «Türk­me­nis­ta­nyň der­man­lyk ösüm­lik­le­ri» at­ly köp jilt­li yl­my-en­sik­lo­pe­dik ese­ri­dir. «Türk­me­nis­ta­nyň der­man­lyk ösüm­lik­le­ri» at­ly köp jilt­li yl­my-en­sik­lo­pe­dik ki­ta­by luk­man­çy­lyk ylym­la­ry­nyň dok­to­ry, pro­fes­sor Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň dün­ýä luk­man­çy­lyk yl­my­nyň, fi­to­te­ra­pi­ýa­nyň ös­me­gi­ne hem döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy­na goş­ýan bi­möç­ber şah­sy go­şan­dy­dyr.

30 Mart 2024

Saglyk

Döwletliligiň sakasy

«Türkmenistan Sport», № 1 (21), 2024 Döwletliligiň, agzybirligiň sakasynda saglyk bar. «Saglygym — baýlygym» diýýän türkmen halky ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgelerine ygrarly bolup ýaşaýar. Her bir haýyrly işi amala aşyrmak üçin hem, ilkinji nobatda, saglyk gerek. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkymyzyň saglygy, bagtyýarlygy, rahat ýaşaýşy üçin döwletimizde uly işler durmuşa geçirilýär.

30 Mart 2024

Saglyk

Abu Ali Ibn Sina

«Türkmenistan Sport», № 1 (21), 2024 Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz: «Luk­man­çy­lyk yl­my­ny düýp­li öz­ger­den, dün­ýä yl­myn­da Awi­sen­na ady bi­len ta­na­lan pel­se­pe­çi alym, ta­ny­mal luk­man Ibn Si­na, döw­rü­niň «Il­kin­ji Gip­pok­ra­ty» ha­sap­la­nan Se­ýit Ys­ma­ýyl Gür­gen­li, Mu­ham­met Gaý­maz Türk­men ýa­ly gör­nük­li ýüz­ler­çe türk­men alym­la­ry dün­ýä yl­my­nyň ýi­ti şug­la­ly ýyl­dyz­la­ry­dyr» di­ýip bel­le­ýär. Şol alym­la­ryň ara­syn­da Abu Aly Ibn Si­na­nyň ady hä­zir­ki gün­le­ri­miz­de-de giň­den meş­hur­dyr. 

30 Mart 2024

Saglyk

Sag­dyn­lyk — bag­ty­ýar­lyk

Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň: «Hal­kyň sag­ly­gy, aba­dan bag­ty­ýar dur­muşy bi­ziň alyp bar­ýan döw­let sy­ýa­sa­ty­my­zyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir» di­ýip, aý­ra­tyn nyg­taý­şy ýa­ly, eziz Di­ýa­ry­myz­da sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­ni ber­ka­rar et­mek, jem­gy­ýe­ti­miz­de be­den­ter­bi­ýe we sport bi­len yzy­gi­der­li meş­gul­lan­ma­gy wa­gyz et­mek bo­ýun­ça giň ge­rim­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Ýur­du­myz­da her ýyl giň­den bel­le­ni­lip ge­çil­ýän Bü­tin­dün­ýä sag­lyk gü­ni sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ne eýer­ýän äh­li adam­la­ryň baý­ra­my­dyr. Ol her ýy­lyň 7- nji ap­re­lin­de bel­le­nil­ýär.

29 Mart 2024

Saglyk

Sag­ly­gyň gad­ry­ny bil­gil...

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da giň ge­rim­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň şy­pa­ha­na­la­ry ýy­lyň do­wa­myn­da hal­kyň hyz­ma­tyn­da. Türk­me­nis­ta­nyň ra­ýat­la­ry sag­lyk äti­ýaç­lan­dyr­ma şertnamasyny bag­la­şyp, ýy­lyň do­wa­myn­da şy­pa­ha­na­lar­da sag­lyk­la­ry­ny ber­ki­dip bi­ler­ler. Sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ni alyp ba­ryň, zy­ýan­ly en­dik­ler­den daş­da du­ruň we bu ba­bat­da ösüp gel­ýän ýaş ne­sil­le­re we ýet­gin­jek­le­re gö­rel­de bo­luň, gü­nüň do­wa­myn­da komp­ýu­ter­ler, smart­fon­lar we plan­şet­ler bi­len az wagt­lyk meş­gul­la­nyň.

29 Mart 2024

Saglyk

Sag­lyk bag­ta ba­ra­bar

«Türkmenistan Sport», № 1 (21), 2024 Sag­lyk adam­za­dyň baş baý­ly­gy­dyr. Ata-ba­ba­la­ry­myz ony baş­la­ry­nyň tä­ji­ne de­ňäp­dir­ler. Şu dü­şün­je ne­sil­den-nes­le ge­çip, bi­ziň şu gü­nü­mi­ze ge­lip ýe­tip­dir. Sag­lyk — esa­sy ha­zy­na. Emma Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň aý­dy­şy ýa­ly, onuň gym­ma­ty­na di­ňe syr­kaw­la­nyň­da dü­şün­ýär­siň:

29 Mart 2024

Saglyk

100 ýaşly amerikaly uzak ýaşamagyň syryny paýlaşýar

«Türkmenistan Sport», № 1 (21), 2024 ABŞ-nyň ýa­şaý­jy­sy Çarlz Osing 100 ýa­şy­nyň do­lan­ly­gy my­na­sy­bet­li uzak ýa­şa­ma­gyň syr­la­ry­ny di­le ge­ti­rip­dir. Ol he­mi­şe he­re­ket­de bo­lan­dy­gy­ny, sagdyn iýmitlenendigini we yzy­gi­der­li maşk ed­ýän­di­gi­ni aý­dyp­dyr.

29 Mart 2024

Saglyk

Uky we saglyk

«Türkmenistan Sport», № 1 (21), 2024 Ho­wa, suw, iý­mit ýa­ly ada­myň ýa­şaý­şy üçin wa­jyp zat­la­ryň bi­ri-de uku­dyr. Ka­da­ly uky ada­ma di­ňe bir dynç ber­mek bi­len çäk­len­män, eý­sem, gü­nüň do­wa­myn­da ka­bul edi­len mag­lu­mat­la­ry, wa­ka­la­ry, şeý­le hem ýat­la­ma­la­ry sel­jer­mä­ge ýar­dam ed­ýär. Ka­da­ly uk­la­mak üçin kä­bir düz­gün­le­ri ber­jaý et­mek sag­ly­gy­my­zy go­ra­mak üçin örän äh­mi­ýet­li­dir.

29 Mart 2024

Saglyk

Bagtyýar çagalygyň mekanynda

Ertirimiziň ýagty geljegi bolan ýaş nesil baradaky alada ýurdumyzda halkymyzyň belent ynsanperwerlik ýörelgelerine laýyklykda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Muňa Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň çagalary mähir, alada bilen gurşap alýan beýik ynsanperwerlik ýörelgeleri, taýsyz tagallalary hem aňryýany bilen şaýatlyk edýär. Hemmämize mälim bolşy ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda 2021-nji ýylyň mart aýynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi birnäçe maşgalalary bagtyýarlyga, röwşen geljegini bagtly, sagdyn günlere besledi. Munuň özi, Gahryman Arkadagymyzyň, esasan hem kömege mätäç çagalara hemmetaraplaýyn goldaw bermegi bilen pederlerimiziň öňden gelýän ynsanperwer ýörelgeleriniň dowamat dowam etdirilýändiginiň aýdyň mysalydyr.

27 Mart 2024

Saglyk

Saglyk size ýaran bolsun!

Bahar paslynda keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar: Bahar aýlary möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin her bir adam öz saglygyny goramaga örän jogapkärli çemeleşip, bellenilen kadalary gyşarnyksyz berjaý etmeli, lukmanlaryň berýän maslahatlaryna eýermeli.

27 Mart 2024

Saglyk

Ynsan saglygy iň gymmatly hazynadyr

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň paýhasly ýolbaşçylygynda mähriban Watanymyzda häzirki zaman lukmançylyk ylmynyň gazananlaryna daýanýan tehnologiýalar, enjamlar saglygy goraýyş ulgamyna giňden ornaşdyrylýar. Adam saglygy baradaky alada döwlet syýasatynda ileri tutulýar. Halk lukmançylygynyň tejribeleri, bu ugurda yz galdyran şahsyýetleriň ömri, olaryň bize galdyran gymmatly mirasy çuňňur öwrenilýär. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda doglan gününiň 300 ýyllygy halkara derejede belleniljek akyldar şahyrymyz hem goşgularynda saglyk temasyna aýratyn üns beripdir. Onuň halkyň aňyna müdimilik siňen dürdäne setirlerinde beýan eden saglyk hakyndaky pikirleri häzirki günlerde hem öz gymmatyny ýitirenok. Ol: «Dürdür bu janyň lezzeti, //Saglyk anyň soltanydyr» diýip belleýär. Pyragynyň şahyrana döredijiliginde sagdynlyk we ruhubelentlik, sagdyn durmuş ýörelgesi giňden şöhlelenýär. «Saglygyň gadryny bilgil, hassa bolmasdan burun» diýmek bilen, şahyr saglygyňy kesellemezden ozal gorap saklamagy nesihat edipdir. Dana şahyryň «Çilimkeş», «Nas atan» ýaly goşgulary ýaramaz endikleri ýazgaryp, olara ýigrenç döredýär. Beýik söz ussadynyň ruhubelent we sagdyn ýaşamak, az iýip, az ýatmak, köpräk hereketde bolmak barad

27 Mart 2024

Saglyk