HABARLAR

Ylym — köňül göwheri

Kämillik mertebesine ýeten, ylym şährini eýelän kişi örän ýokary düşünjä eýedir. Gözi doýgun, köňli giňdir. Olar özgelere çelgi, ýolgörkeziji çyraga öwrüler. Öçmez şemdan ýaly töweregine ýalkym saçar. Bilim ruhy azykdyr, Akyl hem kalp onuň bilen iýmitlenýär. Akyl sandygy gözel düşünjeler we bilim jöwherleri bilen doldurylan ynsanyň mertebesi belent tutulýar. Onuň gadyry bilim bilen beýgelýär.

24 Noýabr 2021

Ylym

Paryzdepede arheologiýa barlag işleri

Ýurdumyz gadymy arheologiki ýadygärliklere baýdyr. Şolaryň biri hem Gökdepe etrabynyň çäginde ýerleşýän, Köpetdagy etekläp oturan gadymy we orta asyr Paryzdepe arheologiki ýadygärligidir. «Türkmenistanda milli medeni mirasy ylmy taýdan öwrenmegiň we wagyz etmegiň 2016 — 2021-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň», «Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen Türkmenistanyň çägindäki taryhy-medeni ýadygärliklerde 2018 — 2021-nji ýyllarda gazuw-agtaryş işlerini geçirmegiň we medeni mirasy ylmy esasda öwrenmegiň hem-de wagyz etmegiň Döwlet maksatnamasynyň» çäklerinde Paryzdepede degişli arheologiki barlag işlerine aýratyn ähmiýet berilýär. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Taryh we arheologiýa institutynyň hünärmenleri tarapyndan meýilnama laýyklykda alnyp barlan möwsümleýin ylmy barlag işleriň netijesinde bu künjekde birnäçe tapyndylar ýüze çykaryldy we häzirki wagtda olary rejelemek hem-de dikeltmek işleri dowam etdirilýär. Paryzdepede gazuw-barlag işlerine 2016-njy ýylda badalga berlip, toplumlaýyn işler alnyp baryldy. Geçen barlaglarda Paryzdepäniň gadymy taryhy ýadygärliginiň tutýan ýerini, relýefiň şekilini çyzga geçirmek üçin topografiki gözegçilik işleri geçirildi. Topografiýa işleriniň netijesinde müňlerçe ölçeg maglumaty alnyp, ýadygärlik toplumyn

23 Noýabr 2021

Ylym

Bilgirjä sowal

Mähriban çagalar, hemmäňizi gyzyklandyrýan sowallar bardyr. Eger-de sowallaryňyza Bilgirjäniň jogap bermegini isleseňiz, olary redaksiýa ugradyp bilersiňiz. – Bilgirje, Nobel baýragy dünýädäki iň görnükli baýraklaryň biri diýip eşidipdim. Bu baýrak barada gürrüň beräýseň!

22 Noýabr 2021

Ylym

«Sanly innowasiýalar» bäsleşigi geçirilýär

17-18-nji noýabrda Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasy bilen Bilim ministrliginiň guramagynda «Sanly çözgüt — IT meýdança» hojalyk jemgyýetinde ýaşlaryň arasynda programma üpjünçiligi boýunça «Sanly innowasiýalar» bäsleşigi geçirilýär. Ýetip gelýän şanly sene — Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli guralýan bäsleşige mekdep okuwçylary, talyplardyr ýaş alymlar, hünärmenler işjeň gatnaşýarlar. Olar bäsleşigiň innowasion şäher, sanly bilim, söwda we hyzmatlar ulgamy boýunça IT-taslamalar, ýörite ugur, maglumat howpsuzlygy we kiberhowpsuzlyk ugurlary boýunça programma üpjünçiliklerini, taslamalaryny hödürleýärler. «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny» amala aşyrmagyň çäklerinde guralýan bäsleşikde hödürlenen işleriň derwaýyslygyna, pikir özboluşlylygyna, tehnologik çözgüdine, programmirlemegiň işlenip düzülen diline, interfeýsiniň kämilligine, innowasion täzeçilligine we beýleki aýratynlyklaryna baha berilýär. Gatnaşyjylar onuň ugurlaryna laýyklykda, geljegi uly taslamalar, gyzyklanma döredýän programma üpjünçilikleri bilen öz aralarynda bäsleşýärler. Ýurdumyzyň welaýatlaryndaky ýokary okuw mekdeplerinden bäsleşige gatnaşyjylar taslamalary bilen wideoaragatnaşyk arkaly tanyşdyrý

18 Noýabr 2021

Ylym

Ylymda yz goýup, tapdy kemaly

Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, jemgyýetimiziň ösüşiniň islendik ugry ylym, bilim bilen baglanyşyklydyr. Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda ylym ýolunda yz galdyran halypalaryň asylly däplerini mynasyp dowam edýän ýaş nesliň kemala gelmegi ugrunda hem uly aladalar edilýär. Ykbalyny ylma bagyş edýän alymlar öz gymmatly pikirleri, ylmy işleri bilen döwletimiziň pajarlap ösmegine uly goşant goşýarlar. Şeýle alymlaryň biri hem Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň rus dili we edebiýaty, olary okatmagyň usulyýeti kafedrasynyň uly mugallymy, filologiýa ylymlarynyň kandidaty Agamämmet Ýazmyradow. Ol ady agzalan ýokary okuw mekdebini üstünlikli tamamlap, bu ýerde zähmet ýoluna başlaýar. 1990—1993-nji ýyllarda Moskwa şäherindäki Russiýanyň Bilim akademiýasynyň umumybilim berýän mekdepleri institutynyň rus dilini okatmak merkezinde aspiranturada okady. Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, filologiýa ylymlarynyň doktory, professor, sözleriň gelip çykyşynyň taryhyny öwrenýän alym Nikolaý Maksimowiç Şanskiniň ýolbaşçylygynda «Häzirkizaman rus dilinde işlikleriň leksika-semantik usul bilen ýasalyşy» diýen mowzukdan kandidatlyk dissertasiýasyny gorady we filologiýa ylymlarynyň kandidaty diýen alymlyk derejesine mynasyp boldy

15 Noýabr 2021

Ylym

Ynam — ganat

Ýurdumyzyň geljegi bolan ýaş nesliň bagtyýarlygy hakyndaky alada mähriban Arkadagymyzyň öňe sürýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Hormatly Prezidentimiziň şu okuw ýylynyň başynda talyp ýaşlar we mekdep okuwçylary bilen duşuşmagy we umumy okuw sapagyny geçip, sargytlaryny bermegi joşgunly kalplarymyza täzeçe ruhy joşgun paýlady. Bu taryhy duşuşygyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň Bilimler we talyp ýaşlar gününde, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň öň ýanynda geçirilmegi türkmen ýaşlarynyň göwün guşuny Göge göterdi.

12 Noýabr 2021

Ylym

Kiberhowpsuzlyk — goraglylyk binýadynyň mizemezligi

Hormatly Prezidentimiziň il-ýurt, umumadamzat bähbitli döwlet maksatnamalary, ilkinji nobatda, halkymyzyň, şeýle-de dünýä jemgyýetçiliginiň agzybirlikde bagtyýar durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendir. Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzda amala aşyrylýan ynsanperwer durmuş-ykdysady özgertmeleriň netijesinde, ýurdumyzyň intellektual kuwwatlylygynyň has-da berkeýändigine, Watanymyzyň dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine çykarylýandygyna durmuşa geçirilýän döwlet bähbitli işler aýdyň şaýatlyk edýär. Ýokary tehnologiýalaryň ulanylýan döwründe dünýä jemgyýetçiliginde sanly ulgamy ornaşdyrmak ösüşiň esasy şertleriniň biridir. Şol nukdaýnazardan, häzirki wagtda ýurdumyzyň bank ulgamynda sanly ulgama geçilip, wagty tygşytlamak bilen birlikde, raýatlara halkara derejede hyzmat etmek mümkinçilikleri giňeldi we talabalaýyk iş öndürijiliginiň artmagy gazanyldy. Has dogrusy, sanlylaşdyrmak işleri hereket edip, ykdysadyýetimizde möhüm ädimler we iri meýilnamalar amala aşyryldy.

11 Noýabr 2021

Ylym

Ylym — ösüşlere badalga

Dünýäde ylym we tehnika görlüp-eşidilmedik derejede tiz ösýär hem-de adamzada giňişleýin hyzmat edýär. Gazanylýan ylmy ösüşler halklaryň, ýurtlaryň dostana gatnaşyklary we birek-birege ynanyşmak arkaly gazanan netijeleridir. Ylmy, medeni we ykdysady gatnaşyklaryň netijesinde gazanylýan ösüşleriň durmuşymyzy bezeýän döwründe bilim-ylym işgärlerinden, ýokary okuw mekdepleriniň professor-mugallymlaryndan, ýaş alymlardan, talyplardan edilýän talaplar hem güýçlenýär. Çünki ylmyň iň täze gazananlaryny öwrenmek işiňe, okuwyňa ornaşdyrmak üstünlikleriň altyn açarydyr. Ylmyň dürli ugurlary boýunça iň täze gazanylan netijelerden, açyşlardan habarly bolmak ýerine ýetirýän işiň has-da göwnejaý bolmagynyň girewidir. Hut şonuň üçin hem Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň parasatly başlangyçlary netijesinde ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde talyplary we mugallymlary, ylmy-barlag institutlarynyň her bir ylmy işgäri maglumat alyp biler ýaly, internet ulgamynyň hemmetaraplaýyn, giňişleýin ösdürilmegine aýratyn üns berilýär. Zehinli ýaşlar tejribeli professor-mugallymlaryň ýolbaşçylygynda ylmy işlere çekilýär. Eziz Diýarymyzda milli ýörelgelere hem-de dünýäniň ösen tejribelerine laýyklykda, okuw maksatnamalarynyň, kitaplarynyň, gollanm

11 Noýabr 2021

Ylym

Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri: milli we halkara tejribesi

(Başlangyjy gazetiň geçen sanynda) 16-njy sentýabrda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde ýurdumyzyň wekiliýetiniň Birleşen Arap Emirliklerine bolan iş saparynyň çäklerinde, hususan-da, gaýtadan dikeldilýän energiýa serişdelerini, tehnologiýalary öndürmäge ýöriteleşdirilen «Masdar» kompaniýasynyň wekilleri bilen bolan duşuşygyň barşynda ýurdumyzda amala aşyrylýan maýa goýum taslamalarynyň tanyşdyrylyş çäresiniň geçirilendigi, geljekde serhetýaka etraplaryň birinde Gün şöhlesinden energiýa öndürýän köpugurly bekediň gurluşygyny maliýeleşdirmegiň mümkinçilikleriniň hem ara alnyp maslahatlaşylandygynyň habar berilmegi bu ulgamdaky işleriň barha işjeňleşdirilýändiginiň aýdyň subutnamasy boldy.

8 Noýabr 2021

Ylym

Dünýäniň täsin kitaphanalary

Aleksandriýa kitaphanasy Gadymy Müsür özünde ençeme syrlary saklaýar. Olaryň biri hem Aleksandriýa kitaphanasy bolup, ol ýerde gadymyýetiň meşhur akyldarlarynyň köp sanly eserleri saklanypdyr. Biziň eýýamymyzdan öň III asyrda Müsüriň patyşasy Ptolemeý I Soter tarapyndan iň uly kitaphana we ylmy merkez esaslandyrylýar. Ol beýleki döwletleriň hökümdarlaryna kitaphana üçin golýazmalary ugratmaklaryny haýyş edip, ýüz tutýar. Ptolemeýiň mirasdüşerleri Ýewropanyň, Kiçi Aziýanyň we Demirgazyk Afrikanyň şäherlerine manuskriptleri, kartalary we beýleki gymmatly eserleri ýygnamak üçin bilermenleri ugradýarlar. Kitaphananyň üstüni doldurmak üçin Aleksandriýa giren her bir gäminiň bortundaky ähli külterlenen golýazmalar nusgalanýan eken. Ýüzden gowrak alym kitaplary ýygnamak, terjime etmek, nusgalamak işleri bilen meşgul bolupdyr.

7 Noýabr 2021

Ylym