HABARLAR

Ylmy sözleýişde baglanyşyk

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň ylym-bilim ulgamlaryna düýpli üns bermegi netijesinde, esasy halkara dilleriň biri bolan iňlis diliniň has giňden öwrenilip başlanmagy uly ähmiýete eýe boldy. Indi çagalar bagyndan başlap, ýokary okuw mekdebine çenli, hatda aspirantura döwründe hem bu dilde hünär bilen bagly sözleýiş endikleriniň kämilleşdirilmegi işjeň alnyp barylýar. Netijede, halk hojalygymyzyň dürli pudaklaryny, bazar ykdysadyýetini, ylmy, medeni, syýasy gatnaşyklary dünýä derejesine ýetirmekde iňlis diliniň hyzmaty möhüm. Sebäbi islendik hünärdäki adamlaryň şu dilde hasabatlary, teklipnamalary taýýarlamagy, ylmy maslahatlarda çykyş etmegi, taslamalaryň ylmy-tehniki esaslaryny ýazmagy we bir dilden beýleki bir dile terjime işlerini alyp barmagy ussatlygy talap edýär. Öňde duran şu maksatlara ýetmek üçin, dil öwretmekde usulyýetiň has netijeli görnüşlerine geçmek derwaýys hasaplanýar. Täze dil öwretmek usulyýeti nähili häsiýete eýe? Onuň amal edilmegi üçin haýsy ylmy-usuly şertler zerur? Bu usulyýet iňlis diliniň maksatlaýyn öwrenilmegini göz öňünde tutýar. Okatmagyň mazmuny we onuň bilen bagly käbir usuly aýratynlyklar öňe çykýar. Bu diýildigi, ilki bilen, iňlis diliniň başlangyç esaslaryny,

Öwütlere eýermek — borjumyz

Her gezek çykyşlaryny diňlänimde, jöwher paýhasyndan dörän kitaplaryny okanymda, hormatly Prezidentimiziň nähili giňişleýin möçberde pikirlenýändiginiň, ýurdumyzyň şu güni we geljegi bilen baglanyşykly meseleleriň hiç birini-de ünsden düşürmän gelýändiginiň şaýady bolýaryn. Şu ýylyň 1-nji sentýabrynda Gahryman Arkadagymyzyň talyplar we okuwçylar bilen geçiren duşuşygyna gatnaşmak we onda eden taryhy çykyşyny diňlemek bagty miýesser etdi. Şonda ýene-de bir gezek milli Liderimiziň il-ýurt bähbitli aladalarynyň global häsiýete eýediginiň şaýady boldum. Onda aýdylanlaryň ählisi barada gürrüň etjek bolsaň, bir makalanyň möçberi ýeterlik bolmaz. Şonuň üçin hem şu ýazgylarymda ýaşlara ylym, bilim we terbiýe bermek boýunça milli Liderimiziň beren maslahatlarynyň, bu ugurda şu wagta çenli amala aşyrylan işleriň käbirleri barada durup geçmekçi. Döwlet Baştutanymyz özüniň çykyşynda: «Men «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabymda: «Iň gymmatly miras terbiýedir, terbiýäniň özeni bolsa ylym-bilimdir» diýip belläpdim. Biz toplanan ylym-bilim tejribämiziň esasynda XXI asyrda durnukly ösüşi üpjün edýäris» diýip, ylmyň, bilimiň we terbiýäniň döwletiň we jemgyýetiň ösüşindäki ähmiýetini açyp görkezdi. Olaryň ýokary derejede döwrüň talaplaryna we

Ylym - beýik ösüşleriň aýdyň ýoly

Milli Liderimiziň ylmy ösdürmek, onuň mümkinçiliklerini giňeltmek boýunça durmuşa geçirýän beýik işleri üstünliklere beslenýär. Zehinli ýaşlary ýokary tehnologiýalar ulgamyna çekmek üçin hemmetaraplaýyn we ylmy esasda zerur meýilnamalar kabul edilýär. Häzirki döwürde ýaş alymlar halypalary bilen bir hatarda ylmy-barlag, taslama işlerini üstünlikli alyp barýarlar. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde düýpli, amaly, nazary işläp taýýarlamalar Türkmenistanyň halkara ylmy giňişligindäki abraýynyň barha artmagyna ýardam edýär.

Üstünlige ruhlandyrýar

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda ylmy ösdürmekde dünýä nusgalyk işleri durmuşa geçirýär. Bu ugurda Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň täzeden dikeldilip, aspiranturalaryň, doktoranturalaryň we kliniki ordinaturalaryň döredilendigini buýsanç bilen ýatlap geçmek bolar. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen, milli aýdym-saz sungatymyzy dürli taraplardan öwrenip, bu ugurda kandidatlyk, doktorlyk alymlyk derejelerini gorajaklara giň mümkinçilikler döredilýär. Şundan ugur alyp, ýurdumyzda aýdym-saz sungatynyň wekilleriniň birnäçesi saýlap alan ugurlary boýunça ylmy dissertasiýalaryny üstünlikli gorap, «Sungaty öwreniş ylymlarynyň kandidaty» diýen alymlyk derejesine eýe boldular. Şolaryň hatarynda Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň mugallymlarynyň hem birnäçesi bar.

Barlaghanada ylmy-barlag we tejribe işleri ýerine ýetirilýär

Soňky ýyllarda hormatly Prezidentimiz tarapyndan ýurdumyzyň ägirt uly tebigy uglewodorod baýlyklaryna esaslanýan nebitgaz pudagynyň ösdürilmegine we döwrebaplaşdyrylmagyna uly üns berilýär, ylmy-barlag institutlarynyň barlaghanalary innowasion esasly täze barlaghana enjamlary bilen yzygiderli üpjün edilýär. Laboratoriýa daşary ýurtlaryň öňdebaryjy «FANN Instrument» we «Chandler Engineering» kompaniýalarynyň ylmyň soňky gazananlaryny öz içine alýan häzirki zaman enjamlary we gurallary bilen üpjün edilendir. Olaryň kömegi bilen guýularyň dag-geologik şertlerini modelirlemek bolýar. Bu enjamlar arkaly dürli görnüşli tamponaž sementleriniň Türkmenistanyň standartlarynyň bildirýän talaplaryna laýyklygynyň barlag işlerini hem geçirmek bolýar.

Beýik maksatlaryň beýany

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň, aýratyn hem «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylan 2021-nji ýylyň her bir güni kalbymyzda buýsanç duýgularyny döredýär. Häzirki bagtyýarlyk döwrümiz merdana halkymyzyň parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk ýaly ajaýyp ynsanperwer ýörelgelerini dabaralandyrýan şanly wakalara beslenýär. Hormatly Prezidentimiziň Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli paýtagtymyzdaky Maslahatlar köşgünde umumy okuw sapagyny geçmegi ähli halkymyz üçin ýatdan çykmajak waka öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň watansöýüjilige, ynsanperwer ýörelgelere ygrarly bolmaga çagyrýan, täzeçil garaýyşlar toplumyny özünde jemleýän umumy okuw sapagynda Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň geçen taryhy ýoly, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli gowulanmagy ýaşlaryň döwletiň, jemgyýetiň, ene-atanyň we maşgalanyň öňündäki wezipe borçlary giňişleýin beýan edildi. Şeýle-de milli ykdysadyýetimiziň ýeten mümkinçilikleri, döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň üstünlikleri, halkara hyzmatdaşlygynyň geljekki ugurlary häsiýetlendirildi.

Ylym — kämilligiň açary

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň paýhasly başlangyçlary esasynda ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamy hemmetaraplaýyn ösdürilýär. Eziz Diýarymyzda ylma, sanly tehnologiýalary ösdürmäge yzygiderli üns berilýär. Hormatly Prezidentimiz Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli 1-nji sentýabrda paýtagtymyzdaky Maslahat köşgünde ýurdumyzyň taryhy, ýaş nesliň mukaddes borçlary hem-de wezipeleri barada geçiren umumy okuw sapagynda taryhyň bütin dowamynda ata-babalarymyzyň ylymdan üzňe ýaşamandyklaryny, häzirki döwrüň ýaşlarynyň pederlerimiziň ylym dünýäsindäki beýik açyşlaryna buýsanmaga haklydygyny belledi. Şeýle hem milli Liderimiz ýaşlaryň adamzadyň ylymda hem-de tehnologiýada gazanan üstünliklerini barha düýpli özleşdirýändiklerini, dördünji senagat rewolýusiýasy eýýamynda ýaşlaryň innowasion barlaglara işjeň gatnaşmalydygyny, dünýäniň ählumumy tehnologik ösüşinden yza galman, täze tehnologiýalary döretmelidiklerini aýratyn belledi. Dünýäniň hemmetaraplaýyn ösüşine işjeň goşulmak, ykdysadyýeti yzygiderli we depginli döwrebaplaşdyrmak, Diýarymyzda bilim ulgamynyň yzygiderli kämilleşdirilmeginiň, zehinli, ussat hünärmenleri ýetişdirmegiň zerurdygy nazara alnyp, «Türkmenistanda sanly bilim ulga

Ylym-bilim — täzelenişiň, ösüşiň we döredijiligiň çeşmesi

1-nji sentýabrda paýtagtymyzyň Maslahat köşgünde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli umumy okuw sapagyny geçip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň esaslary we miweleri, ýurdumyzyň taryhy, ýaş nesliň wezipe borçlary hakynda giňişleýin gürrüň etmegi ylym-bilim ulgamynyň işgärleriniň öňünde-de möhüm wezipeleri kesgitledi. Şular dogrusynda gürrüň etmek maksady bilen, Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň professory Nurýagdy SUWHANOWYŇ, TYA-nyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynyň direktorynyň ylmy işler boýunça orunbasary, filologiýa ylymlarynyň kandidaty Hezretguly DURDYÝEWIŇ, Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň pedagogika kafedrasynyň müdiri, pedagogika ylymlarynyň kandidaty Janabaý ŞYHYÝEWIŇ, Türkmen döwlet medeniýet institutynyň uly mugallymy Kömek KULYÝEWIŇ, Aşgabat şäherindäki 28-nji ýöriteleşdirilen orta mekdebiň müdiri, tehniki ylymlaryň kandidaty, Türkmenistanyň at gazanan bilim işgäri Hemra ARAMEDOWYŇ gatnaşmagynda «tegelek stoluň» başynda söhbetdeşlik taýýarladyk. — Hormatly Prezidentimiziň umumy okuw sapagynda öňe süren garaýyşlary täze eýýamyň paýhas esasyny düzýär. Olar dö

Halypa alymyň manyly ömri

Ýiti galamyna ezberlik bilen erk edýän ussat halypa Amanmyrat Kiçigulowyň ýakynda metbugatda çap edilen «Sagat näçe bolduka?» atly makalasyny uly gyzyklanma bilen okap, çuň pikirleriň girdabyna düşenimi duýman galdym.. Bütin ömrüni ýurdumyzyň nebitgaz pudagyny ösdürmäge bagyş eden halypa alymlaryň biri Walentin Georgiýewiç Ignatýew bilen institutda gündelik geçirilýän ylmy-barlag işleriniň netijeleri, indiki ädilmeli ädimler barada maslahatlaşylýan iş pursatlarynda edilmeli işleriň köpdügini, wagtyň bolsa çäklidigini aňynda aýlaýan halypamyzyň «Sagat näçe boldy?» diýip soraýandygy biygtyýar serime dolýar.

Diplomatik gatnaşyklarda ilçileriň orny

Diplomatik gatnaşyklaryň emele geliş taryhy öz gözbaşyny has gadymy döwürlerden alyp gaýdýar. Dünýäde ilkinji döwletleriň emele gelmegi, olaryň resmi görnüşde özara ylalaşyklary we şertnamalary bilen diplomatik gatnaşyklaryň başlangyç görnüşleri hem döräpdir. Dürli şertnamalardan başga-da diplomatiýa müňýyllyklaryň dowamynda, köplenç ýagdaýda, umumy kabul edilen kadalar, halkara gatnaşyklarynda emele gelen däp-dessurlar arkaly amala aşyrylypdyr. Gadymy Gündogaryň diplomatiýasynyň taryhynda häzirki Hindistanyň çäklerinde mundan IV müň ýyl ozal dörän Manu kanunlary ilkinji mysallaryň biri bolup durýar. Olar Manu atly hindi hökümdaryň ady bilen baglanyşykly bolup, olarda diplomatiýa arkaly uruşlaryň öňüni almak we parahatçylygy berkitmek sungat derejesine ýetipdir. Manu kanunlarynda diplomatik gatnaşyklaryň netijeleri, ýagny, parahatçylygyň üpjün edilmeginiň ýa-da özara gatnaşyklaryň bozulmagynyň ilçileriň hyzmatyna baglydygy bellenilipdir. Ilçiler öz hökümdarlaryny keseki hökümdarlaryň meýilleri we maksatlary barada habardar edipdirler. Şeýdibem, ilçiler köp howplaryň öňüni almaga ukyply bolupdyrlar. Ilçileri saýlap almaklyga hem aýratyn üns berlipdir. Hemmetaraplaýyn bilimli, alçak, dilewar hem-de wezipe borçlaryna ygrarly adamlary hökümdarlar ilçi edip belläpdirle