HABARLAR

Ak öýleriň ýaraşygy

«7/24.tm»: №45 (232) 04.11.2024 Ene-mamalarymyzdan bize miras galan milli gymmatlyklarymyzyň biri-de türkmeniň keçe sungatydyr. Ençeme asyrlar bäri dowam edip gelýän bu inçe senet ýylsaýyn il arasynda öz gymmatyny barha artdyrýar. Türkmen gelin-gyzlary keçe basmak işiniň inçe syrlaryny ýitirmän, milli keçelerimizi täze öwüşgin bilen baýlaşdyrýarlar. Keçeleriň dürli görnüşleri bolup, olar häzirki günlerde hem gündelik durmuşda giňden ulanylýar. Goşma keçe, ýan keçe, ojakbaşy, tör keçe ýaly keçelere salynýan nagyşlar hem biri-birinden tapawutlydyr.

Na­gyş­ly pök­gi

«7/24.tm»: №45 (232) 04.11.2024 Ça­ga­la­ryň oý­na­ýan oý­na­waç­la­ry­nyň ara­syn­da iň go­wy gö­rül­ýän oý­na­waç­la­ryň bi­ri hem pök­güdir. Hä­zir­ki dö­wür­de pök­gü­le­riň dür­li gör­nüş­le­ri ön­dü­ril­ýär. Re­zin­den, de­ri­den ön­dü­ri­len dür­li gör­nüş­dä­ki pök­gü­le­re her bir öý­de duş­mak bol­ýar. Ýö­ne me­niň gür­rü­ňi­ni et­jek bol­ýan pök­gim ol pök­gü­le­re meň­ze­me­ýän ma­ta pök­gü­ler ba­ra­da. Siz ma­ta­dan ti­ki­len pök­gü­ler ba­ra­da eşi­dip gö­rüp­mi­di­ňiz? Dog­ry, hä­zir­ki gün­le­ri­miz­de bu ba­ra­da il­ki eşi­de­nem, ýa du­şa­nam bir­ba­da geň gal­sa ge­rek. Biz bu ba­ra­da mek­de­bi­mi­ziň türk­men di­li we ede­bi­ýa­ty mu­gal­ly­my Ba­har An­na­şo­wa­dan eşit­dik. Ba­har mu­gal­ly­m il­ki geç­miş­de ene-ma­ma­la­ry­my­zyň ti­kin­çi­li­ge, el iş­le­ri­ne ga­ty ök­de bo­lan­dy­gy, bu ga­dy­my hü­nä­riň sun­gat de­re­je­si­ne ýe­ti­ri­lip, ne­sil­ler­den-ne­sil­le­re ge­çi­ri­lip gel­nen­di­gi ba­ra­da, türk­men ze­na­nla­ry­nyň el­le­ri­niň zäh­me­tin­den, ze­hin-yh­la­syn­dan dö­rän ne­pis el

Halkymyzyň guwanjy

Milli gymmatlyklarymyzyň hatarynda ady dünýä dolan wepaly, edermen türkmen alabaýlaryna aýratyn orun degişlidir. Gahryman Arkadagymyzyň türkmen alabaýynyň taryhy we şu güni bilen bagly wakalary özünde jemleýän «Türkmen alabaýy» atly ajaýyp kitaby bu babatda bahasyna ýetip bolmajak eserdir. Her ýylyň oktýabr aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen alabaýynyň baýramyny giňden uly dabaralar bilen bellemek Arkadagly eýýamymyzyň asylly däbine öwrüldi. 

Köňül köşgüniň zergäri

Akyldar şahyrymyzyň doglan senesiniň şanly 300 ýyllygynyň halkara gerimler bilen ýaýbaňlandyrylmagy Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň türkmen halkynyň ruhy baýlygyny ähli zatdan ileri tutýandygynyň buýsançly beýany bolup dabaralandy. Şu ýylyň şygary hökmünde Gahryman Arkadagymyzyň ylhamyna eýlenen ajaýyp goşgusynyň adynyň saýlanyp-seçilmegi hem-de şahyryň 300 ýyllyk toýunyň halkara derejesinde giňden bellenilip geçilmegi halkymyzyň medeni durmuşyndaky iň bir şanly wakalaryň toplumyna öwrüldi. Şu ýylyň 17-nji maýynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan Magtymguly Pyragynyň ajaýyp heýkeliniň we şahyryň adyny göterýän medeni-seýilgäh toplumynyň açylmagy ýylyň iň guwandyryjy wakalarynyň birine öwrüldi. Türkmeniň paýhas hazynasynyň hormatyna paýtagtymyzyň gözel künjeginde diklenen boýy altmyş metrlik heýkel bilen şahyryň adyny göterýän, dünýäniň söz ussatlarynyň 24 sanysyny özünde jemleýän medeni-seýilgäh bu taryhy hakykatyň nobatdaky gezek dabaralanmasy boldy.

Döwletliligiň nyşany

Nal diýlende, diňe bir atyň toýnagyna kakylýan demir däl-de, eýsem, ol baradaky dürli yrym-ynançlar, rowaýatlar hem biziň aňymyza gelýär. Sebäbi nal diňe bir türkmen halkynda däl, dünýä halklarynda döwletliligiň nyşany hökmünde görülýär. Nal tapmak ýa-da sowgat almak gowulygyň alamaty hasaplanylýar. Nal barada gadymdan bäri dürli halklarda dürli yrymlar, rowaýatlar döredilipdir. Naly öýde nädip saklamalydygy barada-da dürli düşünjeler bar. Öýdäki ýagşy niýetler, döwlet, baýlyk dökülmesin diýip, öýüň gapysynyň iç tarapyndan nalyň «aýaklaryny» ýokary edip asyp goýýarlar. Eger nal gapynyň daş ýüzünden asylsa, onda gara güýçler, erbet niýetler saklanman, dökülip durar ýaly, ony aşak bakdyryp goýýarlar. Meksikalylarda naly el ýetmez ýaly ýerden kakypdyrlar. Italýanlar her kimiň eli ýetip durar ýaly, ony pes ýerden asmagy makul bilipdirler. Hytaýlylar naly öýleriniň demirgazyk-günbatar tarapynda, beýleki gündogar halklary gapynyň agzynda gömýärler.

Keşdeçilik sungaty — milli mirasymyz

Golaýda Türkmenistanyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezi binasynda halkymyzyň milli gymmatlyklarynyň şan-şöhratynyň bütin dünýä dabaralanmagyna uly goşant goşýan gelin-gyzlarymyzyň uz barmaklaryndan döreýän jahana nusgalyk türkmen keşdeçilik sungatyny wagyz etmek maksady bilen, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň, ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň Milli toparynyň Sekretariatynyň hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilelikde yglan eden «Türkmen keşdeçilik sungaty – milli mirasymyz» atly bäsleşigiň jemleýji tapgyry geçirildi. Zenanlaryň başarnygyny we ukybyny açyp görkezmek maksady bilen geçirilen bu bäsleşikde Arkadag hem-de Aşgabat şäherlerinde, ýurdumyzyň welaýatlarynda geçirilen deslapky tapgyrlarda ýeňiji bolup, bäsleşigiň döwlet tapgyrynda çykyş etmäge hukuk gazanan zenanlar gatnaşdy.

Jöwher daşy

Il içinde jöwher daşy barada köp gürrüň edilýär. Biziň hem gürrüňimiz jöwher daşy hakynda. Ir döwürler bir akylly kerwenbaşynyň akylly aýaly bolupdyr. Günleriň bir güni aýaly oňa şeýle diýýär.

Gözellik ondur...

Ene-mamalarymyzyň naýbaşy lybaslarynyň biri-de türkmen milli donlarydyr. Halkymyzyň arasynda türkmen milli donlary barada ýöne ýere «Gözellik ondur, dokuzysy dondur» diýilmändir. Mary welaýatyna iş sapary bilen baranymyzda bize don tikýän zenan barada gürrüň berdiler. Bu zenanyň el işleri bilen tanyşmak maksady bilen Sakarçäge etrabynyň Söýem Sary geňeşliginiň ýaşaýjysy Artykjemal Orazgylyjowanyň salgysyny alyp, ýola düşdük. Bizi 70-i töwerekläp barýan nurana ýüzli ene mähir bilen garşy aldy. Ynsan durmuşy her hili öwrümlerden doly. Artykjemal daýza küleçe tikmek işine mundan sekiz ýyl ozal başlandygyny aýtdy. «Näme üçin 8 ýyl ozal, onuň sebäbi nämede?» diýen sowalyma, ol:

Türkmenistan — ÝUNESKO: milli we bütindünýä mirasyny goramak ugrunda

Dünýä siwilizasiýasynyň ösüşine uly goşant goşan türkmen halkynyň baý taryhy-medeni mirasyny aýawly saklamak, hemmetaraplaýyn öwrenmek we dünýä ýaýmak Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanyp, hormatly Prezidentimiz tarapyndan durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Bu babatda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berilýär. Türkmenistan 1993-nji ýyldan bäri bu abraýly guramanyň doly hukukly agzasy bolup durýar. ÝUNESKO bilen gatnaşyklary ösdürmek Türkmenistan bilen BMG-niň arasyndaky strategik hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň biridir. Onuň çäklerinde üstünlikli durmuşa geçirilen we häzirki wagtda hereket edýän bilelikdäki taslamalar bar. Ikitaraplaýyn dialoga ulgamlaýyn häsiýet bermek maksady bilen, ýurdumyzda ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň milli topary hereket edýär. Soňky ýyllarda bu gurama bilen däp bolan hyzmatdaşlyk mazmun taýdan baýlaşdyrylyp, hil taýdan täze derejä çykaryldy. ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň we Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawlaryna girizilen hödürnamalaryň sanynyň artmagy munuň aýdyň mysalydyr.

«Mirasdyr bu pederimden»

Her ýylyň oktýabr aýynyň soňky ýekşenbesinde bellenilýän Türkmen alabaýynyň baýramy bu ýylda hem Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň toplumynda uly dabara beslendi. Bu baýramçylygyň dowamynda «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» atly halkara bäsleşiginiň hem-de türkmen alabaýynyň daşky keşbini şekillendiriş we amaly-haşam sungaty eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda we teleýaýlymlarda çeper beýan etmek boýunça suratkeşleriň, heýkeltaraşlaryň, halyçylaryň, fotosuratçylaryň, neşirýat işgärleriniň we teleoperatorlaryň arasyndaky döredijilik bäsleşiginiň jemleri jemlenildi. Türkmen alabaýynyň baýramyna Hökümet agzalary, Mejlisiň, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, daşary ýurtlaryň we halkara guramalaryň diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň agzalary, itşynaslar, ugurdaş edaralaryň hünärmenleri, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar. Toý lybasyna beslenen toplumyň öňündäki meýdançada aýdym-sazly çykyşlar bilen myhmanlar garşylandy. Soňra baýramçylyk çäresine gatnaşyjylar bu ýerde guralan sergini synladylar. Onda türkmen alabaýynyň wepadarlygyny, dogumlylygyny, arassa ganlylygyny hem-de wepaly dostlug